CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8«* JAARGANG
MAANDAG 13 FEBRUARI 1928
NUMMER 2359
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
Is Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/t cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariel
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentien bij vooruitbetaling
▼an ten hoogste 30 woorden, worden da-
gelijk* geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Op den goeden weg.
Vandaag een week geleden heeft
voor het instituut voor Arbeiders-ont
wikkeling alhier de heer S. R. de Mi
randa. oud-Sociaal-Democratisch Wet.
houder van Amsterdam, een inleiding
gehouden over het onderwerp: .,De
gemeente en de Volkshuisvesting".
Wij lazen daar in Het Haagsche
Volk o.a. dit van:
„De Miranda ving zijn betoog aan
met de opmerking, dat onder volks
huisvesting niet alleen het eigenlijke
wonen moet worden verstaan, maar
ook stratenaanleg, zorg voor badhui
zen, aanleg van parken en plantsoe
nen. Spreker herinnerde aan de vree-
selijke woningtoestanden van voor 20
jaar, toen een enquête uitwees, dat
een derde gedeelte der bevolking in
één-kamerwoningen huisde.
Na gewezen te hebben op het goe
de, dat als gevolg van de Woningwet
tot stand is gebracht, kritiseerde spr.
de regeering, die na 1921 in haar taak
betreffende de belangen der volks
huisvesting is tekort geschoten.
Vooral ook de gemeenten kunnen
goed werk doen om stilstand op
het gebied der volkshuisvesting te
voorkomen, zoo onder meer door
het zich garant stellen voor leenin
gen, door bouwvereenigingen aan ^e
gaan. Amsterdam leende voor dit
doel 7 millioen gulden, waardoor ver
dere bouw kon doorgaan.
Na de inleiding werden een aantal
lantaarnplaatjes vertoond, waarmee
de aanwezigen het verschil werd ge
toond tusschen de hutten, krotten en
nauwe stegen en de nieuwe wijken
en tuindorpen, die daarvoor in de
plaats zijn gekomen.
Een aantal vragen, die door ver
schillende aanwezigen werden ge
steld, werden door den inleider naar
genoegen beantwoord, waarna de
voprzitter dezen goed geslaagden kur-
susavond sloot".
Naar aanleiding van dit verslag
een paar opmerkingen.
In de eerste plaats dat deze deskun
dige spreker erkende de verbeteringen
bij 20 jaar geleden. Dat natuurlijk de
Regeering critiek ontving omdat zij
thans de woningbouw aan de parti
culieren wil overlaten, nu de nood
is gelenigd, was van een Sociaal-De
mocraat niet anders te verwachten.
Zijn ideaal blijft: niet particulieren,
maar de gemeente bouwt.
In de tweede plaats merken wij
toch op, dat ook de heer De Miranda
thans het Amsterdamsche voorbeeld
van de leening-garantie blijkbaar vol
doende acht. Van een eigen-bouw
door de gemeente heeft hij blijkbaar
niet gerept.
Ten slotte merken wij op, dat de
cursusavond dan pas goed geslaagd
kan heeten, indien ook de Leidsche
partijgenooten van den spreker zich
bepalen tot datgene wat de heer De
Miranda als de gemeentelijke taak
aanwees.
Wij vreezen echter, dat zij voorloo-
pig nog wel niet zullen nalaten, nog
maals groote uitgaven van de ge
meente voor gemeentelijken woning
bouw te eischen.
STADSNIEUWS.
PROF. MR. W. VAN DER VLUGT.
Een algemeen in den lande en ook
daarbuiten hoog geacht rechtsgeleer
de en beoefenaar van de wijsbegeerte
van het recht, Prof. Mr. W. van der
Vlugt, oud-lid der Tweede Kamer,
Maand. 12 Maart zijn 75sten geboorte
dag te vieren.
Prof. Mr. Willem van der Vlugt
werd 12 Maart 1853 te Haarlem gebo
ren, studeerde in de rechten aan de
Leidsche Universiteit en promoveerde
alhier tot doctor in de rechtsweten
schap den 25sten September 1879 op
een proefschrift, getiteld: ,,De rechts
staat volgens de leer van Rudolf
Gneist (deel I)"
Zoowel de voortreffelijke eigenschap
pen, die hij reeds als student aan den
dag legde, als de inhoud en de verde
diging van zijn proefschrift, waren de
oorzaak, dat hij reeds eenige dagen na
zijn promotie, op 26-jarigen leeftijd,
werd benoemd tot Hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit om onderwijs te
geven in de encyclopaedic der rechts
geleerdheid en de wijsbegeerte van het
recht. Zijn onderwijs kenmerkte zich
door een groote helderheid en voor
de talrijken, die zijn colleges volgden,
waren deze, omdat zij daar steeds een
juweeltje van stijl en welsprekendheid
te hooren kregen, een dubbel genot.
Want aan zijn groote kennis paarde
Prof. van der Vlugt een welsprekend
heid, waarin maar weinigen hem kon
den evenaren. Zijn stof op het gebied
van de encyclopaedie van het recht
was verdeeld over een cursus van vijf
jaren, waarin hij achtereenvolgens de
historische ontwikkeling schetste van
het staatsrecht, strafrecht, privaat
recht, enz. telken jare zich tot een de
zer onderdeelen van het recht bepa
lende. Daaraan ging ieder jaar een
inleiding vooraf, waarin hij de ont
wikkeling van de verschillende maat
schappelijke stelsels en theoriëen, al
les in verband met het recht, schetste
en aan een critische beschouwing on
derwierp.
Voor wie door een bepaalde omstan
digheid een college mocht verzuimen,
was zulks geen groo.L bezwaar, om
dat Prof. van der Vlugt telkens, voor
zijn onderwerp verder te behandelen,
steeds een kort résumé gaf van de
stof, op zijn vorig college besproken.
Behalve dat Van der Vlugt zich aan
de studie van het recht wijdde, toon
de hij veel belangstelling voor het
maatschappelijk leven. Reeds vroeg
deed hij zich kennen als een man van
grooten socialen zin, getuige het be
langrijk aandeel, dat hij heeft gehad
aan de oprichting van een volkslees
zaal te Leiden in 1892 op de Haarlem
merstraat alhier, waarvan hij ver
schillende jaren bestuurslid was, even
als wijlen Prof. H. L. Drucker en Prof.
Lorentz, die van deze leeszaal voor
zitter was.
Dit was echter niet het eenige, dat
hij voor de geestelijke verheffing van
de Leidsche bevolking, meer speciaal
de fabrieksarbeiders, heeft gedaan. Hij
toonde zich een groot voorstander van
het Toynbee-werk, dat hij krachtig
heeft helpen bevorderen. Hiervan ge
tuigt de stichting, tezamen met Prof.
Drucker, van het Leidsche Volkshuis
in 1899, een stichting, waaraan door
beiden veel geld is ten koste gelegd
en die in den loop der jaren, eerst on
der leiding van Mej. Knappert, daar
na onder die van Mej. Füncke en
thans onder die van Mej. Ruth, voor
de minder bedeelde bevolking van Lei
den een zegen is geweest.
In de negentiger jaren bewoog Prof.
van der Vlugt zich ook op politiek ge
bied, waar hij zich als aanhanger der
liberale partij deed kennen. Zijn eerste
optreden als zoodanig naar buiten
viel in den tijd, toen de kieswet-Tak
was afgestemd en na de Kameront
binding, vlak voor de verkiezingen,
verscheen van zijn hand een korte, pit-
tige brochure, getiteld: „De Twee
sprong", waarin hij krachtig stelling
nam tegen de toen aangeheven strijd
leus der „Takkianen", welke brochure
hij besloot met deze woorden, waar
in de vooruitstrevende beginselen van
Prof. van der Vlugt voldoende naar
voren traden: „Thans (bij deze ver
kiezingen) geldt het ter wille van onze
democratische toekomst een oud-Hol-
landsch „Neen" te stellen tegen de
autocratische manieren van de Tak-
partij".
Ongeveer 3 jaar na de verschijning
van deze brochure, deed Prof. van der
Vlugt zelf zijn intrede in de Tweede
Kamer. In December 1902 werd
hij, na herstemming, tot lid van het
Parlement gekozen. Uit den tijd, dat
hij van de Tweede Kamer deel uit
maakte, is vooral bekend zijn rede te
gen het door minister Kuyper voor
gestelde ontwerp tot toekenning van
het jus promovendi aan de Vrije Uni
versiteit.
Zijn optreden bleef niet beperkt tot
het nationaal politiek terrein. Reeds
voor dat hij hieraan daadwerkelijk
deelnam, trad hij krachtig in woord
en geschrift op tegen de onderdruk
king van de kleine naties. Vooral be
kend is zijn ijveren voor de herkrij
ging der onafhankelijkheid van Fin
land, welk land hij zelf heeft bezocht.
In 1900 zag van zijn hand een bro
chure het licht: „Het conflict van Fin
land van uit juridisch oogpunt be
zien". en in 1909 het geschrift: „Een
nieuw Russisch-Finsch conflict".
In den Transvaal-oorlog schreef hij
zijn bij talrijken nog bekende brochu
re: „Transvaal contra Groot Brittan-
nië", welke was bedoeld als een toe
lichting tot het Xederlandsche adres
aan de volkeren van Groot Brittanniö
Ook in de kwestie -der Alands-eilan-
den liet hij zich niet onbetuigd, getui
ge zijn onder dezen titel verschenen
geschrift in 1921.
„De wetenschap der gerechtigheid",
zoo luidde het onderwerp van de rede
waarmede Prof. van der Vlugt den
14den Januari 1880 het hoogleraars
ambt aanvaardde. Van Van der Vlugt
kan niet anders worden gezegd, dan
dat hij de beginselen der gerecht1?
heid in dezë rede neergelegd en be
sproken. steed3 getrouw is gebleven,
en dat hij, waar hiervoor ook maai
aanleiding was, voor de gerechtigheid
in de bres is gesprongen. Hiervan ge
tuigen rok zijn zooeven aangehaalde
geschriften.
Tot 19C7 is Prof. Van der Vlugt lid
der Tweede Kamer gebleven, toen hij
aftrad, om zich aan zijn studie te
kunnen blijven wijden.
Tal van artikelen op het gebied van
het recht en op velerlei ander gebied
zijn van zijn hand verschenen, o.a.
in het Rechtsgeleerd Magazijn", het
„Weekblad van het Recht", „De Gids"
enz.
Ook was hij tal van jaren voorzit
ter van de Vereeniging voor Wijsbe-
georto des Rechts, waarvan hij tevens
een der oprichters is geweest.
In September 1923 moest hij
wegens het bereiken van den 70-jari-
gen leeftijd aftreden. Op zijn afscheids
college, den lsten Juni 1923, is ondub
belzinnig gebleken, welk een groote
sympathie zijn ambtgenooten, leerlin
gen en oud-leerlingen voor Prof. van
cler YJugt koesterden.
Ook de toenmalige minister van on
derwijs, Dr de Visser, behoorde tot de
genen, die hij dit afscheidscollege van
hun groote bewondering jegens Prof.
van der Vlugt deden blijken.
Ook aan het godsdienstig leven nam
van der Vlugt een krachtig aandeel en
gedurende vele jaren, tot aan zijn af
treden als hoogleeraar, toen hij zich
te Oegstgeest ging vestigen, was hij
voorzitter-kerkvoogd van de Doopsge
zinde gemeente alhier.
Den laatsten tijd laat echter de ge
zondheidstoestand van Prof. van der
Vlugt eenigermate te wenschen.
Nadat hij in het Diaconessenhuis
een operatie had ondergaan en zoo
goed als hersteld deze inrichting had
kunnen verlaten, is hij eenige weken
geleden opnieuw in het Diaconessen-
huis opgenomen, waar hij andermaal
is geopereerd. De berichten blijven ech
ter gunstig luiden en er bestaat ge
gronde hoop op een volledig herstel,
zoodat de hoogleeraar zijn 75sten ver
jaardag vermoedelijk in den huiselij-
ken kring zal kunnen doorbrengen.
Doch ook van andere zijden zal het
hem op dezen dag ongetwijfeld niet
aan blijken van sympathie ontbreken.
PROF. LORENTZ HERDACHT.
Ook aan de Hoogere Krijgsschool
is prof. Lorentz herdacht. Prof. dr. D.
H. Wester wijdde in zijn colleges over
Natuurwetenschappen een kort woord
van eerbiedige hulde aan Lorentz,
dien hij herdacht als geniaal natuur
kundige met fenomenaal geheugen,
als eenvoudig en beminnelijk mensch
met belangstelling voor veel en velen
en als internationaal-wetenschappe-
lijk bemiddelaar, waartoe hij door zijn
Voorgenoemde eigenschappen en
zijn zeldzame talenkennis de aange
wezen en erkende persoonlijkheid was.
Ten slotte herdacht prof. Wester
Lorentz als een trouw, verdienstelijk
Nederlandsch burger, die een groot
aandeel had in de Weerbaarheids-
commissie der oorlogsjaren en wiens
adviezen over de Zuiderzeewerken op
prijs gesteld werden.
In de „Hamburger Nachrichten"
kenschetst Prof. Dr. Paul Kirchberger
Lorentz' beteekenis voor de natuur
kunde.Hij maakt ten besluite de op
merking, dat de vraag, welk volk het
grootste aandeel heeft gehad aan de
ontwikkeling van de aan geen gren
zen van landen en volken gebonden
wetenschap, moeilijk is te beantwoor
den. Het staat echter vast, dat Neder
land met zijn betrekkelijk kleine be
volking een geweldig groot aandeel
heeft genomen aan den vooruitgang
der natuurwetenschap.
Tot degenen, die de grondslagen der
physica hebben gelegd, behooren ne
vens Galilei en Newton ook Christiaan
Huygens.
Uit lateren tijd noemt hij Van der
Waals, en Van 't Hoff, Zeeman, Ka-
merlingh Onnes.
En op het verwant gebied der ster
renkunde was Kapteyn de groote on
der de grooten. Op mathematisch ge
bied roemt hij het werk van Brouwer.
En Röntgen zoo geeft Prof. Kirch
berger ten slotte te kennen dien de
Duitschers zeker met recht mogen be
schouwen als een hunner eigen groo
te mannen, was afkomstig uit een
streek, niet ver van de Nederlandsche
grens: hij werd te Lennep geboren. En
toen Röntgen eens in het geval kwam,
dat hij Lorentz moest toespreken, deed
hij dit, tot blijdschap en verrassing
van zijn Nederlandsehen vakgenoot
in het Nederlandsch.
NAAR INDIë.
Bestemd is voor uitzending naar
Ned. Indië als ambtenaar bij de rech
terlijke macht Mr. J. H. Anschütz al
hier.
SPIRITISME EN HELDERZIEND
HEID.
Er zijn in onzen tijd maar al te ve
len, die, als koning Saul bij de toove-
nares te Endor, een antwoord op de
pijnigende vragen des levens zoeken
bij de geestenwereld.
Zij hebben Gods Woerd verlaten en
vervallen nu tot allerlei bijgeloof.
Niet alleen uit een geioofsoogpunt.
doch ook van het standpunt der we
tenschap gezien is dit een dwaalweg,
gelijk de heer Shankara van Berlijn
e.s. Donderdag in een lezing in den
foyer van de Stadsgehoorzaal hoopt
uiteen te zetten.
Men zie verder de in dit no. voorko
mende advertentie.
„HEIMWEE".
De school was begonnen.
De kinderen hadden zich reeds eeni-
gen tijd verdiept in hun werk en over
de heele klas lag de vlijtige rust van
de morgenuren.
De onderwijzer liep met de oogen
de rijen eens na en vergenoegde zich
misschien wel in het feit, dat hij de
klas er zoo goed onder had, toen plot
seling zijn blik aan een van de jon
gens bleef hangen, die zich volkomen
gedroeg als de andere kinderen, maar
waaraan toch iets bijzonders scheen
op te merken te zijn.
„Die jongen hoort hier niet thuis",
peinsde de onderwijzer, „maar ik heb
hem toch meer gezien. Maar dat is im
rners die en die, wiens ouders eenigen
tijd geleden naar Amsterdam ver
huisd zijn"..
De jongen moest uit zijn bank ko
men en opbiechten, en toen bleek, dat
hij deels loopende, deels met auto's
naar Leiden was gekomen op zijn
eigen houtje, omdat hij de school aan
den Zuidsingel want daar is het
gebeurd veel prettiger scheen te
vinden dan de onderwijsinrichting in
de hoofdstad.
BURGERLIJKE STAND.
Ondertrouwd:
J. Wassenaar, jm, 25 j en M. Schaart,
jd, 26 J. de Haas, wedr, 61 j en E.
M. van Rhijn, jd, 48 j H. J. Wiel-
ders, jm, 22 j en J. van Tongeren, jd,
21 j J. Stouten, jm, 27 j en A. Brou
wer, wed, 24 j D. Gulij, jm, 23 j
en P. Smits, jd, 18 j.
- In de Stedelijke werkinrichting
alhier zijn opgenomen in de week van
6 tot en met 11 Februari 253 volwas
senen en 6 kinderen; totaal 259 per
sonen.
In de Cobetstraat is Zaterdag
middag door eenige jongens een
vuurtje gestookt met eenige balken,
toebehoorende aan den aannemer W.
K.
Gistermorgen tegen 6 uur had op
de Blaauwpoortsbrug kortsluiting
plaats bij de paalbovenleiding.
Ongelukken kwamen gelukkig niet
voor. De top van de paal was rood
gloeiend.
Uit de Rijn- en Schiekade is een
plat-ijzeren schuit opgevischt.
BINNENLAND.
FEESTVIERING TER EERE VAN
H. M. DE KONINGIN-MOEDER.
Het Haagsch Comité voor Volks
feesten, dat zich tot de besturen van
de zangvereenigingen gericht heeft
met de uitnoodiging: mede te werken
tot de feestviering ter eere van H. M.
de Koningin-Moeder, heeft het voor
nemen, thans met de afgevaardigden
van de vereenigingen, welke zich
hebben aangesloten, overleg te plegen
over de wijze, waarop de huldiging
zal plaats hebben. Het ligt in de be-
ooeling, in die vergadering een com
missie samen te stellen voor de ver
dere uitwerking van de plannen in
overleg met het Comité.
J. H. SCHAPER 60 JAAR.
Gisteren vierde het lid van de
Tweede Kamer, de heer J. H. Schaper
zijn öOsten jaardag.
Het Volk heeft een onderhoud met
hem gehad, waarin wij naast vele her
inneringen uit vroeger dagen, de vol
gende zinsnede aantreffen, die er op
wijst, dat de heer Schaper er over
denkt de Tweede Kamer te gaan ver
laten
„Ik krijg den laatsten tijd het ge
voel, dat het gewenscht kan zijn, mijn
Kamerzetel aan een jongere af te
staan. De volgende algemeene verkie
zingen, die van het volgend jaar, zou
den daarvoor een goede gelegenheid
bieden. Ik kan als Gedeputeerde in
het belang onzer goede zaak, doende
blijven, terwijl ik b.v. in de Eerste
Kamer nog gaarne met de lands-poli-
tiek voeling zou blijven houden. Maar
dat laat zich alles nog wel bespreken
ter plaatse waar dat hoort".
DE JONGSTE STORM.
De storm, die Vrijdag-Zaterdagnacht
en Zaterdag woedde, heeft weer heel
wat schade berokkend.
Op de spoorlijn Amsterdam
Rotterdam.
Behalve de storing door het breken
van oen stroomdraad bij Leiden, door
ons reeds Zaterdag gemeld, vernemen
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
Berichten over stormschade in ver
schillende plaatsen.
ProL Dr. W. van der Vlngt wordt 12
Maart 75 jaar.
Kamerlid Schaper 60 jaar.
Van Lear Black niet naar Rusland.
De berisping" van Mr. v. d. Deure.
Buitenland.
Het Centrum eischt, dat de Duit-
sche volkspartij haar ministers terug
trekken zal.
400 visschers in nood in de Finscho
Golf.
Mijnstaking in Tsjecho-Slowakije.
Stormweer in Engeland.
wij nog nader, dat ook op het traject
Rotterdam-Den Haag via Delft het ver
keer is gestoord. Tusschen Delft en
Schiedam zouden eenige draden zijn
gebroken, waardoor het verkeer voor
de electrische treinen geheel werd
stopgezet. Met stoomtreinen trachtte
men zooveel mogelijk den dienst te
onderhouden.
In Den Haag.
De Z.W.-storm, die vrij plotseling op
stak, en bij tusschenpoozen den gehee-
len nacht heeft voortgeduurd, heeft in
Den Haag gelukkig maar weinig scha
de berokkend, al was de brandweer
druk bezig met het vastzetten van
schoorsteenen, het verwijderen van los
zittend zink, enz.
Eenige schoorsteenen zijn omge
waaid, o.a. een op de Hoefkade, die
op straat terecht kwam, zonder ver
dere ongelukken te veroorzaken.
Van den Gem. Telefoondienst bra
ken eenige draden, zonder noemens
waardige storing te veroorzaken.
Schepen in nood.
De hevige storm van Zaterdagnacht
heeft in de nabijheid van Enkhuizen
heel wat evenementen veroorzaakt.
Gelukkig was men aan de haven op
zijn hoede en konden de visscherslie-
den met succes assistentie verleenen.
Het motorschip „Vitesse", schipper
Liembergen, komende beladen met
rijst van Amsterdam met bestemming
naar Groningen, geraakte op het Enk-
huizerzand. Met levensgevaar hebben
visschers de „Vitesse", die zijn sloep
verloren had, binnen gebracht.
Het klipperschip „Verwisseling", ka
pitein R. Veltan, geladen met vlas van
Stavoren naar Amsterdam, geraakte
eveneens in het Krabbersgat van zijn
anker en werd door visscherslui en
de sleepboot Anna Frater binnen ge
bracht. Ook deze verspeelde zijn sloep.
Het klipperschip „Carolina" met een
lading steenkolen van Amsterdam
naar Wieringen, kapitein H. C. Panne
man, kwam eveneens onhoudbaar te
liggen in het Krabbersgat. Ook deze
werd gered.
De motorschuit „Zeester" van de
Zuiderzeewerken is in den avond van
den lOden uit Amsterdam vertrokken.
Ze werd in den morgen van Zaterdag
nog vermist.
Het visschersvaartuig Bunschoten
175, schipper K. Koops, vertrok Vrij
dagavond 11 uur van Enkhuizen met
een lading haring. Op herhaalde aan
vraag uit Bunschoten, waar het zich
thans bevindt kon geen antwoord ge
geven worden.
Te Rotterdam schepen op drift.
De storm heeft heel wat onaange
name gevolgen gehad. Vooral in de
Zuiderstad, waar de wegen breed en
open zijn, en in de haven heeft de
wind huisgehouden. Dakpannen en
enkele ruiten' moesten het ontgelden,
ook op den rechteroever.
Bij de Pretorialaan is een handwa
gen, waarop een groote spiegelruit lag,
omgewaaid. De ruit brak. Een hand
wagen met verhuisgoed sloeg om.
Er kwamen slechts zes zeeschepen
binnen, daar vele loodsen niet aan
boord konden gaan buiten den Water
weg.
Zaterdagmorgen vroeg is het s.s.
„Ardantza Mendi", dat wilde uitvaren
terug moeten keeren wegens ruw weer
Het werd gemeerd aan boei 22 op de
rivier, doch sloeg kort daarna op de
drift. Gelukkig hadden er geen onge
lukken plaats, doch te 11 uur waren
drie sleepbooten nog bezig het schip
op zijn plaats te krijgen.
In de Waalhaven is het s.9. „Dernes"
dat aan boei 32 lag, losgeslagen. Het
kon, zonder dat schade was aange
richt, weer worden vastgemaakt.
Storing bij de electrische Rotter
dam-Den Haag.
In den voormiddag hebben zich en
kele storingen voorgedaan op het ele<
trische treintraject Rotterdam-D
