CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 9d8 JAARGANG DINSDAG 24 JULI 1928 NUMMER 2495 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. i 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 yiPjjfcjllV Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen dobbel taiiei Bij contract belangrijke rednctie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents V Zekerheid. We hebben er al eens meer op ge wezen, dat Mevr. Henr. Roland Holst soms dingen zegt, die bewijzen, dat er kentering komt in de denkwereld van het socialisme. Toonaangevende figuren als deze groote dichteres, voelen reeds ver vooruit wat er broeit en broeien zal. Op den zomercursus van de Arbei dersgemeenschap der Woodbrookers te Barchem gehouden, sprak zij over de zekerheid van het socialisme. Dit is een onderwerp, waarover zij reeds meermalen haar licht heeft ont stoken. Zij is er van vervuld en heeft lang en veel gezocht, om het in prac- tijk te brengen. Daarbij is zij gestuit op bittere tegenvallers in het conse- kwente Marxisme. Daarbij is zij ook gestuit op een maatschappij-beschou wing onder hooger lichtbestraling. Een maatschappijbeschouwing,waar in God als den Schepper en Onder houder van het heelal wordt geëerd en waarbij Hij moet worden aangebe den als den Beheerscher van der men schen lot en werk. Daardoor heeft zij tegenstellingen leeren opmerken die zij vroeger niet zag. Daardoor heeft zij oog gekre gen voor de feilen van het Marxistisch dogma. Wel hangt zij nog dat dogma aan, maar erkent tevens, dat er een terrein is, waar ondanks de best sluitende evolutie-theorie moet getuigd worden: dit is Gods vinger. „Er is iets heerlijks in, zoo begon zij volgens het verslag in Het Volk haar te Barchem gehouden rede, om terug te denken aan onze socialistische jeugd en de Marxistische zekerheid, die wij in ons voelden. Er was iets verleidelijks in om uit de ellende de zegepraal tegemoet te gaan. De con centratie van het kapitaal, het ver dwijnen van den middenstand, het steeds feller arbeidersverzet, de steeds scherper crisis: en ten slotte komt de groote inzinking van het kapitalisme en de overwinning van het socialisme Zóó stelden we het ons voor en dit was voor ons de waarheid. Doch het was juist zooveel waar heid als toen de arbeidersklasse kon verdragen om tot verzet te komen en een uitweg te zoeken uit haar ellende Wij maakten de economie tot een nieuwen god, die zoo al niet het heel al, dan toch het leven der menschen bestuurde". Na dan verder te hebben aange toond, hoe deze theorie werd ver breid en waar mogelijk toegepast, schildert zij, hoe daarnaast, door on stoffelijke energie, die ook zij van goddelijken oorsprong rekent, in som mige van die theorieën geblazen werd tot zij geheel vervaagden. Maar ook de practijk kwam anders uit. «Wij geloofden zoo gaat zij voort op grond onzer Marxistische be schouwingen, aan een ongedifferenti eerde arbeidersklasse, die van het ka pitalisme niets zou kunnen verwach ten, dat het leven dragelijk maakt. Doch wij zien, dat het kapitalisme door een zich steeds uitbreidende so ciale wetgeving voor sommige groe pen arbeiders zelfs een zekere mate van levenszekerheid schept en dat een arbeiders-arristocratie ontstaat, wa'ar door scheiding dreigt te komen in de arbeidersklasse. En nu is het we] één van de moeilijkste problemen in den strijd voor het socialisme om die kloof te overbruggen, om het contact van de arbeiders-aristocratie met de mas sa te behouden, om de scheiding, die dreigt, te voorkomen. Zoo zijn de oude zekerheden niet meer in vollen omvang aanwezig. Dat wil niet zeggen dat wij breken met het Marxisme. Zijn methode, zoowel als zijn geschiedvorsching houden wij vast, evenals zijn grondslag, dat soci alisme en arbeidersklasse onverbreke lijk bijeen hooren". De oude zekerheden niet meer in vollen omvang aanwezig, maar toch met hand en tand aan de theorie van Marx vasthouden. Dat het hoogere, dat zij zag, al leen van Den Hoogere, den alleen Absolute, van Hem, Die alleen alles bezit en alles bestiert, afkomstig is dat zag zij niet. Dat kan zij niet aanvaarden, en met haar het socialisme niet, zoolang zij de theorie van Marx, die daarmede niet rekent, blijft aanhangen. Maar hetgeen zij ons mededeelt met betrekking tot de socialistische zeker heden, is treffend en veel-zeggend. Vooral is treffend, dat zij een oplos sing van sommige problemen ziet in de huidige maatschappij langs den weg van samenwerking tusschen ka pitaal en sociale wetgeving, ook al wenscht zij dat niet. STADSNIEUWS. DE HAVERMAN-TENTOONSTELLING. Zooals bekend wordt op 29 dezer deze tentoonstelling gesloten. Niettegenstaande aandrang daartoe is het onmogelijk om deze sluiting te verschuiven. Wel is nu goedgevonden om deze week de toegangs prijs van 0.50 tot 0.25 te verlagen. Ieder die nog niet geweest is, haaste zich au. GANSCH VERKEERDE TOESTANDEN. De heer C. Vermeulen te Krimpen aan den IJsel schrijft aan de „Rotterdammer" d.d. 20 Juli: „Heden was ondergeteekende van nabij getuige van een ernstig ongeluk aan de Wassenaarsche Slag. Een schoolkind ^erd zoodanig door een luxe auto aangereden op het terrein van de uitspanning „Duin oord", dat het op het eerste gezicht allen schijn had, dat het kir.d op de plaats dood bleef. Dat het geval heel ernstig was, mag blijken uit het feit, dat ik zoo juist tele fonisch bericht kreeg uit het academisch ziekenhuis te Leiden, dat het kind na ne gen uur nog bewusteloos is. Dank zij de voorbeeldige medewerking van eigenaar en personeel van Duinoord werden ach tereenvolgens alle Wassenaarsche docto ren opgebeld, die evenwel allen in de prac tijk waren en dus niet direct konden be reikt worden. Radeloos van angst belde ondergetee kende toen den Geneeskundigen Dienst te Leiden op, en verzocht hij daar, onder mededeeling der feiten, medewerking. Het ontstellende an'woord was evenwel: Dat gaat niet, want we mogen niet buiten Lei den. Op mijn vraag, of het kind dan maar zonder geneeskundige hulp moest ster ven, heette het: We kunnen er niets aan doen. i Ik beschuldig hier niet de ambtenaren maar wel de ambtenarij, die het koelbloe dig zou aanzien, dat een kind zor.der hulp stierf, omdat blijkbaar de eene gemeente de andere niet mag helpen, zelfs niet bij doodsgevaar. Het „Ben ik mijns broeders hoeder" wordt hier wel tot in uiterste consekwentie toege. ast. Is daar nu niets aan te doen?" SCHENKING LS7DSCH UNIVEESITEITSFONDS. Men bericht ons, dat het Leidsch Uni versiteitsfonds een gift van ƒ2000 heeft ontvangen van een onbekende. IN DE TON. Hedenmorgen werden wij vereerd met een bezoek van den Duitschen journalist Franz Deninski uit Berlijn, die met een tweetal helpers, in een groote ton die hun tot verblijfplaats dient, een reis maken rond de wereld. Van Duitschland gaat de reis over ons land, België, Frankrijk, Spanje, door Zuid-Europa, naar Noord- Af rika en verder. Hoewel primitief, is de verblijfplaats in zóo'n ton nog zoo kwaad niet. Ons be kroop de lust om ook eens een reisje per ton te maken. Helaas werden wij er aan herinnerd, dat in dezen vacantietijd er wel wat anders te doen valt. Maar als straks ook onze vacantie aanbreekt, dan zullen wij het „ton-denkbeeld" toch in overweging nemen. GOEDKOOPE TREIN. Op Woensdag 1 Augustus a.s. zal een goedkoope trein naar Helder rijden, die 's morgens 7.23 uit Leiden en 8.12 uit Haarlem vertrekt; aankomst te Helder 9.45 uur. De terugreis uit Helder vangt te 18.42 aan, waarna men 20.15 te Haarlem en 21.02 te Leiden arriveert. De prijzen voor heen en terug bedragen 2de klasse ƒ2.95 en 3de klasse ƒ2.10. Deelnemers kunnen zich bij het nemen van een plaatskaart tegen regen verzeke ren; dit bedraagt 10 extra. ZELDZAAM JUBILEUM. De heer I, Wijnbeek herdacht gisteren den dag, waarop hij voor 60 jaar in be trekking kwam bij de firma Parmentier en Zonen. Het spreekt vanzelf, dat dit zeldzame feit niet onopgemerkt voorbijging. Des morgens werd de jubilaris op het kantoor ontboden, waar hij in hartelijke bewoor dingen werd toegesproken door den oud sten firmant. Als bewijs van waardeering werden hem een enveloppe met inhoud, een kist sigaren en bloemen overhandigd. Ook van de zijde van kennissen en fa milie ontving de jubilaris nog tal van blijken van belangstelling. EXAMEN NUTTIGE HANDWERKEN. Te Rotterdam slaagden voor het exa men nuttige handwerken de dames J. de Jong, G. A. Kuiper, A. G. W. Senger en W. Teljeur, allen uit Leiden; M. J. de Jeu, Alphen aan den Rijn en C. Wille, Koude kerk. Geslaagd zijn voor het Federatiexa- men boekhouder „Mercuriusdiploma" de heer W. Hakkaart, alhier, en W. Jansen te Voorschoten, beiden leerlingen van den heer J. A. Jansen, alhier. Geslaagd voor het „Mercurius"-diplo- ma voor. Boekhouden en a.v. afgenomen vanwege de Federatie van Handels- en Kantoorbedienden, de heer W. v. d. Bos alhier, leerling van den heer H. D. M. Knol, leeraar M. O. Mede zijn voor dit examen geslaagd de heeren P. J. Soeteman en H. Louwrier, leerlingen van den Handelscursus „Ken nis is Macht" alhier (leeraar de heer H. D. M. Knol). De toestand van het 11-jarig knaap je uit Krimpen aan den IJsel, Snijders genaamd, dat j.l. Vrijdagmiddag te Was senaar door een auto werd overreden, is nog steeds zeer ernstig. Het is nog niet tot bewustzijn gekomen. In de Kolfmakerssteeg 15 is de 26- jarige mej. G. v. WF. over den drem pel van haar woning gestruikeld, met het ernstige gevolg, dat zij kwam te vallen en een sleutelbeen brak. Door den E. H. D. is zij naar het Acad. Ziekenhuis vervoerd. Gistermiddag omstreeks 3 uur kwam de 14-jarige wielrijdster L. B. in botsing met een met een paard bespannen wagen. Dit ongeval had plaats op den hoek van de Vrouwensteeg en de Aalmarkt, waar schijnlijk doordat het meisje van het paard schrikte. Het rijwiel werd grootendeels vernield, doch de wielrijdster bekwam gelukkig geen letsel. BINNENLAND. DE REIS DER KON. FAMILIE. Men seint uit Oslo d.d. 23 dezer: H. M. Koningin Wilhelmina, die nog steeds in Finse verblijft, maakt verschillende tochten in den omtrek. Gisteren beklom H. M. een tweetal bergtoppen, terwijl Prinses Juliana 'n tocht op ski's maakte. Te Finse is er thans mooi winter weer en de Prinses beoefent enthousi ast de ski-sport. In tegenstelling met vroegere be richten zal de Koningin tot einde Juli in Noorwegen blijven, om dan over Os lo naar Nederland terug te keeren. NEDERLAND EN BELGIS. Thans heeft de Nederlandsche re geering besloten, dat, voorzoover het Departement van Koloniën betreft, deel zal worden genomen aan de We reldtentoonstelling voor Koloniën, Zee vaart en Vlaamsche kunst, welke in 1930 te Antwerpen gehouden zal wor den. Deze deelneming zal slechts be perkt zijn en van ambtelijken aard. DE EERSTE BRITSCHE DRIFTER MET HARING. Als eerste Britsche stoomdrifter in dit seizoen kwam gisteren de haven van IJmuiden binnen de Y. H. 69, A. Rose, met een aanvoer van 314 man den versche haring. Waarschijnlijk zullen nu wel bin nenkort meerdere van deze vlugge ha ringschepen volgen, zoodat het weer een drukke tijd voor IJmuiden belooft te worden. ONDERZOEK INZAKE DE MIJN- MIJNRAMP. Gistermiddag van 3—6 uur is op het Departement van Waterstaat een bespreking gehouden met 2 bestuurs leden van den algemeenen Nederland- schen Mijnwerkershond, 4 mijnwerkers en één arbeiderscontroleur, welke laatste, naar den wensch van den mi nister, aan de eigenlijke besprekingen geen deel heeft genomen. De aanwezigen hebben uitvoerig de wenschelijkheid betoogd, van 'n open baar onderzoek, welk onderzoek naar hun meening zou moeten loopen over de werking der contact-commsisie, over die van het algemeen Mijnwer kersfonds, die der Arbeidscommissie, die der Geschillencommissie en ten slotte over die der Fondscommissie. Voorts werd gewenscht een herzie ning van het Mijnreglement 1906, wel ke herziening zou moeten inhouden meerdere bevoegdheid voor de arbei derscontroleurs, bevoegdheid van het scheidsgerecht om ontslag ongedaan te maken en betere opleiding en selec tie van de schietmeesters. De Minister meende op geen dezer punten eenige toezegging te kunnen doen, maar beloofde het verslag over de mijnramp, dat hem later zal be reiken, met aandacht, ook in verband met de opgegeven wenschen, te zullen nagaan. RECEPTIE JHR. MR. VAN REENEN. Ter receptie bij gelegenheid van den 80s ten verjaardag van Jhr. Mr. van Reenen, president der Algemeene Rekenkamer, verschenen gistermiddag o.m. Jhr. H. Lóudon, commissaris der Kon. Mij. tot Exploitatie van Petro- leumbronnen in Ned. Indië; Mr. Zil- lesen, oud-griffier van de Eerste Ka mer; en Regenten van het Burger weeshuis, behoorende tot de Fundatie van Renswoude, waarvan de jarige rentmeester is. Verschillende ministers zonden Jhr. van Reenen schriftelijke geluk wen schen. Z. K. H. de Prins zond den jubilaris een telegram van gelukwensch. Laat in den namiddag verscheen nog ter receptie Staatsraad Mr. Cort van der Linden, oud-minister-presi- dent ZEGELRECHT LEDENREGISTERS. De Minister van Financiën heeft aan de ontvangers van hot zegel ge schreven, dat vele vereenigingen, in het bijzonder die welke rechtspersoon lijkheid bezitten volgens de wet van 1855, ten onrechte ongezegelde regis ters aanhouden. Te beginnen met 7 October 1928 zal daarom regelmatig een onderzoek worden ingesteld naar liet gezegeld zijn dier registers. Ten einde hen. die uit onwetendheid in overtreding waren, in de gelegenheid te stellen hun registers alsnog in over eenstemming te brengen met de wet, beeft de Minister bepaald, dat alle vereenigingen tot en met 6 October 1928 buiten een vordering van boete zullen blijven, wegens vóór dien da tum begane overtredingen, indien zij tijdig, dus uiterlijk op dien dag, aan den ontvanger van het zegel onder wiens kantoor de vereeniging ressor teert, volledige gegevens verstrekken waaruit kan blijken, hoeveel zegel recht naar de oppervlakte van het ge bezigde papier, berekend sedert 1 Juni 1917, zou zijn betaald, indien de leden- re gisters van dat oogenblik af geze geld waren geweest. Wordt het krach tens deze opgave verschuldigde zegel recht voldaan, dan zal dus geen boete gevorderd worden. DE ZIEKTE VAN STENHUIS. Het Volk meldt: Dezer dagen is Sterhuis uit het ziekenhuis gekomen, waarin hij enke le dagen voor een klinisch onderzoek was opgenomen. Het 'erzoek heeft uitgewezen, naar hij on9 meedeelt, dat hij geen enkele organische ziekte heeft. Ook de psychische inzinking is grootendeels hersteld. Een en ander heeft er toe gejeid, dat Stenhuis de redactie op zich genomen heeft van een onafhankelijk socialis tisch maandblad, dat bij den uitgever Em. Querido zal verschijnen. DE AANRANDING OP CORSICA. De dagbladen van Ajaccio deelen nog bijzonderheden mede omtrent den aanval van bandieten op de Holland- sche reizigsters op Corsica. Nadat de bandiet Battesti het geld en de sieraden der reizigsters had op- geëischt, riep hij, dat een der dames hem moest volgen. Mej. Janssen zeide hierop, dat zij dit zou doen. In het kreupelhout gekomen, wilden drie roovers haar aanvatten, doch mej. Janssen vloog Battesti naar de keel en toonde, dat zij zich moedig wilde verdedigen. De roovers werden hier door geïntimideerd en daar zij de komst van gendarmes duchtten, lieten zij mej. Janssen vrij. Naar wij vernemen is de schrijfster Miek Janssen met haar zuster eenigen tijd geleden naar het buitenland ver trokken om Corsica te bezoeken. Het is dus zeer waarschijnlijk, dat de aan gerand© mej.. Miek Janssen is, omdat een van de telegrammen melding maakte van de dochter van een schrij ver. Dit zal wel op een misverstand hebben berust en bedoeld zal wel zijn de schrijfster Miek Janssen. EEN TELEGRAM VAN NCBILE. De directie van de Nederlandsche Spitsbergen Cie., te Rotterdam heeft van Nobile, welke zich aan boord van do Citta di Milano bevindt, het volgen de telegram ontvangen: „Mijn regeering heeft uw zoo edel- mcedige hulp ten zeerste op prijs ge steld en droeg mij op, u daarvoor te danken en haar gevoelens van diepe erkentelijkheid te vertolken. Ik voeg daar mijn persoonlijken dank aan toe". (Deze dankbetuiging slaat vooral ook op de kranige pogingen door Sjef van Dongen met zijn hondenspan in bet werk gesteld.) HOEVEEL HONDERDJARIGEN HEEFT NEDERLAND? Het Haagsch Persbureau geeft het volgende lijstje van de oudste Neder- Binnenland. H. M. de Koningin keert einde Juli naar ons land terug. H. K. H. Prinses Juliana beoefent de ski-sport. Jhr. Van Reenen, de president der Rekenkamer 80 jaar. De Algem. Nederl. Mijnwerkersbond vroeg aan den Minister om een ondet- zoek naar de oorzaak van de mijn ramp in Limburg. Ds. J. R. Goris aangezocht om a!s zendeling onder de Joden op te treden. Buitenland. Mussolini zegt een onderzoek naar de schipbreuk van de „Italia'' toe. Het rapport over de werkloosheid in Engeland. Het werk in de Antwerpsche haven hervat. Groote branden in Congres-Polen. landers, n.l. van hen, die 100 en meer jaren oud zijn. Het begint met een eerbiedwaardi ge lijst (naar ouderdom) van honderd jarigen: de heer H. L. Bosgoed te Terwolde, de heer Victor v. Frese te Hinte (Fr.), de heer L. C. J. Oytrop te Amsterdam, Mevr. de wed. H. P. Bronsfoort-Wes- selink te Enschedé, de heer Cornelis d. Boer te Brandwijk (gem. Molenaars graaf), Mej. de wed. H. S. van der Land te Kollumergraaf, Mej. de wed. J. Oldenhuis te Spijk te Kloos- terzande (gem. Hontenisse), de heer Roelof van der Kley te Gouda. Dan volgen de seniores van 101 jaar; Mej. Rraafhorst te Ede, de heer R. P. van Calcar in 't Waar (Gron.), de heer J. J. Veenstra te Surhuizum (Fr.) de heer J. Beverborg te Lonneker. Daana komen nog meer seniores van 102 jaar: Mej. de Wed. C. A. Bresijn-Zuuren te Utrecht, Mej. Kee P. de Haen te Weert, Mej. de Wed. Antje de Kleine- Betten te Oudehorne. Momenteel is er geen Nederlander van 108-jarigen leeftijd, doch wel van 104 jaar, n.l.: Mej. de Wed. Jonas Gottschalk te Bauchem. De kroon spant echter nog steeds de 105-jarige Mej. de wed. J. Asselman de Witte te Hengstdijk (Z.), die de oudste Nederlander is. Deze eerbiedwaardige lijst van 20 grijsaards zal in Augustus a.s. weder om vermeerderd worden met een hon derdjarige, n.l. Mej. Christina Jansen te Horst. LUCHTVAART. DE ONDERGANG VAN DE ITALIA. Mussolini zegt een onderzoek toe. In den Italiaanschen ministerraad heeft Mussolini gezegd, toen hij sprak over de binnenlandsche politiek, dat twee groote gebeurtenissen de laatste weken het Italiaansche volk in beroe ring hebben gebracht. De schitterende vlucht van Ferrain en Del Prete heeft Italia met trots vervuld, de Poolex peditie heeft het Italiaansche volk diep leedwezen ingeboezemd. Alvorens omtrent deze expeditie een blijvend oordeel uit te spreken, zei Mussolini, moet men afwachten tot het drama zijn epiloog genaderd is. Men kan thans slechts verzet aantee- kenen tegen de on-menschelijke, anti- Iialiaansche beweging, die zich uit stort over de hoofdpersonen van deze •ongelukkige onderneming; mannen, die, toen zij vertrokken, wisten wat zij gingen ondernemen, n.l. een zeer ge vaarlijke onderneming, en die daarbij hun moed en hun geestkracht getoond hebben, zijn de algenieene achting waardig. Pas nadat alle mogelijke nasporin gen verricht zullen zijn om de rest der schipbreukelingen te vinden zal er een normaal en volkomen objectief on derzoek worden ingesteld over het be loop van de onderneming, de red dingspogingen, kortom over alle fazen van dit treurspel, dat de heele wereld ontroerd heeft. Dit gewone onderzoek, zoo vervolg de Mussolini, zal natuurli'k in Italië geschieden, door Italianen. Een ande re veronderstelling zou dwaas en. kwetsend zijn en zoo iemand, wie ook, zulks voorstelde, zou dat dadelijk moeten worden van de hand gewezen. Nadat Mussolini ei nog aan herin nerd had, dat de Iitaliaansche vlieger Maddalena de eerste was die de schip-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1