CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belanoriikste nieuws in dit Nummer. 9de JAARGANG VRIJDAG 22 JUNI 1928 NUMMER 2467 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. i 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden ©jlxCfr Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22V> cent Ingezonden Mededeeüngen dubbel tariei Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling - van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents V Het volk regeere. Neen, de gedachte, de wensch, de eisch zoo ge wilt, is niet van ons. Is evenmin voor zoover wij weten van eenige partij. Want zooals het werd geuit waarover zoo aanstonds meer komt het naar onze meening niet met het program van eenige partij overeen, tenzij men de organisatie, die het weekblad „De Bezem" uitgeeft, als zoodanig mocht willen beschou wen. Doch dan moge de opmerking dienen, dat de Fascistische gedachte hier nog te weinig parlementair ge oriënteerd is om van een partij te lr.unnen spreken. Wie dan deze stelling poneert? Of hij fascist is. of fascistische nei- neigingen heeft? Op beide vragen een kort antwoord. Wie het is? In Voorschoten, Wassenaar en Rijns burg verschijnt om de 14 dagen een Advertentieblad voor deze drie ge meenten. Het blad draagt geen naam dan alleen „Advertentieblad voor Voorschoten, Wassenaar en Rijns- burg". Het heeft verder een drietal advertentie-adressen aan den kop. In het feit, dat van deze adressen de firma Bins en Zoon te Voorschoten het eerst wordt genoemd en voorts en kele geruchten die ons bereikten, mee- nen wij grond te mogen zoeken om te veronderstellen, dat ter plaatse waar deze firma zetelt, ook de hoofdzetel van het blad moet gezocht worden. Intusschen merken wij op, dat deze gedeeltelijke anonimiteit niet bevorder lijk is voor een goede correspondentie met de buitenwereld. Vooral is dit na- deelig als een blad zich gaat begeven buiten het terrein waarop, naar luid van den kop, zijn werkzaamheden lig gen. Zoo gaat nu ook dit advertentieblad zich begeven op het pad van de volks voorlichting. Dat is naar onze mee ning steeds gevaarlijk. Want welke lichtbron zal daarbij gebruikt worden? In de handen van onbevoegden zijn de meeste dezer lichtbronnen niet zonder gevaar.' Zijn de handen niet onbevoegd, welnu wie geeft dan de keur? Hoe kunnen wij weten dat een bevoegde daar achter staat. Naam noch kwaliteit, noch afkomst wordt ons geopenbaard. Dat inderdaad het gevaar hier aan wezig is, dat een onbevoegde hier de verlichting bedient, meenen wij te mogen constateeren aan de explosieve vlam die in „Het volk regeere" van 15 Juni aan den dag kwam. Inderdaad men zou haast zeggen een fascistische explosie. Htt artikel begint met deze stelling: „Onze moderne samenleving heeft vooral tengevolge, dat de aanraking van den mensch met de werkelijk heid steeds geringer wordt. Dit is het gevolg hiervan, dat de onderlin ge economische verhoudingen steeds ingewikkelder worden. Het gebrek aan contact van de menschen met de werkelijkheid heeft tengevolere. dat velen als voor den een of anderen maatregel de wenschelijkheid vast staat, zich niet het minst bekomme ren over de economische mogelijk heid". Deze stelling wordt zonder meer ook overgebracht op staatkundig terrein. Groepen en personen die buiten het werkelijke leven staan, wordt er ge zegd. die deelen de lakens uit. Als een voorbeeld van ondoelmatigheid wordt het ontwerp Ziektewet aangehaald. „Inderdaad zoo wordt dan verder betoogd staat men hier voor de kern van een groot maat schappelijk vraagstuk. De belang stelling voor dit vraagstuk: hoe aan de werkwijze van Regeering en Par lement een vorm kan worden gege ven, wstarin meer tot uiting komen de eischen van het maatschappelijk leven, komt op de meest verschillen de wijzen tot uitdrukking". Terwijl sommigen uitgewerkte plan nen maken zitten anderen in lijdelijk heid neer die gemakzuchtig de zaak maar laten loopen. Gevolg, zoo wordt geredeneerd, dat de invloed van dege nen die aan de stembus hun levens positie, hun materieel bestaan dan ken, ongebreideld voortgaat. Nadat met instemming een afkeu rend oordeel van Mr. Zimmerman over onze politieke constellatie is aan gehaald, wordt dan ten slotte be toogd: „Gelukkig leeft echter nog in el- ken kring, in eiken stand, het zui ver onpolitiek beginsel: van vrijheid in bedrijf, van vrijheid in vrije be schikking over eigen befcit en van vrijheid in aanwending van eigen ar beidskracht. Ieder mensch streeft naar bevrediging zijner inaterieele en geestelijke behoeften; die behoef ten en de wijze waarop naar haar bevrediging gestreefd wordt, ver schillen en zullen wel altijd blijven verschillen. Wie te dien aanzien ge lijk denken en gevoelen, gaan sa men bij de oplossing v^,n economi sche en sociale vragen, en vandaar nu eenmaal de verschillende groe pen en standen, doch de samenle ving als geheel wil het vrijheids beginsel, als prikkel voor het le venswerk en het levensgeluk van allen, niet missen. Maar daarom zal ook -inderdaad het volk zelf moeten regeeren; zal datgene wat in den huidigen staat van zaken als ,yk1as- senpolitiek" wordt gevoeld, zijn voe dingsbodem voor een groot deel moeten verliezen. Alleen dan zal de burgerij een meer direct aandeel krijgen in de behartiging harer be langen; zal de beteekenis van kie zersgunst evenredig afnemen en is medewerking rechtstreeks, aan. de regeling van zijn belangen, voor el-, ke bevolkingsgroep, verzekerd!" Nu is het wel erg gemakkelijk om bij een gasverlichting een flinke groo- te vlam te krijgen. Je draait hier of dtar maar een fitting af, houdt er een lucifer aan en het brandt dat het een aard heeft. Maar laat ons dan ten minste uit de buurt blijven als zoo iets staat te gebeuren. Wij houden ons lie ver bij het goed verzorgde, met dege lijke kennis in elkaar gezette, verlich tingsmiddel. Hoe n.l. die volkswil tot uiting zal moeten komen blijft een raadsel. Dat het onpolitiek beginsel van vrijheid in bedrijf en vrije beschikking over het eigen bezit en vrijheid In aanwending van eigen arbeidskracht het beter zal weten dan de overheid de wij thans hebben, vermogen wij niet te zien. Dat na de hevig oplaaiende explo sieve vlam al dadelijk een Egyptische duisternis over den schrijver kómt, bewijst hij door te zeggen dat. wie ge lijk denken samenwerk ng zoeken en vandaar groepen en standen, maar dat het. geheel (wie zijn dat?) vrijheid wil. Welk „volk" bedoeld wordt dat zal moeten regeeren is ons ook niet dui delijk geworden. Evenmin wat bedoelt wordt met „klassenpolitiek". Wij zijn erg benieuwd aan welke kraan ons „boendertje" of „kwastje" of „krabbertje" want een „bezem" is het niet, nu straks weer morrelen zal. Voorloopig blijven wij op een af standje en zullen alvast de brandweer waarschuwen. Je kan nooit weten v/at het nog wordt! STADSNIEUWS. LEIDEN'S UNIVERSITEIT. Onder den titel „The University of Leiden" is, in opdracht van de Uni versiteit, bij den uitgever S. C. van Doesburgh alhier een in het Engelsch geschreven boekje verschenen, dat be doelt een propagandageschrift te zijn voor onze Academie, en tegelijk voor onze stad, in het buitenland. De schrijver wordt niet genoemd, doch op iedere bladzijde blijkt, dat hij een uiterst bekwaam man is, volko men thuis in de geschiedenis en in het beden van Leiden en zijn hoogeschool. Het is een boekje van 44 bladz., op kunstdrukpapier gedrukt, waardoor de talrijke mooie foto's zeer-goed tot haar recht komen. Het eerste hoofdstuk handelt over de stichting der Universiteit, die door den Prins van Oranje aan de stad ge schonken werd, nadat zij met held haftigheid het beleg van* de Spanjaar den had weerstaan. Reeds vijf maan den na Leiden's Ontzet, n.l. den 8sten Februari 1575 kon de Universiteit ge opend worden. Daarna wordt de oudste ontwikke ling der Universiteit geschetr1 Zij. werd, behalve een bolwerk der Cal vinistische theologie, tegelijkertijd een triomf van het humanisme. Het was de groote Scaliger, die van 1593 tot zijn dood in 1609 hier doceerde, die den stoot gaf tot de studie der Oos- tersche talen, waardoor Leiden weldra biroemd werd. Ook Jan van der Does, die zulk een groot aandeel had aan de stichting der Universiteit en haar eer ste curator was, was een volbloed hu manist, gelijk zoowel uit zijn lijf spreuk „Ante omnia Musae" (voor al les de Muzen) blijkt als uit de wijze waarop hij zijn naam verlatijnschte: „Janus", en niet „Johannes", Dousa. Vervolgens wordt een overzicht ge geven van de ontwikkeling der stad en achtereenvolgens genoemd het stadhuis, de Burcht, de Breestraat, de Pieterskerk, de Hooglandsche kerk, het Gravenstein, het Gerecht het Templum Salomonis, Rapenburg en Steenschuur, het Waterschap Rijnland met het Gemeenlandshuis en tenslot te- de Lakenhal, een herinnering aan Leiden's lakennijverheid. In een volgend hoofdstuk wordt over de oudere Universiteitsgebouwen gehandeld. Eerst was de Universiteit ondergebracht in het klooster van St. Barbara, twee jaren later in het Ba- gijnhof, beide aan 't Rapenburg, daar na, in 1581, in het voormalige klooster van de Witte Nonnen van St. Domini - cus, waar ook nu nog het hoofdge bouw der Academie gevestigd is. Daarna wordt een overzicht gegeven van de inrichting en den toestand der Universiteit sinds 1800, waarna nog in ec-n afzonderlijk hoofdstuk over „stu die en studenten" gesproken wordt. De schrijver handelt tamelijk uit voerig over het „Leidsch Studenten Corps", memoreert dan de Vereeni ging van Vrouwelijke Studenten, waarvan H. K. H. Prinses Juliana thans lid is en deelt voorts mede, dat de R.-K. studenten in een afzonderlij ke club zijn georganiseerd. Hier ware ook een vermelding der Gereformeer de (S.S.R.), Christelijke (N.C.S.V.) en Vrijzinnige (V.C.S.B.) studenten-orga nisaties op haar plaats geweest. Tenslotte worden nog in een hoo'fd- stuk over de tegenwoordige ontwikke ling der Universiteit de verschillende a<ademische instellingen, musea, e.d. opgesomd, waarna nog gewezen wordt op de geschiktheid van Leiden als studiestad, omdat het er rustig is („a great thing for study") en ook om dat het gunstig gelegen is en gemak kelijk te bereiken. Uit dit korte overzicht zal den le zer, hopen wij. gebleken zijn, dat dit nieuwverschenen geschrift veel in teressants bevat, voor vreemdelingen, doch ook voor Leidenaars. LEIDSCHE CHRISTELIJKE RADIO- VEREENIGING. Daar met den dag het Radioamateu risme opgang maakt acht bovenge noemde vereeniging zich verplichit, om opnieuw een Radio-cursus te ope nen en gaf ze gisteravond haar eerste Cursusavond. Voor een dankbaar ge hoor werden verschillende goed ge slaagde proeven gedemonstreerd, met instrumenten, welwillend in bruik leen afgestaan door den heer Alders- hof alhier. Radioamateurs en toestelbezitters raden we ten zeerste aan om dezen zeer interessanten cursus te volgen, welke eiken Donderdag om de 14 da gen wordt gehouden in de Clubzaal der vereeniging zaal 3 van gebouw Prediker. Men kan zich opgeven hier voor aan het secretariaat Tulpenstraat 11, alhier. Hieronder geven we een overzicht der te behandelen onderwerpen in den volledigen cursus radiotechniek (met demonstraties) van bovengenoemde Vereeniging. Ie Avond. Het begrip electriciteit. Electronen. Statische electriciteit. Dy namische electriciteit. Het opwekken daarvan. Geleiders en niet-geleiders. Ionisatie. De Leidsche flesch. 2e Avond. Stroombronnen. Mag netisme. Spanning. Stroomsterkte. Weerstand. De Wet van Ohme. De Voltmeter. De Ampèremeter. De tele foon. 3e Avond. Gelijkstroom. Wissel stroom. Phaseverschuiving. Capaciteit. Inductie en Zelfinductie. Condensato ren. Electrolyse. 4e A v o n d. De Rumkorffinductor. Transformatoren. Electr. ontladingen. Electr. slingerkring. Hoogfrequente en laagfrequente trillingen. Golflengte, entenne en aardleiding. De vonkzen- der. 5e Avond. Het waarneembaar maken van aethertrillingen. De cohe rer van Branly. De electrolytische de tector. De kristal detector. Afstemmen. Een kristalontvanger. 6e Avond. De 2 electrodenlamp. De 3 electrodenlamp. Het vacuum. Ge- lijkrichting. Ongedempte trillingen. Het ontvangen. 7e A v o n d. De 3 electrodenlamp als generator. De telefoniezender. Ont vangtoestel met 3 electr. lamp. Terug koppelen. Spoelen. Ondergolven. De modulatie. 8e. Avond. Transformatoren. De lamp als 1. f. versterker met trans formator. Idem bij weerstandsverster king. Luidspreker. 9e Avond. De lamp als hoog freq. versterker. De begrippen: versterkings- factor, stijlheid, inwendige weerstand van lampen, Hunne bijzondere eigen schappen. 10e Avond. De gelijkrichter voor het laden van accu's en de accumula tor. Het plaatstroomapparaat. Gelijk- richting. Afvlakking. 11e Avond. Het bouwen van meer- lamps radio-toestellen. De 4 electrode lamp. De A 442 en B 443 van Philps Afschermen. Bijzondere eigenschap pen. 12e Avond. Over verschillende luidsprekers. Geluidsleer. De hoorn luidspreker. De conus luidspreker. De acro-pbone. De dynamische luidspre ker. Over wisselstroomvoeding van een radio-toestel en over wisselstroom lampen. De op deze cursus te behandelen onderwerpen zullen door vele proeven en demonstraties worden verduidelijkt. Men zie de advertentie voor eiken lesavond. DE GROENTIJD. De groentijd van het Leidsch Stu dentencorps zal dit jaar aanvangen Woensdag 12 September en 14 dagen duren. DR. H. R. WOLTJER UIT INDIë TERUGVERWACHT. Dr. H. R. Woltjer. conservator aan het Natuurkundig Laboratorium al hier, die tijdens het verblijf van prof. dr. J. Clay hier te lande, ongeveer een jaar, diens colleges aan de Tech nische Hoogeschool te Bandoeng heeft gegeven, wordt a.s. Zondag hier te lande terugverwacht. PROF. HAZEU. Prof. dr. G. A. J. Hazeu, hoogleeraar in de Javaansche taal- en letterkunde aan de Universiteit alhier, die tegen het eind van dezen academischen cur sus om gezondheidsredenen eervol ont slag heeft gevraagd, heeft dezer dagen aan de Universiteit zijn laatste colle ge gegeven Overeenkomstig den wensch van prof. Hazeu is dit college vcrloopen zooals elk ander college, dus zonder dat dit het kenmerk van een afscheidscollege droeg. Te zijnen huize zal de hoogleeraar rog gedurende een tweetal weken aan enkele studenten private colleges ge ven. Ook zal hij nog deelnemen aan een of twee promoties aan de Univer siteit alhier. LUSTRUM-KAMP 1928 L.C.J.O.P. Verschenen is „Kampjool", het 2e kampboekje, uitgegeven door de kampcommissie van de Leidsche Chr. Jeugdorganisatie „Phebe", ter gele genheid van het lustrum-kamp 1928 van 411 Augustus, dat in O ver veen zal worden gehouden. Het kampter rein is een prachtig stuk natuur schoon met duin èn bosch, dicht bij het strand der Noordzee en heeft in den omtrek vele bezienswaardighe den. Het belooft een genotvolle kam- peerweek te worden. „Kampjool" bevat een aantal inter essante artikeltjes en verder veel practische gegevens voor kampeerders en het programma voor de kampweek. Het ziet er aantrekkelijk uit en is verlucht met enkele, foto's. Het kamp is bestemd voor jongens van 1216 jaar en deze wekken we gaarne op er aan deel te nemen. Die het reeds eenmaal meegemaakt heeft, zal ook nu niet achterblijven en die het nog niet heeft meegemaakt moet nu beslist het aangifte-formulier in vullen. Het is een week van heerlijke gezonde levensvreugde, waarop men steeds met groot genoegen zal terug zien. Een weekje van vrijheid Een weekje van jool Vergeten dan alles Vergeten de school. PADVINDERS. Ter gelegenheid van het 10-jarig be staan van troep I van „De Nederland- sche Padvinders", afd. Leiden, zullen a.s. Zaterdag onderlinge wedstrijden gehouden worden en wel voor de wel pen te Katwijk en voor de verkenners en voortrekkers te Noordwijkerhout. Deelgenomen wordt door de troepen I, II en III. EEN INTERESSANTE VANGST. Of liever een vangst op een interes se nte manier. In den nacht van Zaterdag op Zon dag voor Pinksteren is ingebroken in het' vrachtgoederenbureau op het sta tion van de Ned. Spoorwegen. De po litie, die ter plaatse 'n onderzoek in stelde vond een paar vingerafdruk ken, die ze echter niet kon terugvin den in haar administratie en daarom rondzond bij verschillende politie's in andere plaatsen. Thans heeft de politie van Amster dam bericht gezonden, dat ze de vin gerafdrukken heeft herkend als toebe- hoorende aan den 28-jarigen Duit- scher, zich noemende A. H. J„ die momenteel vertoeft i.. het Hui9 van Bewaring te Den Haag, terzake van een diefstal te Delft gepleegd, waarbij hij door een schot werd gewond. Binnenland. De TheoL Schooldag te Kampen, De Koningin ln Zweden. Buitenland. Men verkeert nog steeds in ongerustheid over het lot van Amnüdsen. Een laatste poging van Hermann Mül* Ier tot kabinetsvorming in Duitschland. De rede van Poincaré over de stabili satie. De Joego-Slavische oppositie heeft be sloten het kabinet te verlaten en eisch t het aftreden der regeering. De echtscheiding van Prins Carol en Prinses Helena is uitgesproken. Morgen wordt Tsjang Tso Lin begraven. Wij vermeldden, dat geslaagd zou zijn als onderwijzer, de heer N. van Zwieten; dit moet evenwel zijn de heer N. van Zuilen te Leiden. DE STAND DER WERKLOOSHEID. Bij de Arbeidsbeurs stonden op 20 Juni j.l. ingeschreven 435 werkzoeken den. Op denzelfden datum van het 1927 bedroeg het aantal ingeschrevenen 532. AUTOTOCHTJE OUDEN VAN DAGEN Omtrent het autotochtje voor Ouden van Dagen vernemen wij nog het vol gende: Reeds verklaarden zich verscheide ne auto-bezitters tot medewerking be reid, toch hopen wij op meerdere aanbiedingen. De tocht zal plaats vinden op 3 Juli. Vertrek 2 uur. Het Comité verzocht en verkreeg de medewerking van eenige Vereenigin- gen voor Wijkverpleging, voor het uit- noodigen der bejaarde gasten. Deze uitnoodiging toch dient met omzichtigheid te geschieden, waarbij zoowel met den lichamelijken toe stand der genoodigden, als met de wenschen der auto-bezitters rekening zal worden gehouden. De besturen van enkele Wijkver- ecnigingen waren verhinderd de be spreking bij te wonen, doch ook op hunne medewerking wordt gehoopt. De auto's zullen de oudjes van huis afhalen, en komen te 2 uren samen op de Papegracht, vanwaar de tocht zal beginnen. Het Comité houdt zich ook voor giften aanbevolen, teneinde de reizi gers onderweg een kleine versnape ring te kunnen aanbieden. EXAMEN CHR. KWEEKSCHOOL. In de gisteren door ons gepubliceer- den uitslag van de gehouden examens aan de Chr. Kweekschool alhier, is een abuis ingeslopen. POSTKANTOOR LEIDEN. 1 Lijst van onbestelbare brieven en briefkaarten, van welke de afzenders oi bekend zijn; terugontvangen in de le helft van de maand Juni 1928. Brieven Binnenland. Amsterdam, J. van, Vechten; Be stuur Isla fonds, Burgemeester, Oegstgeest; Meindersma. H. P., Rot terdam; Palm, Mevr. N., Haag; Post kantoor letter A. B., Oegstgeest; Veen- boer, Zevenhuizen. Briefkaarten Binnenland. Bock, de, Haarlem; Deuren, J. F. van, Leiden; Potman, Hengelo (O.); Rombout, Fam„ Amersfoortscheweg, Strafgevangenis B 1/9, Amster dam; Westendorp, Mevr., Baarn. Brieven Buitenland. Hotel Barreau, Bollendorf; Vadut Mattinutiano, Triest; Wuffling, Frau van, Honnef. Briefkaarten Buitenland. Bonnet, Miss, Vancouver; Elfring, fam. P„ Wernigerode. Vier briefkaarten zonder adres. Proces-verbaal is opgemaakt door den Dienst van Sociale Zaken tegen A. v. E., terzake oplichting van steungelden. Tegen V.'. F. L. is proces-verbaal opgemaakt wegens diefstal van kope ren lagers ten nadeele van. de fa. K. en L. Dezer dagen vervoegde zich bij zekere K. alhier een onbekend persoon van naar schatting ongeveer 30 jaar, die voorgaf namens de Lichtfabrieken te komen en toestellen demonstreerde, ter besparing van gas. K. kocht een dergelijk toestel maar vernam later, dat de man met de Lichtfabrieken niets uitstaande had. Men zij gewaar schuwd. Uit het water langs de Boom- markt is opgevischt de mast van een schuit.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1