CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat ait IWEE Bladen 8«* JAARGANG WOENSDAG 15 FEBRUARI 1928 NUMMER 230 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. i 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal 2.90 Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 fffrgoHPr Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Adyertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen dobbel tarief Bij contract belangrijke redactie Kleine Adyertentiën bij yooruitbetaling ▼an ten hoogste 30 woorden, worden da- gelijks geplaatst ad. 40 cents EERSTE BLAD. V De eere Gods. Het Volk weet het volgende mede te deelen; „Naar wij vernemen .heeft de jus titie aanleiding gevonden een onder zoek in te stellen naar de verhoudin gen hij de bijzondere school te Schoon oord (gem. Sleen). Het schijnt, dat op deze school leerlingen staan ingeschre ven. die reeds lang van school waren, waardoor financieel nadeel zou ont staan, zoowel voor het rijk als de ge meente. Deze financiëele manipulaties zou den in verband staan met een voorge nomen uitbreiding der school. De justitie, die verschillende perso nen aan een verhoor heeft onderwor pen, heeft eenige boeken en stukken in beslag genomen". Wij willen van deze zaak, indien zij inderdaad zoo staat, niets goeds zeg gen. Het heeft onze volle en hartgron dige afkeuring, indien op deze wijze met bedrog gewerkt wordt. Ja, wij roe pen in zoo'n geval gaarne mee om straf over de booze daad. Maar wat wij niet kunnen hebben is, dat Het Volk hierboven zet: „Tot meerdere eere Gods". Zie, dat is in-gemeen! De Volk-redachtie weet -heel goed, dat een dergelijke zonde niet strekt tot eere Gods. Maar weet ook. dat die eere Gods ons te heilig is om door wie ook te worden aangerand. Wij komen er nu, en steeds, tegen op dat men te pas en te onpas, dat. wat ons heilig is, aldus met voeten treedt. V Calvijn in de auto. Er bestaan vele kleine periodiekjes. Heel veel van die blaadjes bereiken maar een kleinen kring. Daardoor lat men vaak niet zoo op ze. Een enkele keer is dat wel eens noo- dig. In „Ons Lampje", dat. hoewel zwak van straling naar de Redacteur zegt toch voorlichten wil, allen, die gaan om Gods oogenlicbt of hartentroost, decU de redacteur, Ds. J. W. P. Ie Roy, Ned. Herv. perdikant te Sloterdijk, o.a. het volgende mede: „In Utrecht liggen de Geref. kerken een stevig stukje uit elkaar. Nu wilden eenige leden van die kerk die de gelukkige bezitters van een auto zijn, de predikanten wel halen en brer.gen. Maar de predikanten mogen niet rij den, maar zullen loopen. Hoe het in het jaar 1928 bestaan kan. '1 is mij niet mogelijk, het in de verste verte te begrijpen. Preeken is heel moeilijk. In de Ge-: ref. Kerken wel bijzonder zwaar. Het is haast ondoenlijk aan menschen, die verzot zijn op theologische wijsheid, 't Woord Gods te prediken, welk Woord scherper is dan eenig tweesnijdend zwaard. Het is ontzettend moeilijk aan een volk, dat op een haartje na dood- gepreekt is, je ziel kwijt te raken. In elk geval, hoe prettig, na zwaren ar beid- stil en rustig naar huis gebracht te worden. Maar jawel, zoo ver zijn we nog niet want in Utrecht heeft de Geref. Kerk ook nog een kerkeraad. en die kerke- raad was er tegen. Calvijn zat ook niet in een auto. Veel veiliger is het te loopen! Veel heter, met het oog op allerlei, is het, te loopen. Natuurlijk tegen! De kerk leeft van „tegen". De kerk gaat dood van „tegen". Arme collega's! Neen! Arme kerkeraad! Laat er straks eens iemand komen, die vraagt of ik gehaald wil worden na de preek! Dominé heeft 't een weing mis. De beslissing was een tikje anders, maar dat behoeven wij hem niet te leeren. Dominé's lampje geeft hier echter een valsch licht op een heele richting, die in meerdere kerkengroepen wordt voorgestaan. Dat komt uit in het woord: „Calvijn zat ook niet in een auto". Zou Dominé zijn oude olie-lamje niet eens goed schoonmaken. Snuiten, zooals onze vaderen deden is hier on voldoende. Of neen. eigenlijk is het ding uit den tijd. Een dominé met zulke degelijke moderne denkbeelden moest zich niet meer bedienen van zoo'n walmend oliedruipertje. Afschaffen Dominé! en een goede electrische lantaarn aanschaffen, die ver en klaar schijnt! Dan kunt u goed Calvijn en het Calvinisme zien. STADSNIEUWS. MISLUKT. Door de directie der lichtfabrieken, zoo meldt men van hier aan Het Volk, is in enkele wijken der stad een proef genomen met het om de twee maan den opnemen van den stand der gas meters. In de eene maand werd het verbruik geschat en een kwitantie voor het geschatte bedrag aangeboden De tweede maand werd de stand van den meter opgenomen en werd het eventueel verschil over de eerste maand verrekend. In de practijk kwam dit meestal op een extra hooge betaling over de twee de maand neer, daar de schatting van het verbruik in de eerste maand dik wijls te laag was. Deze nieuwe maatregel is hij de be trokkenen op sterk verzet gestuit. Verschillende klachten kwamen daaromtrent bij de directie in, waarin werd aangedrongen op herstel van de gewone maandelijksche opneming. Naar wij vernemen, is deze zaak in de commissie van beheer der lichtfar brieken ter sprake gebracht, waar be sloten is de proef te staken. Voortaan zullen dus de meters weer maandelijks worden opgenomen. REDE VAN DEN BELGISCHEN OUD-MINISTER VANDERVELDE. Op uitnoodiging van de sociaal De mocratische Studenten-Club sprak gis teravond in het Nutsgebouw de heer Vandervelde,, oud-minister van Bui- tenlandsc-he Zaken van België, met een rede over het Socialisme. Onder de talrijke aanwezigen waren o.m. Prof. Jhr v. Eysinga. secretaris van den Academischen Senaat der Leidsche Universiteit. de Haagsche wethouder Drees en de Haagsche oud wethouder Albarda. De heer Vandervelde ving, nadat de voorzitter, de heer Gorter, den spreker met een kort woord had ingeleid, aan met op te merken, dat sinds Marx en Engels hun werk over het socialisme het licht hebben doen zien. er een hoop literatuur over het socialisme is verschenen. Spr. noemde onder de schrijvers over het socialisme in de eerste plaats Kautsky, Bakoenin en De Man. De heer Vandervelde zeide, dat hij zich hedenavond tot De Man zou be palen. De Man stelt tegenover het oude Marxisme het nieuwere. Dit is ont staan door aanpassing en modernisee ring van een deel der oude Marxisti sche ideeën. De heer De Man staat onder den in vloed van de moderne philosophie en psychologie, in het bijzonder van Berg son en Freud. Zoo zegt De Man, dat de arbeiders klasse uitgebuit wordt, omdat zij zich uitgebuit gevoelt. Maar hij moet toe geven, dat de ondergrond, dat zij zich uitgebuit gevoelt, ten deele toch weer ligt in de economische structuur on zer maatschappij. Zoo is veel, van wat De Man zegt terug te voeren tot het oudere Marxis me, waarop het echter in menig op zicht een waardevolle correctie vormt. Een uitzondering moet spr. echter ma ken voor de plaats, die De Man aan de intellectueelen toekent. De heer Vandervelde eindigde met een citaat van Jaurès waarin deze een welsprekend beroep doet op hot ge zond verstand en het ideaal van de jeugd om zich aan den strijd voor het socialisme te wijden. Ter vergadering werden brochures uitgegeven, getiteld: „Wie is Emile Vandervelde?" door Jef van Extergem politiek gevangene te Antwerpen, waarin critiek wordt uitgeoefend op het optreden van Emile Vandervelde tegen de Vlaamsche activisten. DR. J. H. HOLWERDA OVER „TRECHT,DORESTAD EN HET NOORDEN". Gisteravond hield in het Rijks Mu seum van Oudheden alhier de direc teur van dit museum, Dr. J. H. Hol- werda, een lezing met lichtbeelden over: „Trecht, Dorestad en het Noor den". Spr. begon met er op te wijzen, dat we van de vroege Middeleeuwen histo risch zoo goed als niets weten. De bronnen zijn schaarsch. We bezitten eenige oorkonden, die ijverig verza meld, doch helaas even ijverig gecri- tiseerd zijn den eenen dag voor echt, den anderen dag voor onecht ver klaard. De belangrijkste dezer geschriften zijn de Frankische annalen, in kloos ters geschreven, er? die vrij uitvoerig over de Frankische geschiedenis han delen, nu en dan ons land bestrijkend. Zij verhalen vooral over de invallen der Noormannen. Deze invallen begonnen reeds te dreigen onder Karei den Groote, die maatregelen daartegen nam, o.a. door de stichting van den Carolingischen burcht te Nijmegen. In 810 had de eerste inval der Noor mannen plaats, die echter weinig om het lijf had. In 834 begonnen de inval len der Noormannen eerst goed en dan volgt een eentonig verhaal, hoe zij Trecht en Dorestad telkens op nieuw verwoestten. In 841 werd Dorestad in leen gege ven aan den Noorman Harold en zijn broeder Horek, die van daaruit Fries land beheerschten. Er blijven evenwel nog tal van vra gen ter beantwoording over, als: Hoe hebben wij ons Dorestad voor te stel len? Waarom waren de Noormannen zoo belust op het bezit dezer stad? en; welke is de verhouding van Trecht tot Dorestad? Wat de eerste dezer vragen betreft, volgens een kort geleden verschenen historischen atlas zou Dorestad één groote wijk geweest zijn van Utrecht af tot Wijk bij Duurstede toe, 17 K.M. lang. De opgravingen echter hebben ons een ander en juister beeld betreffende deze stad gegeven, zooals spr. met lichtbeelden demonstreert. Dorestad bestond allereerst uit de eigenlijke v i c u s, die ongeveer 1 K.M. lang en 120 a 160 M. breed was en ein digde ter plaatse van het tegenwoor dige Marktplein te Wijk bij Duurstede. De geheele wijk was omgeven door 'n palissadeering van een dubbele rij pa len, die onderling door vlechtwerk ver bonden waren. De Noorman resideerde in het castellum, dat volgens typische Frankische wijze bestond uit den eigenlijken koningshof, de c u r t i s en uit de curticula, die de bijge bouwen. tuinen, enz. en ook de kerk en het kerkhof bevatte. Spr. heeft te Wijk hij Duurstede het castellum ter plaatse van „De Heul" terug gevonden. De invloed, die van Dorestad op het Noorden uitging, blijkt uit het feit, dat te Björka, de Zweedsche metropolis, ten W. van Stockholm vele rijke kooplieden woonden, die Christen ge worden zijn in Dorestad. Ook zijn daar munten gevonden, die een nabootsing zijn van die te Dorestad. die het op schrift „Carolus" en „Dorstat" dragen. Spr. wees er ten slotte op, dat Trecht of Trajecto het latere Utrecht volgens oude kaarten, evenals Dore stad bestond uit vi^us, curtis en curti cula. Als men daarmee rekening hield, zou de bekende Utrechtsche kathedra- lenkwestie, waarover de Nederland se!) e historieschrijvers zich soms zoo warm gemaakt hebben, minder moei lijkheden baren. Een dankbaar applaus volgde op deze interessante lezing. BLOEMENTENTOONSTELLING IN „ZOMERZORG". Wanneer we thans in vervolg op ons verslag van. gisteren nog eenige dingen over bovengenoemde tentoonstelling wil len schrijven, dan willen we eerst begin nen met eenige Rectificaties. In verschillende namen van bloemen en ook anderszins zijn fouten ingeslopen die soms wel eens een vreemden indruk maken. Eenige onjuistheden in de namen willen we laten voor wat ze zijn, omdat de kenner wel zal begrijpen wat bedoeld wordt. Maar sommige andere dingen be hoeven dringend verbetering. Zoo moet fa. Jos en Braam en Zoon te Heemstede zijn fa. Johs. Br aam en Zoon. Bij de beschrijving van den stand van de fa. Gebr. Lubbe Thz. te Oegstgeest wordt gesproken van de Dokterbloem. Dit moet zijn: Dotterbloem, terwijl de zin: „last not least treft men bij iedere stand aan de Paït Actaea", moet zijn: „last not least treft men bij dezen stand aan de „Poët Actaea". Bij den stand van den heer J. C. van Woerden te Lisse wordt gesproken van de Miss Lackie. Dit moet zijn de Mi s s L o e k i e. De opening. Na afloop van den officieelen maaltijd had te ongeveer drie uur de officieele ope ning van de tentoonstelling plaats. Het eerst werd hierbij het woord ge voerd door den heer T. v. Egmond van Ogstgeest, voorzitter van de tentoonstel lingscommissie, die alle aanwezigen har telijk welkom heette, speciaal de verte genwoordigers van het hoofdbestuur. Het doet spr. goed dat het hoofdbestuur het streven van ue afdeeling Oegstgeest heeft willen waardeeren. Wat toch is het doel van een tentoonstelling al3 thans wordt gehouden? Da is niet meer zooals vroe ger om geld in het laadje te krijgen, maar om het publiek in deze op te voeden en liefde te kweeken voor het schoone van de natuur. Spr. zegt dat eerst was on derhandeld om samen met Rijnsburg een groote tentoonstelling te houden in Den llaag, liefst in den Dierentuin, maar door het tiiet medewerken van Rijnsburg is dat niet doorgegaan. Daarom heeft men hier thans deze expositie georganiseerd en spr. gelooft dat de eerste indruk een goe de is. Spr. heet daarna welkom de ver tegenwoordiging van het stadsbestuur, zoo de2e aanwezig mocht zijn en dankt vervolgens de jury voor haar veel en moeilijk werk. Spr. noemt hierbij speciaal den heer Dix en wijst op 't feit, dat deze heer tezamen met den heer Krelage, de voorzitter van het Hoofdbestuur, de Men- deltulpen door kruising heeft verkregen, waarvoor spr. hulde brengt. Verder heet spr. welkom de pers, de geef sters en gevers van medailles, hen daar voor dank brengende en vooral ook heet spr. welkom de inzenders, die voor zulke prachtige inzendingen hebben gezorgd. Spr. noemt hierbij speciaal den heer Soe- teman. Spr. heet ook welkom de verte genwoordiging van de Kon. Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde en besluit met er op te wijzen, hoe de tulp hoe langer hoe meer burgerrecht heeft verkregen en met den wensch uit te spreken dat het Leidsch publiek de tentoonstelling zal waardeeren en dat toonen door zijn be zoek. Vervolgens spreekt namens de Kon. Ned. Mij. van Tuinbouw en Plantkunde de heer Kriest een kort woord van com- plimentatie waarna de heer Krelage, voor zitter van het hoofdbestuur een korte openingsrede houdt. Spr. wijst er op, dat de afd. Oegstgeest steeds zeer vooruitstrevend is geweest, daarvan verschillende bewijzen noemende en besluit met den wensch, dat de tentoon stelling een succes zal worden. Hierna verklaart spr. de tentoonstelling voor ge opend. Thans rest ons nog melding te maken van de Bekroningen van verschillende nieuwigheden. Bekroonde nieuwigheden in narcissen: N.V. H. Iloman en Co. te Oegstgeest. Trom pet Godolphin, Inc. Monte Carlo, Gele Trompet Nice, Witte Trompet Tunis, al len zilveren medailles. G. Lubbe Thz. te Oegstgeest, Hortulanus Witte, Poëticus Actaea, Grand Maitre, verg. zilveren medailles, Zaailing no. 44, Lloyd George, John Evelyn, Albert Cuyp, Zilveren medailles. Gebr. Eggink te Voorschoten, Dubbel narcis Ingles Combe, zilveren medaille. Vereenigde Bloemb. Culturen te Noord- wijk, Miss Barclay, verg. zilv. medaille, Francis Drake en Nursemaid, zilveren me dailles. N.V. v.h. Warnaar en Co., Sassenheim, Miss Barclay, verg. zilv. medaille, Orange Glow, Godolphin, Tenedor, Red Cross, He lios en Halvose, zilveren medailles. D. W. Lefeher en Co, Lisse, Daisy Schaefer, verg. zilv. medaille, Warii Early Surprise, Poëtas Orange Prince, zilv. me dailles. H. de Graaff Jr., Lisse, Pacific, verg. zilv. medaille. P. v. Deursen, Sassenheim, Roxane, zilv. medaille. Bekroonde nieuwigheden in tulpen: Gebr. Eggink, Voorschoten, Darwin- tulp Santa Rosa, Mendeltulp Early Beauty, Mendeltulp Weber, zilv. medailles. C. Soeteman, Noordwijk, Orange Cou- ronne, zilv. m3daille. D. W. Lefeber, Lisse, D. V. T. Golden Grand, verg. zilv. medaille, D. P. T. Cu riosity, zilv. medaille. Jac. Uittenboogaard, ^Oegstgeest, D. V. T. Marechal Niel, verg. zilv. medaille, E. V. T. Corenelly, D. V. T. Rose, zilv. medailles. Vereenigde Bloemb. Culturen te Noord- wijk, Fantasie, Golden Grand, verg. zilv. medailles, Carara. William Copland, Dia deem, zilv. medailles. Gebr. Vreeburg. Lisse, Louis Bouwmees ter en Coronelly, zilv. medailles. Johs. Braam. Heemstede, hyacinth Bleu Aimable, verg. zilv. medaille, Orange Gris- delin, hyacinth Beauty Pearl in E. L. T., Albino, zilv. medailles. J. P. Segers, Lisse, M. T. Amidonett, verg. zilv. medaille. Zilv. beker voor de beste nieuwe tulp Marechal Niel, Jac. Uittenboogaard te Oegstgeest, na loting met Amidonett van J. C. v. Woerden, van Lisse. Zilv. Beker voor de beste nieuwe nar cis Lord Wellington, van A. Frylink te Sassenheim. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Ds. R. E. v. ARKEL OVER „BILEAM We herinneren onze lezers aan de winterlezing, die morgenavond in de Oosterkerk gehouden wordt en waar Ds. R. E. van Arkel, Geref. predikant te Utrecht, zal spreken over „Bileam" Wie zich de lezing over „Het Hoog lied" herinnert, die Ds. Van Arkel voor enkele jaren in de Hooigracht- kerk gehouden heeft, weet dat hij een zoowel naar vorm als inhoud in alle opzichten schoone rede zal hooren. Het is dan ook te verwachten, dat het kerkgebouw morgen geheel ge vuld zal zijn. FILMVOORSTELLING VANWEGE DE VEREENIGING VOOR MISVORMDEN. Gisteravond werd in den' Foyer van de Stadsgehoorzaal een filmvoorstel ling gegeven, ingeleid door Dr. M. D. Horst, directeur van den Gem. Gen. dienst alhier, vanwege de vereeniging van Misvormden. in samenwerking met de Leidsche afdeeling van de Ver eeniging „Het Groene Kruis", ten bate van de op te richten Orthopaedisch- Chirurgische kliniek. Binnenland. De beer Haazevoet heeft ontslag genomen als lid van de Tweede Kamer Rede van den Belgischen oud-mf* nister Vandervelde te Leiden. Een wrak in zee. Banklooper te Amsterdam van 35000 beroofd. Buitenland. Aardverschuiving £n den Taunas. De besprekingen inzake het con flict in de Dnitsche metaalindustrie. De winterspelen te St. Moritz door dooiweer onderbroken. De Fransche regeering verklaart zich tegen herziening der 8-urendag- conventie. De bijeenkomst stond onder leiding van Dr. J. A. Schreuder, die een kort openingswoord sprak, waarin hij allen hartelijk welkom heette, speciaal Mevr. v. d. Sande-Bakhuyzen, die het eere-presidentsChap van het dames comité, onder leiding van Mevr. Trap man, dat de organisatie van dezen avond op zich genomen had. heeft wil len aanvaarden. De goed bezette zaal is wel een be wijs, dat de pogingen van het dames comité zijn geslaagd. Spr. legde daarna het doel van de zen avond uit. In de eerste plaats was dit, om de aanwezigen wakker te schudden en hun oogen te openen voor het feit, dat de verzorging der lichamelijk gebrek- kigen nog zeer onvoldoende is in ons land en in de tweede plaats om allen op te wekken een steentje bij te dra gen voor de inrichting, waar de onge- lukkigen kunnen worden geholpen. Na nog een woord van hartelijken dank gebracht te hebben aan het da mescomité, gaf spr. daarna het woord aan Dr. M. D. Horst, die een inleiding hield op de te vertoorïen film. Spr. begon met te zeggen, dat, al wordt er terecht geklaagd over de on voldoende verzorging van lichamelijk ongelukkigen in ons land, die verzor ging toch niet geheel ontbreekt. Er zijn verschillende orthopaedische kli nieken in verschillende steden van ons land. Op allerlei manieren heeft men ge tracht gegevens te verzamelen, om trent het aantal gebrekkigen, maar tot nog toe is men er niet in kunnen sla gen juiste gegevens te krijgen. Het is ook zeer moeilijk te omschrij ven, wat er onder lichamelijk gebrek kigen wordt verstaan. Er zijn verschillende gebreken, waar men weinig last van heeft. Er moet daarom van deze zaak een nadere om schrijving gegeven worden. En dan wordt onder zulk lichamelijk gebrek kigen verstaan, zulke personen, die zoodanig gehandicapt worden, dat ze zich geen zelfstandig bestaan kunnen verwerven, wanneer ze niet geholpen worden. In Amsterdam heeft men van zulke gebrekkigen naar schatting 24 per duizend. Rotterdam heeft echter weer een hooger aantal, omdat de om standigheden daar weer heel anders zijn en daar veel kinderen worden ver pleegd van het platteland. Omdat el ders geen juiste gegevens zijn te ver krijgen, heeft men zich gewend tot het buitenland en daar heeft men in een stichting in de Rijnprovincie werke lijk goede gegevens kunnen opdoen. Daar komen de aangeboren gebreken vrijwel onmiddellijk onder behande ling van een deskundig arts en de er varing leert, dat, wanneer eenmaal 'n stichting bestaat, de moeders met hun kinderen bijna allen komen en het aantal verpleegden heel gauw stijgt. Zoo is b.v. het aantal in de Rijn provincie in den loop van 6 jaar ge stegen van 188 tot 4100. Er zijn daar dus thans 4100 verpleegden op de ze ven millioen inwoners en daarom kun nen we wel zeggen, dat" ook ons land ongeveer 4000 kinderen zal hebben, die lichamelijk gebrekkig zijn, buiten het groote aantal, dat met loopend© be handeling kan genezen worden. De oorzaken, waardoor deze kinde ren gebrekkig worden zijn zeer uiteen loopend. Een groote rol speelt hier vooral de z.g. „Engelsche ziekte" en verder ook tuberculose, aangeboren ge breken en de besmettelijke kinderver lamming. Vooral voor deze ziekte is men te genwoordig 'eer bevreesd Toch kan bij vro«vet ij cl "ge en ter x; ke kundUe behandeling ten derge'ijke patiënt n.ij vr>. gce<l geholpen worden. De chirurgie kan hier veel doen, maar toch is ze niet het eenige mid del. Er moet ook een zeer nauwkeu rige nazorg zijn en niet minder eer-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1