CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit oummer bestaat uit TWEE Bladen.
Belanurisle nieuws in dit Nummer.
9*" JAARGANG
WOENSDAG 2 MEI T928
NUMMER 2425
EIDSCHE COURANT
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
EERSTE BLAD.
De Aprilbeweging.
li.
Paus Pius IX achtte het niet alleen
overbodig, met de raadgevingen van
vooraanstaande adviseurs om te Utrecht
vooralsnog geen bisschop te plaatsen,
rekening te houden, maar hij beging
bovendien de onvoorzichtigheid op een
voor de protestanten prikkelenden
toon zijn voornemen aan te kondigen.
Na herinnerd te hebben aan den
roemwaardigen tijd van 1559, toen het
bisdom Utrecht met metropolitaan-
rechten was verrijkt, vervolgde de
pauselijke Breve: „Er was hoop, dat
van toen af deze dierbare wijngaard
des Heeren, beter omheind en van
krachtiger hulpmiddelen voorzien, in
vruchtbaarheid zou toenemen. Te be
treuren is het, dat daarna een vijandig
mensch alles in het werk heeft gesteld
om hem te verwoesten, af te scheuren
en een geheel andere gedaante te ge
ven.
Het is bekend, hoe groot nadeel, hoe
vele verliezen het Calvinisme (vol
gens anderen: de dwaalleer van Cal-
vijn) aan die zoo bloeiende kerken toe
gebracht heeft, ja zoo ver ging de aan
val en het geweld der ketterij, dat het
Katholicisme daar zijn dood nabij was
en het volstrekt onmogelijk scheen,
zoo groote verliezen ooit weder te her
stellen."
Onnoodig prikkelend was ook, dat
de Paus telkens weer ons land aan
duidde, als „de landschappen van Hol
land en Brabant."
't Is zooal niet geheel, dan toch ten
deele verklaarbaar, dat deze uitspra
ken een storm van verontwaardiging
ontketenden, temeer, omdat van ver
schillende zijden de hartstochten zoo
veel mogelijk geprikkeld werden, en
niets werd nagelaten, om de gemoede
ren op te zweepen.
Het centrum van de beweging bevond
zich in Utrecht, de aangewezen zetel
van den aartsbisschop, waar het eer
ste sein tot de Aprilbeweging gegeven
werd, door het ter teekening aanbieden
van een adres aan den Koning, waarin
met krachtige bewoordingen zijn hulp
werd ingeroepen, tot afweer van het
onheil, dat het protestantsche Neder
land boven het hoofd hing.
Heel het land kwam in rep en roer.
En alles werkte mee om de onrust
te vergrooten.
Vooreerst was er „het water en
melkachtig karakter van het toenmali
ge protestantisme, dat bijna geen cal
vinistische draad meer aan 't lijf had.
Wie zwak is, is tevens prikkelbaar en
ducht dadelijk het ergste. En dan was
er het feit, dat Rome in die dagen
groote vorderingen maakte, en o.a. in
Italië de vervolging om het geloof weer
begonnen was.
Dit alles te z^men bracht de verhit
te verbeelding van vele protestanten
geheel van streek. Over schavot en
brandstapel werd 's daags gesproken,
geschreven; des nachts benauwd ge
droomd. De persen zweetten van het
voortbrengen der vlugschriften, waar
in de brandende kwestie werd bespro
ken. Men telde ze bij honderden!"
Het te Utrecht ontworpen adres
werd druk geteekend. In een zeer kor
ten tijd werden 200.000 handteekenin-
gen verzameld, waarvan alleen uit
Amsterdam meer dan 50.000.
Nu was het, zooals altijd, wanneer
de massa in actie komt, niet alles hei
lig vuur.
Er waren er, die in allen ernst meen
den, dat het protestantisme gevaar
liep, en voor wie het adres aan den
Koning een kreet der consciëntie was.
Maar er waren er ook, die de gele
genheid trachtten te benutten om in
troebel water te visschen en die uit
deze beweging politieke munt poogden
te slaan.
Minister Thorbecke had zich lang
zamerhand heel wat vijanden gemaakt
en men begreep zeer goed, dat hier
een prachtige kans geboden werd, om
dezen bewindsman van zijn voetstuk
te doen vallen.
Voor hen, die zoo dachten, ging de
strijd niet in de eerste plaats tegen
Rome immers de Paus was toch
onbereikbaar maar tegen Thorbec
ke. En zij zijn het geweest, die ten
slotte hun doel bereikt hebben.
Ten opzichte van de zaak, waarom
het eigenlijk ging, heeft de geheele
adres-beweging en al de opwinding die
daarmede gepaard ging, niet de min
ste beteekenis gehad.
Van achteren bezien kan men ge
rust spreken van een storm in een
glas water.
Maar Minister Thorbecke is, zooals
we in een volgend artikel zullen zien,
in dien storm gebleven. Hij werd ge
noodzaakt zijn ontslag te nemen.
Rome heeft echter van dit alles niet
het minste nadeel ondervonden.
De bisschoppen, van wie 't heette,
dat men ze hier niet zou dulden, en
dat ze hier geen voet aan wal zouden
zetten, zijn gekomen en rustig geble
ven.
Men sprak van herziening van de
Grondwet, van het besnoeien van de
politieke rechten van de Roomschen,
maar daar is niets van gekomen.
Het was een onvruchtbare actie, zoo
als ook nu nog alle anti-papistische
relletjes onvruchtbaar zijn. Ze mogen
een oogenblik de hartstochten in be
weging brengen, wezenlijke beteekenis
hebben ze niet.
Rome bleef en blijft er gezond bij
en het Protestantisme wordt er niet
door bevorderd.
STADSNIEUWS.
H. K. H. PRINSES JULIANA.
Naar wij vernemen, zal het orgel
concert, dat hedenavond door Prof.
Alb. Schweitzer gegeven zal worden
in de Pieterskerk, bijgewoond worden
door H. K. H. Prinses Juliana.
HET ZILVEREN FEEST VAN HET
OPENBAAR SLACHTHUIS
Betreffende het jubileum van het
Gemeentelijk Openbaar Slachthuis be
hoeven we slechts weinig aan ons
verslag van gisteren toe te voegen.
De receptie, die gistermiddag in
een der gebouwen van het Slachthuis
werd gehouden, werd bezocht door ver
schillende hoofden van takken van
dienst en door vele voorname ingeze
tenen.
In huize Nydam werd gisteravond
voor het personeel een feestavond ge
houden, die een intiem en gezellig ka
rakter droeg.
De bijeenkomst werd opgeluisterd
door Mr. Carten en Miss Corrina, die
de aanwezigen bezig hielden met lied
jes en voordrachten.
DE KANT IN VERBAND MET
HISTORIE EN MODE.
Mej. Siegenbeek van Heukelom,
die voor de Leidsche Kunstvereeniging
de tentoonstelling van oude kant ge
organiseerd heeft, welke c het oogen
blik in de „Lakenhal" wordt gehou
den, hield gisteravond eveneens in de
Lakenhal een voordracht over: „De
kant in verband met historie en mode"
Uitvoerig ging Spr. na, hoe de ont
wikkeling der kantindustrie vanaf de
12de eeuw, in welken tijd voor het
eerst kant werd gemaakt, steeds af
hankelijk is geweest, niet slechts van
de wisselende mode, maar ook van de
pu'itiek der verschillende landen.
In de eeuwen, waarin door de regee-
rende vorsten en hun vrouwen onge
looflijke bedragen voor luxe werden
uitgegeven werden Vooral voor kant
fabelachtige sommen bestce Niette
min hadden de vervaard'igsters dezer
kunstige kant, die men tot in het be
gin der 19de eeuw vooral in Venetië
en in Vlaanderen vond, een zeer poo-
ver bestaan. Van het zeer treurige le
ven dezer kantwerksters deelde spr.
verschillend- staaltjes mee en spr. be
sloot met te zeggen, dat ir onzen tijd,
v larin de loon toestanden gelukkig
veel beter 7'in; dergelijke kant onbe
taalbaar zou zijn, vandaar dat men
echte kant minder en minder ziet, en
wat er nog is, machinaal product is.
ST. AUGUSTINUS.
De feestelijke bijeenkomst in het
groot-auditorium der Universiteit, ter
gelegenheid van het 7de lustrum van
de R.-K. Studentenvereniging „St.
Augustinus" a.s. Zaterdagmiddag half
3, zal worden bijgewoond door mgr.
IT. J. M. Taskin, vie. cap, van het bis
dom Haarlem.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Rijwielbelastingplaatje, rijwiélbelas-
tingplaatje in etui, kosteloos rijwiel
belastingplaatje, zilveren vulpotlood,
schroevendraaier, huissleutels, porte-
monnaie m. inhoud, portemonnaie (le
dig), stopapparaat, handschoenen, ko
peren kraansleutel, ijzeren 2 Kg. ge
wicht. ceintuur, lorgnet, gezangen
boekje, i0-rittenkaart LeidenKat
wijk, vulpotlood in den vorm van een
schroef, sleutel van een klok, muziek
boekje, Wilka-sleutel, rijwielbelasting-
nlaatje van Twigt, damestaschje met
inhoud, spatscherm van een rijwiel,
zilverbon a 2.50, rozenkrans in etui,
gymnastiekschoen, R.-K. kerkboekje,
fietssleutel, bril in etui, zwart kinder
schoentje, schilderstukje, zeildoeken
boodscha'^entagch -iet inhoud, knot
sajet, 2 sleutels aan koehoorn, paar-
denzweep, bril met blauwe glazen,
,.Ford"-sleutel, eenige stoelveeren,
bankbiljet a 10, zilveren broche met
haar, gouden ring met diamantjes, le
deren riem, damesrijwiel, kralen hals
ketting, 12 spaarzegels, cirkeltrekker,
jjolshorloge aan lederen armband,
schooltasch inh. spor.sendoos enz.,
schooltasch inh. een flesch. pakje inh.
kinderbroekje enz., regenjas, blauw
werkpak, vulpenhouder, honden.
Gevonden in het Postkantoor: por
temonnaie met inhoud.
Terug te bekomen en inlichtingen te
v:rkrijgen ten politiebureele alhier el-
I.cn werkdag, behalve Donderdag en
Vrijdag, tusschen 1 en 3 uur n.m.
Door de politie alhier is aange
houden J. P. L. L., kellner, zonder
vaste woon- of verblijfplaats, wiens
aanhouding per radio bericht was ver
zocht door de politie van Enschedé,
terzake van verduistering van klee-
dingstukken.
BINNENLAND.
RAAD VAN STATE.
Gistermiddag is de vergadering van
den Raad van State, die mede werd
bijgewoond door den Prins en Prinses
Juliana, voor de eerste maal gepresi
deerd door Mr. Dr. F. A. Q. van Lyn-
den van Sandenburg, die een korte
toespraak hield, waarin hij hulde
bracht aan het werk van zijn voor
ganger en het vertrouwen uitsprak,
dat de leden en ambtenaren, evenals
zij dit onder zijn voorganger hadden
gedaan, met hem zouden willen sa
menwerken om een zoo goed mogelij
ke afdoening van zaken te bevorderen
Het oudste lid van den Raad van
State, Mr. Harte van Tecklenburg,
heeft daarna den nieuwen vice-presi
dent in zijn functie welkom geheeten
waarbij hij wees op diens schitteren
den staat van dienst.
DE RAMP VAN HET STOOMSCHIP
„CALLISTO".
Omtrent de vermoedelijke ramp
van het stoomschip Callisto, wordt
nog het volgende gemeld:
Zaterdagavond heeft de reederij van
het stoomschip Callisto, de Maatsch.
„Zeevaart" te Rotterdam van den ka
pitein van het stoomschip een draad
loos telegram ontvangen, dat het vaar
tuig bij Louisburg aan den grond was
geloopen. Sinsdien werd niets meer
van het schip vernomen.
De Lloyds' agent te North Sydney
vreest, dat het schip verloren is. Vijf
luiken en één lijk zijn aangespoeld.
Het is nog niet bekend, van wien dit
lijk is. De mogelijkheid is niet uit
gesloten, dat de bemanning of een ge
deelte van de bemanning in de booten
is gegaan en dat deze door den mist
nog niet konden worden opgemerkt.
Aan boord bevonden zich 32 opva
renden. Het zijn:
De kapitein G. A. de Haak, Rotter
dam, de eerste stuurman H. T. Mar-
wits, Rotterdam, de 2de stuurman H.
W. G. Docters, Rotterdam, de derde
stuurman K. van Breukelen, Vlaar-
dingen, cle eerste machinist J. G. Teer
ling, Rotterdam, de tweede machinist
J. B. Lamferkamp, Rotterdam, de der
de machinist R. C. I,. van de Velde,
Zwijndrecht, de assistent-machinist C.
J. Stein, Rotterdam, de bootsman C.
Verschoor, Rotterdam, de hofmeester
LI. S. van der Pluym, Rotterdam, de
koksmaat J. Hendriks, Rotterdam, de
kok N. Bos, Schiedam, de bediende I.
Wolff (Duitsc-her), de messroombedien
de J. Datema, Rotterdam, de matro
zen: A. Zaayer, Rotterdam, M. Guidine
(Franschman), J. W. W. Fellenberg,
(Duitscher), O. Krauss (Duitscher), en
M. LI. Schattot (Duitscher), de dekboy
N. J. Bolk, Rotterdam, de donkeyman
T. M. Mohlmann (Duitscher), de olie
man J. A. Block, Rotterd., de stokers
G. Stedehouder, Rotterdam. T. Ker
sten, (Duitscher), J. de Klerk, Rotter
dam, J. van Groningen, Rotterdam, O.
Luders (Duitscher) en G. Romanoff,
(vermoedelijk een Rus), de matroos J.
Jansen, Vlissingen, cle tremmer C.
Kulk, Katwijk aan Zee, de tremmer
C. LI. Ortmann, (Duitscher) en de trem
mer R. C. F. Lucas, (Duitscher).
De Callisto was op weg naar Mon
treal om daar te gaan laden voor
Hamburg en Bremen.
Naar de reederij mededeelt, is een
stukgeslagen reddingsboot van de Cal
listo aangespoeld met 15 vaam touw
en een anker er in. De bemanning
heeft waarschijnlijk getracht met deze
boot te landen.
De juiste plaats van de stranding
is nog niet bekend. Naar alle waar
schijnlijkheid is het echter Port Nova.
Als de mist opklaart wordt een
nader onderzoek ingesteld.
ROODE KRUIS.
Maandag heeft Jhr. O. J. Quarles
van Ufford, de gisteren afgetreden se
cretaris van het hoofdbestuur der ver-
eeniging Het Nederlandsche Roode
Roode Kruis, afscheid genomen van
zijn collega's, ambtenaren en beamb
ten, in tegenwoordigheid van den
voorzitter, den Prins der Nederlanden
Namens de aanwezigen heeft Jhr.
C. H. C. Flugi van Asperment het
woord gevoerd, die den heer Quarles
uit naam dergenen, die ten bureele
van het Roode Kruis werkzaam zijn,
een souvenir aanbood.
De heer Quarles bedankte ieder per
soonlijk voor de medewerking, welke
hij tijdens zijn 15-jarigen diensttijd bij
de vervulling van zijn ambt mocht
ondervinden.
De Prins sprak ook een woord van
dank tot den scheidenden secretaris.
De leden van het dagelijksch be
stuur van de Vereeniging Het Neder
landsche Roode Kruis, met den Prins
als voorzitter der Vereeniging aan het
hoofd, bieden a.s. Vrijdag Jhr. Quarles
van Ufford een afscheidsmaaltijd aan
ACHTERSTALLIGE BETALINGEN
VAN HET RIJK.
Door den heer Braat zijn aan den
Minister van Waterstaat de volgende
vragen gesteld:
Is het den Minister bekend, dat ge
kochte gronden voor verbreeding van
den weg Utrecht-Leiden, onder de ge
meenten Zwammerdam, Alphen a. d.
Rijn e.a., nu nog niet betaald zijn,
terwijl bij de-ni koop beloofd was, dat
betaling uiterlijk 1 Mei zou plaats
hebben?
Is de Minister bereid te bevorderen,
dat die belofte alsnog spoedig wordt
nagekomen?
BENOEMING EERSTE KAMERLID.
De voor kiezers toegankelijke zit
ting van het Centraal Stembureau,
voor de benoëmdverklarin'g van een
nieuw lid van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal, zal worden gehouden
op Zaterdag 5 Mei 7928, des voormid
dags te half 12 uur in het lokaal van
het gemeentehuis te 's Gravenhage,
voorheen voor de vergaderingen van
den Raad bestemd.
Het betreft hier de voorziening in
de vacature, ontstaan door het over
lijden van den heer Nagell van Amp-
sen.
HET PONTVEER TE DORDRECHT.
Door het Tweede Kamerlid, den
heer Braat, zijn» aan den Minister van
Watestaat de volgende vragen gesteld:
Is het den Minister bekend, dat het
op de pont van het pontveer te Dor
drecht niet verkrijgbaar zijn v. tickets
voor de kort voor het vertrek der
pont aankomende, of met de regeling
daar onbekende auto-reizigers, som
tijds vertraging veroorzaakt?
Is zijn Excellentie bereid te bevor
deren, dat bij een verkeersschakel op
één onzer drukste verkeerswegen als
dit pontveer geen auto's teruggewe
zen kunnnen worden, omdat de daar
mede reizenden bij den oprit der pont
geen kaartje konden toonen?
DE INSPECTIE HULST DER
DIRECTE BELASTINGEN.
Door het Tweede Kamerlid, den
heer Braat, zijn aan den Minister van
Financien de volgende vragen gesteld:
Is het den minister bekend, dat het
opheffen van> de inspectie der directe
belastingen te Hulst geen bezuiniging
bevordert, omreden het woning- en
kantoorvraagstuk, de reis- en verblijf
kosten en de hoogere indeelingsklasse
van den ambtenaar deze teniet doet,
terwijl de maatregel tevens ongerief
en kosten zal meebrengen voor de
aangeslagenen n die inspectie?
Is de Minister bereid, alsnog deze
opheffing in het belang van« Oostelijk
Zeeuwsch Vlaanderen in te trekken?
DE FINANCIEELE POSITIE VAN
PLATTELANDSGEMEENTEN.
Door het Tweede Kamerlid, den
heer Weitkamp zijn aan den Minister
van Financiën de volgende vragen ge
steld:
1. Is het den Minister bekend, dat
vele plattelands-gemeentebesturen,
wegens de daling der inkomens hun
ner ingezetenen, in groote ongerust
heid en onzekerheid verkeeren?
2. Zoo ja, is dan de Minister bereid
om, aangezien de wettelijke regeling
der financieele verhouding tusschen
Rijk en gemeenten nog wel eenigen
tijd op zich zal laten wachten, zooda
nige maatregelen te nemen, dat be
doelden plattelandsgemeenten een
voorloopige uitkeering uit 's Rijks
schatkist kan worden verstrekt?
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22l/t cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Binnenland.
Het Nederlandsche schip „Callisto"
verg. an.
De Kc-J-^.'-i-Moeder woort het con
cert van Alb. Schweitzer bij.
Prinses Juliana zal te Lefden het
concert van Alb. Schweitzer bijwonen.
Buitenland.
De 1 Mei-viering is overal rustig
verloopen behalve te Warschau.
Tsinanfoe is door de Zuidelijken
bezet.
Aardbeving in Chili.
Bulgarije door een cycloon geteis
terd.
Het Egyptische antwoord aan Enge
land.
DE VRIJE UNIVERSITEIT.
Op de jaarvergadering der V. U. te
Arnhem in 1927 werd een commissie
benoemd bestaande uit de lieeren:
J. J. C. van Dijk, oud-minister van
oorlog, Prof. Mr. A. Anema, Dr. K.
Dijk, Ds. T. Ferwerda, Prof. Dr. F. W.
Grosheide,»Mi*. Th. Heemskerk, A. W.
F. Idenburg, Prof. Dr. J. Ridderbos, J.
Schouten, (het Tweede Kamerlid), en
Mr. H. J. Hellema (secretaris).
Haar opdracht lag en ligt in het ie
Arnhem aangenomen voorstel, dat al
dus luidt:
„De vergadering van de leden der
Vereeniging voor hooger onderwijs
op Geref. grondslag verzocht aan de
directeuren en curatoren te onderzoe
ken, of art. 2 der statuten zoo is te
interpreteeren, dat tot de daar ge
noemde Geref. beginselen behoort het
goddelijk gezag der H. Schrift, gelijk
de Geref. Kerken in Nederland in haar
kerkelijke vergaderingen hebben be
leden en handhaven".
De directeuren zegden toe, „zoo
spoedig mogelijk het advies over dit
punt te publiceeren".
Hieraan is thans voldaan. Het rap
port der commissie is verschenen. De
conclusies luiden als volgt:
„le. Hoewel leerstellige uitspraken
van belijdende Gereformeerde Kerken,
hetzij deze hier te lande, hetzij ze in
het buitenland zijn gevestigd, voor de
beantwoording van de vraag, wat de
in art. 2 genoemde Gereformeerde be
ginselen inhouden, van groote betee
kenis zijn, bezitten ze als zoodanig in
den kring der Vrije Universiteit uiter
aard geen juridisch-bindend gezag,
daar deze een zelfstandig bestaan
heeft naast de Kerk en voor de hand
having van haar Gereformeerd karak
ter haar eigen Statuut en inrichting
bezit.
Wel heeft de Vereeniging in art. 2
harer Statuten aan de Formulieren
van Eenigheid een dusdanig bindend
gezag toegekend, maar alleen doordat
en voor zoover zij aan deze een plaats
heeft gegeven in de omschrijving van
haar grondslag; daarom volgt hieruit
niet, dat dit gezag in dienzelfden zin
ook toekomt aan andere kerkelijke
uitspraken, ook al bedoelen deze niet
anders, dan om genoemde Formulie
ren te handhaven of uit te werken.
2e. Zoowel op grond van de bewoor
dingen van art. 2 als van de eenstem
mige uitspraken van de stichters en
woordvoerders der Vrije Universiteit
moet geoordeeld, dat volkomen terecht
binnen den kring van de Vereeniging
voor Hooger Onderwijs op Gerefor
meerden grondslag algemeen wordt
aangenomen, dat tot de Gereformeer
de beginselen, in art. 2 genoemd als
grondslag voor alle onderwijs, dat in
hare scholen gegeven wordt, behoort
het Goddelijk gezag der Heilige Schrift
gelijk dat wordt beleden in de drie
Formulieren van Eenigheid, door de
Nationale Synode van Dordrecht voor
de Nederlandsche Gereformeerde Ker
ken vastgesteld. Dit sluit in, dat al,
wat de Heilige Schrift ons mededeelt
of leert, onvoorwaardelijk wordt aan
vaard, en sluit uit een willekeurig
handelen met de Heilige Schrift of
met haar uitspraken, en derhalve ook
het in twijfel trekken van den letter
lijken zin van bestanddeelen van het
heilige geschiedverhaal, zonder het
aanvoeren van deugdelijke, met het
Schriftgezag bestaanbare gronden.
De Commissie vertrouwt, dat Uwe
Colleges zich met deze conclusies kun
nen vereenigen en adviseert U, de
aan U voorgelegde vraag in dezen
geest te beantwoorden. Zij meent hier
aan ech'«* te moeten toevoegen, dat
de tweede conclusie, in verband met
de statutaire bepalingen, niet als uit
spraak met rechtsgevolg gegeven kan
worden door Uwe colleges, dan als
beslissing naar aanleiding van een
concreet geval dat aan uw oordeel zou
worden onderworpen".
