CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
9«» JAARGANG
DONDERDAG 26 JULI 1928
NUMMER 2497
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE -PRIJS
Gewon* AdvertentiSn per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Vrome schijn.
In onze driestar van gisteren: „Het
ontwerp van 1578" zeiden wij aan het
slot:
„Helaas, dat onze tijd nog personen
levert, die in exclusivisme Datheen
schier overtreffen. En dat onder den
zelfden vromen schipi als deze Zuid-
Nederlandsche Hervormer aannam".
Men maakt er ons op attent, dat de
ze zin tot misverstand kan aanleiding
geven.
Natuurlijk is met deze uitspraak
niet bedoeld, om Datheen als 'n schijn
vrome aan te duiden.
Als hagepreeker, psalmberijmer en
Gereformeerd voorman op velerlei ter
rein, staat Datheen bij ons boven ver
denking.
Niet echter, waar hij zich politiek
stelde tegenover Oranje. Dat hij aan
vankelijk meende, tegen Oranje te'
moeten optreden, dat is begrijpelijk.
Maar dat hij, na op zijn verkeerd
standpunt te zijn gewezen, en nadat
hij metterdaad had bewezen, niet be
reid en in staat te zijn, z'n afwijkend
gevoelen te verdedigen, tóch doorging
van zijn invloed gebruik te maken, dat
moet als de groote fout worden aan
gemerkt.
Daarbij heeft Datheen naar onze
meening zijn wil doorgedreven onder
den schijn, dat het hem hooge ernst
was.
Dat noemden wij vromen schijn.
Ook wanneer men alle verzachten
de omstandigheden laat gelden, wat
wij ook gisteren deden, dan is toch
het leven van dezen vrome inderdaad
door dit feit ontsierd.
Maar een vrome, met rijke gaven
gesierde dienstknecht des Heeren blijft
hij naar onze meening, óók met deze
vlek.
Zuinig huisgehouden.
De giste) er< verschenen voorstellen
van B. en W., inzake de driejaarlijk-
sche afrekening over de jaren 1922
1924 van de bijzondere scholen, bevat
ten ongetwijfeld leerrijk materiaal.
Uit deze voorstellen blijkt toch, dat
door de besturen van de over de jaren
1922 en 1923 ontvangen vergoedingen
en van het over het jaar 1924 ontvan
gen voorschot circa 34.000 in de ge
meentekas moet worden terug gestort
en dat nog slechts 4000 voor enkele
scholen moet worden uitbetaald.
Oppervlakkig zou men zeggen, dat
er door de bijzondere scholen dus cir
ca 30.000 minder is uitgegeven dan
zij hadden mogen doen.
Doch dit is niet juist.
Daar over het jaar 1924 alleen maar
het voorschot is genoten, zijnde 80 pet.
moet, om te komen tot het be
drag, dat de bijzondere scholen inder
daad minder uitgaven dan zij hadden
kunnen en mogen doen, 20 pet. van de
vergoeding 1924 bij het genoemde be
drag van 30.000 worden opgeteld.
Daar deze 20 pet. ongeveer 10.000
vertegenwoordigen, bedraagt de tota
le bezuiniging dus plm. 40.000.
Burgemeester en wethouders zijn
dan ook wel zoo vriendelijk, om in
hun prae-advies aan den Raad de
volgende opmerking te maken:
„Intusschen is het ons zeer aan
genaam te kunnen constateeren, dat
door het zuinig beheer der bijzonde
re scholen een aanzienlijk bedrag in
de gemeentekas terugvloeit".
Ziezoo, dat staat er zwart op wit.
Waar blijven ze nu, de vrijzinnige
en socialistische critici, die het altijd
maar hadden over die dure bijzondere
scholen en of B. en W. toch vooral
wilden toezien, dat zij niet te veel geld
uitgaven, enz., enz.
40.000 minder uitgegeven in drie
jaar dan wanneer deze bijzondere
scholen openbare waren geweest.
Dat niettemin enkele scholen, voor
namelijk de u.l.o-scholen, toch nog
verliezen leden, één zelfs 3000. be
wijst, dat er toch nog wel wat hapert
en dat met name de vergoeding voor
de u.l.o.-scholen te laag is. Zonder
voor schatkistpiraten of subsidie
schuimers te worden uitgemaakt, kun
nen de besturen thans zeker wel de
noodige pogingen doen, om die ver
goeding verhoogd te krijgen. Zij zullen
het geld heusch niet over den balk
gooien.
Dit bewijst de eerste 3-jaarlijksche
afrekening.
behelzende verzoeken om medewer
king op den voet van de Lager Onder
wijswet:
1. voor de uitbreiding van de in
aanbouw zijnde Kooiparkschool met
een lokaal, daar het te voorzien is, dat
op den dag d. opening dezer school alle
(4) lokalen direct in gebruik moeten
worden genomen.
2. tot verandering der inrichting
van de school voor gewoon l.o. aan de
Hoogl. Kerkgracht en de aanschaffing
van schoolmeubelen en leermiddelen,
noodig w.egens de splitsing der eerste
en vierde klassen.
De groote toename van het leerlin
gen-aantal maakt deze splitsing nood
zakelijk;
3. tot aanschaffing van leermidde
len voor de U.L.O.-school, Hoogl. Kerk
gracht, noodig wegens de toename van
het aantal leerlingen.
Deze school zal den nieuwen cur
sus aanvangen met circa 100 leerlin
gen.
Deze verzoeken getuigen alle drie
van voortgaande bloei en uitbreiding
van het Gereformeerd lager onder
wijs.
Het totaal aantal leerlingen op de
scholen dezer vereeniging zal met
Sept. a.s. meer dan 10CO zijn. Het aan
tal leerkrachten met inbegrip der vak
onderwijzers: 35.
STADSNIEUWS.
Geref. Schoolvereeniging.
Door het Bestuur der Gereformeer
de School vereeniging zijn een drietal
adressen gericht tot den gemeenteraad
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Gemeenteraad
op Maandag 30 Juli a.s., des namid
dags te twee uur.
Te behandelen onderwerpen:
1. Benoeming van een leeraar in de
oude talen aan het Gymnasium.
2. Benoeming van een leerares
(leeraar) in de plant- en dierkunde
aan het Gymnasium.
3. Benoeming van een leerares in
geschiedenis aan de Hoogere Burger
school voor Meisjes.
4. Benoeming van negen leden van
do Commissie tot wering van School
verzuim.
5. Praeadvies op het verzoek van
Mej. IT. M. Poelman, om eervol ontslag
als onderwijzeres aan de Meisjes-op
leidingsschool voor U.L.O. aan de
Boom markt.
G. Praeadvies op het verzoek van
mevr. M. A. van Genderende Veer,
om ontslag als Regentes van het Her
vormd Geref. of Arme Wees- en Kin
derhuis.
7. Voorstel tot overneming in eigen
dom en onderhoud bij de gemeente
van:
a. eenige strookjes grond aan den
Haarlemmerweg nabij de Jan Lieven-
straat en de Gabriël Metzustraat;
b. een strookje grond aan de Wal
deck Pyrmontstraat, Sectie K, No.
3706 ged.;
c. een strookje grond aan den Sta
tionsweg, Sectie L, No. 655 ged.;
d. een strookje grond aan de Cro-
nesteinkade. Sectie M, No. 2388 ged.
8. Voorstel om te besluiten tot het
indienen van bezwaren tegen een drie
tal aanslagen in de plaatselijke in
komstenbelasting in andere gemeen
ten.
9. Begrooting. dienst 1929, van den
Keuringsdienst van Waren in het dis-
t.rjct Leiden.
10. Voorstel tot het geven van na
men aan eenige straten, enz.
11. Voorstel tot onbewoonbaarver
klaring van het perceel Utrechtsche
Jaagpad No. 39.
12. Voorstel tot vaststelling:
a. van de vergoeding, bedoeld in liet
le tot en met het 7e lid van art. 101
der Lager Onderwijswet 1920, over het
jaar 1924, voor de besturen van ver
schillende bijzondere scholen;
b. van het door de besturen van ver
schillende bijzondere scholen, over
eenkomstig het 8e lid van het sub a
genoemd wetsartikel over de jaren
1922 tot en met 1924 in de gemeente
kas te storten bedrag, resp. aan de
besturen van verschillende bijzondere
scholen alsnog uit te keeren bedrag;
c. van de vergoeding wegens sala-
rieering van vakonderwijzers, bedoeld
in het 9e lid van het sub a genoemd
wetsartikel, over 1924, voor de bestu
ren van verschillende bijzondere scho
len.
13. Voorstel tot vaststelling van'de
bijdrage in het bijzonder vervolgon
derwijs, bedoeld in art. 102 der Lager
Onderwswet 1920, over het jaar 1924,
voor de cursussen in een 4-tal bijzon
dere scholen.
14. Idem als voren over het jaar 1925
15. Voorstel inzake het toekennen
van een bijdrage over het jaar 1928
aan de Onderlinge Vereeniging voor
Ziekenhuisverpleging en aan de af-
deeling Ziekenhuisverpleging van de
Coöperatie „Vooruit".
GEMEENTEZAKEN.
Onbewoonbaar-verklaring.
B. en W. stellen voor de woning
Utrechtsche Jaagpad No. 39 onbe
woonbaar te verklaren en den termijn
voor ontruiming op 6 maanden te
stellen.
Begrooting Warenkeuringsdienst.
B. W. bieden aan den Raad ter vast
stelling aan de Begrooting voor 1929
van den Warenkeuringsdienst voor
het district Leiden.
Reclames tegen aanslagen elders
in de inkomstenbelasting.
B. en W. geven den Raad in overwe
ging over te gaan tot het indienen
van bezwaar bij H. M. de Koningin te
gen den aan een ingezetene over het
belastingjaar 1927/'28 ongelegden aan
slag wegens hoofdverblijf;
tot het indienen van bezwaar bij
Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol
land tegen de aan ingezetene over het
belastingjaar 1927/'28 opgelegde aan
slagen als wèrkforens
Overneming stukjes grond.
In verband met de verbetering van
het trottoir aan den Haarlemmerweg
stellen B. en W. voor eenige strookjes
grond aldaar kosteloos over te nemen.
Leden Commissie wering School
verzuim.
Ter voorziening in de komende va
catures bij de op 1 September a.s.
clriejaarlijksche aftreding van leden
der Commissie tot wering van School
verzuim bieden B. en W. de volgende
dubbeltallen ter benoeming aan:
A. 1. D. Bosma (aftr.), 2. J. C. van
Schaik;
B. 1. W. F. de Bree (aftr.-, 2. W.
Caro;
C. 1. P. G. Hoeks (aftr.), 2. J. Zitman;
D. 1. A. J. den Hollander (aftr.), 2.
E Engberts;
E. 1. R. G. M. Huber (aftr.), 2. P. E.
PJouvier;
F. 1. C. Mulder, 2. W. J. Laman;
G. 1. Pb. Rank A.J.zn. (aftr.), 2. H.
F W. Meijeraan;
H. 1. J. Schouten Azn. (aftr.), 2. G.
van Putten;
I. 1. N. B. M. Vreeburg (aftr.), 2. G.
J van der Ploeg.
Bijdrage vervolgonderwijs.
B. en W. geven den raad in overwe
ging, de bijdrage in het bijzonder ver
volgonderwijs, bedoeld in art. 102 der
I.. O.-wet 1920 over het jaar 1924 vast
te stellen in totaal op f 5999 en over
het jaar 1925 op f 6169.
De netto-kosten van het openbaar
vervolgonderwijs bedroegen f 36.94 per
leerling.
Dientengevolge zal worden uitge
keerd aan de school aan de Hooge-
woerd 57 f 480.22, aan de school aan
(ie Middelstegracht 119 f 2216,40, aan
de school aan de Pasteurstraat 2b
f 2216,40 en aan de school aan de
Hooglandsche Kerkgracht 20a f 1255,96
Straatnamen.
In verband met het gereedkomen
van de 174 woningen van de Vereeni
ging tot Bevordering van den Bouw
van Werkmanswoningen op het ter-
rtin nabij den Morschweg geven B.
en W. in overweging de daar aange
legde straten en andere werken de na
men te geven van President Stein-
siraat, Joubertstraat, Lopsenstraat,
Paul Krugerstraat, Transvaalhof,
Transvaalkade en Transvaalbrug.
Benoeming Leeraren Gymnasium.
Curatoren van het gyrnnSsium heb
ber. bij den raad de volgende voor
dracht ingediend ter vervulling van
d( vacature van leeraar in de, plant
en dierkunde aan genoemde inrich
ting: 1. mej. dr. C. R. Bakker, leerares
in de plant- en dierkunde te Leiden; 2.
docts. C. J. J. van der Maas, leeraar in
de plant— en dierkunde te Breda.
Verder stellen curatoren voor den
lieer drs. A. J. Koster, voor den cursus
1927/'28 benoemd tot leeraar in de
oude talen aan het Gymnasium, een
vaste aanstelling te verleenen.
Leerares Geschiedenis H. B. S.
voor Meisjes.
Ter voorziening in de vacature van
leerares in de geschiedenis aan de H.
R S. voor meisjes dienen B. en W. bij
den raad de volgende voordracht in:
1. mej. L. Warsinck, leerares aan de
Godelindeschool te Hilversum; 2. mej.
A K. Smelt, leerares aan de Gem.
H. B. S .te Hilversum.
Eervol ontslag Mej. H. M. Poelman
nis onderwijzeres aan de school
Boommarkt.
Mej. H. M. Poelman, door den Pen
sioenraad ongeschikt geacht voor de
verdere waarneming harer betrekking,
vraagt eervol ontslag als onderwijze
res aan de Opleidingsschool aan de
Boommarkt.
B. en W. geven in overweging den
datum door hun College te doen be
palen.
Ontslag Regentes Heilige Geest
Kinderhuis.
Wegens vertrek uit de gemeente
verzoekt mevr. M. A. van Genderen
de Veer met ingang van 1 Sept. a.s.
ontslag als Regentes van het Heilige
Geest of Arme Wees- en Kinderhuis.
BUURTVER. „NOORDERKWARTIER
Men schrijft ons:
Het Tuinfeestje van de Buurtver-
eeniging „Noorderkwartier" voor de
kleineren onder de kinderen, is even
achter den rug of een ander punt van
het eenvoudige, doch aantrekkelijke
programma, het Vacantieuitstapje,
kwam de aandacht vragen v. de groo
tore kinderen. De reis naar C-roenen-
daal, daarna Haarlem en Overveen
(„Kraantje Lek").
Precies om 7 uur vertrokken de kin
deren, met de ontplooide vlag vooraan,
yanaf de Marnixstraat een door zijn
breedte zeer geschikt verzamelpunt
raar den Rijnsburgerweg, alwaar do
extra-tram gereed stond om de jon
gens en meisjes op te netmen.
Alphabetisch opgesteld, zat de troep
in dezelfde volgorde, in een oogenblik
in de tram en werd de reeds dagen
van te voren door de kinderen hes pro
ken reis ondernomen.
Enkele jongens, in 't bezit van
mondharmonica of fluit gaven enkele
populaire wijsjes ten beste. In den
vroegen morgen deed dit eenvoudige
stukje muziek aardig aan. Op den ver
deren tocht werd 't steeds herhaald,
ten genoege van de talrijke mede-
tcchtgenooten.
In Groenendaal werd gestopt. Daar
werd een goed uur doorgebracht met
enkele spelletjes en het „verwerken"
van enkele ververschingen. Waterpar
tijtje en Belvedère werden niet verge
ten. De reis werd daarnu per electri-
sihe naar Haarlem voortgezet.
In Haarlem aangekomen werd al
daar de „lunch" gebruikt. Na zooveel
uren van reizen en spelen was dit een
niet te versmaden afwisseling en de
kinderen lieten zich de boterhammen
met melk en limonade goed smaken.
Na de boterham werd gewandeld
raar Overveen en werd natuurlijk
„Kraantje Lek" aangedaan. Verschil
lende speelgelegenheden boden de kin
deren het noodige vermaak, terwijl
ook hier een enkele versnapering niet
achterwege bleef.
Om vier uur het oogenblik, dat
öeLe krant ter perse gaat werd de
terugtocht naar Haarlem ondernomen.
Wij moeten dus nu verder in een an
deren tijd schrijven.
In Haarlem dan, zoo luidde het pro
gram, zou het middagmaal gebruikt
worden, te ruin. half vijf. Er is op
hongerige magen gerekend!
Om zes uur zal do kinderstoet met
de tram op Leiden afgaan. In de wa
gens zullen dan ongetwijfeld lange
verhalen worden gedaan van hetgeen
men genoten heeft en over wat men
het mooist of het aardigst heeft ge
vonden onderbroken alleen door de
muzieknummertjes van de muzikan
ten onder de reisgenooten, die natuur
lijk niet hebben kunnen of willen
zwijgen.
Komt de tram om kwart over acht
te Leiden aan, dan staat het muziek
gezelschap „Werkm:.ns Wilskracht"
klaar om de jongens en meisjes naar
huis te begeleiden, waarbij de ver
schillende straten van het kwartier
de eer van enkele muzieknummers
aangedaan zal worden.
Als het weer tot aan het einde van
het uitstapje meewerkt, kunnen
het bestuur, geleidsters en geleiders
met voldoening op het werk van de
zen dag neerzien en de kinderen op
een prettig dagje, één van 's morgens
7 tot 's avonds half negen. Want dat
kunnen zij wel constateeren: ze zijn
het liefst uit onder hun cornuitjes of
buurtgenootjes!
AUTORIJDEN OUDEN VAN DAGEN.
De bewoners van het Juffr. Maas
hofje aan de Kalvermarkt alhier, heb
ben gisteren een heerlijken middag
gehad.
Het bestuur had het plan opgevat,
de ingelanden der stichting een auto
tochtje aan te bieden.
Het aanbod werd door de oudjes
dankbaar aanvaard en gistermiddag
heeft onder begunstiging van heerlijk
zomerweer, de autotocht plaats ge
had.
Alle bewoners waren gelukkig in
staat het reisje te maken en toen gis
termiddag te 2 uur, drie auto's voor
reden, waren allen present.
Onder leiding van de heeren J. J. v.
d. Berg, A. Bogaards en A. F. Mulder,
bestuursleden der stichting, die elk
in een. auto plaats namen ,werd via
Oegstgeost naar Wassenaar gereden,
waar de heerlijke boschrijke omgeving
de bewondering der toeristen(t) niet
weinig in beslag nam.
Van Wassenaar ging het naar Den
Haag en van daar naar Scheveningen.
Binnenland.
Tentoonstelling van de Harmonie te
Rijnsbuxg.
De Biesbcschpolder heden door Ml-
rister Kan officieel geopend.
Dr. John Mott neemt ontslag als
Secretaris van de Chr. Jonge Mannen-
Organisatie in Amerika.
Buitenland.
De onderteekening van het anti-
oorlogsverdrag.
De Volkenbondscommissie voor In
ternationale intellectueele samenwer
king te Genève bijeen.
De nagedachtenis van wijlen prof.
Lorentz te Genève gehuldigd.
Koning Amanoellah van Afghanis
tan kondigt een nieuwen koers aan.
Spoorwegongeluk in Canada.
Een Duitsch schip met 1500 passa
giers in nood.
Lajigs de Boulevard werd langzaam
gereden, omdat een rustig gezicht op
deze mooie hadplaats nog meer te ge
nieten zou geven.
Te ongeveer 7 urn- arriveerde het
gezelschap in opgewekte en dankbare
stemming, weder aan hun woningen.
Natuurlijk werd onderweg eens
aangelegd of „gepleisterd", zooals de
volksmond zegt.
He- laat zich begrijpen, dat menig
woord van dank na terugkomst, voor
al het genot ene werd geuit.
Het was een heerlijke ontspanning
voor onze ouden van dagen, dat hen
èn voor, èn na den tocht, jonger heeft
gemaakt I
GESCHENKEN VOOR DE MUSEA.
De minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen maakt bekend, dat
het Historisch museum van Natuur
kundige Instrumenten in het natuur*
kundig laboratorium der Rijksuniver
siteit te Leiden ten geschenke heeft
ontvangen:
van mevr. Vissering, geb. Sissingh,
de Punt bij Groningen: 1 microscoop
uit de laatste helft der 18e eeuw, 1
grooten zonnemicroscoop, vermoede
lijk van omstreeks 1800, 2 passers, 1
boekmeetinstrument en 1 zonnewijzer;
van dr. J. van der Hoeven, te Eefde
bij Zutphen: 1 zonnemicroscoop, ver
moedelijk uit den aanvang der 19e
eeuw;
van den heer J H. C. Lisman, phiL
cand. te Groningen: 1 kleinen spiegeL
telescoop, vervaardigd door Jan van
der Bildt, te Franeker, einde der 18e
eeuw.
De regeering heeft deze waardevolle
geschenken met erkentelijkheid aan
vaard en den schenkers dank betuigd.
De Minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen maakt be
kend, dat 's Rijks Museum van Na
tuurlijke Historie alhier van dr. D.
Mac Gillavry, te Amsterdam, ten ge-
si" -nke heeft ontvangen een uitge
breide verzameling palae: -ctische
coleoptera, bevattende ruim 30.000
exemplaren, vertegenwoordigend ruim
6000 soorten en geborgen in 104 glas
laden.
Het materiaal is bijeenbracht in ver
schillende streken van het palaearcti-
sche gebied, o.a. in Frankrijk, Oosten
rijk, Zwitserland, Duitschland, Enge
land, Spanje, Algiers, etc., verkeert in
uitstekenden toestand en vormt een
zeer belangrijke aanwinst voor 's
Rijks Museum.
De regeering heeft met erkentelijk
heid dit zeer waardevolle geschenk
aanvaard en den schenker haar dank
betuigd.
BEGRAFENIS
VAN HET STOFFELIJK OVERSCHOT
VAN JOH. WILLEM WITTEMAN.
Nadat gisteravond het stoffelijk
overschot van den overledene naar de
St. Petruskerk aan de Langebrug was
overgebracht, had hedenmorgen een
uitvaartdienst plaats in deze kerk, die
door velen bijgewoond werd.
Om tien uur had op de begraafplaats
aan de Zijlpoort onder enorme belang
stelling de teraardebestelling plaats.
De kist was bedekt met een drietal
kransen van familie en van de vriend
jes van de overledene. De vader en
moeder van den gisteren op Rhijnhof
ter aarde bestelden Pim van der
Kwast waren ook onder de aanwezi
gen. Door den zoon van den heer v. d.
Kwast werd uit vriendschap een
bloemstuk op de kist nedergelegd.
Vele vriendjes uit de klas van den
overledene waren tegenwoordig.
De beaarding werd verricht door
