CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN 8"« JAARGANG DONDERDAG 23 FEBRUARI 1928 NUMMER 2368 LEIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten geveatigd zijn Per kwartaal. i 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Teleioonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 gftVglfflr Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 221/* cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da* gelijks geplaatst ad* 40 cents Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. De A.-R. Kamerclub en het Vrouwenkiesrecht. I. Indertijd werden door den heer R. A. den Ouden in „Nederland en Oranje" het orgaan van het Verbond van A. R. Propagandaclubs, eenige mededeelin gen gedaan over de verspreiding van de brochure: „Hoe wordt men Anti- Revolutionair", van Uddo. Deze brochure werd ook door ons be sproken. De opmerkingen van den heer R. A. d. O.gaven steeds aanleiding om daar op terug te komen. Wij lezen thans in „Nederland en Oranje'' het volgende: Wij ontvingen van „Uddo" op ons hem betreffend artikeltje in het vorig nummer een stuk, dat zes pagina's druk zou beslaan. Zóó vrijgevig te zijn lag niet in onze bedoeling. Wij kun nen het in ons maandblaadje van lü bladzijden niet volledig opnemen en achten dat ook niet noodig, omdat Ud do er veel bijhaalt, dat geen recht streeks verband houdt met boven staande vraag, waarover het tusschen ons gaat. Wij nemen dus uit zijn stuk dat deel over, dat precies op die vraag antwoordt. Het luidt aldus: Grondwetsherziening 1922. Wij komen nu tot het punt in kwes tie. De vraag, of het door ons Program van Beginselen bij artikel 11 gewraak te vrouwenkiesrecht in de Grondwet zou worden vastgelegd of niet. Die vraag zat vastgekoppeld aan Hoofdstuk III van de Grondwetsher ziening. Den 2den December 1921 nam de Tweede Kamer die grondwetswijziging aan met 68 tegen 16 stemmen. De ge- heele A. R. 'Kamerclub stemde tegen, met uitzondering van den heer Smeenk. Maar de Eerste Kamer verwierp Hoofdstuk III met 24 tegen 21 stem men, nog wel met de stemmen der Senatoren Anem^ en Diepenhorst vóór Wij vragen weer: rees hier geen re den tot klacht voor het volk, dat nog onverzwakt stond op het standpunt van de Deputatenvergadering van Oct. 1921? Althans wat die twee heeren be treft? Doch spoedig bleek, dat niet het vrouwenkiesrecht de oorzaak was ge weest van de stranding van Hoofdstuk III. En..en zie nu! Op dit oogenblik wil het ons voorkomen, dat onze club het in de macht barer hand had, om de vastlegging te verhinderen. Wat toch was het geval? Er moest een gewijzigd voorstel ko men. En als onze club zoo eensgzind had ge'staan als zij jammerlijk ver deeld was, dan hadden wij toch als voorwaarde kunnen gesteld krijgen: uitlichting van het Vrouwenkiesrecht. Waarom hebben wij toen niet krach tiger ons kunnen vast trappen? Waarom gaven wij toe? Toen later Marchant het Kabinet.- Colijn liet vallen over het gezantschap hij den Paus, waartegen hij geen prin cipieel bezwaar had, zei hij ook niet: „Verander nu de cijfers een weinig en wij stappen over onze bezwaren heen". Maar wij konden niet, want wij stonden verdeeld. Dat was o.i. de eerste maal, dat wij het in de macht onzer -hand hadden het Vrouwenkiesrecht te keuren. Het gewijzigd voorstel. Weldra komt met onze medewer king het gewijzigd voorstel. Niemand onzer, except de heer Smeenk, is voor stander van het Vrouwenkiesrecht, maar ook de Club verhindert het niet eensgezind. De Tweede Kamer neemt het voor stel in de eerste lezing aan op 4 Mei 1922; zoo maar in één handomdraai met 75 tegen 15 stemmen enonze club was verdeeld. Alleen de heeren De Monté Verloren, Beumer, Schou ten, De Wilde, en Scheurer stemden tegen. Wij vragen: wa9 er reden tot klacht, gezien den Deputatendag? Den llden Mei d.a.v. nam de Eerste Kamer de gewijzigde voorstellen aan in eerste lezing, met 43 tegen 1 stem; waar was onze tegenstand, al ver mocht die niet te keeren? De Kamerverkiezingen. Hiertusscken vallen de Kamerver- kingen, die ons, dank zij de vinding rijkheid van den heer Rutgers, met 16 stemmen in de Tweede Kamer brengen. Nog gunstiger stond 9inds 22 Juni de Eerste Kamer. Dl» telde 41 rechts te gen 9 links, en onder de rechtsche fractie maar even 13 Antirevolutionai ren, waaronder de Fri^sche heeren Croles en Sytsma, op wie wij aan stonds terug komen. Alzoo een sterke macht in beide Ka mers, die, zoo er kracht van haar was uitgegaan in de richting tegen het revolutonaire kiesrecht, naar alle waarschijnlijkheid weer de vastleg ging in de Grondwet had kunnen voor komen. De Tweede Kamer. De Tweede Kamer behandelde de Grondwetsrevisie in tweede lezing op 22 September 1922. Wat onze Club be trof, er stemden slechts 11 van de 16 en van deze 11 stemden er slechts te gen vastlegging van het Vrouwenkies recht in de Grondwet, de heeren: A. Colijn, Duymaer van Twist, Hugo Vis- scher, De Wilde, Schouten en Beumer. Het stond 73 tegen 12. Het had kunnen zijn, als onze Club in haar geheel tegen gestemd had, minstens 68 tegen 22. Afgezien nog van het feit, dat van een zóó gedeelde Club geen invloed op anderen uitging. Eerste Kamer. De Eerste Kamer behandelde de tweede lezing der Grondwetsrevisie op 29 November 1922. Hoofdstuk III, dat het Vrouwenkies recht vastlei, werd aangenomen met 33 tegen 9 stemmen. Onder deze negen tegenstemmende senatoren bevonden zich slechts vier, zegge vier der dertien Anti-Revo lutionaire Eerste Kamerleden!!!I En bij die vier waren de twee Frie- sche Eerste Kamerleden. Merk nu eens op. Als deze dertien tegen hadden ge stemd, in den geest der Deputaten vergadering van 1921, dan hadden de cijfers niet gestaan 33 tegen 9, maar 18 tegen 24. Terwijl het ging om een meerder heid van twee-derden. Resultaten, die bereikt hadden kun nen zijn, alleen met eensgezind optre den, terwijl wij het dan gewend zijn, dat er bij- eensgezind principieel op treden altijd wel eenigen met ons overgaan van de gecoaliseerden. Lag het niet weer meer, veel meer in de macht onzer hand, tegen het Vrouwenkiesrecht, dan wij hebben verricht?" (Wordt vervolgd). STADSNIEUWS. BUITENGEWONE CLASSIS- VERGADERING. Hedenmorgen had een buitengewo ne vergadering van de Classis Leiden der Geref. Kerken plaats, in de Ker- keraadskamer aan de Hooigracht al hier. Namens de roepende Kerk (Noord- wijk aan Zee) opent Ds. Koers, die laat zingen Ps. 119 3, voorleest Titus 1, en voorgaat in gebed. In het moderamen worden aange wezen als Praeses Ds. Haspers, van Koudekerk en als Scriba Ds. van Herksen, van Hillegom. De Classis is samengeroepen tot het praeparatoir examineeren van den heer P. J. O. de Bruyne (Theol. candidaat der V. U.). Candidaat de- Bruyne houdt een predikatie over Matth. 11 28—30. predikatie over Matth. 11 28—30: Komt herwaarts tot mij, allen die ver moeid en belast zijt, er. ik zal u rust geven. Neemt mijn juk op u, en leert van mij dat ik zachtmoedig ben en nederig van hart; en gij zult rust vin den voor uwe zielen. Want mijn juk is zacht en mijn last is licht. In exegese Oude Testament, naar aanleiding- van Jeremia 1, examineert Ds. van Herksen een kwartier. In exegese Nieuwe Testament, naar aanleiding van 2 Cor. 5, Ds. Petersen, eveneens een kwartier. Daarna in dogmatiek Ds. Koers 40 minuten. Ds. Kouwenhoven stelt vragen naar de innerlijke beweegredenen, welke den candidaat brachten tot de keuze van de bediening des Woords. Nadat nog verschillende leden van de Classis aan den candidaat vragen hebben gesteld, wordt m.'. algemeene stemmen oesloten hem toe te laten tot het staan naar de bediening des Woords. De praeses wensch den hger de Bruyne geluk met dezen uitslag en spreekt de hoop uit, dat eerlang een der kerken hem zal beroepen en een gelukkige samenwerking daarvan het gevolg moge zijn. Daarna gaat de Classis nog over tot behandeling van eenige andere zaken van huishoudelijken aard. Naar wij vernemen kan da heer de Bruyne voorloopig nog geen beroep in overweging nemen. Wij wenschen den heer de Bruyne van harte geluk met dit examen en n eenen, dat daaruit ia gebleken, dat de Geref. Kerken in hem een predi kant zullen ontvangen, wiens diepe welgefundeerde overtuiging welda dig aandoet en uit wiens optreden bleek een hartelijk begeven om ook de sociaal-zwakken de rijke genade in Christus te brengen en te 'doen ge voelen. MANOEUVRES VAN DE GRENADIERS EN JAGERS EN HET 4de REGIMENT INFANTERIE TE KATWIJK. Demonstratie met een oorlogstank. H. M. de Koningin en H.K.H. Prin ses Juliana wonen de manoeuvres bij. De vijandelijke troepen ruk ken naar Katwijk op. Inspec tie der troepen door de Koningin. Défilé voor de Koningin en Prinses Juliana. Heden zijn tusschen Wassenaar en Kat wijk manoeuvres gehouden, waaraan is deelgenomen door het regiment grenadiers en jagers uit Den Haag en het 4de regi ment infanterie uit Leiden. De manoeuvres werden geleid door ma joor M. Waltheer, hoofdinstructeur van het 4de regiment infanterie. De dag werd ingezet met een demon stratie van een oorlogstank op het ter rein aan den Cantineweg te Katwijk-Bin- nen voor de troepen van het 4de regiment infanterie. De leiding van deze demonstra tie berustte bij den inspecteur der infan terie, generaal-majoor Borel. In den namiddag vingen de manoeuvres aan, welke, zooals reeds gemeld, <»zouden worden bijgewoond door H.M. de Konin gin en H.K.H. Prinses Juliana. De manoeuvres gingen uit van de vol gende veronderstelling: In een bondge nootenoorlog is Nederland aangesloten bij de blauwe Oostpartij. Sedert het voorjaar van 1927 is Nederland door de roode Westpartij bezet geworden. Sinds begin Januari 1928 zijn echter de oorlogskan sen gaan keeren en schijnt het oogenblik niet ver meer, waarop, de roode troepen zich weer zullen inschepen en Nederland moeten verlatèn. De moed bij de Neder- landsche bevolking is herleefd en allengs vormen zich in stilte partijgangerscorp- sen, die het gunstige moment afwachten, om tegen de meer en meer gedemorali seerde bezettingstroepen in verzet te ko men. Te kwart over één rukken de roode troe pen, bestaande uit het regiment grena diers en jagers, onder aanvoering van majoor van Voorst tot Voorst uit het Zui den naar^ Katwijk op. Na onder Wasse naar den 'zuidelijken dam en duiker over het aanvoerkanaal bij Oostdorp (De Mient) te zijn overgetrokken, nadert de blauwe, de noord-partij, gevormd door het 4de re giment infanterie onder aanvoering van kapitein Van Blerkom. Deze stellen zich op ten zuiden van Katwijk teneinde de nadering der zuid-troepen te beletten. Dan volgt een treffen op het duinter rein te Katwijk aan Zee, welk terrein het eigendom is van het departement van Oorlog. Bij dit treffen weten de zuidelij ken de overhand te houden. De noordelij ken moeten wijken en Katwijk wordt door de roode troepen bezet. Ongeveer 2 uur, juist toen het treffen in vollen gang was, verscheen H.M. de Koningin, te paard gezeten en vergezeld van den ordonnans-officier, baron Sirtens van Groventins, op het terrein. Eveneens arriveerde daar, per auto en vergezeld door den ordonnans-officier H. J. Phaff, H.K.H. Prinsse Juliana. De ontmoeting der beide vorstelijke personen had plaats op het zoogenaamde Wilhclmina-duin en van dit duin sloegen de Koningin en de Prinses het verloop der manoeuvres gade. Na afloop van deze oefeningen, het was toen ongeveer 3 uur had op het terrein aan den Cantineweg opnieuw een tank-demonstratie plaats, ditmaal voor de Koningin en de Prinses. Ook deze de monstratie stond onder leiding van ge neraal-majoor Borel. Hierna inspecteerde I-I.M. de Koningin, die met de Prinses vlak bij de Cantine had plaats genomen, de troepen, waarbij majoor Waltheer als troepencomman dant de leiding had. Na afloop der inspectie hebben de troe pen voor de Koningin en de Prinses gede fileerd. Op een en ander komen we morgen na der terug. Van de zijde van het publiek was er voor deze manoeuvres en het défilé een enorme belangstelling. De N.Z.H.T.M. had voor deze gelegenheid extra-trams inge legd. Uit tal van plaatsen waren belang stellenden herwaarts gekomen. Hedenavond zal de Kon. Militaire Kapel onder leiding van luitenant Boer in het gebouw voor Protestaritsche Volksbelan gen te Katwijk aan Zee voor de troepen van 8 tot 9 uur een concert geven. Te 9 uur hedenavond is er tot besluit san dezen dag een groote militaire tapioe. Dr. P. A. A. BOESER. De grondle30er van de studie in de Ecjyptolcgie ia ons land. Zooals onlangs gemeld, heeft Prof. Dr. II. P. Blok hei. initiatief genomen een eoinmissie in hel leven te roepen om dr K A. A. Boes.-r, 1< clor in de Eg> piologie aan de Leidsche Universiteit en tot voor kort adjunct-directeur van het "Rijks Mu seum voor Oudheden alhier, die de grond legger is van de studie van de Egyptolo- gie hier te lande, ter gelegenheid van zijn 70sten verjaardag, Donderdag 26 Juli a.s., te huldigen en hem tevens een stoffelijk huldeblijk aan te bieden. De commissie, welke zich thans uit de vele vrienden, leerlingen en oud-leerlingen van Dr. Boe- ser met dit doel heeft gevormd, bestaat uit: Prof. dr. H. P. Blok, Leiden; prof. dr. F. M. Th. Böhl, Leiden; prof. dr. D. Co- hen, Amsterdam; prof. dr. G. van der Leeuw, Groningen; prof. dr. G. J. Thierry, Leiden en prof. dr. J. de Zwaan, Gronin gen. DE SLUITING VAN DEN CLARA DOZY-BAZAAR. Gisteravond was het de laatste avond, dat de bazaar ten bate van het Chr. Fröbelonderwijs werd gehouden. Na sluitingstijd werden verschillen de dingen bekend gemaakt, de namen van de poppen, het aantal gaatjes in het kleed, het nummer van den vlieg tocht, enz., enz. Tusschen deze bedrijven door werd een tableau gehouden door de onder wijzeressen der Fröbelscholen, waarbij door Mevr. Kiel eenige versjes werden gezongen. Het tableau werd gevormd door een zestal meisjes, die tezamen vasthielden de woorden: „Tot heil van het kind". Het geheel werd beschenen door 'n electrische lantaarn met ge kleurd licht, wat een zeer mooi effect maakte. Nadat tenslotte alles was bekend ge maakt. werden alle medewerkenden verzocht even plaats te nemen, waar na de heer T. S. Goslinga het woord voerde, als voorzitter van de Vereen, voor Chr. Fröbelonderwijs. Spr. dankt allen voor het vele en goede werk, dat zij hebben gedaan, en speciaal de dames, die ook nog alles hebben voorbereid. Spr. wees op de noodzakelijkheid van het Chr. onderwijs om de kinde ren op 't goede pad te houden. Het doel van dezen bazaar is geweest een Chr. Fröbelschool te stichten. Dit werk is echter nog maar een eerste steen legging geweest. Spr. dankt nogmaals alle medewer kers, hen weder uitnoodigende voor de volgende maal. Speciaal bedankt spr. de fa. v. Nelle, de onderwijzeressen van de Fröbelschool voor 't mooie ta bleau en Mevr. Kiel voor haar zang. Daarna sloot spr. de bazaar met dankgebed. OUDERAVOND. Gisteravond hield de Leidsche Chr. Jeugdorganisatie „Phebe" haar acht ste ouderavond in de grobte zaal van het gebouw „Prediker", welke op fees telijke wijze versierd was. óm even acht uur opende de voor zitter, de heer J. Stigter. de vergade ring op de gebruikelijke wijze en Tas het dertiende hoofdstuk van Genisis voor. Daarna heette hij alle aanwezigen hartelijk welkom, in het hijzonder de heeren Roman, Koster, viool, Sneep, piano, en Stoute, xylophoon, welke dezen avond hun medewerking ver leenden. Spr. sprak er zijn vreugde over uit, dat de zaal geheel bezet was en hoop te, dat deze avond zijn vruchten zal mogen afwerpen voor het Phebewerk. Door den heer Roman werd nu een stukje voorgedragen, getiteld: „De Haan", dat hij de aanwezigen zoo zeer in den smaak viel, dat de heer Roman nog een stukje voordroeg, n.l.: „Het Plankje", hetwelk danig op de lachspieren der aanwezigen werkte. Alvorens te pauzeeren, deed de voor zitter nog enkele mededeelingen over het Phebewerk en den stand der ver schillende afdeelingen en beval ook de collecte aan, welke in de pauze ge houden zou worden ter dekking van de kosten. Tijdens de pauze, gedurende welke koffie werd rondgediend, had het be stuur gelegenheid zich met de ouders van de jongens en meisjes, welke de verschillende afdeelingen bezoeken, te onderhouden, terwijl er ook gelegen heid was, het Phebewerk t£ steunen, door zich op te geven voor het Dub- beltje^fonds der L. C. J. o. P., waar aan door velen gehoor werd gegeven. Na de pauze werd door een tweetal aanwezigen het woord gevraagd. Ten eerste door een vertegenwoor diger van de kinderkerk, wijk IV, welke het bestuur geluk wenschte met dezen avond; en ten tweede door een der aanwezige ouders, die namens de geheele vergadering een woord- van dank richtte tot het bestuur voor den gezelligen avond, den ouders bereid. Door een luid applaus gaven de aan wezigen hun instemming met de woor den van deze twee heeren te kennen, Door een der afdeelingen van „Phe be", n.l. de Jongensvereeniging, werd nu en dan een aardige samenspraak opgevoerd, welke een groot succes hij <iö aanwezigen oogstte. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Buitengewone vergadering der Clas sis Leiden. De Tweede Kamer heeft het wets ontwerp inzake de bestrijding van de fiesschentrekkerij aangenomen. De manoeuvres te Katwijk. Ds. Barth, van Alphen, treedt uit de Chr. Geref. Kerk. Buitenland. Rede van Mr. Rutgers ter veilig heidsconferentie. Het werk in de Duitsche metaalin dustrie wordt morgen hervat. Spoorwegongeluk bij Luik. De inval der Wahabieten in Trans- jordanië. De oorzaak van de ramp der Prin- cipessa Mafalda. Hinkler's vliegtocht van Londen naar Australië. Een der leden droeg nu nog een ernstig stukje voor, terwijl een en an der werd afgewisseld door piano- en vioolmuziek, begeleid door xylophoon, hetwelk zeer mooi werd ten gehoore gebracht. Na aan alle medewerkenden tot het welslagen van dezen avond hartelijk dank gebracht te hebben, sprak de voorzitter naar aanleiding van Gene sis 13 een slotwoord, waarin spr. liet uitkomen, dat wij niet moeten strijden in eigen kracht, maar moeten strijden onder de vanen van den Grooten Ko ning, Jezus Christus. Om even 11 uur werd dezen ouder avond, waarop Phebe met voldoening kan terug zien, met dankgebed geslo ten, waarna staande, door de aanwe zigen de Avondzang gezongen werd. AFD. LEIDEN VAN DEN NEDERL. BLINDENBOND. Gisteravond werd in „Huize Nijdam" liet éénjarig bestaan gevierd van de afd. Leiden van den Ned. Blindenbond. Dezen avond stond onder leiding van den voorzitter van de afdeeling, den heer L. Rombout, die in 'n kort openingswoord alle aanwezigen harte lijk welkom heette, speciaal de ge meenteraadsleden, die aan de uitnoo- diging hadden gehoor gegeven. Hoewel er voor de blinden hier in Leiden wel geen redenen zijn om feest te vieren, zoo heeft de afdeeling toch gemeend, dezen avond te moeten or- ganiseeren, ten eerste om de dona teurs en donatrices gelegenheid te ge ven, kennis te maken met de leden van de afdeeling en in de tweedo plaats, om te doen zien, wat de blin den kunnen presteeren. Spr. dankt daarna degenen, die voor dezen avond hun medewe'rking heb ben toegezegd. Daarna werd een aanvang gemaakt met de afwerking van het programma, dat geheel bestond uit zang en mu ziek. Hierbij werkten mede het dub- bel-mannenkwartet „Inter Nos", de band „Would Beys", de heer F. Kriek, violoncel, de heer Fred, de Nie, oud leerling van het instituut tot onder- wijs van BJinden te Amsterdam, en de heer L. Boom, organist van de Ma- rekerk. In de pauze was er gelegenheid tot het bezichtigen van handwerken, door blinden eigenhandig gemaakt, welke handwerken tegelijk te koop werden aangeboden. Het was alles bij elkaar genomen 'n mooien avond. Muziek en zang ston den op 'n hoog peil en de aanwezigen waren hoogst voldaan, wat wel bleek uit het hartelijk applaus, dat telkens volgde na de uitvoering der verschil lende stukken. LEIDSCHE VEREENIGING VOOR SCHOOL- EN WERKTUINEN. Bovengenoemde vereeniging houdt oen algemeene vergadering op Maan dag 27 Febr. a.s., des avonds te 7.30 uur in „In den Vergulden Turk". De agenda vermeldt: 1. Opening. 2. Notulen en ingekomen stukken. 3. Jaarverslag secretaris. 4. Rekening en verantwoording penning meester. 5. Begrooting voor het jaar 1928. 6. Verkiezing 2 bestuursleden in- plaats van de heeren Hoogeidam en Van der Laan. (Alleen de eerste is her kiesbaar). Door het bestuur worden candidaat gesteld te heeren Allers en Herfkens. MARGARITA VAN CORTONA-STICHTING Hedenmorgen had de inzegening en of ficieele ^opening plaats van het nieuwe gebouw* Haagweg 47, van het doorgangs-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1