CHRISTELIJK DAC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Godsdienst en beroep.
STADSNIEUWS.
8»t« JAARGANG ZATERDAG 25 FEBRUARI 1928 NUMMER 2370
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936
Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. I 2.50
Per weekj 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Het is nog slechts enkele tientallen
jaren geleden, dat in ons land in toon
aangevende kringen de godsdienst tot
een zaak van de binnenkamer gere
kend werd. Van uit die binnenkamer
mocht die godsdienst in een algemeen
weldoen naar buiten uitstralen, mits
men dan maar zweeg van den inner-
lijken drang. Christelijke en maat
schappelijke deugden werden immers
in een adem genoemd, als volkomen
synoniem beschouwd.
Hoe is dat alles veranderd.
Het opwakend Calvinisme stelde
weer de. eere Gods als uitgangspunt
en einddoel van alle Christelijk stre
ven.
Ook de Roomsche Kerk zag het ver
keerde in van een samengaan met
dit rationalisme.
Op kerkelijk terrein kwam de zui
verheid der prediking weer terug.
Op onderwijsgebied kregen Wij zelfs
van dit Oud Liberalisme de medewer
king voor een vrijheid, waar nog kort
te voren in ongel ijken kamp hevig
om gevochten moest worden.
Maar wat meer zegt, er kwam een
vragen naar de grondslagen des le
vens in kringen, waar men vroeger
deze vragen niet gesteld wenschte te
zien. De vraag, die in de eeuw der
Reformatie de grondtoon van het le
ven was, kwam weer op en overstem
de den roep naar een godsdienst bo
ven geloofsverdeeldheid. De levens
richting van het Nut van 't Algemeen
kon zich niet meer staande houden
tegen, aan de eene zijde het Calvinis
me en het Katholicisme en aan de an
dere zijde theorieën van Karl Marx e.a.
Aan dezen strijd om de diepere le
vensvragen, ook voor het practischg
leven, ontkwamen ook de vrijzinnigen
niet. Ook in hun kamp vinden wij
thans een zich rekenschap geven van
de diepere levensvragen.
Zoo heeft eenigen tijd geleden de
Oud Leden Organisatie van den Vrij
zinnig Christelijken Studentenbond 't
plan opgevat, onder den naam „werk
verbanden" afzonderlijke groepen te
vormen, in ieder waarvan personen,
die tot een bepaald beroep behooren,
gemeenschappelijk de belangen zullen
kunnen bespreken, welke met hun
godsdienstige gezindheid en hun be
roep samenhangen.
Deze beroepsgenooten zullen in de
verschillende vereenigingen, welke
met hun ambt of beroep verbonden
zijn, door deze gemeenschappelijke
groepeering met elkander in nauwe
aanraking blijven en voor bepaalde
gevallen een gezamenlijke gedragslijn
kunnen bepalen.
De stichters van deze instelling heb
ben bij hun plan, dat immers uitgaat
van een Studentenbond, uiteraard al
lereerst gedacht aan academisch ge-
vormden. die in verschillende „intel-
lectueele" beroepen werkzaam zijn,
zooals medici, technici, juristen, lee
raren en leeraressen, die meer in het
bijzonder als vrijzinnige Protestanten
elkaar in zoo'n „werkverband" zullen
ontmoeten.
Inmiddels is, eenmaal betreden, dit
nieuwe studie-terrein voor onbegrens
de uitbreiding vatbaar. Ook buiten de
intellectueele beroepen immers doet
zich telkens het godsdienstig motief
ten opzichte van den beroepsarbeid
gelden.
Vragen, die in onzen kring reed3
vele jaren aan de orde waren, komen
nu ook in die kringen aan de orde.
De tijd heugt ons nog. dat men in
den Vrijzinnigen kring den spot dreef
met ons vragen of een brievenbesteller
een kellner, een conducteur het Sab-
bats schond, door op Zondag ar
beid te verrichten. Ook thans nog zijn
er in die kringen, die spottend vragen
of Paulus' leer, omtrent het lange
vrouwenhaar niet overtreden wordt
door een kapper, die aan het shinge-
4 len en bobben meedoet.
Maar de tijd is dichtbij, ja, is reeds
aangebroken, blijkens bovengenoemd
bericht, dat ook in hun kring deze
vragen een punt van overweging uit
maken.
Heeft er in den Christelijken kring
steeds in de algemeene lijn groote
eenstemmigheid bestaan ten aanzien
van de hoofdpunten, op de dieper lig
gende vragen was het antwoord ver
schillend. Een Christelijk bordeelhou
der is b.v. ondenkbaar. Een woekeraar
wordt in den Christelijken kring niet
geduld. Maar of een herbergier een be
roep uitoefent dat toelaatbaar is, daar
over zijn de meeningen reeds verdeeld.
Nog verder gaan de antwoorden uit
een over het onderscheid tusschen we
reldlijke en geestelijke beroepen. Ook
hier is weer meer een bepaalde lijn
voor sommige beroepen. Het geestelijk
ambt van Dienaar des Woords staat
bij ons hooger dan een gewoon beroep
Daarentegen vindt de gradueele in
deeling van Thomas van Aquino, die
een landman als vromer Christen be
schouwde als een handwerker, en de
zen weer stelde boven een koopman,
in onzen kring geen verdedigers.
Luther, die overigens elk beroep,
mits men het maar met godsdienstige
trouw vervult, voor den Christen even
geschikt achtte, heeft in zijn geschrift
over koophandel en woeker zich harde
en geringschattende woorden jegens
den koopmansstand laten ontvallen.
Op een ander standpunt stond Calvijn,
die het maken van winst niet alleen
uit godsdienstig oogpunt geoorloofd
achtte maar hierin zelfs een godege-
vallig streven zag.
Het Calvinisme heeft de beroepsar
beid niet, gelijk het Lutheranisme, als
een gelegenheid tot bevrediging van
de persoonlijke nooddruft beschouwd,
doch als het middel bij uitnemend
heid om God te dienen.
Niet alsof dit meebrengt absolute
verzaking van elk levensgenot, alsof
slechts het onbegrensde geldverdienen
de eere Gods op het hoogst bevordert,
maar integendeel in dien zin, dat een
vroolijk hart onder den arbeid moet
strekken tot meerdere eere Gods.
Inmiddels spreekt het vanzelf, dat,
sinds het beroep en de beroepsarbeid
door de organisatie van de moderne
maatschappij en de techniek vari het
moderne bedrijfsleven volkomen wer
den gewijzigd, de problemen omtrent
het verband tusschen godsdienst en
beroep vrij wat ingewikkelder zijn ge
worden.
De moeilijkheden liggen thans niet
zoozeer in de vraag, welk beroep toe
laatbaar is als wel in de waardeering
van de wijze, waarop men zijn beroep
als Christen dient uit te oefenen.
Bovendien beschouwt men thans
een bepaald beroep niet meer als een
zelfstandig afgebakend terrein, doch
legt men den nadruk op den ondérlin-
gen samenhang dér verschillende be
roepen in het algemeene maatschap
pelijke verband.
Het beroepsprobleem is slechts een
onderdeel geworden van wat men als
het maatschappelijk vraagstuk pleegt
aa.' ti duiden.
In zijn Christelijk Sociale Studiën
werpt Dr. Slotemaker de Bruine bijv.
enkele vragen op, waarmee zoowel de
fabrikant als de medicus, de leeraar
als de jurist in aanraking komt.
„Hoe is te oordeelen over kapitaal
bezit en rente; over den band, die er
tusschen patroon en arbeider moet
zijn?
Wat is de normale regeling van loon
en arbeidstijd?
Hoe moet gewaarborgd worden, dat
de arbeider als mensch en niet als ver
lengstuk der machine wordt gezien?"
aldus vraagt hij.
In de rapporten van het Eerste Chris
telijk Sociaal Congres in '91 gehouden
hebben wij een schat van gegevens,
die de grondslag zijn geweest voor
opbouw van ons tegenwoordig sociaal
gebouw naar Christelijken trant.
Dr. Kuyper heeft zoo kernachtig, in
zijn inleidende rede tot dit sociaal
Congres gezegd, dat het eerste artikel
van elk sociaal program moet zijn: „Ik
geloof ir, God, den Almachtige, Schep
per des hemels en der aarde".
Daar ligt telkens weer onze maat
staf. Ieder beroep moet dienstbaar ge
maakt om God, den Schepper te eeren.
Het is inderdaad verheugend, dat
thans ook de vrijzinnig godsdiensti
ge mensch die zich den werkelijken
inhoud van zijn geloofsleven wil be
wust worden, dit buitengewoon be
langrijk terrein wil betreden, waarop
hij slechts in samenwerking met geest
verwante beroepsgenooten vruchtbaar
kan werken. Met belangstelling zal
men, inzonderheid bij de ook ten op
zichte van de maatschappelijke pro
blemen allengs naar dieper verzekerd
heid hakende vrijzinnige protestanten
de uitkomsten van het veelbelovende
werk dezer academisch gevormden
afwachten.
Voor ons beteekent dit verschijnsel
een volkomen overwinning van ons
beginsel, waarvoor wij God nooit ge
noeg kunnen danken.
JAARFEEST „PATRIMONIUM".
Gisteravond heeft in haar gebouw
aan de Hooglandsche Kerkgracht de
Afdeeling Leiden van het Ned. Werk
liedenverbond „Patrimonium" haar
45ste jaarfeest gevierd.
De zaal was gezellig bezet. In groep
jes zat men eerst rondom de tafels, die
de belofte in zich hielden, niet den
geheelen avond leeg te blijven, maar
hun ruimte beschikbaar te zullen
stellen voor een kopje koffie en zelfs
voor een glaasje wijn.
De Voorzitter, de heer J. Slegten-
horst, opende de bijeenkomst met het
laten zingen van Ps. 89 vs. 1, het le
zen van Ps. 89 vs. 1—19 en gebed.
In zijn openingswoord wees spr. op
de waarde van Patrimonium, dat de
ziel is geweest van het Chr. Sociale
leven. Opgericht uit den schoolstrijd,
is het daarin héérlijk gezegend gewor
den. Uit het Verbond zijn voortgeko
men de Chr. organisaties en die orga
nisaties hebben veel van zijn taak
overgenomen, maar desniettemin moet
er met kracht verder gestreden wor
den, want er wacht nog veel werk.
In Patrimonium is plaats voor ieder
ongeacht zijn maatschappelijke posi
tie. In Patrimonium worden alle soci
ale vraagstukken van alle kanten be
keken. Er is werk te over. Zoo b.v.
het jeugdwerk. Daaromtrent heeft de
afdeeling nog vele plannen, die even
wel nog niet kunnen uitgevoerd van
wege de financieele moeilijkheden.
Daarna heet spr. hartelijk welkom
de afgevaardigde van den Kerkeraad
der Geref. Kerk (de Kerkeraad der
Herv. Kerk kon niet vertegenwoordigd
zijn), de afgevaardigde van den Chr.
Besturenbond, het damescomité, dat
den bazar voorbereidt, die op 13, 14 en
15 Maart zal worden gehouden, de af
gevaardigde van de Jeugdclub Hestia,
de heeren Hooidonk en Anes, die mu
ziek zullen maken en de heeren Schip
per en v. Weeren, die wat zullen voor
dragen. Spr. wenscht daarna allen 'n
genoeglijken avond.
Daarna werd begonnen met de af
werking van het programma. Daar
op stonden ook de jaarverslagen van
secretaris en penningmeester. Het eer
ste was gesteld in een danktoon en
herdacht den geloofsmoed en trouw,
waarmede op 13 Maart 1883 de afdee
ling Leiden van „Patrimonium" was
opgericht.
Dat werk moet met dezelfde ener
gie worden voortgezet en daarom is
het wel eens bedroevend, dat op de ge
wone ledenvergaderingen zoo weinig
menschen aanwezig zijn. Spr. wekt al
len op tot trouw bezoek.
Daarna laat spr. alles, wat in het
afgeloopen jaar is gebeurd, de revue
passeeren en wekt tenslotte nogmaals
allen op trouw te zijn in het werk, dat
God ons geeft om te verrichten.
Uit het jaarverslag van den penning
meester bleek, dat de inkomsten,
waaronder begrepen het batig saldo
van het vorig jaar, bedroegen 577,85,
de uitgaven 516.95, het batig saldo
alzoo 60,90.
Overigens bracht het programma 'n
bonte afwisseling van muziek, voor
dracht en zang.
Het woord werd gevoerd namens
den Kerkeraad der Geref. Kerk, na
mens den Chr. Besturenbond, en na
mens de J. V. Pred. 12 vs. la.
De heeren de Jong en Meyer, be
stuursleden van Patrimonium hiel
den een propaganda-samenspraak op
rijm, die heel aardig in elkaar was
gezet.
En onder al deze bedrijven door
liep het al aardig tegen het midder
nachtelijk uur, toen de Voorzitter, na
alle afgevaardigden, medewerkers
voor dezen avond en de leden van Pa
trimonium bedankt te hebben voor
hun medewerking en tegenwoordig
heid, den avond sloot met dankzeg
ging, nadat nog gezongen was Psalm
25 vers 2.
GEREF. SCHOOL KOOIPARK.
Voor de betrekking van hoofd der
1 Sept. a.s. te openen Geref. school
in het Kooipark, hebben zich 114 sol
licitanten aangemeld, waaronder 65
gevestigde hoofden van scholen.
Het is een bewijs, dat de Sleutelsta i
toch op velen een groote aantrekkings
kracht uitoefent!
CHR. H. B. S. VEREENIGING.
Door de vereeniging van Chr. H. B.
S.-ers werd gisteravond in het school
gebouw aan de Kagerstraat een jaar-
lijksche (3e) uitvoering gegeven.
Tegen half acht was het ruime gym
nastieklokaal geheel gevuld met H.
B. S.-ers, leeraren, bestuursleden,
ouders der leerlingen en verdere be
langstellenden.
Op verzoek van het bestuur der Ver
eeniging opende dé directeur, de heer
Dr. P. C. van Arkel, de samenkomst
met gebed, waarna hij de aanwezigen
welkom heette en een prettigen feest
avond toewenschte.
Alvorens met de afwerking van het
programma een aanvang werd ge
maakt. werd door den voorzitter der
H. B. S.-vereeniging, de heer A. Don
kers, nog het woord gevoerd.
In een vlot speeclije stelde hij de Ver
eeniging aan de aanwezigen voor, en
dankte het bestuur der H. B. S. voor
de beschikbaarstelling van het lokaal
en voor alle medewerking, welke de
Ver. van leeraren en bestuur heeft mo
gen ondervinden.
Hierna werd door het orkest (piano,
cello en violen) ..Les Contes d Hoff
mann" van J. Offenbach gespeeld, dat
op. zeer verdienstelijke wijze werd ten
gehoore gebracht. Er schuilen onder
dit orkestje uitmuntende krachten!
Na dit nummer, werden onder lei
ding van den gymnastiekleeraar der
H.B.S., den heer C. A. de Bruyn, een
drietal nummers, gymnastiek, (jon
gens), schermen en een boogrei (meis
jes) gegeven, waarvoor zoowel den
leider als de deelnemers hulde moet
worden gebracht.
Met kranigen stap en in fiere hou
ding stapten, onder commando van
den leeraar, een twintigtal jongens
het platform op en brachten aan de
saamgekomenen den turnersgroet.
Een drietal standen, afgewisseld
door brugoefeningen, werden onberis
pelijk uitgevoerd, waarna onder luid
applaus werd afgemarcheerd.
Nadat een heel goede schermpartij
was gegeven, waarbij aan beide zijden
klappen vielen, werd door een groep
meisjes een boogrei gegeven. Hoewel
de ruimte van het platform voor deze
oefening zeer bekrompen was, werd
ook dit nummer correct uitgevoerd
en met belangstelling door de aanwe
zigen gadegeslagen.
Een luid applaus volgde, toen door
een der deelneemsters aan den leeraar
onder hartelijke bewoordingen een
souvenir aangeboden.
Thans was weer aan het woord het
orkest, dat op schitterende wijze
„Walzertraume" van Oscar Strauss
uitvoerde.
Hierna werd gepauzeerd.
Zoo'n pauze is op een avond als de
ze altijd een aangename afwisseling.
Het mooie ruime schoolgebouw met
zijn breede gangen, leent zich bijzon
der goed voor verpoozing en ontspan
ning.
In de aula was een buffet opgesteld,
waar de aanwezigen zich konden ver-
frisschen. en waarvan een druk ge
bruik werd gemaakt.
Na de pauze kwam het hoofdnum
mer voor dezen avond aan de orde, n.l.
de opvoering van een blijspel in drie
bedrijven, getiteld: „Mijnheer de Sena
tor".
De ruimte van ons blad laat niet
toe van dit leuke en geestige blijspel
een uitvoerig verslag te geven, laten
we er alleen van mogen zeggen,, dat
er door de jongelui schitterend werd
gespeeld en de aanwezigen zich koste
lijk hebben vermaakt.
Figuren als mijnheer Mittelbach en
zijn echtgenoote Agatha, Mr. Gehring
en Stefhie, de Senator en Zijn Edel-
achtbare's vrouw, hebben zich op uit
muntende wijze van hun taak gekwe
ten, terwijl Mej. Sophie Petzoldt met
haar Oscar en Dr. Steiner en Jozef de
huisknecht, hoewel in het stuk niet
zoo veelvuldig optredend, ook kranig
hebben gespeeld.
Het daverend applaus, dat uit de
vergadering als het ware losbrak toen
het doek viel, moge voor de deelne
mers en deelneemsters aan dit blijspel
het bewijs zijn, dat hun moeite en be
toonde inspanning ten zeerste werd
gewaardeerd.
BAZAR ,CLARA DOZY".
De uitslag der raadselwedstrijden
en de verloting is als volgt:
Naam der Kon. pop: „Amalia".
Naam der Zeeuwsche pop: „Eliza
beth".
Nummer van het vliegbiljet: 330S0.,
Spreien: le sprei op No. 90, 2de sprei
No. 155.
Aantal gaatjes theetafelkleed: 76524.
Gewicht van het kussen: 1590 gram.
Prijzen af te halen bij Mevr. Goslin-
ga. Ketelboetersteeg.
Nagekomen zijn voorts nog dp vol
gende giften:
Zr. v. d. H. een theemuts, Mevr.
een luciferhanger, Mej. L. twee rekjes,
Mej. L. een rek, en van de heeren v. d.
B. 12 spinwielen, H. comestibles, K. 2
kazen, Z. worsten, d. 1. R. worsten, W.
fruit in mand, D. appelen, v. d. T.
2,50 en v. N. gebakjes.
TWEE JUBILEA.
Den 16den Maart a.s. hoopt onze ge
achte stadgenoot, de heer I. Verhoef,
Apothekersdijk 13. den dag te herden
ken. dat hij voor 25 jaar zich als stu-
cadoorsbaas heeft gevestigd.
Gedurende deze 25 jaar heeft hij
zich het volste vertrouwen bij zijn cli
ënten verworven, alsook groote waar
deering van de zijde van het perso
neel, hetgeen blijkt uit het feit, dat op
dienzelfden datum, de heer J. van
Rooijen, Levendaal, den dag hoopt te
herdenken, dat hij, 25 jaar geleden, in
dienst trad bij bovengenoemden ju
bilaris.
Wij twijfelen er dan ook niet aan,
of deze dag zal voor deze twee jubi
larissen een onvergetelijke worden.
COLLECTIEF CONTRACT BIJ BOOT.
„De Metaalbewerker't orgaan van den
Chr. Metaalhewerkersbond, deelt het vol
gende mede;
Bij de N.V. Scheepswerk „De Hoop" v.h.
Gebr. Boot te Leiden is een ontwerp Coll.
Contract ingediend, waarin o.m. ia opge-
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiên per regel 22Vi cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke rednetie
Kleine Advertentiên - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Belangrijkste nieuws in dii Hummer.
Binnenland.
De Tweede Kamer heeft de radio-
wet aangenomen, doch de radiobelas
ting afgewezen.
Een commissie van onderzoek be
noemd inzake accijns-verlaging op
gedistilleerd.
Plannen voor een monument voor
Eise Eisinga.
Bollenland.
Door de veilfghcidscommissie te
Genève is besloten, een ontwerp-we-
reldverdrag voor arbitrage en verzoe
ning te doen redigeeren en een wereld-
verdrag voor verzoening alleen.
De uitsluiting in de midden-Duit-
sche metaalindustrie is definitief op-
gehèven.
Uitbreiding van het arbeidscon-
ilict in Zweden.
Bij een tusschentijdsche verkiezing
in Engeland is de conservatief geko
zen.
Het 10-jarig jubileum van het Roo-
de Leger.
Een gerucht betreffende terugroe
ping van den Italiaanschen gezant te
Weenen.
Russisch bergdorp door een lawi
ne bedolven.
nomen een loonregeling voor de jeugdige
arbèiders van 14 tot 20 jaar en een loon
regeling voor de jeugdige arbeiders van
14 tot 20 jaar en een loonregeling voor de
geschoolde, geoefende en ongeschoolde
arbeiders.
Vervolgens wordt in het contract een
vacantieregeling voorgesteld van 2 dagen
voor hen, die 4 maanden, van 4 dagen
voor hen, die 6 maanden en van 6 dagen
voor hen, die 1 jaar in dienstverband
werkzaam zijn.
Omtrent de uitbetaling bij ziekte wordt
26 weken uitkeering van 80 pet. van het
loon gevraagd, waarbij de werklieden ten
hoogste 1 pet. van het inkomen betalen.
Enkele andere bepalingen zijn daarbij
ook opgenomen, waardoor de mogelijkheid
bestaat, dat bij aanneming van het con
tract een goede regeling tot stand zal
komen..
De besturen hebben een en andermaal
reeds met de Directie over deze voorstel
len onderhandeld en zullen binnen korten
tijd over de tegenvoorstellen der directie
met hun leden besprekingen houden.
TEXTIELFABRIEK ZAALBERG.
In Februari van het vorig jaar
zoo lezen wij in Het Volk namen de
arbeiders bij de textielfabriek Zaalberg
genoegen met een tijdelijke loonsver
mindering van 5 pet., om het de firma
mogelijk te maken een belangrijke or
der te kunnen accepteeren. Deze order
zou in 6 maanden gereed zijn en ge
durende dien tijd zou dan weer 48 uur
per week gewerkt worden, waar vóór
dien het aantal arbeidsuren belang
rijk was ingekrompen.
Het is nu een jaar geleden, dat met
deze order is begonnen en nog steeds
wordt de pet. loonsvermindering in
toepassing gebracht.
ln een gehouden vergadering met
het personeel werd er op aangedron
gen den werkgever te verzoeken het
loon weer op het oude bedrag te her
stellen. De toestand in het bedrijf is
belangrijk verbeterd, en er wordt af
en toe zelfs weer overgewerkt.
Het hoofdbestuur heeft naar aan
leiding van deze kwestie met de fir
ma geconfereerd, doch de vertegen
woordiger van de firma kon nog geen
bepaalde toezegging doen.
Binnenkort zal de organisatie defi
nitief bericht ontvangen.
SOCIËTEIT MINERVA.
Tot leden van de commissie van be
heer van de Studentensociëteit Miner
va alhier zijn benoemd: A. Ripperda,
Wiersma, praeses-quaestor. B. Moret,
ab-actis, M. K. Polano, R. P. s'Jacob en
YV. E. Boeles.
IR. P. SCHEER t
In het ziekenhuis alhier is overleden
de heer Ir. P. Scheer, oud 45 jaar, lid
van den gemeenteraad van Oud-Beij-
erland.
De overledene was directeur van de
N. V. Brandspuitenfabriek v.h. A. Bik
kers en Zoon te Rotterdamvoorts
was hij architect van den polder Oud-
Beijerland en omstreken en had zit
ting in verschillende plaatselijke cor
poraties te Oud-Beijerland.
