CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
9d8 JAARGANG
DINSDAG 24 JULI 1928
NUMMER 2495
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 yiPjjfcjllV Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel taiiei
Bij contract belangrijke rednctie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
V Zekerheid.
We hebben er al eens meer op ge
wezen, dat Mevr. Henr. Roland Holst
soms dingen zegt, die bewijzen, dat
er kentering komt in de denkwereld
van het socialisme.
Toonaangevende figuren als deze
groote dichteres, voelen reeds ver
vooruit wat er broeit en broeien zal.
Op den zomercursus van de Arbei
dersgemeenschap der Woodbrookers
te Barchem gehouden, sprak zij over
de zekerheid van het socialisme.
Dit is een onderwerp, waarover zij
reeds meermalen haar licht heeft ont
stoken. Zij is er van vervuld en heeft
lang en veel gezocht, om het in prac-
tijk te brengen. Daarbij is zij gestuit
op bittere tegenvallers in het conse-
kwente Marxisme. Daarbij is zij ook
gestuit op een maatschappij-beschou
wing onder hooger lichtbestraling.
Een maatschappijbeschouwing,waar
in God als den Schepper en Onder
houder van het heelal wordt geëerd
en waarbij Hij moet worden aangebe
den als den Beheerscher van der men
schen lot en werk.
Daardoor heeft zij tegenstellingen
leeren opmerken die zij vroeger niet
zag. Daardoor heeft zij oog gekre
gen voor de feilen van het Marxistisch
dogma.
Wel hangt zij nog dat dogma aan,
maar erkent tevens, dat er een terrein
is, waar ondanks de best sluitende
evolutie-theorie moet getuigd worden:
dit is Gods vinger.
„Er is iets heerlijks in, zoo begon zij
volgens het verslag in Het Volk haar
te Barchem gehouden rede, om terug
te denken aan onze socialistische
jeugd en de Marxistische zekerheid,
die wij in ons voelden. Er was iets
verleidelijks in om uit de ellende de
zegepraal tegemoet te gaan. De con
centratie van het kapitaal, het ver
dwijnen van den middenstand, het
steeds feller arbeidersverzet, de steeds
scherper crisis: en ten slotte komt de
groote inzinking van het kapitalisme
en de overwinning van het socialisme
Zóó stelden we het ons voor en dit
was voor ons de waarheid.
Doch het was juist zooveel waar
heid als toen de arbeidersklasse kon
verdragen om tot verzet te komen en
een uitweg te zoeken uit haar ellende
Wij maakten de economie tot een
nieuwen god, die zoo al niet het heel
al, dan toch het leven der menschen
bestuurde".
Na dan verder te hebben aange
toond, hoe deze theorie werd ver
breid en waar mogelijk toegepast,
schildert zij, hoe daarnaast, door on
stoffelijke energie, die ook zij van
goddelijken oorsprong rekent, in som
mige van die theorieën geblazen werd
tot zij geheel vervaagden.
Maar ook de practijk kwam anders
uit.
«Wij geloofden zoo gaat zij voort
op grond onzer Marxistische be
schouwingen, aan een ongedifferenti
eerde arbeidersklasse, die van het ka
pitalisme niets zou kunnen verwach
ten, dat het leven dragelijk maakt.
Doch wij zien, dat het kapitalisme
door een zich steeds uitbreidende so
ciale wetgeving voor sommige groe
pen arbeiders zelfs een zekere mate
van levenszekerheid schept en dat een
arbeiders-arristocratie ontstaat, wa'ar
door scheiding dreigt te komen in de
arbeidersklasse. En nu is het we] één
van de moeilijkste problemen in den
strijd voor het socialisme om die kloof
te overbruggen, om het contact van
de arbeiders-aristocratie met de mas
sa te behouden, om de scheiding, die
dreigt, te voorkomen.
Zoo zijn de oude zekerheden niet
meer in vollen omvang aanwezig. Dat
wil niet zeggen dat wij breken met het
Marxisme. Zijn methode, zoowel als
zijn geschiedvorsching houden wij
vast, evenals zijn grondslag, dat soci
alisme en arbeidersklasse onverbreke
lijk bijeen hooren".
De oude zekerheden niet meer in
vollen omvang aanwezig, maar toch
met hand en tand aan de theorie van
Marx vasthouden.
Dat het hoogere, dat zij zag, al
leen van Den Hoogere, den alleen
Absolute, van Hem, Die alleen alles
bezit en alles bestiert, afkomstig is
dat zag zij niet.
Dat kan zij niet aanvaarden, en met
haar het socialisme niet, zoolang zij
de theorie van Marx, die daarmede
niet rekent, blijft aanhangen.
Maar hetgeen zij ons mededeelt met
betrekking tot de socialistische zeker
heden, is treffend en veel-zeggend.
Vooral is treffend, dat zij een oplos
sing van sommige problemen ziet in
de huidige maatschappij langs den
weg van samenwerking tusschen ka
pitaal en sociale wetgeving, ook al
wenscht zij dat niet.
STADSNIEUWS.
DE HAVERMAN-TENTOONSTELLING.
Zooals bekend wordt op 29 dezer deze
tentoonstelling gesloten. Niettegenstaande
aandrang daartoe is het onmogelijk om
deze sluiting te verschuiven. Wel is nu
goedgevonden om deze week de toegangs
prijs van 0.50 tot 0.25 te verlagen.
Ieder die nog niet geweest is, haaste
zich au.
GANSCH VERKEERDE TOESTANDEN.
De heer C. Vermeulen te Krimpen aan
den IJsel schrijft aan de „Rotterdammer"
d.d. 20 Juli:
„Heden was ondergeteekende van nabij
getuige van een ernstig ongeluk aan de
Wassenaarsche Slag. Een schoolkind ^erd
zoodanig door een luxe auto aangereden
op het terrein van de uitspanning „Duin
oord", dat het op het eerste gezicht allen
schijn had, dat het kir.d op de plaats dood
bleef. Dat het geval heel ernstig was, mag
blijken uit het feit, dat ik zoo juist tele
fonisch bericht kreeg uit het academisch
ziekenhuis te Leiden, dat het kind na ne
gen uur nog bewusteloos is. Dank zij de
voorbeeldige medewerking van eigenaar
en personeel van Duinoord werden ach
tereenvolgens alle Wassenaarsche docto
ren opgebeld, die evenwel allen in de prac
tijk waren en dus niet direct konden be
reikt worden.
Radeloos van angst belde ondergetee
kende toen den Geneeskundigen Dienst te
Leiden op, en verzocht hij daar, onder
mededeeling der feiten, medewerking. Het
ontstellende an'woord was evenwel: Dat
gaat niet, want we mogen niet buiten Lei
den. Op mijn vraag, of het kind dan maar
zonder geneeskundige hulp moest ster
ven, heette het: We kunnen er niets aan
doen. i
Ik beschuldig hier niet de ambtenaren
maar wel de ambtenarij, die het koelbloe
dig zou aanzien, dat een kind zor.der hulp
stierf, omdat blijkbaar de eene gemeente
de andere niet mag helpen, zelfs niet bij
doodsgevaar. Het „Ben ik mijns broeders
hoeder" wordt hier wel tot in uiterste
consekwentie toege. ast.
Is daar nu niets aan te doen?"
SCHENKING
LS7DSCH UNIVEESITEITSFONDS.
Men bericht ons, dat het Leidsch Uni
versiteitsfonds een gift van ƒ2000 heeft
ontvangen van een onbekende.
IN DE TON.
Hedenmorgen werden wij vereerd met
een bezoek van den Duitschen journalist
Franz Deninski uit Berlijn, die met een
tweetal helpers, in een groote ton die hun
tot verblijfplaats dient, een reis maken
rond de wereld. Van Duitschland gaat de
reis over ons land, België, Frankrijk,
Spanje, door Zuid-Europa, naar Noord-
Af rika en verder.
Hoewel primitief, is de verblijfplaats in
zóo'n ton nog zoo kwaad niet. Ons be
kroop de lust om ook eens een reisje per
ton te maken. Helaas werden wij er aan
herinnerd, dat in dezen vacantietijd er
wel wat anders te doen valt. Maar als
straks ook onze vacantie aanbreekt, dan
zullen wij het „ton-denkbeeld" toch in
overweging nemen.
GOEDKOOPE TREIN.
Op Woensdag 1 Augustus a.s. zal een
goedkoope trein naar Helder rijden, die
's morgens 7.23 uit Leiden en 8.12 uit
Haarlem vertrekt; aankomst te Helder
9.45 uur.
De terugreis uit Helder vangt te 18.42
aan, waarna men 20.15 te Haarlem en
21.02 te Leiden arriveert.
De prijzen voor heen en terug bedragen
2de klasse ƒ2.95 en 3de klasse ƒ2.10.
Deelnemers kunnen zich bij het nemen
van een plaatskaart tegen regen verzeke
ren; dit bedraagt 10 extra.
ZELDZAAM JUBILEUM.
De heer I, Wijnbeek herdacht gisteren
den dag, waarop hij voor 60 jaar in be
trekking kwam bij de firma Parmentier
en Zonen.
Het spreekt vanzelf, dat dit zeldzame
feit niet onopgemerkt voorbijging. Des
morgens werd de jubilaris op het kantoor
ontboden, waar hij in hartelijke bewoor
dingen werd toegesproken door den oud
sten firmant. Als bewijs van waardeering
werden hem een enveloppe met inhoud,
een kist sigaren en bloemen overhandigd.
Ook van de zijde van kennissen en fa
milie ontving de jubilaris nog tal van
blijken van belangstelling.
EXAMEN NUTTIGE HANDWERKEN.
Te Rotterdam slaagden voor het exa
men nuttige handwerken de dames J. de
Jong, G. A. Kuiper, A. G. W. Senger en
W. Teljeur, allen uit Leiden; M. J. de Jeu,
Alphen aan den Rijn en C. Wille, Koude
kerk.
Geslaagd zijn voor het Federatiexa-
men boekhouder „Mercuriusdiploma" de
heer W. Hakkaart, alhier, en W. Jansen
te Voorschoten, beiden leerlingen van den
heer J. A. Jansen, alhier.
Geslaagd voor het „Mercurius"-diplo-
ma voor. Boekhouden en a.v. afgenomen
vanwege de Federatie van Handels- en
Kantoorbedienden, de heer W. v. d. Bos
alhier, leerling van den heer H. D. M.
Knol, leeraar M. O.
Mede zijn voor dit examen geslaagd de
heeren P. J. Soeteman en H. Louwrier,
leerlingen van den Handelscursus „Ken
nis is Macht" alhier (leeraar de heer H.
D. M. Knol).
De toestand van het 11-jarig knaap
je uit Krimpen aan den IJsel, Snijders
genaamd, dat j.l. Vrijdagmiddag te Was
senaar door een auto werd overreden, is
nog steeds zeer ernstig. Het is nog niet
tot bewustzijn gekomen.
In de Kolfmakerssteeg 15 is de 26-
jarige mej. G. v. WF. over den drem
pel van haar woning gestruikeld, met het
ernstige gevolg, dat zij kwam te vallen en
een sleutelbeen brak. Door den E. H. D.
is zij naar het Acad. Ziekenhuis vervoerd.
Gistermiddag omstreeks 3 uur kwam
de 14-jarige wielrijdster L. B. in botsing
met een met een paard bespannen wagen.
Dit ongeval had plaats op den hoek van
de Vrouwensteeg en de Aalmarkt, waar
schijnlijk doordat het meisje van het
paard schrikte.
Het rijwiel werd grootendeels vernield,
doch de wielrijdster bekwam gelukkig
geen letsel.
BINNENLAND.
DE REIS DER KON. FAMILIE.
Men seint uit Oslo d.d. 23 dezer:
H. M. Koningin Wilhelmina, die
nog steeds in Finse verblijft, maakt
verschillende tochten in den omtrek.
Gisteren beklom H. M. een tweetal
bergtoppen, terwijl Prinses Juliana 'n
tocht op ski's maakte.
Te Finse is er thans mooi winter
weer en de Prinses beoefent enthousi
ast de ski-sport.
In tegenstelling met vroegere be
richten zal de Koningin tot einde Juli
in Noorwegen blijven, om dan over Os
lo naar Nederland terug te keeren.
NEDERLAND EN BELGIS.
Thans heeft de Nederlandsche re
geering besloten, dat, voorzoover het
Departement van Koloniën betreft,
deel zal worden genomen aan de We
reldtentoonstelling voor Koloniën, Zee
vaart en Vlaamsche kunst, welke in
1930 te Antwerpen gehouden zal wor
den.
Deze deelneming zal slechts be
perkt zijn en van ambtelijken aard.
DE EERSTE BRITSCHE DRIFTER
MET HARING.
Als eerste Britsche stoomdrifter in
dit seizoen kwam gisteren de haven
van IJmuiden binnen de Y. H. 69, A.
Rose, met een aanvoer van 314 man
den versche haring.
Waarschijnlijk zullen nu wel bin
nenkort meerdere van deze vlugge ha
ringschepen volgen, zoodat het weer
een drukke tijd voor IJmuiden belooft
te worden.
ONDERZOEK INZAKE DE MIJN-
MIJNRAMP.
Gistermiddag van 3—6 uur is op
het Departement van Waterstaat een
bespreking gehouden met 2 bestuurs
leden van den algemeenen Nederland-
schen Mijnwerkershond, 4 mijnwerkers
en één arbeiderscontroleur, welke
laatste, naar den wensch van den mi
nister, aan de eigenlijke besprekingen
geen deel heeft genomen.
De aanwezigen hebben uitvoerig de
wenschelijkheid betoogd, van 'n open
baar onderzoek, welk onderzoek naar
hun meening zou moeten loopen over
de werking der contact-commsisie,
over die van het algemeen Mijnwer
kersfonds, die der Arbeidscommissie,
die der Geschillencommissie en ten
slotte over die der Fondscommissie.
Voorts werd gewenscht een herzie
ning van het Mijnreglement 1906, wel
ke herziening zou moeten inhouden
meerdere bevoegdheid voor de arbei
derscontroleurs, bevoegdheid van het
scheidsgerecht om ontslag ongedaan
te maken en betere opleiding en selec
tie van de schietmeesters.
De Minister meende op geen dezer
punten eenige toezegging te kunnen
doen, maar beloofde het verslag over
de mijnramp, dat hem later zal be
reiken, met aandacht, ook in verband
met de opgegeven wenschen, te zullen
nagaan.
RECEPTIE JHR. MR. VAN REENEN.
Ter receptie bij gelegenheid van
den 80s ten verjaardag van Jhr. Mr.
van Reenen, president der Algemeene
Rekenkamer, verschenen gistermiddag
o.m. Jhr. H. Lóudon, commissaris der
Kon. Mij. tot Exploitatie van Petro-
leumbronnen in Ned. Indië; Mr. Zil-
lesen, oud-griffier van de Eerste Ka
mer; en Regenten van het Burger
weeshuis, behoorende tot de Fundatie
van Renswoude, waarvan de jarige
rentmeester is.
Verschillende ministers zonden Jhr.
van Reenen schriftelijke geluk wen
schen.
Z. K. H. de Prins zond den jubilaris
een telegram van gelukwensch.
Laat in den namiddag verscheen
nog ter receptie Staatsraad Mr. Cort
van der Linden, oud-minister-presi-
dent
ZEGELRECHT LEDENREGISTERS.
De Minister van Financiën heeft
aan de ontvangers van hot zegel ge
schreven, dat vele vereenigingen, in
het bijzonder die welke rechtspersoon
lijkheid bezitten volgens de wet van
1855, ten onrechte ongezegelde regis
ters aanhouden. Te beginnen met 7
October 1928 zal daarom regelmatig
een onderzoek worden ingesteld naar
liet gezegeld zijn dier registers. Ten
einde hen. die uit onwetendheid in
overtreding waren, in de gelegenheid
te stellen hun registers alsnog in over
eenstemming te brengen met de wet,
beeft de Minister bepaald, dat alle
vereenigingen tot en met 6 October
1928 buiten een vordering van boete
zullen blijven, wegens vóór dien da
tum begane overtredingen, indien zij
tijdig, dus uiterlijk op dien dag, aan
den ontvanger van het zegel onder
wiens kantoor de vereeniging ressor
teert, volledige gegevens verstrekken
waaruit kan blijken, hoeveel zegel
recht naar de oppervlakte van het ge
bezigde papier, berekend sedert 1 Juni
1917, zou zijn betaald, indien de leden-
re gisters van dat oogenblik af geze
geld waren geweest. Wordt het krach
tens deze opgave verschuldigde zegel
recht voldaan, dan zal dus geen boete
gevorderd worden.
DE ZIEKTE VAN STENHUIS.
Het Volk meldt:
Dezer dagen is Sterhuis uit het
ziekenhuis gekomen, waarin hij enke
le dagen voor een klinisch onderzoek
was opgenomen. Het 'erzoek heeft
uitgewezen, naar hij on9 meedeelt, dat
hij geen enkele organische ziekte
heeft. Ook de psychische inzinking is
grootendeels hersteld.
Een en ander heeft er toe gejeid, dat
Stenhuis de redactie op zich genomen
heeft van een onafhankelijk socialis
tisch maandblad, dat bij den uitgever
Em. Querido zal verschijnen.
DE AANRANDING OP CORSICA.
De dagbladen van Ajaccio deelen
nog bijzonderheden mede omtrent den
aanval van bandieten op de Holland-
sche reizigsters op Corsica.
Nadat de bandiet Battesti het geld
en de sieraden der reizigsters had op-
geëischt, riep hij, dat een der dames
hem moest volgen. Mej. Janssen zeide
hierop, dat zij dit zou doen. In het
kreupelhout gekomen, wilden drie
roovers haar aanvatten, doch mej.
Janssen vloog Battesti naar de keel
en toonde, dat zij zich moedig wilde
verdedigen. De roovers werden hier
door geïntimideerd en daar zij de
komst van gendarmes duchtten, lieten
zij mej. Janssen vrij.
Naar wij vernemen is de schrijfster
Miek Janssen met haar zuster eenigen
tijd geleden naar het buitenland ver
trokken om Corsica te bezoeken. Het
is dus zeer waarschijnlijk, dat de aan
gerand© mej.. Miek Janssen is, omdat
een van de telegrammen melding
maakte van de dochter van een schrij
ver. Dit zal wel op een misverstand
hebben berust en bedoeld zal wel zijn
de schrijfster Miek Janssen.
EEN TELEGRAM VAN NCBILE.
De directie van de Nederlandsche
Spitsbergen Cie., te Rotterdam heeft
van Nobile, welke zich aan boord van
do Citta di Milano bevindt, het volgen
de telegram ontvangen:
„Mijn regeering heeft uw zoo edel-
mcedige hulp ten zeerste op prijs ge
steld en droeg mij op, u daarvoor te
danken en haar gevoelens van diepe
erkentelijkheid te vertolken. Ik voeg
daar mijn persoonlijken dank aan toe".
(Deze dankbetuiging slaat vooral
ook op de kranige pogingen door Sjef
van Dongen met zijn hondenspan in
bet werk gesteld.)
HOEVEEL HONDERDJARIGEN
HEEFT NEDERLAND?
Het Haagsch Persbureau geeft het
volgende lijstje van de oudste Neder-
Binnenland.
H. M. de Koningin keert einde Juli
naar ons land terug.
H. K. H. Prinses Juliana beoefent de
ski-sport.
Jhr. Van Reenen, de president der
Rekenkamer 80 jaar.
De Algem. Nederl. Mijnwerkersbond
vroeg aan den Minister om een ondet-
zoek naar de oorzaak van de mijn
ramp in Limburg.
Ds. J. R. Goris aangezocht om a!s
zendeling onder de Joden op te treden.
Buitenland.
Mussolini zegt een onderzoek naar
de schipbreuk van de „Italia'' toe.
Het rapport over de werkloosheid
in Engeland.
Het werk in de Antwerpsche haven
hervat.
Groote branden in Congres-Polen.
landers, n.l. van hen, die 100 en meer
jaren oud zijn.
Het begint met een eerbiedwaardi
ge lijst (naar ouderdom) van honderd
jarigen:
de heer H. L. Bosgoed te Terwolde,
de heer Victor v. Frese te Hinte (Fr.),
de heer L. C. J. Oytrop te Amsterdam,
Mevr. de wed. H. P. Bronsfoort-Wes-
selink te Enschedé, de heer Cornelis d.
Boer te Brandwijk (gem. Molenaars
graaf), Mej. de wed. H. S. van der
Land te Kollumergraaf, Mej. de
wed. J. Oldenhuis te Spijk te Kloos-
terzande (gem. Hontenisse), de heer
Roelof van der Kley te Gouda.
Dan volgen de seniores van 101 jaar;
Mej. Rraafhorst te Ede, de heer R.
P. van Calcar in 't Waar (Gron.), de
heer J. J. Veenstra te Surhuizum (Fr.)
de heer J. Beverborg te Lonneker.
Daana komen nog meer seniores
van 102 jaar:
Mej. de Wed. C. A. Bresijn-Zuuren
te Utrecht, Mej. Kee P. de Haen te
Weert, Mej. de Wed. Antje de Kleine-
Betten te Oudehorne.
Momenteel is er geen Nederlander
van 108-jarigen leeftijd, doch wel van
104 jaar, n.l.:
Mej. de Wed. Jonas Gottschalk te
Bauchem.
De kroon spant echter nog steeds
de 105-jarige Mej. de wed. J. Asselman
de Witte te Hengstdijk (Z.), die de
oudste Nederlander is.
Deze eerbiedwaardige lijst van 20
grijsaards zal in Augustus a.s. weder
om vermeerderd worden met een hon
derdjarige, n.l. Mej. Christina Jansen
te Horst.
LUCHTVAART.
DE ONDERGANG VAN DE ITALIA.
Mussolini zegt een onderzoek toe.
In den Italiaanschen ministerraad
heeft Mussolini gezegd, toen hij sprak
over de binnenlandsche politiek, dat
twee groote gebeurtenissen de laatste
weken het Italiaansche volk in beroe
ring hebben gebracht. De schitterende
vlucht van Ferrain en Del Prete heeft
Italia met trots vervuld, de Poolex
peditie heeft het Italiaansche volk
diep leedwezen ingeboezemd.
Alvorens omtrent deze expeditie een
blijvend oordeel uit te spreken, zei
Mussolini, moet men afwachten tot
het drama zijn epiloog genaderd is.
Men kan thans slechts verzet aantee-
kenen tegen de on-menschelijke, anti-
Iialiaansche beweging, die zich uit
stort over de hoofdpersonen van deze
•ongelukkige onderneming; mannen,
die, toen zij vertrokken, wisten wat zij
gingen ondernemen, n.l. een zeer ge
vaarlijke onderneming, en die daarbij
hun moed en hun geestkracht getoond
hebben, zijn de algenieene achting
waardig.
Pas nadat alle mogelijke nasporin
gen verricht zullen zijn om de rest der
schipbreukelingen te vinden zal er een
normaal en volkomen objectief on
derzoek worden ingesteld over het be
loop van de onderneming, de red
dingspogingen, kortom over alle fazen
van dit treurspel, dat de heele wereld
ontroerd heeft.
Dit gewone onderzoek, zoo vervolg
de Mussolini, zal natuurli'k in Italië
geschieden, door Italianen. Een ande
re veronderstelling zou dwaas en.
kwetsend zijn en zoo iemand, wie ook,
zulks voorstelde, zou dat dadelijk
moeten worden van de hand gewezen.
Nadat Mussolini ei nog aan herin
nerd had, dat de Iitaliaansche vlieger
Maddalena de eerste was die de schip-