CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
9"« JAARGANG
DINSDAG 12 JUNI 1928
NUMMER 2458
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Sireeknet Lisse
V Zonderlinge houding.
J.l. Vrijdag heeft in dê Tweede Ka
mer een korte discussie plaats gehad,
die geen enkel gevolg heett nagelaten,
maar die niettemin van groote hetee-
kenis was. Deze beteek enis ontleende
zij aan de geestesstemming welke er
uit sprak.
Aan de orde was de eindstemming
over het ontwerp van wet tot voorzie
ningen tegen besmettelijke ziekten.
Men weet dat op 29 Maart bij ver
rassing werden aangenomen eenige
amendementen van den heer Bijle-
veld met betrekking tot de vaccinatie.
Deze amendementen waren een jaar
tevoren ook voorgesteld en toen door
den Minister onaaar.nemelijk ver
klaard. Mevr. de VriesBruins zag
een amendement aangenomen, dat de
vrijheid op bedenkelijke wijze nog
meer aan banden legde VanAntire
volutionaire zijde werd er op aange
drongen om dezen hincierpaal weg te
nemen. Toen dat niet lukte werd door
een der Kamerleden hèt denkbeeld
geopperd de niet aanvaardde amen-
dementen-Bijleveld dan opnieuw in
te dienen. Aldus geschiedde.
Aan de Linkerzijde was men toen
blijkbaar zoo vast overtuigd, dat de
Chr.-Hist. en R.-Kath. niet voor deze
amendementen zouden stemmen, dat
men instede van een ernstige bespre
king er aan te wijden men op snelle
afdoening (afstemming) aandrong.
Maar het onverwachte geschiedde,.
cJe amendementen werden met groote
meerderheid aangenomen.
Nu werden hopelooze pogingen
aangewend om dat ongedaan te ma
ken. Mevr. de VriesBruins opende
den aanval door heropening der de
batten te vragen. Daaibij haalde zij
een aantal voorbeelden aan die naar
haar meening wettigden om ook in
dit geval tot hernieuwde behandeling
te komen.
Merkwaardig is dat niemand van
de Kamerleden zich principieel aan
haar zijde schaarde. Allen keurden
af deze opnieuw aan de ordestelling.
Maar op practische overwegingen
wilden toch een groot deel der linker-
fracties meegaan.
Volkomen terecht hield de Voorzit
ter en met hem de Commissie van
Rapporteurs zich aan den regel niet
opnieuw tot behandeling overgaan.
Met hem ging ook de Kamermeerder
heid mee maar toch in een verhouding
47—34.
Deze stemmenverhouding heeft
zich ongeveer tot het einde gehand
haafd. Zelfs bij de eindstemming kon
men van links niet zoover komen, dat
men voor het ontwerp stemde, dat
toch menige bepaling bevat jor
links met vuur verdedigd. Maar het
meest vreemde standpunt namen in
de heeren Marchant en Albarda, die
namens hun fracties in een korte ver
klaring getuigden van „broddelwerk"
en „gebrekkige behandeling, die wei
nig vertrouwen wekt".
Vergissen wij ons niet dan hebben
deze twee iracties wel weinig ge
daan om van deze wet te maken een
goed geheel. In elk geval was dat ge
tuigenis dan toch zekei even zeer
ven toepassing geweest op net ont
werp zonder de amendementen-Bijle-
veld. Toen werd het echter niet gege
ven. Alleen nu, nu de rechterzijde, en
met name de Antirevolutionairen een
vcordeel behaalden moest deze stem
gehoord worden.
Laat ons afwachten hoe de wet zal
werken zeide de Minister, en wij met
hem.
STADSNIEUWS.
POLITIE, POLITIEBRANDWEER OF
POLITIE EN BRANDWEER?
Op uitnoodiging van het Departe
ment Leiden dér Ned. Mij. voor Nij
verheid en Handel, hield gisteravond
in „Amicitia" de heer U. van der Zee
Commissaris van Politie te Delft, een
lezing over bovenstaand onderwerp.
De lezing werd bijgewoond door
den burgemeester en den secretaris, de
wethouders J. Splinter en T. S. Gos-
linga, en vele raadsleden? voorts was
aanwezig de Hieuw benoemde com
missaris van politie, de heer R. J.
Meyer, de wnd. commissaris, de heer
W. Balfoort, de inspecteurs van po
litie, velen van het lagere politie-per-
soneel en van de beroepsbrandweer,
o.w. de onder-commandant.
De voorzitter, de heer N. C. F. van
Gin kei, opende de vergadering, heet
te de 'aanwezigen welkom en wees er
daarna op, hoe het streven van de
Centrale Commissie van Bezuiniging
ingesteld door het Departement, gaat
in de richting van bezuiniging door
efficiency. In dit verband is ook het
onderwerp, dat thans aan de orde is,
van belang.
Spr. gaf vervolgens het woord aan
den heer v. d. Zee.
Spr. begon met te herinneren aan
den brand in de Oude Kerk te Delft
in 1921, die door tijdverlies in de blus-
sching een ramp dreigde te worden en
den laatsten stoot gaf tot de opheffing
der vrijwillige brandweer en de onder
brenging van haar taak bij de politie.
Spr. wees er vervolgens op, dat de
hoofdtaak der politie ligt in het hand
haven der rechtsorde; daarnaast heeft
zij een beschermende taak. De taak
der politie kan het best omschreven
worden als de bevordering van de
welvaart der maatschappij en de af-
werirfg van de gevaren, die haar be
dreigen.
Spr. zette verder uiteen, hoe ter be
strijding van brandgevaar tal van
wettelijke bepalingen zijn gemaakt,
die nageleefd moeten worden. Om te
controleeren of dit geschiedt is noo-
dig opsporings- en binnentredings-
bevoegdheid, alsmede recht tot inbe
slagneming.
Dit betreft de preventieve maatrege
len.
Wat de bestrijding van 'n reeds uit
gebroken brand betreft, is voor de be
diening der moderne bluschmiddelen*
noodig: snelheid, training en discipli
ne van het personeel.
Beide, politie en brandweer, vin
den voorts hun bestaansrecht in arti
kel 4 der Grondwet: bescherming van
personen en goederen.
Dit betreft alleen de theoretische
grondslagen van de onderbrenging
van de brandweer bij de politie.
Toch is het onjuist te spreken van
politie-brandweer, aangezien het laat
ste slechts een deel van de taak der
politie betreft; hoogstens zou men
kunnen spreken van volledige en on
volledige politiecorpsen.
Spr. ging vervolgens na de reorga
nisatie der Delftsche brandweer in
1925.
Het, was slechts noodig het corps
uit te breiden met vier man: 1 inspec
teur en 3 hoofdagenten, die tezamen
den terhnischen dienst vormen Hun
woningen zijn met de alarminrichting
van het politiebureau verbonden, in
welks nabijheid zij wonen. Twee hun
ner moeten steeds 's avonds thuis zijn
Dit personeel doet tevens dienst als
motordeskundigen.
De regeling is zoo, dat vijf minuten
na het inkomen van een brandbericht
de volledig bemande motorbrandspuit
kan uitrijden, welker bemanning be
staat uit 1 of 2 'man van den techni-
sehen dienst, 2 of 3 agenten,, die op
wacht zitten, de agent-telefonist en
een rechercheur.
Dank zij de nieuwe regeling is het
in de afgeloopen drie jaar mogen ge
lukken alle branden in den aanvang
te smoren.
Het voordeel bestaat vooral in de
prartische oefeningen, die een goeden
invloed hebben op het personeel: ook
is er een betere verhouding ontstaan
tusschen de politie en de burgerij, iyj
haar nu meer als beschermers ziet;
het aantal branden is in de laatste ja
ren achteruit gegaan; verdachte ge
vallen van brand komen minder voor
nu de recherche er dadelijk bij is, en
de verzekeringspremies gaan in ver
band hiermee -steeds de laagte in.
Wat nu de kosten betreft, deze be
dragen, afgezien van onderhoud en
onderbrenging van het materiaal,
ongeveer 10.000.
Critiek op het door spr. geschetste
stelsel wordt zeer weinig vernomen.
In steden van eenigen omvang is dan
ook de beste brandveiligheid de on
derbrenging van de taak der brand
weer bij de politie.
Spr. liet vervolgens een serie lan
taarnplaatjes zien, die een goeden
dunk gaven van de prestaties der
Deutsche politie ter bestrijding van
eventueelen brand.
Nadat gepauzeerd was, was er ge
legenheid tot het stellen van vragen,
waarvan gebruik werd gemaakt door
de heeren Ir. A. G. Bosman. Ch. van
Spall, Dr. J G. van Es, W. Post, K.
Sijtsma en J. H. Schuller, waarna de
voorzitter met een woord van dank
tot den heer v. d. Zee, de vergadering
sloot.
Dr. J. R. F. RASSERS.
Dr. J. R. F. Rassers, secretaris der
gezondheidscommissie, wordt in het
Liaconessenhuis ver leesd-waar hij
een operatie ondergaan heeft.
Zijn toestand geeft reden tot tevre
denheid.
VRIJZINNIG-GODSDIENSTTGEN.
Gister ond heeft i het wijkge-
bcuw van den Protestantenbond een
-vergadering plaats gehad van verte
genwoordigers van verschillende vrij
zinnige kerkgenootschappen en cor
poraties tezamen ongeveer 20.
Het doel is de oprichting eener fe
deratie om gezamenlijk de vrijzinnig-
protestantsche beginselen te uropa-
geeren.
Besloten is reeds gezamenlijk den
Hervormingsdag te> vieren.
MUSEUM „DE LAKENHAL".
De Haverman-tentoonstelling, die
vanaf 16 Juni a.s. in De Lakenhal al
hier gehouden wordt, mag zich in de
zeer gewaardeerde medewerking ver
in ugen van de eigenaa... van diens be
langrijke werken, die gaarne hun
kostbare stuken tijdelijk afstaan voor
dit doel. De tentoonstelling zal dan ook
een. hoogst interessant overzicht ge
ven van den arbeid van dezen meester.
In de Lakenhal zullen tevens aan
wezig zijn verschillende voorstudies
voor portretten, die daar geëxposeerd
zijn. Voorts zullen verschillende schet
sen en teekeningen, die nog nooit ge
ëxposeerd zijn, tentoonge teld worden.
POSTKANTOOR LEIDEN.
Lijst van onbestelbare brieven en
briefkaarten van welke de afzenders
onbekend zijn, terugontvangen in de
2e helft der maand Mei.
Brieven Binnenland.
Truijens, J., Den Haag; Aardappel-
moesfabrikanten, Stampersgat; Del-
mè, W., Leiden; Dijk, G. van, Haag;
Graaf, J. D.- v. d., Rotterdam; Klaas-
scn, A. G., Zeeland; Nieuwenhuizen,
li.. Eindhoven; Pietersen, C., Katwijk/
Zee; Postbus 23G, Amsterdam; Post
bus 748, Amsterdam; Raad van Ar
beid, Leiden; Roosen, Mej. H., Haar
lem; Stoutener, Mej. H„ Haag; „Te-
1< graaf", Amsterdam; Tijlber, Mej.,
Witte Singel; Verdeld, J., Siedam;
Wüters, H. Groningen.
Briefkaarten Binnenland.
Boldersdijk, Mevr. L. W., Den Haag;
Brocks, Mej. H., Arnhem; Dam, Mej.
G. van, Bodegraven; Graaf, B. de, Wes
terkade Hartman, IC, Best-
veusstraat; Kansen, G., Helder; Mer
it ns, W„ Amsterdam; Ottelander, Mej.
L., Leiden; Verhoeven, Tiny, Leiden.
Briefkaartoc Buitenland.
Jeeme, Antwerpen; Kolkert. Dr. W.
Wiesbaden; Paunes, Dr., Barmen;
Schuitzer, Alida, België.
Een briefkaart zonder adres.
Voor het examen Steno-typen in
de Ned. taal van de Ver. v. Dir. v.
Pont-scholen slaagden de dames: W.
J. Buisman, J. Koolhaas en de heer
A. H. F. Endema, alhier.
Idem voor Stenografie in de Duit-
s<he taal: Mej. C. A. Horst, alhier.
Idem voor Machineschrijven Mej. C.
A. W« Verwer, alhier.
Gisteren is op de Mare een 7-ja
rig jongetje, W. S., door een onbekend
gebleven wielrijder aangereden. Het
ventje kwam te vallen en bekwam
een bloedend wondje aan het voor
hoofd, boven het linkeroog.
In de Julianastraat is de 2-ja
rige M. B., die daar achter zijn moe
der liep. aangereden door een hand
wagen van J. de N.
Een der wielen ging het kind over
«het linkerbeen.
Dr. Verschoor van den E. H. D. con
stateerde, dat vermoedelijk het been
gebroken is.
Het knaapje werd naar. het Acad.
Ziekenhuis vervoerd ter verdere be
handeling.
Volgens verklaring van de moeder
treft den bestuurder van den handwa
gen geen schuld.
D. HEIDE, f
Te 's-Gravenhage, waar hij de laat
ste jaren in een inrichting was opge
nomen, is pp 76jarigen leeft i j overle
den de heer D. Heide, tot voor eenige
jaren koster hij de i.erl. van de Ned.
1st. Gem. alhier, welke betrekking hij
ongeveer 40 jaai heeft bekleed.
Op de Joodsche begraafplaats te
atwijk-Binnen heeft hedenmorgen
de begrafenis plaats gehad.
BINNENLAND.
HOFBERICHTEN.
De Koningin is voornemens op
Woensdag 13 dezer ten Koninklijke
paleize Het Loo, een thé aan te bie
den aan eenige dames en heeren uit
Apeldoorn en omgeving en de niet-
dienstdoende leden van Harer Majes-
teits Hofhouding in Gelderland.
Z K. H. de Prins zal Zaterdag
16 dezer ter gelegenheid van het 40-
jarig bestaan van den Kon. Neder-
landschen Bond van oud-onderofficie
ren eenige oogenblikken tegenwoordig
zijn bij de receptie, welke voor deze
gelegenheid in Den Haag gehouden
wordt.
Prins Hendrik heeft het voorne
men Zaterdagavond 16 dezer deel te
nemen aan het diner, dat, ter gelegen
heid van het 100-jarig bestaan van
Zandvoort in het Groote Kurhaus zal
plaats hebben aldaar.
GASTEN TEN HOVE.
Aan den maaltijd van de Koningin
en den Prins ten Koninklijken paleize
Het Loo, hebben gisteravond deelge
nomen de commissarissen der Konin
gin in de provincies Noord Braband,
Gelderland, Zeeland, Utrecht, Fries
land, Overijsel, Groningen en Drente.
De heeren hebben ten paleize over
nacht.
DE BURGEMEESTER VAN
t SCHIEDAM.
Naar wordt vernomen is de burge
meester van Schiedam, de heer A. J.
Gijsen, thans wederom in zooveiye
hersteld, dat zijn terugkeer in de ge
meente in den loop. van de volgende
week kan worden tegemoet gezien.
GEGEVENS AANGAANDE
GEMEENTE-BEGROOTINGEN.
De minister van binnenlandsche za
ken en landbouw heeft zich wederom
met een omzendbrief tot de gemeente
besturen gericht, betreffende het ver
strekken van gegevens aangaande de
gemcentebegrootingen.
Hoewel een verbetering in de toe
zending der gevraagde stukken werd
geconstateerd, bleven nog een te groot
aantal gemeentebesturen in gebreke
bij de voldoening aan het verzoek om
inzending, althans voor* 1 December
1927.
De minister van binnenlandsche
zaken en landbouw verzoekt daarom
de gemeentebesturen zoo spoedig mo
gelijk, doch voor 1 November 1928 aan
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek rechtstreeks te willen zenden: de
gemeentebegrooting 1929, de bedrijfs-
begrooting voor 1929, het afschrift
verzameling rekening 1927, de ver-
deelingsstaten nos. 1 en 2 der schul
den.
In verband hiermede heeft de mi
nister aan Ged. Staten der provinci
ën een schrijven gericht, waarin ge
vraagd wordt medewerking te verlee-
nen aan een in sneller tempo binnen
komen der aan de gemeentebesturen
gevraagde inlichtingen.
NIJVERHEIDSRAAD.
De Nijverheidsraad is in zijn laat
ste vergadering, naar aanleiding van
een brief van den minister van onder
wijs, kunsten en wetenschappen, te
rug gekomen op zijn aanvankelijk be
sluit, om zijn oordeel over het ont
werp van wet tot regeling van het
voorbereidend hooger en algemeen vor
mend middelbaar onderwijs niet ter
kennis van de regeering te brengen en
besloot voor dit geval af te wijken van
zijn standpunt, om over wetsontwer
pen, die reeds bij de Tweed© Kamer in
gediend zijn, geen advies meer uit te
brengen.
Ondertusschen is reeds een uitvoe
rig rapport over bovengenoemd wets
ontwerp, voor zoover het het handels
onderwijs betreft, aan den minister
van onderwijs, kunsten en wetenschap
pen toegezonden.
In de plaats van Mr. J. Bierens de
Haan Jr. is tot buitengewoon lid van
de tentoonstellingscommissie uit den
nijverheidsraad benoemd, d© heer W.
B. Reijnen.
BOND TEGEN HET VLOEKEN.
De Bond tegèn het schenden door
het vloeken van Gods heiligen Naam,
heeft gistermiddag te Utrecht zijn
tiende vergadering gehouden.
Na de gebruikelijke opening heeft
de voorzitter, Ds. H. Janssen te 's Gra
venhage, een herdenkingswoord naar
aanleiding van den tienjarigen arbeid
van den bond gesproken, daarop met
dankbaarheid terug ziende.
Het kgn niet ontkend worden, zei-
de spr., dat de volkszonde van het
vloeken, dank zij de actie van den
Bond, is afgenomen. Twee mannen
hebben zich zeer speciaal verdienste
lijk gemaakt, allereerst de heer J.
Baas, die het initiatief heeft genomen
voor de oprichting van den bond, en
de oud-voorzitter, Dr. Scheurer, die
wegens ziekte het voorzitterschap
heeft moeten neerleggen.
De actie tot vaststelling door de ge
meentebesturen van strafmaatregelen
tegen het vloeken, heeft rijke vrucht
gedragen.
Aan den oud-voorzitter werd een
telegram van sympathie gezonden.
Volgens het daarna door den heer
J. Baas te Helder uitgebracht jaarver
slag was 1927 in vele opzichten een
voorspoedig jaar. Het ledental be
droeg einde December 1927: 9267 (dat
is een vooruitgang van 255).
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Me de dee ling en dnbbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Oeianorijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
Lezing te Leiden over het vraagstuk
„Politie en Brandweer".
Een Belgische delegatie in ons land.
De opening der „I. T. A." te Arnhem.
Buitenland.
Overeenstemming tusschen Frankrijk
en de Ver. Staten over het anti-oorlogs-
verdrag?
Generaal Feng beheerscht Peking.
De Fransche franc zal spoedig gestabi
liseerd worden.
Twee leden der bemanning van de
„Italia" gered.
De arbitrale uitspraak inzake het con
flict in de Rijnscheepvaart is door beida
partijen afgewezen.
Rede van Kellogg ter gelegenheid van
het derde eeuwfeest van de Dutch Refor
med Church in America.
Een artsenstaking te Weenen.
Veèl actie en in velerlei vorm werd
gevoerd. Ook aan den ministerraad
werd een adres aangeboden om maat
regelen te nemen tegen het vloeken, in
het bijzonder door verbod aan allen,
die in overheidsdienst werkzaam zijn.
Het aantal correspondenten be
draagt thans 260. Ook in Soerabaia
kwam een correspondentschap. Het
verslag meent voorts een merkbare
ommekeer te mogen vaststellen hij
leger en vloot zoowel als in andere
kringen.
34.000 opschriften hebben een plaats
gekregen op fabrieken en werkplaat
sen, terwijl 240.C00 vlugschriften en
200.000 kaartjes zijn verspreid.
Het denkbeeld van den minister om
het geschiedenis-overzicht in het jaar
verslag in een vlugschrift te verwer
ken, werd aan het bestuur ter behan
deling opgedragen.
De heeren K. Kruithof te Utrecht,
L. F. Duymaer van Twist, te Den Haag
J. J. Beukenkamp en H. Beukenkamp
beiden in Den Ham (Overijsel) en P.
Doorn te Zwijndrecht, werden als be
stuursleden herkozen.
DE FOUT BIJ HET EINDEXAMEN
H. B. S.
In zijn antwoord op de vragen van
Mej. Westerman, betreffende een in
de opgave voor het vak trigonometrie
voor het thans aigenomen wordende
eindexamen voor de H. B. S. met vijf
jarigen cursus ingeslopen fout, heeft
minister Waszink bevestigd, dat het
geen daarover vermeld juist is.
Ook de minister betreurt het zeer,
dat ondanks de controle, waaraan, vol
gens de medeedeeling der inspectie,
de examen-opgaven onderworpen zijn
geweest, daarin een fout onopgemerkt
is gebleven.
Maatregelen, om te voorkomen, dat
de examinandi van de gemaakte fout
schadelijke gévolgen zouden onder
vinden, zijn aanstonds getroffen.
Zij bestaan hierin, dat de candidaten
inplaats van het vraagstuk, waarin de
fout voorkwam, een ander vraagstuk
zullen maken, terwijl zij, indien zij dit
wenschen, ook in plaats van het an
dere vraagstuk, waarin niet een fout
voorkwam, een ander vraagstuk mo
gen maken.
De minister zal de inspectie opdra
gen, voortaan een nog scherper con
trole toe te passen, ten einde, zoo mo
gelijk, in de toekomst herhaling van
een fout, als ditmaal gemaakt, le voor
komen.
i
FOLKLOREDAG TE BORCULO.
Met groote geestdrift hebben de in
gezetenen van Borculo zich uitgespro
ken voor het plan, om in den a.s. zo
mer, en wel op Zaterdag 25 Augustus,
daar ter plaatse een folkloristischen
landdag van uitgebreide beteekenis te
organiseeren.
Ongeveer een 100-tal personen had
gevolg gegeven aan de oproeping der
uitvoerende commissie, om Vrijdag
avond 8 Juni samen te komen in ho
tel „Stad Borculo", ter bespreking van
dit plan.
De voorzitter, de heer H. Kobus uit
Zutphen, heette hen namens hot be
stuur der Oudheidkundige vereeni-
ging „De Graafschap" welkom en gaf
een uitvoerige toelichting van hetgeen
men voornemens is tot uitvoering te
brengen, wat daarna in bijzonderhe
den werd aangevuld door den heer
G Langeler uit Laren (Gld.).
Het is de bedoeling een optocht te
organiseeren van landbouw, folklore,
