CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8»'« JAARGANG
VRIJDAG 3 FEBRUARI 1928
NUMMER 2351
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknei Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22Vs cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariel
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooraitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Oit nummer beslaat uil TWEE Bladeo.
EERSTE BLAD.
Reden tot dank.
Mocht men var. de Sociaal Democra
tische gemeenteraadsleden geheel in
volle ernst, en voor de volle honderd
percent, aannemen wat zij zeggen over
de volkshuisvesting, dan ziet het er
bij ons nog n eurig uit met de woning
toestanden. De benaming hokken en
krott< n is schering en inslag. Eer*t
wanneer zij pleiten voor een min of
meer rooi te hou wvereeniging, dan op
eens komt naar voren, hoe zegenrijk
werk reeds is verricht en hoe dank
baar de bewoners van deze huizen zijn
Nu is die dank gerechtvaardigd. Kr
is mede onder sociaal democratisch3n
invloed veel bereikt. Wij zuil ende eer
sten zijn om dat te erkennen. Ja, wij
gaan een stap verder en zouden ook
gaarne den dark der S. D. A. P. op
vorderen voor de energieke wijze,
waarop de N'ederlandsche regeering en
de Verschillenoe gemeentebesturen op
dit terrein '/.nr. werkzaam geweest.
Vooral, als wij het oog wenden naar
het buiten-and. zien wij, hoever wi|
reeds vooruit zijn.
Gezien liet feit, dat de woningellen
de te Parijs erger is dan ooit, heeft de
gemeenteraad aldaar besloten midde
len te beramen, om op snelle wijze
uitkomst te brengen.
Volgens een inededeeling in de Ka
mer zoo 'c-zen wij woont op het
oogenblik een vierde der Parijsche be
volking onder omstandigheden, waar
bij ten hoogste een halve kamer per
gezinslid beschikbaar is, terwijl 11 pet
der bevolking „gemeubileerd" woont
Experts zeggen, dat Parijs dadelijk
zeker ÏOO.OGO woningen noodig heeft.
Maar liet houwen gaat er zeer lang
zaam. Iri 1913 worden er nog 1021 hui
zen gebouwd, in 192G slechts 30G. t-n
dan nog mcerendeels „hotels", dure
flats oi huizer- voor verkoop.
Het gt meentebestuur bouwt zelf
ttïahs 1C00 Woningen per jaar, maar er
staan daarvoor reeds 77.000 menschen
„in de rij!"'
Wat vooral ontbreekt, is geld. Er
wordt nu reeds gesproken over een ex
tra belasting; er is ook een voorst j',
dat de Bancpie de France gelden tegen
lagen rentevoet zal voorschieten; en
een derde plan om huizen te bouwen
op de reparatierekening. Men voorziet
dat ten slotte deze plannen zullen wor
den gecombineerd.
Opmerkelijk is, dat in Parijs blijk
baar geen particulier initiatief meer
is.
Zie, dat stemt ons tot dank, omdat
h ie r, zelfs in de groote steden, on
danks de duurte van den grond, toch
een tamelijk wel voldoend aantal wo
ningen verrijzen. Tot dank ook, dat
die actie uit het volk opkomt.
In Memoriam G. v. d. VALK
BOUMAN, Burgemeester van
Leiderdorp.
Het is hog slechts ruim een half jaar ge
leden, dat in Leiderdorp overal de drie
kleur waaide êh dat opgewekt werd feest
gevierd ter eere van den burgemeester, die
vijf en twintig jaar zijn ambt vervulde.
Thans ia hij niet ineer.
Plotseling is hij Weggerukt door den
dood, die als Gods dienstknecht over de
aarde gaat en de menschen wegmaait op
Gods tijd.
Gistermiddag kwart voor vier ongeveer
is hij in het St. Elisabeth Ziekenhuis al
hier overleden.
Een schok van ontroering gihg door
allen, die hém meer van nabij kenden en
in menig oog was een traan, omdat hij
zeer bemind was bi) de inwoners van zijn
dorp.
Door zijn uitermate vriendelijk karakter
wist hij allen voor zich te winnen en de
kinderen in de gemeente kenden hem al
len. Dikwijls wanneer hij de kleinen te
genkwam, hield hij ze aan en praatte
vriendelijk met ze, terwijl nooit iemand
tevergeefs vroeg om hulp.
Hij was als een vader voor zijn gemeen
te. Zonder een zweem van eenig groot-
steedsch doen heeft hij getracht in stil
len rustigen arbeid waar te maken het
woord van onze Koningin: in datgene
groot te zijn, waarin een klein volk, een
kleine gemeente, groot kan zijn.
Bij de opvatting van zijn taak heeft hij
gezegd, dat het zijn wensch was èn als
burgemeester het welzijn der gemeente te
behartigen, èn als burgervader iéder in
gezetene zooveel mogelijk behulpzaam te
zijn.
Hoe dikwijls worden dergelijke woor
den uitgesproken, maar spoedig weer ver
geten.
De overledene echter heeft deze woor
den in eenvoudigheid gezegd en in een
voudigheid heeft hij ze omgezet in daden.
Dank zij de homogeniteit in beginsel
tusschen hem en zijn raadsleden, zij het
dan ook met meer of mindere variaties,
2ijn onder zijn burgemeesterschap geen
„pikante" feiten te noemen, maar is
eendrachtelijk en rustig en daardoor ook
met vrucht gearbeid en hebben de ge
meentenaren een stil en gerust leven ge
leid.
We zullen hier niets meer aan toevoe
gen, hoewel de herinneringen zich op
stapelen.
We sluiten ons aan bij de woorden van
wethouder de Bruyne ïn de gemeente
raadsvergadering van gisteravond: „Moge
hij de rust genieten, die weggelegd is voor
allen, die Christus hebben liefgehad in
onverderfelijkheid".
Hieronder volge nog een korte levens
schets.
Gefrit van der Valk Bouman werd ge
boren te Goor op 1 September 1857. Na la
ger en middelbaar onderwijs te hebben
genoten, trad hij op 1 April 1875 als vo
lontair in dienst bij het 2e Regiment Hu
zaren om tot officier bij dit wapen te wor
den opgeleid.
Op zijn verzoek werd hem evenwel ver
gund den militairen dienst te verlaten en
werd hij in het laatst van 1877 geplaatst
als leerling ter secretarie der gemeente
Monster, alwaar hij met ingang van 15 Oc
tober 1879 in dienst trad als ambtenaar.
Daarna volgde zijn benoeming tot secre
taris en ontvanger van Benthuizen, welke
betrekking hij op 21 Dec. aanvaardde en
7 jaar vervulde, totdat hij op 1 Augustus
1890 in gelijke betrekking werd benoemd
te Leiderdorp. Bij Kon. Besluit van 2 Juhi
1902 no. 61 volgde zijn benoeming tot bur
gemeester dezer gemeente.
Tijdens zijn gemeenteambten heeft hij
nog verschillende betrekkingen 'vervuld.
Zoo was hij o.a. werkzaam aan het Bu
reau van den voorzitter der commissie tot
herziening van de grondbelasting der on
gebouwde eigendommen in het district 's-
Gravenhage; lid eener zelfde commissie in
het schattingsdistrict Leiden; Voorzitter
in het 3de schattingsdistrict omvattende
Leiden en 14 omliggende gemeenten der
Tiendcommissie in het 5de Tiendistrict te
's-Gravenhage inzake de afschaffing der
tienden.
De overledene was verder Ridder in de
Orde van Oranje Nassau en bezat de me
daille van Koning Albert, met 't gestreep
te lint van België, het eeretoeken 2e klas
se van het Roode Kruis van Duitschland
en het Kruis van Verdienste van den Ne-
«Jerlandschen Bond van Vrijwillige Bur
gerwachten.
Verder bekleedde de overledene buiten
de genoemde ambten nog de volgende
functies:
Ambtenaar Van den Burg. Stand; Voor
zitter 'en secretaris van den Kalkpolder,
den Slagh of groote eri kleine Stadspol-
der en den Zijlaan en Meyepolder; secr. en
penningmeester- van den polder Achtho-
ven: voorzitter van den Raad van Toe
zicht der Boerenleenbank; lid van de
commissie van beroep van den Centralen
L-ofid voor Ongevallenverzekering in het
Land- en Tuinbouwbedrijf in Nederland;
lid van de commissie van Aanslag in de
Rijksinkornstenbelasting; Baljuw van
Itijnland-Oo9t der Federatie van Burger
wachten enz.
De teraardebestelling van hel stoffelijk
overschot zul plaats hebben op Dinsdag as.
des namiddags 2 uur te Leiderdorp.
STADSNIEUWS.
DE CRISIS IN DE GEREFORMEERDE
KERKEN.
Gisteravond spraken in de Graan-
beurs in een openbare vergadering
van den Nationalcn Bond van Gere
formeerden de predikanten der Geref.
Kerken in Hersteld Verband, Ds. II. C.
v. d. Brink van Zandvoort en Dr. J. G.
Geelkerken van Amsterdam-Zuid over
bovenstaand onderwerp.
De zaal was reeds voor den aanvang
geheel gevuld, zoodat velen overrich-
terzake naar huis moesten terug kee-
ren.
De heer Y. Buis uit Den Haag open
de de samenkomst, liet zingen Ps. 25
vers 6, ging voor in gebed en heette
vervolgens de aanwezigen welkom, er
zijn blijdschap over uitsprekende, dat
zoo velen aan de uitnoodiging van de
Regelingscommissie hadden gevolg ge
geven, hetgeen een bewijs van belang
stelling is in de crisis, die de Geref.
Kerken doormaken.
Spr. deelde vervolgens mede, dat Ds.
J. C. Aalders van Amsterdam, die op
de convocatie was aangekondigd, ver
hinderd was, dezen avond te komen
spreken, alsmede dat hij hen, die sym-
pathiseeren rnet hetgeen dezen avond
gezegd werd, uitnoodigde, na afloop
der vergadering nog na te blijven.
Daarna gaf spr. het woord aan Ds.
v. d. Brink, die begon met te constatee
ren, dat de Geref. Kerken bewogen da
gen doormaken. Spr. gaf vervolgens
een kort historisch overzicht van de
gebeurtenissen der laatste jaren, van
af het incident-Marinus tot de schor
sing van Dr. Geelkerken, die door den
Kerkeraad van Amsterdam-Zuid niet
werd erkend, waarna afzetting volgde.
Thans zijn er reeds bijna 20 kerken,
die de beslissing der Asser Synode
niet erkennen, en overal in den lande
zijn er bezwaarden.
Die beslissing en de daaruit voort
vloeiende kerkelijke handelingen acht
spr. onwettig en onrechtvaardig.
Onwettig, omdat zij in strijd zijn
met het Geref. Kerkrecht, De schor
sing van een dienaar des Woords, als
mede van ouderlingen en diakenen,
behoort volgens art. 79 der D. K. O.
te geschieden door den plaatselijken
Kerkeraad in overleg met den Kerke
raad eener zustergemeente en niet
door de Synode.
Spr. karakteriseert deze afwijking
van het Geref. Kerkrecht als een aan
randing van het Koningschap van
Christus over Zijn Kerk en noemt die
een uiting van machtsusurpatie.
Spr. noemt de Asser beslissing ver
volgens ook onrechtvaardig. Geen der
afgezette predikanten week af van de
Belijdenis, ook Prof. Grosheide erken
de volgens spr., dat Dr. Geelkerken
niet ethisch, doch Gereformeerd was.
De bedoelde predikanten weken
echter af van „de leer van Assen",
waaronder spr. verstaat de zintuiglijk
waarneembaarheid der bekende vier
bijzonderheden van het Paradijsver-
haal. Dit wordt evenwel niet ontkend.
Alleen zijn er, die gelooven, dat de
slang niet instrument, doch de duivel
zelf is. Het is volgens spr. niet waar,
dat Dr. Geelkerken die dingen dispu
tabel gesteld heeft; alleen heeft hij de
mogelijkheid van een andere verkla
ring gesteld. Assen daarentegen stelt
haar opvatting op één lijn met
Gods Woord, terwijl het volgens spr.
een kwestie van exegese is. Ook Mr.
Knibbe heeft volgehouden, dat de Sy
node van Assen een exegetische kwes
tie heeft gemaakt tot een confessionee
le kwestie.
Assen hoeft aan de drie Formulie
ren van Eenigheid nog een vierde toe
gevoegd:
1. ik geloof, dat de slang een wer
kelijke slang is;
2. ik geloof, dat de slang met men-
schelijke stem heeft gesproken (mis
schien komt hier nog een amendement
van Prof. Hepp op met menschelijke
gearticulee rde stem)
3. ik geloof, dat de boom der kennis
des goeds en des kwaads een hoorn is;
4. ik geloof, dat de boom des levens
een boom is.
Hoe is Assen tot zulk een opvatting
gekomen? Spr. wijt dit aan achteruit
gang van het geestelijk leven en ver-
uitwendiging van het kerkelijk leven,
aan dor confessional isme en star con
servatisme, aan een staan naar leer-
heiligheid, terwijl het met het leven
zoo nauw niet werd genomen,
Spr. noemt tenslotte nog een twee
tal beschuldigingen tegen hem en zijn
medestanders ingebracht: verzet tegen
de kerkelijke vergaderingen en scheur
makerij, die hij beide ongegrond acht.
Laat ieder voor het aangezicht des
Heeren uitmaken, wat zijn roeping is
in de dagen van crisis die wij thans
doormaken.
In de korte pauze, die op de rede
van Ds. v. cl. Brink volgde, werd ge
collecteerd, terwijl gezongen wercl Ps.
25 vs. 4 en Ps. 119 vs. 3.
De tweede spreker, Dr. J. G. Geel
kerken, zeide 't als zijn recht en plicht
te beschouwen, te midden der broo
deren en als het moet in het open
baar op tc komen tegen de beschul
diging, dat hij zou zijn een Schriftaan
rander en ondermijner der belijdenis,
een kerkelijk revolutionair, straks een
aspirant-dictator.
Spr. heeft zijn recht gezocht op de
hoogste vergadering der Kerk; dan
blijven nog slechts twee rechtbanken
over: die van het geweten zijner me-
degeloovigen en van Jezus Christus
den volmaakten Rechter.
Omdat er zoovele eenvoudige broe
ders en zusters in den lande voor spr.
bidden, dat hij en zijn kerkeraad toch
mogen worden terug gebracht naar de
waarheid, is het noodzakelijk, dat spr.
dezen voorlicht en hen mededeelt, dat
hij vasthoudt aan de autoriteit van de
Schrift. Ook zijn volgens spr. de groot
ste geestelijke schatten der Geref. Ker
ken in gevaar.
Het gaat zoo verklaart men van
weerszijden allereerst om het ge
zag der Heilige Schrift. Doch spr. be
grijpt maar niet, waarom men ter Sy
node wel over Genesis 2 en 3, doch
niet over Genesis 1 gesproken heeft.
Spr. zegt, niet te tornen of te twij
felen aan de historiciteit van Gen. 2
en 3, alleen stelt spr. de mogelijkheid,
dat met de slang de duivel bedoeld
wordt. Het gezag der Heilige Schrift
moet de Heilige Geest in ons binnen
ste vestigen, doch de Synode hand
haaft het op kerkelijk-uitwendige, in
tellectualistische wijze.
Het gaat in de tweede plaats om de
belijdenis tegen de leervrijheid. Spr. is
.ook voor de belijdeniskerk, dat wist
men in Assen ook wel, doch spr. wil,
dat de belijdenis op Gods Woord is
gegrond. Ook moet een belijdenis-uit
spraak aan alle predikanten ter tee-
kening worden voorgelegd, en dat
durft men niet met de uitspraak van
Assen, Er zijn tientallen van predi
kanten in de Geref. Kerken, die het
met Assen niet eens zijn, doch zich
maar „conformeeren" om den broode.
't Gaat in de derde plaats om de vrij
heid dgr Kerk van Christus tegen de
bandeloosheid. Spr buigt voor 't wettig
gezag der kerk; dat spr. niet teekende,
was, omdat bij dan zijn geweten had
verkracht.
Het gaat in de vierde plaats om den
wasdom van het geestelijk leven. Men
verklaart, dat de Geref. Kerken zijn
d e Kerk des Heeren, doch wat is het
dan gemakkelijk, om tot het volk des
Heeren te hehooren. Doch er moet wat
anders gekend worden! De Geref.
Kerk dreigt gelijk te worden aan de
Kerk van Rome, waar ook het Evan
gelie wordt verduisterd door men
schelijke uitwendigheden.
Spr. roept tot achting op voor de
mannen, die alles in de weegschaal
hebben gesteld voor hetgeen zij zagen
als eisch van het Evangelie van Jezus
Christus. Doch de voorgangers in de
Geref. Kerk voeden het volk met baar
lijke onwaarheden omtrent spr. en zijn
aanhangers, waarvan spr. eenige voor
beelden noemt. Spr. heeft 'geen ander
euvel gedaan, dan de Geref. Kerken
op haar gebreken gewezen en ze opge
roepen tot bekeering.
Spr. eindigt, met de aanwezigen op
hun roeping te wijzen in verband met
hun verantwoordelijkheid voor het
geen geschiedt in de Geref. Kerken.
Van de gelegenheid tot het stellen
van vragen (debat was niet toege
staan) werd door een achttal aanwe
zigen gebruik gemaakt.
Nadat de beide sprekers de gestel
de vragen beantwoord hadden, ging te
ruim 11 uur Ds. v. d. Brink in dankge
bed voor.
De vergadering had een rustig ver
loop; alleen gaf een deel der aanwezi
gen door applaus bewijzen van instem
ming, toen enkelen voor de eer der
Geref. Kerken opkwamen en van
de andere zijde toen Dr. Geelkerken
een eeresaluut bracht aan de „neutra
le" en liberale pers, die de menschen
z.i. beter over het kerkelijk conflict
heeft ingelicht dan de Chr. pers.
Aan de uitnoodiging, om na afloop
der vergadering nog even na te blijven
gaven enkelen gehoor.
DE WONDEREN VAN HET HEELAL.
Gistermiddag werd voor de pers en
enkele genoodigden en gisteravond
voor het publiek in liet Luxor Theater
aan den Stationsweg de 2de van een
reeks populair-wetenschappelijke voor
stellingen gegeven, waarmede de di
rectie van dit theater de vorige week
Donderdag is begonnen en'die ze bij
genoegzame belangstelling hoopt voort
te zetten, zoodat elke Donderdag
voor dit doel gereserveerd wordt.
Deze 2de voorstelling bestond uit de
vertooning van het machtige product
van de Cultuur-afd. der Ufa: De Won
deren van het Heelal.
Met recht kan van deze film gezegd
worden, dat ze de eerste geslaagde po
ging is, om het publiek een levendige
voorstelling te geven van de wonde
ren, die dicht bij ons en ver van ons
in het heelal door de voortschrijden
de wetenschap en techniek kunnen
waargenomen worden.
Wij kleine menschen, die met beide
voelen in de nuchtere alledaagsch-
heid staan, en met meer bewondering
opkijken naar een electrische boog
lamp, clan naar den heerlijken sterren-
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Burgemeester G. van der Valk Bou
man van Leiderdorp is overleden.
De tentoonstelling van archieven
van het Leidsch Studenten Corps fle-
opencL
Buitenland.
Engeland weigert de 8-urendag-
conventie te ratfficeeren.
Hijmans over den stand der Bel-
gisch-Fransche economische onder
handelingen.
Aardschokken in Oostenrijk.
hemel, omdat we bij het eerste meer
direct belang hebben, hebben wel eens
noodig. om uit die alledaagscbe sfeer
gerukt te worden om een enkel mo
ment te schouwen in het peillooze
heelal buiten ons met de wemelende
sterrenbeelden, de tallooze werelden,
die schijnen een eindeloos spel te spe
len van op- en ondergaan.
De film in Luxor gaf van dat mach
tige heelal een prachtig beeld. Een
wonder van techniek is deze film,
waarop men ziet de planeten van ons
zonnestelsel, de zon zelf en de maan.
Duidelijk wordt getoond de ontwikke
ling van de astronomie, de primitieve
beschouwing van honderden jaren ge
leden en de voorstelling van thans.
Wonderlijk helder werd door deze
film getoond het ontstaan van de jaar
getijden, van eb en vloed, en van zoo
vele andere wonderlijke dingen in de
natuur. We zagen de planeten van
ons zonnestelsel van meer nabij, toen
we mei. een toestel, dat gedragen werd
door een fabelachtige electrische
kracht, een reis gingen maken naar
Mars en enus en Saturnus. Met sui
zelende vaart, tenslotte sneller dan het
licht, gingen we voorbij de wemelen
de sterren, totdat we tenslotte op aar
de diriger. zagen gebeuren, die tiental
len jaren geleden gebeurd zijn en die
we thans zagen in omgekeerde volg
orde. Zoo doorsneden we de ruimte,
totdat de zwaartekracht had opgehou
den te bestaan en tot aan het eind van
het heelal, waar de eeuwige ruimte
zich in oneindigheid uitstrekt.
Tenslotte toonde de film het worden
en vergaan van de werelden en de ca
tastrofe die ontstaan kan, wanneer 'n
botsing zou plaats hebben. Daarbij za^
gen we het branden der elementen en
de ontzettende vuurregen in het heel
al. Machtig was deze film.
Onwillekeurig moet men denken
aan het Psalmwoord: Hoe groot ziju
Uwe werken, o Heere, Gij hebt ze alle
met wijsheid gemaakt.
Wanneer men het aldus beschouwt,
dan ziet men deze film nog met ande
re oogen cm stamelt de kleine mensch
een woord van dank aan God, dat hij
mag deel uit maken van zoo groot een
schepping.
Ds. F. C. VAN DORP.
Wij yernemen, dat Ds. van Dorp,
emeritus-predikant van Andijk, die
j.l. Maandag op het station to Wor-
merveer plotseling ernstig ongesteld
werd en in een ziekeninrichting al
daar moest worden opgenomen, in
beterschap toeneemt.
Men hoopt de patiënt binnen enkele
dagen naar zijn woning te Santpoort
te kunnen overbrengen.
Van dit bericht zal zeker in vele
kringen met voldoening worden ken
nis genomen.
PROF. Dr. H. A. LORENTZ.
De toestand van Prof. Lorentz was he
den onveranderd. De temperatuur was de
zelfde als gisteren (n.l. 39 gr.).
PROF. Dr. W. v. d. VLUGT.
Prof. v. d. Vlugt heeft een rustigen
nacht gehad. De algemeene toestand was
heden bevredigend.
EVANGELISATIE.
Opgericht is in onze plaats een Evan-
gelisatievereeniging, staande op Schrift
en Belijdenis. Ze draagt kerkelijk een
strikt neutraal karakter.
Haar arbeid bepaalt zich tot huisbefT—zl.
ziekensteun en het houden van bijeenkom
sten.
De eerste vergadering wordt gehouden
a.s. Maandag, in 't gebouw Prediker, des
avonds 8 uur. Spreker de he,er F. Luytjes
van Leiden.
INDOLOGENVEHEENIGING.
Het bestuur van de Indologenvereeni-
ging heeft zich voor dit jaar als volgt sa
mengesteld: Th. II. M. Lobe, praeses; J. J.
Drost, ab-actis; H. K. J. Cowan, quaestor;
R. Beissel von Gymnich, assessor I en
Bastiaanse, assessor IL