CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
9<fc JAARGANG
WOENSDAG 25 JULI 1928
NUMMER 2496
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Bureau: Hooigracht 35 Leiden fiïÊÈjz Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 pTgojW Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22l/> cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da-
gelijks geplaatst ad. 40 eents
Het ontwerp van 1578.
De Nieuwe Rotterdamsche Courant
herinnerde er dezer dagen aan, dat t
op 22 Juli j.l. 250 jaar geleden was,
dat Aartshertog Matthias het door
Prins Willem I opgestelde ontwerp,
dat bedoelde volledige vrijheid van
godsdienst te waarborgen, te Antwer
pen heeft geteekend.
Helaas is dit ontwerp alleen te Ant
werpen afgekondigd en is van die af
kondiging in andere gewesten nooit
iets gekomen, zoodat het alleen voor
Antwerpen heeft gegolden en slechts
historische beteekenis heeft gekregen.
De groote beteekenis van dit ont
werp is nooit gevoeld geworden.
Toen bij het herstel van Neerland's
Onafhankelijkheid gepoogd werd, een
grondslag te leggen, die daarmede
overeenstemde, heeft men toch niet
zoo diep gepeild als Prins Willem I
deed, toen hij aan zijn ontwerp dezen
grondslag gaf:
„dat elck aengaende de voorge
schreven religiën vrij ende vranck
mach blijven so hij voor Godt verant
woorden moet, in sulcker manieren,
dat den eenen den anderen niet en sal
moghen storen, maer Godt dienen na
het verstandt, dat hem inghegeven is".
De Prins, die beter dan Datheen en
do andere kopstukken van dien tijd,
de belangen van geheel het land
zag, heeft gevoeld, dat het heerschen
over de consciëntie aan de Overheid
niet toekomt.
Wil de Staat krachtige burgers, dan
moet hij vrije burgers kweeken.
Maar dan een vrijheid, die zich ge
bonden weet aan de Wet Gods, Die
Wet der gerechtigheid en rechtvaar
digheid moet de Overheid handhaven.
Niet als de Ultra-Gereformeerden,
waarvan o.a. Datheen de representant
was, die er zich op beriep, nooit in
de Schrift of in de Kerkgeschiedenis te
hebben gelezen, dat eenig Christelijk
Potentaat de openbaar uitgeroeide af
goderij ooit weer had opgericht en die
betwijfelde, dat zoo iets met goede
consciëntie geschieden kon.
Dat is geen rechtvaardigheid, want
dan dwingt men de zielen tot een be
lijdenis, die niet leeft. Daarmee ver
draait men het recht.
Nu willen wij over de tijdgenooten
van Prins Willem van Oranje niet te
hard oordeelen, maar met Reitsma in
zijn „Geschiedenis der Hervorming"
bedenken, dat, zooals hij het uitdrukt:
„De edele bedoelingen van dezen
vorst afstuitten op den harden, on-
buigzamen geest des tijds en der men-
schen. Een godsdienstige tolerantie,
die elk geloof als het hoogste goed,
ook van andersdenkenden leert eer-
biedigèn, kon kwalijk verwacht wor
den van hen, die nog met verbeten
woede of bittere smart rouw droegen
over tal van landgenooten, vrienden,
beminde bloedverwanten, meedoogen-
loos omgebracht in dien verschrikke
lijk en tijd".
Inderdaad, van de Watergeuzen, die
de litteekens van de mishandeling om
droegen en beroofd waren van hun
dierbaren, van die was geen zacht-
oordeel te verwachten.
Maar de geschiedenis heeft ons ge
leerd, dat geloofsvrijheid alleen tieren
kan op den akker, geploegd door ge
rechtigheid en rechtvaardige behan
deling van ieder- medemensch, boven
al van de vrijheid voor de Kerk, die
een eigen plaats opvordert. Daarom
moet nu de beteekenis van den strijd
onzer vaderen, de beteekenis van het
ontwerp van Oranje, beter verstaan
worden.
Helaas, dat onze tijd nog personen
levert, die in exclusivisme Datheen
schier overtreffen. En dat onder den
zelfden vromen schijn als deze Zuid-
Nederlandsche Hervormer aannam.
STADSNIEUWS.
Dr. P. A. A. BOESER.
Dr. P. A. A. Boeser, lector in de E-
gyptologie aan de Universiteit alhier,
oud-onderdirecteur van het Rijks Mu
seum voor Oudheden, de grondlegger
van de studie in de Egyptologie hier
te lande, wordt morgen, Donderdag,
70 jaar.
Met het oog hierop heeft zich uit
1c vele vrienden, oud-leerlingen en
leerlingen van Dr. Boeser een commis
sie gevormd, bestaande uit Prof. Dr
H. P. Blok, Oegstgeest; Prof. Dr. D.
Cohen, Amsterdam; Prof. Dr. F. M
Th. BÖbl, Leiden; Prof. Dr. G. van der
Leeuw, Groningen; Prof. Dr. G. J.
Thierry, Leiden; en Prof. Dr. J. de
Zwaan, Groningen, teneinde Dr. Boe
ser te huldigen, voor hetgeen hij voor
de bevordering van de studie der E-
gyptologie gedaan heeft.
Dr. Pieter Adriaan Aart Boeser werd
26 Juli 1853 te Schellinkhout geboren,
waar zijn vader Ned. Herv. predikant
was. Hij bezocht daar de lagere school
Na het overlijden van zijn vader in
1869 vertrok diens gezin naar Leiden,
waar Dr. Boeser de lagere school van
den heer Japikse bezocht en vervol
gens het gymnasium, waarvan gedu
rende zijn eerste leerjaren Dr. Surin-
gar, later Dr. Van der Mey rector was.
Na met goed gevolg het eindexamen
te hebben gedaan, werd hij den eersten
October 1878 aan de Leidsche Univer
siteit als student in de nieuwe lette
ren ingeschreven, waar hij denl2den
Juni 1889 werd bevorderd tot doctor
in de letteren en wijsbegeerte op een
proefschrift getiteld: Leven en werken
van Margaretha Jacoba de Neufville"
Onder leiding van den toenmaligen
directeur van het Rijksmuseum voor
Oudheden alhier, de heer W. Pleyte,
legde hij zich nadien toe op de beoefe
ning van het Egyptisch, om daarna
nog geruimen tijd onder leiding van
Prof. Erman te Berlijn en van Prof.
Steindorff te Leipzig zijn studie in de
Egyptologie voort te zetten, waarvoor
toentertijd in ons land geen gelegen
heid bestond.
In '92 werd hij benoemd tot conser
vator aan het Rijksmuseum voor Oud
heden voor de Egyptische verzame
ling, waar de grondslog reeds be
stond in de 17de eeuw, doch welke be
langrijk werd uitgebreid door aan
koop van de collecties De l'Escluse in
1826. Maria Cimba in 1827, en D'Anas-
tasie in 1828.
Onder zijn conservatorschap, name
lijk in 1902, werd deze verzameling
verrijkt met de schenking der beroem
de Mastaba-kapel, van AcheLHetep-
Her, door Mr. A. E. H. Goekoop.
In dit jaar werd Dr. Boeser toegela
ten als privaat-docent in de Egyptolo
gie aan de Leidsche Universiteit, wat
hij bleef tot 1910, toen hij benoemd
werd tot lector.
Hij aanvaardde dit ambt den 13den
Aprii 1910, met een rede over: „De E-
gyptologie en haar samenhang met
andere wetenschappen".
Hij was de eerste, die in ons land
een leerstoel in de Egyptologie bezette
Inmiddels, in 1904, was hij benoemd
tot onderdirecteur van voormeld mu
seum, meer speciaal belast met de
zorg voor de Egyptische afdeeling.
Na Pleyte's dood heeft hij de Egyp
tische monumenten in historische
volgorde ingedeeld en gerangschikt.
Zijn belangrijkste werk ligt in den
eersten geïllustreerden catalogus van
de Egyptische verzameling, en verder
voornamelijk op het gebied van het
Demotisch en het Koptisch.
Wat het Demotisch betreft vooral
door zijn „Transkription und Ueber-
setzung des Papyrus Insinger" in de
Oudheidkundige Mededeelingen van 't
Rijks Museum van Oudheden (1922).
Van Dr. Boeser kan zonder overdrij
ving worden gezegd, dat hij een der
weinige Egyptologen is, die in het De
motisch thuis is, zooals uit zijn zoo
even genoemd werk blijkt, hetwelk
een der moeilijkste Demotische teks
ten is.
Zijn voornaamste werk heeft groo-
tendeels gelegen op het gebied van de
philologie, hetgeen vooral op zijn col
leges tot uiting kwam, die voorname
lijk philologisch waren.
Wte het Koptisch betreft, trokken
zijn colleges ook vele a.s. theologen,
die de beoefening hiervan voor hun
studie noodig achtten.
Van de werken, die van zijn hand in
den loop der jaren het licht hebben ge
zien, vallen, behalve de door hem ge
publiceerde teksten en afbeeldingen
van mummiekisten te noemen: „Ma
nuscripts Coptes du Musée des Pays
Bas a Leyde"; „Catalogue du Musée
d'Antiquité's (Antiquité's Coptes)", Lei
den 1900; een catalogus van de in his
torische volgorde gerangschikte mo
numenten (1907); voorts een uitgave
in lichtdruk van de Egyptische verza
meling (sedert 1905) en verschillende
kleinere artikelen in het „Zeitschrift
für Aegyptologie". Ook verscheen van
zijn hand: „De godsdienst van het
oude Egypte", in de serie: „Groote
Godsdiensten", Baarn.
Aan de organisatie van de Egypti
sche verzameling, nada+ het museum
van Oudheden van de Breestraat naar
bet Rapenburg was overgebracht,
heelt hij een belangrijk aandeel gehad.
Wegens het hereiken van den 05-
iorigen leeftijd is hem vijf jaar gele
den eervol ontslag verleend als onder
directeur van het museum.
Wegens het bereiken van den 70-
jarigen leeftijd is hem, ingevolge do
F. O.-wet, thans ook eervol ontslag als
lector verleend, met ingang van
den nieuwen academischen cursus. De
colleges zijn thans echter wegens de
vacanties geëindigd en daarmede prac-
tisch ook zijn lectoraat.
Vele vrienden heeft dr. Boeser zich
wegens zijn beminnelijk en beschei
den karakter weten te verwerven. Het
zal dezen eenvoudigen, doch in alle
opzichten hoogstaanden geleerde on
getwijfeld een genoegdoening zijn,
dat zijn vrienden, oud-leerlingen en
leerlingen hem op dezen dag, zij deze
dag ook tevens de dag, waarop hij zich
officieel uit de wetenschap moet te-
j'ugtrekken, uiting hebben willen ge
ven aan de bewondering en de sympa
thie, die zij voor hem, hun leermees
ter, koesteren.
Dr. Boeser is het geweest, die in ons
land de eerste school gevormd heeft
voor de studie in de Egyptologie.
ARMENRAAD.
Met ingang van Donderdag 26 Juli
1928 wordt het kantoor van den Ar-
rrenrr.ad verplaatst van Rapenburg
naar Lammermarkt 67, hoe.^ Mare.
De kantoren van het Burgerlijk
Armbestuur en den Armenraad zijn
ttans, hoewel van elkander geschei
den, in één gebouw ondergebracht.
PORTRET VAN MGR. ENGENENT.
Het centraal bureau van de K. S. A.
te Leiden heeft den kunstschilder Ant.
Molkenboer opgedragen het portret
van den nieuwen bisscl op van Haar
lem, mgr. Aengenent, te schilderen.
Van deze beeltenis zal een kunstrepro
ductie in kleuren worden uitgegeven,
die begin Augustus zal verschijnen,
technisch verzorgd door „Ars Catlm-
lica" te Leiden.
PRIVAAT DOCENT.
Bij beschikking van den Minister
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen is dr. N. B. Tenhaeff, te
s-Gravenhage, tot wederopzeggens
toegelaten als privaat-docent in de fa
culteit der letteren en wijsbegeerte
aan de Rijksuniversiteit alhier, om on
derwijs te geven in de hulpweten
schappen der geschiedenis.
HET ACADEMIEGEBOUW.
Sedert eenige dagen is men bezig
met een belangrijke inwendige ver
bouwing van het academiegebouw
aan het Rapenburg. O.m. zal in het
benedengedeelte een afzonderlijke lo-
caliteit voor de afdeeling comptabili
teit verrijzen.
KLINIEK VOOR MISVORMDEN.
Bij de eerste steenlegging morgen
middag van de kliniek voor misvorm
den aan de Lijsterstraat zal mr. L.
I.ietaert Peerbolte, directeur-generaal
van de Volksgezondheid, het woord
voeren.
ONREGELMATIGHEDEN.
Bij de studentensociëteit Minerva
zijn onregelmatigheden aan het licht
gekomen, welke eenige duizenden gul
dens beloopen.
In verband hiermede is aan, den
directeur J. K. ontslag verleend.
ERNSTIG ONGELUK.
Hedenmorgen te omstreeks half 10
heeft in de garage van den heer P.
Devilee aan de Heerenstraat een ern
stig ongeluk plaats gehad.
Diens 20-jarige broer, de heer P. P.
Bevilee, was bezig oen automobiel
band op te pompen, toen plotseling
door onbekende oorzaak de velgring
wegschoot en met den opstaanden
kant den heer D. in het voorhoofd bo
ven de beide oogen raakte, waar hij
een diepe wond veroorzaakte.
Een tragische bijzonderheid was,
dat de ziekenauto van Dieben, die wel
dra arriveerde, door den vader van
dtn heer Devilee bestuurd werd.
Het bleek, dat de heer Devilee er
zeer ernstig aan toe was. Hij is naar
het St. Elisabeths-ziekenhuis vervoerd
Vanmiddag was zijn toes land rede
lijk.
BEGRAFENIS PIM VAN DER KWAST
Hedenmorgen werd onder groote be
langstelling op de begraafplaats
Phijnhof aan den Haagschen Schouw
ter aarde besteld het stoffelijk over
schot van den 11-jarigen Pim van der
Kwast, die j.l. Maandagmorgen in het
Rijn- en Schiekanaal ten gevolge van
het omslaan eener cano het leven ver-
lc or.
De kist was bedekt met een viertal
kransen, waaronder er zich een be
vond van zijn schoolkameraadjes en
van zijn vriendjes.
Nadat de kist in de groeve was ne-
r'( rgelaten. trad naar voren de heer
Huibregtsen, Hoofd der School aan de
IIeerenstraat, waar de overledene had
school gegaan. Spr ving aan, met in de
eerste plaats te herinneren aan het
nroeve feit, dat zich heeft afgespeeld
op den eersten dag der vacantieweek.
Spr. richtte zich daarna tot den diep
bedroefden vader, die thans aan
het graf van zijn geliefden zoon staat.
Spr. sprak woorden van troost tot hem
en tot de verdere familieleden. Spr.
getuigt hier aan deze plaats dat de
dood op deze wijze veel ontneemt aan
de diep bedroefde ouders. God trooste
U en de Uwen, waarde vriend v. d.
Kwast. Spr. riep den overledene een
„rust zacht" toe.
Als tweede spreker trad naar vo
ren de heer, Ch. L. Waldkötter, voor
zitter der Ouder-commissie der school
aan de Heerenstraat, die namens de
ouders der overige leerlingen dier
school eenige woorden van afscheid
richtte tot den vroeg ontslapene.
Onder de aanwezigen waren vele
schoolvriendjes en oud-schoolvriend
jes aanwezig. Door velen werden le
vende bloemen in het graf gestrooid,
waarna de vader diep ontroerd nog
eenige woorden sprak tot zijn ontsla
pen zoon, hetgeen op allen een diepen
indruk maakte.
Hij dankte allen voor de vele belang
stelling, betoond gedurende de laatste
dagen.
Diep onder den indruk verlieten
allen den doodenakker.
POLOWEDSTRIJD.
Gisteravond had in de Zweminrich
ting de Zijl een vriendschappelijke
pclowedstrijd plaats tusschen de Zijl
I en Zian I. De Zijl verloor met 63,
de vorige stand was 30.
Van het Pensionaat „St. Louis" te
Amersfoort zijn geslaagd voor het
Mercurius-examen in Boekhouden: G.
Meyers en W. Walenkamp, beiden al
hier.
Geslaagd is voor het Mercurius-
diploma Engelsche Handelscorrespon
dentie, de heer E. Kwaadgras, alhier,
leerling van Mej. Zaalberg.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren:
Pryna, dv. G. Slootweg en J. Velt-
huijzen Johannes, zv. G. Teijn en
M. Velthuijsen Suzanna, dv. A. v.
den Bos en M. Siera Jacoba Maria,
dv. W. Zitman en M. Laterveer Ge
rard Karei, zv. G. K. Boon en A. M. v.
d. Knoop Gatharina, dv. J. Ver-
duijn en H. Akerboom Johannes
Jacobus, zv. J. J. Stikvoort en J. F. W.
Galjaard Jan Willem, zv. W. Hoo-
gendoorn en A. Zaal Pieternella,
dv. P. van der Reijden en J. G. de
Hingst Susanna Sophia, dv. P. van
Tongeren en S. Springer Arie, zv.
H. van der Hoogt en M. C. v. d. Vel
den Johanna Hendrika, dv. P. de
Wekker en M. B. Sweris Hendrik,
zv. C. Boot en G. Brugman Piet,
zv. D. Bijland en A. Adema Johan
nes, zv. J. Kloos en G. Leugering
Flora Elize, dv. J. J. de Wit en M. E.
van Egmond Maria Adriana, dv. W.
v. d. Klaauw en J. M, Fisser Hen-
urik, zv. W. H. Philippo en J. F. Zirk-
zee Theodora Geertruida, dv. J. H.
H. Schoof en T. G. Burger Elisabeth,
dv. P. Zwetsloot en J. C. Bavelaar
Ghristina Wilhelmina, dv. K. Mokken-
storm en E. M. Mugge Johannes
Iranciscus, zy. W. Breedeveld en M.
M. A. Marechal Petrus Jacobus, zv.
L Develing en C. C. Pracht Jan
Hendrik, zv. J. H. Prevoo en E. M. L.
Wilshaus Maria Corna. Thera., dv.
A. B. v. d. Reep en D. C. van Sonde
ren Maria Wilhelmina, dv. F. Cor-
ba en M. W. de Koning Petronella,
dv. J. van Dam en M. J. Pieters.
Gehuwd:
J. B. v. d. Klaauw, jm en I. M. W.
Stikkelman, jd Th. H. Juffermans,
jm en M. v. d. Linden, jd C. L. van
Meurs, jm en M. Lancel, jd J. do la
Rie, jm en J. Hensing, jd A. J. Lind,
jm en M. Mulder, jd H. Verbiest,
jm en P. G. Pauw, jd H. Flippo, jm
en J. M. Straathof, jd J. v. d. Laan,
jm en J. A. Zuijl, jd H. Puijster, jm
en A. v. d. Berg, jd J. Voogd, jm en
3'. D. M. Visser, jd.
Overleden;
J. Pardon, m, 33 j J. A. Goddijn,
m, 54 j P. A. van Dijk, z, 24 j C.
Terhorst, d, 52 j M. M. v. d. Hoeven
Huber, vr, 41 j J. v. d. Boek
Ouwerkerk, vr, 36 j Th. H. van
Noort, z, 39 j P. Tegelaar, z, 5 j
C. BrittijnPoeliejoe, wed, 76 j
S Klinkhamerv. Heijningen, vr, 67
j M. J. Markv. d. Walle, vr, 64 j
A. HoogervegtOssevoort, vr, 67 j
J. Plu, m, 70 j W. A. v. d. Kwast,
z 11 j J. W. Witteman, z, 10 j
K. Engelenburg, m, 51 j J. W.
Boomv. Caspel, vr. 50 j.
BINNENLAND.
COLIJN NIET NAAR DE T'.VEEDE
KAMER.
Naar wij vernemen heeft de heer
Colijn gisteren aan het Centraal Stem-
Binnenland.
Vliegtuig-onr val op Waalhaven;
één doode en vier gewonden.
De nationale veetentoonstelling te
's Gravenhage geopend.
De heer Colijn neemt de benoeming
tot lid der Tweede Kamer niet aan.
Mgr. Aengenent tot bisschop gewijd.
De Synode der Chr. Geref. Kerb
aangevangen.
Rotterdam viert zijn zesde eeuw
feest
Buitenland
Een Lithansche ncLa aan den Vol
kenbond over de Poolsche manoeuvres
aan de grenzen.
De zetel van het I.V.V. blijft tot het
volgend congres te Amsterdam.
Brand in een warenhuis te Karls
ruhe.
Werkloosheidsdebat in het Britsche
Lagerhuis.
De Belgische Senaat heeft het voor"
stel tot stopzetting der werken van de
directe spoorwegverbinding Noord
Zuid te Brussel verworpen.
bureau in Den Haag officieel doen we
ten, dat hij voor de benoeming tot lid
van de Tweede Kamer bedankt.
De heer Colijn heeft evenwel weder
om den wensch te kennen gegeven,
om bij het latei;- openvallen van een
plaats in de Kamer geacht te worden
voor te komen op de lijst van candi
dates waarop hij gekozen is.
EEN VERSTANDIG BESLUIT.
Onze A.-R. Rotterdammer schrijft:
De Olympische spelen hebben som
mige dagbladuitgevers in de meening
gebracht, dat zij toch vooral op Zon
dag reeds het publiek den uitslag heb-
bij mee te deelen van de op dien dag
gespeelde wedstrijden. Geen dag en
geen uur zou het publiek kunnen
wachten.
In Amsterdam haalde een dagblad
het technisch bravourstukje uit het
publiek, hetwelk zich van het Stadion
stadswaarts begaf, bij het trameind
punt met den gedrukten uitslag te
verrassen.
En toen werd de een natuurlijk
door den ander opgejaagd. Ook in an
dere groote steden werden des Zon
dagsavonds „versche" bladen uitge
deeld of verkocht.
't Was te zien, dat dit spelletje Öe
eerstkomende Zondagen zou worden
herhaald.
Gelukkig heeft de Centrale Commis
sie, het arbeidsparlement in de typo
grafie, hier een stokje voor gestoken.
Zij heeft aan patroons en werklie
den meegedeeld, dat alle verzoeken
om extra Zondagsedities der sportbe
richten uit te geven door haar onher
roepelijk zullen worden geweigerd. Zij
voegt daaraan toe te mogen veronder
stellen, dat de Arbeidsinspectie in de
ze geheel dezelfde gedragslijn volgt.
Dit wijze besluit heeft ineens een
eind gemaakt aan den dollen wedloop.
De Zondagsrust behoeft in het ge
jaagde dagbladenbedrijf niet nog ver
der afgebrokkeld te worden.
Tot zoover De Rotterdammer.
Zouden wij ook niet de hand in
eigen boezem steken? Hoeveel Maan
dagnummers van Chr. dagbladen too-
nen ons niet den Zondagsarbeid van
de redactieó. Zetters en drukkers Zon
dags werken dat is verkeerd. Accoord
Maar mogen de redacties het dan wel?
DE OPENING DER OLYMPISCHE
SPELEN.
Prins Hendrik zal zich Zaterdag,
ttgen het uur van de door hem in op
dracht van de Koningin te openen
Olympische Spelen van het Koninklijk
Paleis in de hoofdstad naar het Sta
dion begeven in een a-la-Deaumont,
dus met vier paarden bespannen gala
calèche, waarin mede zal plaats ne
men vice-admiraal Bauduin, adjudant
generaal van de Koningin en chef van
Hr. Ms. Militaire Huis, die aan den
Prins bij deze gelegenheid is toege
voegd.
Aan dit galarijtuig zal voorafgaan
een met twee paarden bespannen
hof rij tuig, warm zal gezeten zijn de
kamerheer-ceremoniemeester der Ko
ningin, baron Van Hardenbroek van
Lockhorst. Achter het galarijtuig zul-
Itn in een hofrijtuig volgen de beide
adjudanten van den Prins, majoor jhr.
I.aman Trip en luitenant ter zee le kl.
Termytelen.