CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws in dit Niunmer.
8s,e JAARGANG DINSDAG 14 FEBRUARI 1928 NUMMER 2300
Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936
Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
Id Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
EERSTE BLAD.
V Ook nummer elf.
Met innig welbehagen haalt de
heer van D(is) in De Banier aan wat
Prof. Fabius indertijd noemde vele
vondsten tegen hem die niet wilde
meedoen met wat hij noemde antire
volutionaire staatkunde naar den
nieuwen vorm, antirevolutionaire
staatkunde, op vrijzinnigen grond
slag maakt de heer van Dis er van.
Hij noemde er tien van deze over
dreven vondsten.
Zoo iemand is:
1. overdreven;
2. wil alles ondersteboven keeren,
zonder op het bestaande te
letten;
3. wil alles, óf niets;
4. kent het leven niet;
5. houdt geen rekening met de
omstandigheden
G. zegt alleen wat hij niet wil; niet
wat hij wèl wil;
7. houdt vast aan wat Groen van
Prinsterer zelve wellicht he
den niet meer zou bepleiten;
8. vergeet, dat Groen van Prinste
rer meer dan dertig jaar dood
is;
9. ziet de „neutrale zone" voorbij;
10. denkt niet aan de „coalitie".
De heer Van Dis vervalt in een
groote fout door het voor te stellen
alsof hij, en met hem de S.G.P., Prof.
Fabius volgen. Integendeel Prof. Fa
bius is thans nog volbloed Anti-Revo
lutionair en kleedt zich nog met het
zelfde gewaad, waarmede Groen en
Kuyper zich kleedden, al moge de
S.G.P. liet dan ook oude plunje noe
men.
Maar de S.G.P.en de heer Van Dis
in de voorste rij, vergeet een voor
naam punt nog te noemen, en dat is:
11. hij haalt een jasje te voorschijn,
'dat hem absoluut niet past, ja dat
hem allerverschrikkelijkst mismaakt
en dan roept hij moord en brand dat
men hem met den vinger na wijst als
de man met het narrepak.
Zoo is het en niet anders!
Dat geschetter van Antirevolutio
naire Staatkunde op vrijzinnigen
grondslag past allerminst.
Mannen, herzie uzelf, desnoods
door ter harte te nemen de harde les
in het narrenpak van no. 11!
STADSNIEUWS.
MAATSCHAPPIJ VOOR TOONKUNST
Het Haagsche Strijkkwartet.
Toen Robert Schumann in Septem
ber 1840 na ontzaglijk veel tegenkan
ting eindelijk zijn levenswensch ver
vuld zag en met Clara Wieck in 't
huwelijk trad, werd hij overmeesterd
door een geweldigen scheppingsdrang.
Zij had reeds eenige jaren als virtuoos
pianiste alom de harten stormender
hand veroverd en Schumann wilde
als kunstenaar haar waard zijn.
In dit eerste huwelijksjaar ontstaan
een 150-tal liederen en verder zijn
beste grootere werken. Hiertoe be
hoort ook op. 41; het Strijkkwartet,
dat we gisteravond uitnemend hoor
den vertolken door de Hagenaars:
Sam Swaap, 1ste viool: Adolphe Poth,
2de viool: Jean Devert, alt en Charles
van Isterdaal, cello. In dit werk van
rhvthme, melodie en droom kon men
onmiddellijk bij de Introduction van
het Andante reeds opmerken, dat de
Hagenaars in eenheid van samenspel
liet tot zoo'n hoosde hebben gebracht,
dat ze een eervolle plaats innemen
naast allerlei buitenlandsche kwar
tetten van naam. Eenheid van samen
spel. die ieders afzonderlijke spel-
kwaliteiten niet verdoezelt: die ieders
artistieke persoonlijkheid toch in
heel juiste belichting stelt. Reeds
vroeger wezen we op edele toonvor-
ming van den cellist Van Isterdaal,
waarmee hij de bewogenheid van zijn
gemoed uit: op de gevoelige warmte,
het fluweelig timbre van den altist
Devert; het diepe, bezonnen spel van
Poth en het romantisch-lyrische van
Swaap, dat we soms terwille van zijn
toon iets meer ingehouden zouden
wenschen.
Schumann's kwartet is een werk
van droom en vreugde, een werk vol
afwisseling. We denken even aan het
Adagio, waarin de groote melodische
lijn zoo heerlijk ontsponnen wordt
door de contra-puntiek der overige
partijen; hoe prachtig is een deel er
van waar de cello de melodie voert,
begeleid door de pizzicati der 1ste
viool; hoe dan alles zich weer oplost
in een bijna religieuze hymne. We
denken even aan het droomerige
intermezzo in de Finale.
Na Schumann het kwartet van on
zen stadgenoot H. W. Hannivoort. We
hoorden het thans voor de derde maal
binnen enkele jaren van het Haagsch
kwartet, waaraan het is opgedragen.
En deze derde auditie heeft ons nog
weer den indruk versterkt, dat dit
werk tusschen de kwartetten van al
lerlei beroemdheden niet misplaatst
is. En deze indruk vond een gelukki
ge bevestiging, toen we verngmen,
dat de Bohemers het in hun reper
toire wenschen op te nemen.
De Componist toont er in, dat hij
innerlijk zeer muzikaal is, over ge
dachten beschikt en verder over een
schrijftechniek van importantie, waar
door hij in staat is zijn inspiratie te
uiten.
We zullen de verleiding weerstaan,
om aan de hand van de partituur nog
eens het notenbeeld te volgen en uit
voerig te bespreken. Gewezen worde
op de ongedwongen melodische phra
ses en de levendige rhythmiek, op de
rijkdom v. afwisseling, welke reeds 't
Allegro geeft te genieten. We denken
aan een passage door de 2de violist
ingezet, terwijl achtereenvolgens 1ste
violist en cello invallen met een om
keering van het fraaie melodische
motief; en verder aan levendig ge
spannen coda van dit eerste deel.
Het Adagio heeft ons nog meer ge
troffen dan de vorige malen; die heer
lijke solo-passages van de alt, na een
tiental maten vervolgd door de cello.
Dit is heel warm gevoeld en werd
even warm voorgedragen. En weldra
is dan het volledig samenspel in vol
len gang. Ook thans trof ons weer het
dramatisch bewogene in het Adagio,
maar een dramatiek van plechtig-
weemoedig karakter.
Het Allegretto met zijn fijne rhyth-
men en geestige vondsten is van be
korende werking. En het is juist de
tegenstelling, die de finale zoo mooi
maakt. Nog meer dan verleden jaar is
ons dat opgevallen. Als op een gege
ven oogenblik het passagespel eindigt
met een point d'orgue komt heel in
nig een eenvoudige melodie:
ÖTëT I 15 4 3 2 1
die buitengewoon mooi verwerkt en
bemijmerd wordt. Maar daarna weer
het bruisen der oorspronkelijke rhyth
miek en de spanning van de coda.
Er was een geestdriftig applaus na
de uitvoering van dit kwartet. De
componist moest 'op het podium ver
schijnen en ontving van het Toon
kunst-bestuur een fraaie krans.
Na de pauze een Quator van Mau
rice Ravel. Een werk van bijzondere
schoonheid en prachtig gespeeld. Er
is in dit geheele werk iets geheimzin
nigs, dat ragfijne vlechtwerk van
tonen, dat wonderlijk geruisch en ge
fluister als van ijle geesten in een
klaren maannacht. Reeds in het Alle
gro moderato. Dan het Assez vif met
zijn piazzic-ati en wonderlijke rhyth-
men, zijn fijne kleurigheid, een ver
droomde nuanceering, die aan een
schilderij van Thijs Maris doet denken.
Dan de mystieke innigheden van het
Trois lente, consordine gespeeld, tee-
re wuivende sluiers van broos-fijne
geluiden zich vereenigend in een bij
na etherisch slot-accoord. En einde
lijk het geagiteerde slot.
Droommuziek zou men het kunnen
noemen; in ieder geval muziek, waar
in al de élégantie van den Franschen
geest zich in haar zuiverste expressie
uit. Muziek, geheel modern van struc
tuur, maar onderworpen aan een ver
fijnden zin voor proporties.
Het kwartet heeft door het uitvoe
ren van dit heel moeilijke werk op
zoo voortreffelijke wijze wel getoond,
aan alle eischen te kunnen voldoen,
welke een muzikaal veeleischend pu
bliek mocht willen stellen. Het samen
spel was subliem, en de flink bezette
Gehoorzaal heeft dat op prijs weten
te stellen.
Het Toonkunst-bestuur hulde voor
zijn keuze.
OUDERAVOND DER KERKELIJKE
WIJK IV.
Deze tamelijk druk bezochte ouder
avond werd geopend door den voor
zitter van het bestuur der Kinderkerk,
den heer A. A. Boehmer. die liet zin
gen Psalm 138 1, en in gebed voor
ging.
Na voorlezing van 1 Samuël 1,
heette spreker de opgekomen ouders
en belangstellenden hartelijk wel
kom en zei, in aanmerking genomen,
'lat de heer J. v. d. Steen, ouderling
onze Gemeente, voor eenige oogen-
blikken het woord had gevraagd, kort
te zullen zijn.
Spr. schetste de groei der zeer kort
geleden opgerichte Kinderkerk, en
wees op den in 't najaar te houden
gezelligen avond; en sloot z'n ope
ningswoord met de wensch uit te
spreken, dat de samenwerking tus
schen Kinderkerk en ouders altijd
goed zou mogen zijn en blijven.
De dames Koster, Bonnet en v. d.
Swan zongen op niet onverdienstelij
ke wijze het lied: „Z'n vaderland-
sche vlag", wat een dankbaar applaus
oogstte.
Hierna nam de heer J. v. d. Steen
het woord. Hij begon met de ouders
iets te vertellen over de 3 jonge men-
schen, die op zich genomen hadden
de Kinderkerk op te richten en te
doen groeien, wat volgens spr. duide
lijk bleek uit dezen avond.
De predikant van Wijk IV, Ds. Bee
kenkamp, die nu sinds geruimen
tijd ziek is, was ook met zijn gedach
te in deze samenkomst aanwezig, hij
die zijn volle sympathie en medewer
king gegeven had om de Kinderkerk
op te richten.
Spr. wenschte dat ook dit werk
zijn vrucht mocht dragen, en dat op
dezen avond een band gelegd zou wor
den tusschen ouders en leiders.
De penningmeester van het bestuur,
de heer C. v. 't Riet hield na de har
telijke woorden van den heer J. v. d.
Steen een referaat over „Gebedsop
voeding".
Op mooie en duidelijke wijze schet
ste spr. wat het gebed is en moet zijn.
het gebed moet zijn een contact ver
krijgen met God; het hoogste wat wij
hebben om onze schulden voor Hem
te belijden.
Bij het tweede gedeelte van z'n re
feraat, de gebedsverhooring, haalde
de heer v. 't Riet 't hoofdstuk aan,
wat bij de opening voorgelezen was:
de treffende geschiedenis van Hanna,
die haar God bad om een kind in al
haar lijden, en een kind kreeg, dat zij
naar haar belofte aan den Dienst van
Israëls God zou wijden.
Eerst is het noodig, dat wij contact
krijgen met God, wil het gebed ver
hoord worden. Als passend voorbeeld
haalde spr. den dichter Bilderdijk
aan, den man, die zoowel met geloofs-
genooten als vijanden niet samen kon
werken, en die toch voor zijn God was
als een waar kind van zijn Hemel-
schen Vader, Dien hij liefhad met zijn
geheele hart.
Bij het laatste punt, de gebedsop
voeding', zei spr., dat de moeder de
belangrijkste voor het kind was.
Het gebed, geleerd bij moeder,
vergeet het kind niet licht, en daar
heeft hij steun aan in zijn verder le
ven.
De ervaring leert, dat bij kinderen
niet moet worden gewacht om hen te
leeren bidden. Neen, de ouders moe
ten hun kinderen vroeg het gebed
voorhouden, en zeker zal het zijn
vrucht afwerpen als het kind grooter
geworden is, en zelf meer vastheid
krijgt. Dan zal van bidden ook dan
ken komen, danken voor hetgeen God
Zijn kinderen geeft.
Eén waarschuwing wilde spr. ten
slotte geven, n.l. dat de ouders nooit
met het bidden hunner kinderen moe
ten pronken, zooals ouders maar al te
vaak doen.
Bidden, vroeg geleerd en gedaan
werpt zeker zijn vruchten af, wat de
heer v. 't Riet zoo treffend illustreer
de met 't verhaal van een jongen
man, die onder z'n dobbelen en zon
dig vroolijk zijn, zich plotseling her
innerde, hoe hij met zijn moeder bad.
Nadat spr. nog eenige gedichten
van Bilderdijk en Da Costa gedecla
meerd had, was een dankbaar applaus
't duidelijke bewijs, dat hij zijn toe
hoorders geboeid had door zijn met
gevoel uitgesproken referaat.
In de pauze, die nu volgde, werd
door de dames koffie geschonken, en
werd door den penningmeester de
collecte, die dezen avond gehouden
zou worden, warm aanbevolen. (Deze
bracht ruim 9 op).
„Bij het kerkportaal", een gedicht
van Van Beers, werd na de pauze door
den heer A. A. Boehmer voorgedra
gen op een wijze, die niets te wen
schen overliet.
Na het tweede kopje koffie, las de
heer H. F. v. d. Horst, de secretaris,
een prozastukje voor „de kleine Lom
bardische verspieder", wat bij de
aanwezigen, naar het applaus te
oordeelen, zeer in den smaak viel.
Nu 't einde van den avond gekomen
was, te ongeveer 10 uur, bedankte de
voorzitter allen voor hun opkomst, de
dames voor hun bereidwillige hulp en
mooie zang, en vooral den heer v. 't
Riet voor zijn referaat.
De penningmeester betrad nog
maals den katheder, en ook hij dank
te den voorzitter voor zijn voordracht,
waarna deze avond gesloten werd met
dankgebed en het zingen van Psalm
103 11.
Zeker mag het bestuur der Kinder
kerk terugzien op een ongetwijfeld
uitstekend geslaagden ouderavond.
LUITENANT KOPPEN KOMT.
Blijkens eene advertentie in dit no.
lioopt Luitenant G. A. Koppen op
Donderdag 23 Febr. a.s. in de Groote
Stadszaal een lezing te houden over
zijn vlucht AmsterdamBatavia
EEN ACHTERUITGANG?
Naar wij vernemen had hedenmor
gen de aanbesteding plaats van de
verhuur van de Groentenveiling aan
de Boommarkt.
Eenigste inschrijfster was de Leid-
sche Groentenveiling Ons Belang, die
inschreef voor 2000. Verleden jaar
was dit bedrag nog 6250,
De gunning is aan B. en W. en dit
College heeft nog niet beslist.
NED. VEREEN TOT BESCHERMING
VAN DIEREN.
Gisteravond hield in 't Nut v. 't Al
gemeen de afdeeling Leiden en Om
streken van de Nederlandsche Ver-
eeniging tot Bescherming van Dieren
haar jaarlijksche ledenvergadering.
De vergadering stond onder leiding
van den Voorzitter, den heer Prof. An-
dré de la Porte, die te 8 uur de bij
eenkomst met een kort welkomstwoord
opende.
De notulen werden gelezen en na en
kele opmerkingen goedgekeurd.
Van eenige ingekomen stukken werd
mededeeling gedaan.
Vervolgens las de secretaresse, Mevr
J. C. v. Poelgeest-Brand, haar jaarver
slag, waaruit we het volgende aan
stippen:
De jaren gaan snel! Want hoewel
alles, wat onze vereeniging heeft door
gemaakt nog zoo versch in het geheu
gen ligt, zal het toch dezen zomer al
tien jaar geleden zijn, dat de oprich
tingsvergadering van onze afdeeling
werd gehouden.
Het bestuur kwam bijeen op 10 Fe
bruari en op 7 September.
De ledenvergadering had plaats op
10 Februari, de vergadering van de
Commissie van Advies voor de propa
ganda op de scholen op 20 September
Op 17 October en 18 November werden
vergaderingen gehouden van het Co
mité van Actie die ook door het be
stuur werden bijgewoond.
De heer Mr. A. van de Sande Bak-
huyzen heeft de plaats van Mevr. de
Gijselaar ingenomen, door het be
schermheerschap weiwillend te aan
vaarden.
Verder bleef het bestuur ongewij
zigd. Het aantal leden bedroeg 584, vo
rig jaar 580.
Mej. van Spall bleef ons trouw ver
tegenwoordigen in de gemeentelijke
commissie voor filmkeuring. Binnen
kort zal deze taak door opheffing van
de plaatselijke Commissies voor haar
beëindigd worden. Ons bestuur brengt
haar hartelijk dank voor de toewij
ding, waarmede zij gedurende velé ja
ren deze vrijwillig op zich genomen
plicht onversaagd heeft vêrvuld. (In
stemming).
De kas-commissie bestond uit Me
vrouw van Beeck en den heer Eilders.
De afgevaardigden naar de Algemeene
vergadering in Haarlem waren Mevr.
Jonker en Mevr. Vosmaer, plaatsver
vangend de heer van Poelgeest. Deze
laatste heeft, door verhindering van
de heide genoemde dames, onze afdee
ling vertegenwoordigd.
Uw secretaresse bleef lid van het
Hoofdbestuur en als afgevaardigde
van Dierenbescherming bestuurslid
van den Nationalen Vrouwenraad.
In de naar aanleiding van het
voorstel Leiden 1926 door het Hoofd
bestuur ingestelde commissie ter Ver
betering van toestanden bij de Exploi
tatie van Vee en Pluimgedierte, wer
den o.a. benoemd uw secretaresse en
uw penningmeester. Deze commissie
heeft een speciaal December-nummer
van ons Maandblad aan haar werk
gewijd; dit nummer is eveneens alle
leden van de Afdeeling en Asyl toege
zonden.
De verspreiding van geschriften had
plaats als gewoonlijk.
Evenals vorige jaren plaatsten we,
als het noodig was, advertenties
kleine en groote in de Leidsche dag
bladen. Ook verschillende berichten
over ons werk werden daarin opge
nomen, b.v. over den opstellenwed
strijd, den bazar, onze vergaderingen,
enz.
Ook dit jaar ondervonden we de
grootste welwillendheid van de Leid
sche pers, Uit meer dan één redactio
neel bericht of artikel bleek wel. dat
men onze zaak in de redactiebureau's
ook uit eigen beweging voorstaat.
Klachten doen in aantal en verschei
denheid voor vorige jaren niet onder.
Dan valgde een opsomming van
dierenmishandelingen, een lange zwar
te lijst.
Ook dit jaar mochten we de meest
mogelijke tegemoetkoming ondervin
den, als we ons om medewerking of
voorlichting tot de gemeentelijke auto
riteiten wendden, zoowel in Leiden als
in omliggende gemeenten.
Op 12 September richtten we tot B.
en W. van hier een verzoekschrift,
om op 3 October straatvertooningen
met aapjes, beren en eventueel andere
ADVERTENTIE-PRUS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarlei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentien bij Tooraitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Binnenland.
De toestand van Dt. Scheurer.
Huzaren defileeren voor H. AL de
Koningin.
Luitenant Koppen komt te Leiden
over zijn vlucht vertellen.
Tentoonstelling van Bloeiende Bol
gewassen.
Ingebruikneming van het gereorga
niseerde bedrijf van „De Landbouw"
te Leiden.
De opening der Mr. Dr. W. v. d.
Bergh-school te Voorthuizen.
Ministerieel besluit inzake geschen
ken aan ambtenaren.
Buitenland.
De onderhandelingen der Duitsche
regeeringspartijen hebben nog niet
tot een resnltaat geleid.
De Duitsche Rijksdag zal vermoe
delijk in Mei ontbonden worden.
Door de uitsluiting in de Duitsche
metaalindustrie zullen meer dan
800.000 arbeiders getroffen worden.
De nieuwe Noorsche regeering.
Lord Oxford and Asquith is gister
avond overleden.
voor dat doel gedresseerde dieren te
verbieden.
Het resultaat was op 3 October al
zeer goed merkbaar.
Er gaat geen jaar voorbij, of de oprit
ten voor schelpenvisschers geven ook
aanleiding tot verzoekschriften aan of
conferenties met gemeentebesturen.
Intusschen is voor dergelijke oprit
ten een goede technische oplossing
zeer moeilijk en duur, daar zand en
storm de beste bedoelingen vaak te
niet doen.
Aan verschillende plaatsen werden
door ons inlichtingen verschaft.
Contact met andere vereenigingen
wordt zooveel mogelijk onderhouden
door Mevr. Jonker en het secretariaat.
Zoo bezochten we dezen zomer het
tuinfeest van Freule des Tombe, ten
bate van het te houwen dierentehuis
en winkel voor dierenbescherming;
woonden we de viering bij van het 50-
jarig bestaan van het Haagsche asyl;
bezochten de vergaderingen van den
Anti-Trekhondenbond, het Jack Lon-
don-verbond, enz.
Aan de Leidsche geitenfokkers-ver-
eeniging gaven we 10 als prijs voor
den besten stal.
Van den stal voor woonwagenpaard-
jes werd druk gebruik gemaakt; de
beer van Dorp zorgde weer voor gra
tis verzekering. Zoo gauw de kas het
toelaat, moeten nog enkele verbeterin
gen worden aangebracht. Een enkele
maal droegen we bij in de kosten
van verpleging van paardjes, als dit
op dokters- of politie-advies noodig
was. Ook in dit opzicht zou nog veel
meer nuttig werk verricht kunnen
worden, als de kas het kon dragen.
Aan de heeren Boelee, Gaykema,
Hasselbach en Mr. van Nes werd over
1927 een door de politie gewaarmerkte
kaart als inspecteerend lid uitgereikt.
Voorzoover ze niet buiten de stad ver
toefden, hebben ze ons bij voorkomen
de gelegenheden regelmatig geholpen,
vooral de heer Boelee, die in den loop
van dit jaar in functie bij de politie
kv am. Ook verder blijkt gelukkig tel
kens, dat er personen zijn, die gaarne
daadwerkelijk willen optreden, als het
noodig is. Het hier volgende geval
geeft daarvan duidelijk blijk. (En dan
volgt bet relaas van de kranige red
ding van een hond door den beer A.
Plan jé te Voorschoten bij een brand
aldaar.
De afdeeling heeft die dappere daad
geeerd, door een bericht en een foto
van den redder met den hond in ons
maandblad te plaatsen en den heer P.
op zijn huwelijksdag (13 Sept.) een
medaille aan te bieden, op ons ver
zoek geschonken door het Hoofdbe
stuur, waarin de naam van den redder
en de datum van den brand zijn gegra
veerd.
Tenslotte volgt een kort verslag van
de najaarsactie.
Spr besloot met te constateeren,
dat steeds meer personen aan dit werk
deelnemen. Vooral ook in dit opzicht
mogen we over het afgeloopen jaar
zeer tevreden zijn en we kunnen dit
verslag niet beter besluiten dan met
den wensch. dat de jongste aanwinst
in medewerking zich in de toekoms;
moge consolideeren, dat al onze hel
pers van 1827 ons trouw zullen blijven.
Allerwegen gaat men de noodzanl
van dierenbescherming uit ethisch en
