CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. 8«*> JAARGANG WOENSDAG 7 MAART 1928 NUMMER 2379 ABONNEMENTSPRIJS lil Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Teleioonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 «fejgs[<p? Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22'/2 cent Ingezonden Mededeelingen dnbbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents V Voorzichtig met de historie Dat men voorzichtig moet zijn met de hi9torie, zelfs als men Professor'is, .kwam dezer dagen aan het licht. Kort geleden schreef de docent aan de Theol. School der Christel. Geref. Kerk, Ds. Lengkeek, in „De Wekker" in een toekomsitschil dering onder meer: „Het oude krachtvergodende Ro me wierp, onder den kreet: „De 60- jarigen over de brugl" zijn oude men- schen in den Tiber en liet ze daar verdrinken. Echt heidensch! Wij gaan dien tijd weer tegemoet, maar dan over de gansche wereldI Dat ligt zoo in de lijn van losmaking van alle banden!" Hierover schrijft mevr. H. Kuyper Van Oordt (echtgenoote van dr. A. Kuyper Jr., predikant der Geref. Kerk van Rotterdam), in „De Reformatie": „Van een zoodanigen maatregel is naar mijn weten, in de Romeinsche geschiedenis niets bekend. Men mocht in Rome leven zoo lang men verkoos, en zijn natuurlijken dood sterven. De uitdrukking: Sexagenarii de ponte zal den heer Lengkeek door het hoofd spelen. Die pont echer zal niet de brug over den Tiber zijn, maar de kleine passerelle, het smalle bruggetje, waarover slechts één persoon tege lijk kon gaan, teneinde gedrang bij de stembuj of bij uitreiken der stemtafeltjes te voorkomen. De uit drukking beteekent dan, zooals be kend is: „een man van zestig jaar moet zich uit het publieke leven gaan terugtrekken". De voorstelling van docent Leng keek alsof de ouden van dagen op 60- jarigen leefijd zouden worden gedood, klopt dus niet; t zou eerder beteeke- nen op 60-jarigen leeftijd allen rente nieren. Niet geheel waar, doch (on)waar(dig). Een voorval, op zichzelf niet zoo veel beteekenend, maar in het raam van zijn tijd toch niet van gewicht ontbloot, had dezer dagen plaats. In de Openbare Lagere School A, Korte Lombardstraat 4 in Den Haag, werd een Ouderavond gehouden. Een loffelijke instelling, van het Christe lijk onderwijs overgenomen. Het nut, dat tastbaar is in een toe nadering tusschen school en huis, wordt ook daar ingezien. Maar dat tastbare werd wel zeer ver door gevoerd. Eerst werd medegedeeld, dat de avond gevuld zou worden met muziek en dans, later werd dit bericht achter haald door mede te deelen, dat de ouders er geen vroolijk avondje van maakten, doch dat een lG-tal leerlin gen een dans hebben uitgevoerd. Op zichzelf niet zoo hijzonder; er wordt zooveel gedanst, ook door de schooljeugd wel. Maar het bijzondere is hier, dat de dans door school en ouders officieel als een welkome aan vulling van den avond werd ingevoerd Het eerste bericht niet geheel waar maar het tweede, wel waar blijkbaar,' maakte het geval voor ons tot een o n- waardige nog ernstiger zaak dan het eerste bericht zou geweest zijn. V Een reus op leemen voeten De heer Veraart, het Katholiek-De mocratische Kamerlid, heeft gisteren in de Tweede Kamer op een ernstig gevaar de aandacht gevestigd. In verband met de behandeling van het Aardewerk wet je besprak hij o.a. een adres van de firma Philips uit Eindhoven, die daarin de Kamer ge wezen had op het gevaar, dat de Eindhovensche industrie door dit wetje zou kunnen lijden. De heer Veraart zeide, dat dit adres treft door de matelooze arrogantie tegenover de Maastrichtsche indus trie. Hij ziet daarin een dubbel ge vaar. Aan de eene zijde nog verdere L*. wij dering. Maar aan de andere zij de een symptoom van ongezonden {.roei der Eindhovensche industrie. Een ongezonde groei die ernstige maatscharoelijke gevaren brengt. „Wij allen zoo zeide hij heb ben ons verheugd over den schijnba ren bloei van het Philips-concern. Maar spr. is niet overtuigd dat het in Eindhoven zoo schitterend gaat. Phi lips vreect zelfs dat deze steun aan Maastricht zal leiden tot een débacle vcor zijn industrie. Als deze industrie dan zoo wankelbaar is, mocht Philips wel wat minder arrogant optreden. Als Philips een reus met leemen voe ten is, dan is dat niet normaal. Spr. is liet gerust als hij per maand een in dustrie met 1000 man ziet toenemen. Met evenveel gemak worden straks 1000 man ontslagen. Wij moeten na gaan of wij ons niet moeten dekken tegen een dergelijke mogelijkheid van een débacle voor de arbeiders. Spr. wenscht maatregelen om een derge- lijkeri ongezonden groei tegen te gaan, er moet een reserve door zulk een in dustrie worden geschapen voor even- tueele werkloosheid van de arbeiders". Inderdaad dreigt er voor Eindho ven een groot gevaar bij een val van Philips. Hetzelfde is indertijd in Twenthe gevoeld. De snelle eenzijdige groei der steden was geheel aangewe zen en steunde volkomen op deze in dustrie. Eerst na verloop van vele jaren past de stad zich ook op ander maat schappelijk terrein aan den snellen groei aan. Ook al mogen wij aannemen, da.t de reus van Eindhoven kerngezond is, dan blijft toch het gevaar in het alge meen, omdat er wel eens een reus met leemen voeten zou kunnen opstaan. Een stad als Eindhoven moet op meer dan op het belang van de in dustrie bedacht zijn. Dat wordt met de opmerking van den heer Veraart opnieuw r ngetoond. STADSNIEÜWS. SUMEERSCHE JKUNST IN VOOR-AZIë. Gisteravond hield in 's Rijks Museum van Oudheden de.heer L. Speleers, direc teur van het Musée du Cinquantenaire te Brussel, een voordracht met lichtbeelden over „Sumeersche kunst in Voor-Azië". Sumer is het Zuide'ijk gedeelte van het Tweestroomenland; het was vroeger groo- ter dan thans, omdat de Eufraat en Ti- gris afzonderlijk in de Perzische Golf lie pen. Reeds omstreeks 3000 v. Chr. waren daar talrijke steden; vanwaar de bewo ners van dit land afkomstig zijn, weet men niet, doch men vermoedt, dat zij uit Midden-Azië of uit het Noorden gekomen 2ijn. De Sumeren waren een geheel ander volk dan de bewoners van Akkad (Noord- Babylonië) die Semieten' waren. Deze laatsten waren een zwervend volk en leef den van veeteelt en buit. de Sumeren had den reeds 3000 v. Chr. een goed ingerichte samenleving; hun middelen van bestaan waren veeteelt en akkerbouw. Zij hadden een eigen cultuur, die later door de Ak- kaders, toen deze van hun gebied bezit namen, werd overgenomen. De Sumeren waren de uitvinders van het spijker schrift; behalve een eigen litteratuur, wet geving. mythologie en handelsgebruiken, hadden zij een eigen kunst, die zich van 3000 tot 2600 v. Chr. ontwikkelde en om streeks 2000, toen zij door de Semieten werden opgeslokt, geheel ontwikkeld was. Vragen wij wat het wezen der Sumeer sche kunst is, dan valt allereerst op te merken, wat hun houwkunst betreft, dat zij bouwden met aarde of leem, waarvan zij in het vuur gebakken tegels maakten en dat de wanden met pekaarde water dicht gemaakt werden. Zoo bouwden zij huizen voor den gewonen man, paleizen Voor de vorsten en tempels of zigguraten voor de goden. Voorts hadden de Sumeren de gewoon te in de tempels hun eigen beelden vóór den god te plaatsen, en deze bezitten de volgende kenmerken: zij zijn rechtstandig, hebben de handen gevouwen en een schort aan; de mannen hebben den schedel ge schoren, de vrouwen kortgeknipt 1 aar; voorts hebben zij ingelegde oogen, die' schuit; staan, wenkbrauwen die tezamen loopen boven een breeden neus, kleinen mond en puntige of afgeronde kin. Verdere kenmerken der Sumeersche kunst zijn: de Gilgamesj-figuur, kenbaar aan de drie lokken: goden die mutsen met horens dragen; bokjesdrager? (offer aan den god); fantastische dierfiguren; en gelen (rnenschen. ichamen met vleugels). Spr. wees er ver.volgens op, hoe we in de kunst van geheel Voor-Azië den invloed dezer Sumeersche kunst kunnen opmer ken en liet op het doek talrijke afbeeldin gen van opgegraven beelden en bouw werken zien, die dezelfde kenmerken ver- toonen als de Sumeersche. Spr. ging den invloed der Sumeersche kunst na in Elam of oud-Perzië (opgravingen te Susa); in Assyrië (opgravingen ir de oudste Assy- rische stad: Assur, in 1903), waarin deze invloed tot de Sste eeuw v. Chr. merk baar is; in Klein-Azië, getuigen de opgra vingen te Eogliaz-Keui; in Palestina, waar b.». Jericho op Sumeersche wijze dubbele muren hieft; in het nieuwe Per zische rijk onder de Achamaeniden (om streeks 600 v. Chr.). Spr. eindigde zij belangwekkende le zing met op te merken, dat ook de Egyp tische kunst eenige verwantschap met 'ie Sumeersche toon', doch c'at er geen reden is om aan te nemen, dat de laats'e aan n eerste haar eigen wijze en vormen zou ontleend hebben. SElVfPRE CRESCENDO. Gisteravond is in de Stadsgehoor zaal bet concert van bet Leidsclie Si a denten Muziekgezelschap „Sempre Crescendo" gegeven, waarbij ook H. K. H. Prinses Juliana tegenwoordig was. De heer De Ranitz, eerelid van Sem pre, speelde het pianoconcert van Grieg; 't door den heer Koeberg met talent geleide orkest gaf een uitne mende vertolking van een symphonie van Gounod. Tenslotte werd Sempre in den per soon van zijn praeses, den heer C. B. Duyster, gehuldigd, eerst door den „Praeses Collegii", den heer .Linthorst Hoinan, die een krans aanbood en waardeerende woorden sprak, en daar na nog door verschillende dames en heeren, die allen fraaie bloemstukken en kransen brachten. Ook Koeberg moest een krans in ontvangst nemen. JUBILEUM. Gistermiddag herdacht de heer Ver- hey, dat hij 40 jaar als contrabassist hij „Sempre Crescendo" is. Hij werd tijdens de groote repetitie van gistermiddag op waardeerende wijze door den praeses van S. C., den heer C. B. Duyster toegesproken, die hem een enveloppe met inhoud over handigde. EEN BIJBELLEZING VAN BR. J .H. GUNNING J. Hz. Gisteravond hield Dr. J. H. Gunning J. TIz.. emeritus predikant der Ned. IJerv. Kerk, wonende te Bilthoven, in de goed gevulde zaal van het wijkge- bouw „Pniël", een Bijbellezing. Spr. begon met op te merken, dat, wanneer hij rond zich keek, alles er nog precies eender uitzag als voor 30 jaar, en herinnerde aan de goede uren in dit gebouw doorgebracht. Nadat spr. voorgegaan was in ge bed. werd gezongen Gezang 52 vs. 9 en 10 en daarna hield spr. een lezing over John. Bunyan, wiens 300-jarige geboortedag dit laar wordt herdacht. Spr. schetste deze eenvoudige rond reizende prediker in zijn groote waar de voor het Christendom, vooral door het schrijven van verschillende wer ken, waarvan het meest bekende is: „De Pelgrimsreize naar de Eeuwig heid", dat ook voor onzen tijd nog niets van zijn waarde heeft ingeboet. Als tusschenzang werd gezongen Psalm 116 vs. 2, 3 en 4. Aan het einde van zijn lezing richt te spr. zich tot zijn kleinkinderen hier ter stede en tot zijn beide trouwe vrienden, Dr. Riemens en den heer J. Groen, de uitgever van zijn „Pniël". Ds. Riemens dankte den spreker voor diens lezing en wenschte hem op zijn verdere levenspad Gods besten zegen toe, tevens den wensch uitspre kende, dat God hem nog lang mocht Sparen voor de Pniël-gemeente, die men vindt over de geheele wereld. Daarna ging Ds. Riemens voor in dankgebed, nadat nog gezongen was Psalm 121 vs. 4. Het zal velen Leidenaars, die Dr. Gunning nog kennen van den tijd, dat hij predikant was bij de Ned. Herv. Gemeente alhier, weder goed gedaan hebben hem te hooren spreken. Het blijkt steeds weer. dat hij zijn oude standplaats niet vergeet, maar dat ve le handen hem nog aan Leiden binden en dat hij met voorliefde onze stad bezoekt om ook hier zijn gezegenden arbeid te verrichten. TWEEMAAL OP TWEETAL. Ds. Joh. Jansen, predikant hij de Chr. Geref. Kerk alhier, komt twee maal op een tweetal elders voor, n.l. te Baarn met Ds. de Groot, van Rot terdam, en te Dordrecht me, Ds. Vis ser, van Leeuwarden. HET HONGAARSCHE KIND TERECHT. Bij het Huisvestings-comité alhier is middels een gisterenmiddag door- den waarnemenden commissaris van politie ontvangen telegram v. de Hon- gaarsche liga voor kindertransporten, bericht binnengekomen, dat het ver miste Hongaarsche meisje in Boeda pest is teruggevonden. Het kind, dat nog alleen Ilollandsch sprak weiger de bij aankomst zijn naam op te ge ven, terwijl de vader, die aan den trein was om het af te halen, het kind niet meer herkende. Elders lazen wij 110°-: Lij aankomst van den kindertrein te Boedapest bleek ook bij het trans port te zijn een meisje, dat niet op de lijsten voc-'kwam. Haar naam was Cminy. 't Is waarschijn Mi1-, dat deze Emmy de 5-jarige Emmy Noszal is, wier op sporing door den Commissaris van Politie v.-z.ocht. toegang verschaft door den tuin, waar na zij de serredeuren hebben openge broken. He»t geheele huis werd door zocht en voor een waarde van onge veer 500 aan gouden en zilveren voorwerpen gestolen. Bij enkele goud smeden in onze stad zijn Verschillen de voorwerpen die vermoedelijk van de diefstal afkomstig zijn, in beslag genomen. In verband met deze diefstal zijn door de politie alhier Gisteravond laat aangehouden de 19-jari<*e B. S„ en de 13-jarige P. S., wonende alhier en goe de bekenden van de politie. Vermoed wordt, dat beide aange houdenen ook schuldig zijn aan de in braken in de Mariënpoelstraat en den Rijnsburgerweg. liet onderzoek wordt voortgezet. De schade van de diefstal wordt door verzekering gedekt. ZILVEREN JUBILEUM Dr. J. A. SCHREUDER. Op Zaterdag 17 Maart zal de heer dr. J. A. Schreuder, arts alhier, den dag herdenken, waarop hij voor 25 jaar h hier ter stede c is arts vestigde. Dr. J. A. Schreuder werd den llden Maart 1897 tot arts bevorderd en ves tigde zich na zijn promoti als zooda nig te Rijswijk, waar hij zes jaar ver bleef. om zich daarna hier ter stede te vestigen. Bij zijn 25-jarig jubileum als doctor in Maart 1922 werd dr. Schreuder van verschillende zijden op hartelijke wij ze gehuldigd. Naar wij vernemen zal dit jubileum evenmin onopgemerkt voorbijgaan en zijn er reeds sedert geruimen tijd door fonds- zoowel als door particu liere patiënten huldigingsplannen in voorbereiding. IR. CHR. BRONKHORST. ADJ.-DIR. VAN GEMEENTEWERKEN. De adj.-directeur van gemeentewer ken, dien de Raad Maandag heeft be noemd (een Katholiek) is ingenieur chef van de afd. waterbouwkundige werken bij den dienst der gem. wer ken te Utrecht. Hij behaalde in 1821 het diploma voor civiel ingenieur. Na werkzaam te zijn geweest bij de Ned. Spoorwegen, hij de N.Z.H.T.M. en in de gemeente Barendrecht, is hij in 1924 in Utrecht benoemd geworden PROF. ALBERT SCHWEITZER. Men bericht ons vail betrouwbare zijde: De bekende prof. Albert Schweitzer, sedert jaren zendeling-arts in Cen- traal-Afrika, vertoeft sedert eenige maanden weer in Europa. Op het ein de van deze maand en in het begin van de volgende zal hij ook naar Ne- land komen om hier lezingen over zijn werk te houden en ook eenige kerkorgel concerten geven. Want Prof. Schweitzer, die den dokterstitel in de Theologie, Philosophie en Medicijnen bezit, is bovendien een beroemd or ganist en Bach-vertolker. Ook in Leiden wil hij komen. Een comité van ontvangst en regeling wordt er ge vormd en reeds is bekend, dat een dub- bel-kwartet vr.n de Nederlandsche 1 r"pending j. het orge'concert zijn medewerking zal verleenen. Binnenkort zullen nadere mede deelingen volgen. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. DIEFSTAL VAN GOUDEN EN ZILVEREN VOORWERPEN. Gisteren is tijdens de afwezigheid der bewoners ingebroken ten huize vc.ii «Ie familie Jonker aan den Witten pingel alhier. De dieven hebLen zich BURGERLIJKE STAND. Geboren: Joseph Gerard Marie, zv. J. J. II. v. Al phen en W. G. M. Pieck Stani, dv. J. D. Mulder en S. Witczak Franciscus, zv. F. Redel en C. P. de Vink Johanna, dv. II. A. Vissers en J. Schreuder Har ry, zv. J. Huisman en P. W. v. d. Wei Willem' Johannes, zv. C. v. d. Steen en C. Eradus Cornelis Adriaan, zv. A. van Mook en J. A. Zopfi Jan, zv. C. van Horzen en A. Kloot Dirk, zv. J. Verkerk c-n M. F. Duinkerken PhilippuS Adria- rius, zv. P. A. Kuijvenhoven en C. J. v. d Maat Catha. Jospha. Maria, dv. H. W. v. d Steen en M E. v. d. Meel Adriana, dv. M. B. M Vos en A. Vermeulen Jo seph Jacs. Maria, dv. J. J. A. Soupart en B. M. A. Baijer Leendert Christl. Hen drik, zv. J. J. Mekél en C. J. Ivouw Ja cobus, zv. J. Melet en E. H. Kluivers Willem Johannes, zv. C. Steenhuizen en P. M. Krfest Jacobus, zv. W. v. d. Steen en C. Crama Gertrudis Adra. Christa., dv. A. F. J. Beisterveld en A. G. Rutten Jacoba, dv. M. Jansen en A. van Polanen Johanna, dv. II. Ilolverda en J. Mulder Catharina. dv. II. Devilee en S. C. Ver- planeke Hendrik zv. II. Pot en P. J. v. d. Born Abraham, zv. W. F. van Soest en G. Walraven Jozef Maria Thera., dv. II. J. F. Staats en M. A. G. Kohlbeek Jozef, zv. W. J. Slootbeek en A. M. Reulen, Cornelis, zv. II. J. Verstraa- ten en M. v. d. Blom Christina Maria, dv. M. Sommeling en C. Boom Anna Maria, dv. J. de Vos en E. v. Leeuwen Geertruida Margrietha, dv. G. den Ileeten en C. M. F. Erkens Reindert Jozef, zv. J. A. M. Pollman en J. C. Paulides Die ter Jonas, zv. 1'. van Hooidonk en M. Dreef Ilendrika Cornelia, dv. J. H. de Binnenland. Eij een brand te Smilde zijn iweo kinderen omgekomen. De behandeling van het Aardewerk wetje in de Tweede Kamer. De algemeene vergadering der Ned. L Radio vereenigiir*. Buitenland. De Volkenbondsraad heeft defini tief tot den bouw van een Volken bondspaleis te Genève besloten. Litwinof stelt Turkije's deelneming aan de voorbereidende ontwapenings conferentie'. voor. Een verklaring van Woldemaras over het Poolsch-Litausch geschil. Italië ratificeert het Verdrag van Locarno. Verschillende locnacties te Berlijn. Ibn Saoed predikt den „heiligen oorlog". Groen en H. M. W. Goemans Joana. Maria Elizth. Josepha., dv. J. J. C. B. Hoo- geveen en M. Langendijk Henriette Maria Thera., dv. W. H. J. Zwetsloot en C. C. v. Adrichem Anna Elisabeth, dv. S. G. van Looij en I. R. Groen Johan nes Hendricus, zv. P. J. Schouten en A. v. der Heemst Henriette Rozina, dv. J. Meijer en W. C. Oosterling. Gehuwd: J. van Es, jm. en G. Batelaan, jd. C. v. d. Leek, jm. en J. W. Gorree, jd. IL v. Gent, jm. en C. Sinteur, jd. Overleden; TI. Teunissen, wedr. 74 j. M. J. G. Smit, dr. 23 j. M. Schipper, wedr. 52 j. F. Zoetendaal, zn. 1 week J. TI. Mon- tagne, man 80 j. C. de Grootv. Ees, vr. 66 j. A. J. de Ligny, zn. 22 j. J. Teske, dr. 89 j. G. J. C. Schoondergang Coenen, wede. S3 j. J. J. E. v. Wijk Nollen, wede. 68 j. E. SpekZaalberg, wede. 81 j. J. M. v. d. Leliede Graaf, vr. 27 j. L. Mink, zn. 4 mnd. H. de Wit, zn 64 j. H. Guldemond, man 66 j. D. van TongerenSluimers, vr. 56 j. M. de Gier, dr. 75 j. A. M. v. d. Meer, dr. 5 j. P Schlagwein, dr. 10 mnd. C. v. d. Vlugt, zn. 1 j. J. E. v. Rijnswou Henschen, vr. 39 j. W. Doornkamp, man 33 j. Op den openbaren weg is door de politie een rijwiel onbeheerd aange troffen. Inlichtingen hij de poliie. BINNENLAND. Mr. Dt. W. F. VAN LEEUWEN. Naar we vernemen heeft mr. dr. W. 1'. van Leeuwen, vice-president van den Raad ..11 State, aan H. M de Ko ningin eervol ontslag uit zijn voor noemde betrekking aangevraagd. HOFBERICHT. H. M .de Koningin is gisterochtend halft-ien, vergezeld van de le Hofda me, jkvr. van Swinderen, den adju dant, majoor de Jonge van Ellemeet en den ordonnance-officier, kapitein Phaff, per auto naar Het Loo vertrok ken. De Prins vertrok giseravond om streeks halfzeven per Staatsspoortrein daarheen en wordt vanavond laat weder in de Residentie terugverwacht T WH DDE KAMER. Bij de Tweede Kamer is ingekomen een missive van den f inister van Fi nanciën, oiMende mededeeling, dat hii op handhaving van de schorsing der hek-ling van het wetsontwer houdende bepalingen betreffende de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1