CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN 8»'« JAARGANG VRIJDAG 3 FEBRUARI 1928 NUMMER 2351 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknei Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22Vs cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tariel Bij contract belangrijke redactie Kleine Advertentiën bij vooraitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Oit nummer beslaat uil TWEE Bladeo. EERSTE BLAD. Reden tot dank. Mocht men var. de Sociaal Democra tische gemeenteraadsleden geheel in volle ernst, en voor de volle honderd percent, aannemen wat zij zeggen over de volkshuisvesting, dan ziet het er bij ons nog n eurig uit met de woning toestanden. De benaming hokken en krott< n is schering en inslag. Eer*t wanneer zij pleiten voor een min of meer rooi te hou wvereeniging, dan op eens komt naar voren, hoe zegenrijk werk reeds is verricht en hoe dank baar de bewoners van deze huizen zijn Nu is die dank gerechtvaardigd. Kr is mede onder sociaal democratisch3n invloed veel bereikt. Wij zuil ende eer sten zijn om dat te erkennen. Ja, wij gaan een stap verder en zouden ook gaarne den dark der S. D. A. P. op vorderen voor de energieke wijze, waarop de N'ederlandsche regeering en de Verschillenoe gemeentebesturen op dit terrein '/.nr. werkzaam geweest. Vooral, als wij het oog wenden naar het buiten-and. zien wij, hoever wi| reeds vooruit zijn. Gezien liet feit, dat de woningellen de te Parijs erger is dan ooit, heeft de gemeenteraad aldaar besloten midde len te beramen, om op snelle wijze uitkomst te brengen. Volgens een inededeeling in de Ka mer zoo 'c-zen wij woont op het oogenblik een vierde der Parijsche be volking onder omstandigheden, waar bij ten hoogste een halve kamer per gezinslid beschikbaar is, terwijl 11 pet der bevolking „gemeubileerd" woont Experts zeggen, dat Parijs dadelijk zeker ÏOO.OGO woningen noodig heeft. Maar liet houwen gaat er zeer lang zaam. Iri 1913 worden er nog 1021 hui zen gebouwd, in 192G slechts 30G. t-n dan nog mcerendeels „hotels", dure flats oi huizer- voor verkoop. Het gt meentebestuur bouwt zelf ttïahs 1C00 Woningen per jaar, maar er staan daarvoor reeds 77.000 menschen „in de rij!"' Wat vooral ontbreekt, is geld. Er wordt nu reeds gesproken over een ex tra belasting; er is ook een voorst j', dat de Bancpie de France gelden tegen lagen rentevoet zal voorschieten; en een derde plan om huizen te bouwen op de reparatierekening. Men voorziet dat ten slotte deze plannen zullen wor den gecombineerd. Opmerkelijk is, dat in Parijs blijk baar geen particulier initiatief meer is. Zie, dat stemt ons tot dank, omdat h ie r, zelfs in de groote steden, on danks de duurte van den grond, toch een tamelijk wel voldoend aantal wo ningen verrijzen. Tot dank ook, dat die actie uit het volk opkomt. In Memoriam G. v. d. VALK BOUMAN, Burgemeester van Leiderdorp. Het is hog slechts ruim een half jaar ge leden, dat in Leiderdorp overal de drie kleur waaide êh dat opgewekt werd feest gevierd ter eere van den burgemeester, die vijf en twintig jaar zijn ambt vervulde. Thans ia hij niet ineer. Plotseling is hij Weggerukt door den dood, die als Gods dienstknecht over de aarde gaat en de menschen wegmaait op Gods tijd. Gistermiddag kwart voor vier ongeveer is hij in het St. Elisabeth Ziekenhuis al hier overleden. Een schok van ontroering gihg door allen, die hém meer van nabij kenden en in menig oog was een traan, omdat hij zeer bemind was bi) de inwoners van zijn dorp. Door zijn uitermate vriendelijk karakter wist hij allen voor zich te winnen en de kinderen in de gemeente kenden hem al len. Dikwijls wanneer hij de kleinen te genkwam, hield hij ze aan en praatte vriendelijk met ze, terwijl nooit iemand tevergeefs vroeg om hulp. Hij was als een vader voor zijn gemeen te. Zonder een zweem van eenig groot- steedsch doen heeft hij getracht in stil len rustigen arbeid waar te maken het woord van onze Koningin: in datgene groot te zijn, waarin een klein volk, een kleine gemeente, groot kan zijn. Bij de opvatting van zijn taak heeft hij gezegd, dat het zijn wensch was èn als burgemeester het welzijn der gemeente te behartigen, èn als burgervader iéder in gezetene zooveel mogelijk behulpzaam te zijn. Hoe dikwijls worden dergelijke woor den uitgesproken, maar spoedig weer ver geten. De overledene echter heeft deze woor den in eenvoudigheid gezegd en in een voudigheid heeft hij ze omgezet in daden. Dank zij de homogeniteit in beginsel tusschen hem en zijn raadsleden, zij het dan ook met meer of mindere variaties, 2ijn onder zijn burgemeesterschap geen „pikante" feiten te noemen, maar is eendrachtelijk en rustig en daardoor ook met vrucht gearbeid en hebben de ge meentenaren een stil en gerust leven ge leid. We zullen hier niets meer aan toevoe gen, hoewel de herinneringen zich op stapelen. We sluiten ons aan bij de woorden van wethouder de Bruyne ïn de gemeente raadsvergadering van gisteravond: „Moge hij de rust genieten, die weggelegd is voor allen, die Christus hebben liefgehad in onverderfelijkheid". Hieronder volge nog een korte levens schets. Gefrit van der Valk Bouman werd ge boren te Goor op 1 September 1857. Na la ger en middelbaar onderwijs te hebben genoten, trad hij op 1 April 1875 als vo lontair in dienst bij het 2e Regiment Hu zaren om tot officier bij dit wapen te wor den opgeleid. Op zijn verzoek werd hem evenwel ver gund den militairen dienst te verlaten en werd hij in het laatst van 1877 geplaatst als leerling ter secretarie der gemeente Monster, alwaar hij met ingang van 15 Oc tober 1879 in dienst trad als ambtenaar. Daarna volgde zijn benoeming tot secre taris en ontvanger van Benthuizen, welke betrekking hij op 21 Dec. aanvaardde en 7 jaar vervulde, totdat hij op 1 Augustus 1890 in gelijke betrekking werd benoemd te Leiderdorp. Bij Kon. Besluit van 2 Juhi 1902 no. 61 volgde zijn benoeming tot bur gemeester dezer gemeente. Tijdens zijn gemeenteambten heeft hij nog verschillende betrekkingen 'vervuld. Zoo was hij o.a. werkzaam aan het Bu reau van den voorzitter der commissie tot herziening van de grondbelasting der on gebouwde eigendommen in het district 's- Gravenhage; lid eener zelfde commissie in het schattingsdistrict Leiden; Voorzitter in het 3de schattingsdistrict omvattende Leiden en 14 omliggende gemeenten der Tiendcommissie in het 5de Tiendistrict te 's-Gravenhage inzake de afschaffing der tienden. De overledene was verder Ridder in de Orde van Oranje Nassau en bezat de me daille van Koning Albert, met 't gestreep te lint van België, het eeretoeken 2e klas se van het Roode Kruis van Duitschland en het Kruis van Verdienste van den Ne- «Jerlandschen Bond van Vrijwillige Bur gerwachten. Verder bekleedde de overledene buiten de genoemde ambten nog de volgende functies: Ambtenaar Van den Burg. Stand; Voor zitter 'en secretaris van den Kalkpolder, den Slagh of groote eri kleine Stadspol- der en den Zijlaan en Meyepolder; secr. en penningmeester- van den polder Achtho- ven: voorzitter van den Raad van Toe zicht der Boerenleenbank; lid van de commissie van beroep van den Centralen L-ofid voor Ongevallenverzekering in het Land- en Tuinbouwbedrijf in Nederland; lid van de commissie van Aanslag in de Rijksinkornstenbelasting; Baljuw van Itijnland-Oo9t der Federatie van Burger wachten enz. De teraardebestelling van hel stoffelijk overschot zul plaats hebben op Dinsdag as. des namiddags 2 uur te Leiderdorp. STADSNIEUWS. DE CRISIS IN DE GEREFORMEERDE KERKEN. Gisteravond spraken in de Graan- beurs in een openbare vergadering van den Nationalcn Bond van Gere formeerden de predikanten der Geref. Kerken in Hersteld Verband, Ds. II. C. v. d. Brink van Zandvoort en Dr. J. G. Geelkerken van Amsterdam-Zuid over bovenstaand onderwerp. De zaal was reeds voor den aanvang geheel gevuld, zoodat velen overrich- terzake naar huis moesten terug kee- ren. De heer Y. Buis uit Den Haag open de de samenkomst, liet zingen Ps. 25 vers 6, ging voor in gebed en heette vervolgens de aanwezigen welkom, er zijn blijdschap over uitsprekende, dat zoo velen aan de uitnoodiging van de Regelingscommissie hadden gevolg ge geven, hetgeen een bewijs van belang stelling is in de crisis, die de Geref. Kerken doormaken. Spr. deelde vervolgens mede, dat Ds. J. C. Aalders van Amsterdam, die op de convocatie was aangekondigd, ver hinderd was, dezen avond te komen spreken, alsmede dat hij hen, die sym- pathiseeren rnet hetgeen dezen avond gezegd werd, uitnoodigde, na afloop der vergadering nog na te blijven. Daarna gaf spr. het woord aan Ds. v. d. Brink, die begon met te constatee ren, dat de Geref. Kerken bewogen da gen doormaken. Spr. gaf vervolgens een kort historisch overzicht van de gebeurtenissen der laatste jaren, van af het incident-Marinus tot de schor sing van Dr. Geelkerken, die door den Kerkeraad van Amsterdam-Zuid niet werd erkend, waarna afzetting volgde. Thans zijn er reeds bijna 20 kerken, die de beslissing der Asser Synode niet erkennen, en overal in den lande zijn er bezwaarden. Die beslissing en de daaruit voort vloeiende kerkelijke handelingen acht spr. onwettig en onrechtvaardig. Onwettig, omdat zij in strijd zijn met het Geref. Kerkrecht, De schor sing van een dienaar des Woords, als mede van ouderlingen en diakenen, behoort volgens art. 79 der D. K. O. te geschieden door den plaatselijken Kerkeraad in overleg met den Kerke raad eener zustergemeente en niet door de Synode. Spr. karakteriseert deze afwijking van het Geref. Kerkrecht als een aan randing van het Koningschap van Christus over Zijn Kerk en noemt die een uiting van machtsusurpatie. Spr. noemt de Asser beslissing ver volgens ook onrechtvaardig. Geen der afgezette predikanten week af van de Belijdenis, ook Prof. Grosheide erken de volgens spr., dat Dr. Geelkerken niet ethisch, doch Gereformeerd was. De bedoelde predikanten weken echter af van „de leer van Assen", waaronder spr. verstaat de zintuiglijk waarneembaarheid der bekende vier bijzonderheden van het Paradijsver- haal. Dit wordt evenwel niet ontkend. Alleen zijn er, die gelooven, dat de slang niet instrument, doch de duivel zelf is. Het is volgens spr. niet waar, dat Dr. Geelkerken die dingen dispu tabel gesteld heeft; alleen heeft hij de mogelijkheid van een andere verkla ring gesteld. Assen daarentegen stelt haar opvatting op één lijn met Gods Woord, terwijl het volgens spr. een kwestie van exegese is. Ook Mr. Knibbe heeft volgehouden, dat de Sy node van Assen een exegetische kwes tie heeft gemaakt tot een confessionee le kwestie. Assen hoeft aan de drie Formulie ren van Eenigheid nog een vierde toe gevoegd: 1. ik geloof, dat de slang een wer kelijke slang is; 2. ik geloof, dat de slang met men- schelijke stem heeft gesproken (mis schien komt hier nog een amendement van Prof. Hepp op met menschelijke gearticulee rde stem) 3. ik geloof, dat de boom der kennis des goeds en des kwaads een hoorn is; 4. ik geloof, dat de boom des levens een boom is. Hoe is Assen tot zulk een opvatting gekomen? Spr. wijt dit aan achteruit gang van het geestelijk leven en ver- uitwendiging van het kerkelijk leven, aan dor confessional isme en star con servatisme, aan een staan naar leer- heiligheid, terwijl het met het leven zoo nauw niet werd genomen, Spr. noemt tenslotte nog een twee tal beschuldigingen tegen hem en zijn medestanders ingebracht: verzet tegen de kerkelijke vergaderingen en scheur makerij, die hij beide ongegrond acht. Laat ieder voor het aangezicht des Heeren uitmaken, wat zijn roeping is in de dagen van crisis die wij thans doormaken. In de korte pauze, die op de rede van Ds. v. cl. Brink volgde, werd ge collecteerd, terwijl gezongen wercl Ps. 25 vs. 4 en Ps. 119 vs. 3. De tweede spreker, Dr. J. G. Geel kerken, zeide 't als zijn recht en plicht te beschouwen, te midden der broo deren en als het moet in het open baar op tc komen tegen de beschul diging, dat hij zou zijn een Schriftaan rander en ondermijner der belijdenis, een kerkelijk revolutionair, straks een aspirant-dictator. Spr. heeft zijn recht gezocht op de hoogste vergadering der Kerk; dan blijven nog slechts twee rechtbanken over: die van het geweten zijner me- degeloovigen en van Jezus Christus den volmaakten Rechter. Omdat er zoovele eenvoudige broe ders en zusters in den lande voor spr. bidden, dat hij en zijn kerkeraad toch mogen worden terug gebracht naar de waarheid, is het noodzakelijk, dat spr. dezen voorlicht en hen mededeelt, dat hij vasthoudt aan de autoriteit van de Schrift. Ook zijn volgens spr. de groot ste geestelijke schatten der Geref. Ker ken in gevaar. Het gaat zoo verklaart men van weerszijden allereerst om het ge zag der Heilige Schrift. Doch spr. be grijpt maar niet, waarom men ter Sy node wel over Genesis 2 en 3, doch niet over Genesis 1 gesproken heeft. Spr. zegt, niet te tornen of te twij felen aan de historiciteit van Gen. 2 en 3, alleen stelt spr. de mogelijkheid, dat met de slang de duivel bedoeld wordt. Het gezag der Heilige Schrift moet de Heilige Geest in ons binnen ste vestigen, doch de Synode hand haaft het op kerkelijk-uitwendige, in tellectualistische wijze. Het gaat in de tweede plaats om de belijdenis tegen de leervrijheid. Spr. is .ook voor de belijdeniskerk, dat wist men in Assen ook wel, doch spr. wil, dat de belijdenis op Gods Woord is gegrond. Ook moet een belijdenis-uit spraak aan alle predikanten ter tee- kening worden voorgelegd, en dat durft men niet met de uitspraak van Assen, Er zijn tientallen van predi kanten in de Geref. Kerken, die het met Assen niet eens zijn, doch zich maar „conformeeren" om den broode. 't Gaat in de derde plaats om de vrij heid dgr Kerk van Christus tegen de bandeloosheid. Spr buigt voor 't wettig gezag der kerk; dat spr. niet teekende, was, omdat bij dan zijn geweten had verkracht. Het gaat in de vierde plaats om den wasdom van het geestelijk leven. Men verklaart, dat de Geref. Kerken zijn d e Kerk des Heeren, doch wat is het dan gemakkelijk, om tot het volk des Heeren te hehooren. Doch er moet wat anders gekend worden! De Geref. Kerk dreigt gelijk te worden aan de Kerk van Rome, waar ook het Evan gelie wordt verduisterd door men schelijke uitwendigheden. Spr. roept tot achting op voor de mannen, die alles in de weegschaal hebben gesteld voor hetgeen zij zagen als eisch van het Evangelie van Jezus Christus. Doch de voorgangers in de Geref. Kerk voeden het volk met baar lijke onwaarheden omtrent spr. en zijn aanhangers, waarvan spr. eenige voor beelden noemt. Spr. heeft 'geen ander euvel gedaan, dan de Geref. Kerken op haar gebreken gewezen en ze opge roepen tot bekeering. Spr. eindigt, met de aanwezigen op hun roeping te wijzen in verband met hun verantwoordelijkheid voor het geen geschiedt in de Geref. Kerken. Van de gelegenheid tot het stellen van vragen (debat was niet toege staan) werd door een achttal aanwe zigen gebruik gemaakt. Nadat de beide sprekers de gestel de vragen beantwoord hadden, ging te ruim 11 uur Ds. v. d. Brink in dankge bed voor. De vergadering had een rustig ver loop; alleen gaf een deel der aanwezi gen door applaus bewijzen van instem ming, toen enkelen voor de eer der Geref. Kerken opkwamen en van de andere zijde toen Dr. Geelkerken een eeresaluut bracht aan de „neutra le" en liberale pers, die de menschen z.i. beter over het kerkelijk conflict heeft ingelicht dan de Chr. pers. Aan de uitnoodiging, om na afloop der vergadering nog even na te blijven gaven enkelen gehoor. DE WONDEREN VAN HET HEELAL. Gistermiddag werd voor de pers en enkele genoodigden en gisteravond voor het publiek in liet Luxor Theater aan den Stationsweg de 2de van een reeks populair-wetenschappelijke voor stellingen gegeven, waarmede de di rectie van dit theater de vorige week Donderdag is begonnen en'die ze bij genoegzame belangstelling hoopt voort te zetten, zoodat elke Donderdag voor dit doel gereserveerd wordt. Deze 2de voorstelling bestond uit de vertooning van het machtige product van de Cultuur-afd. der Ufa: De Won deren van het Heelal. Met recht kan van deze film gezegd worden, dat ze de eerste geslaagde po ging is, om het publiek een levendige voorstelling te geven van de wonde ren, die dicht bij ons en ver van ons in het heelal door de voortschrijden de wetenschap en techniek kunnen waargenomen worden. Wij kleine menschen, die met beide voelen in de nuchtere alledaagsch- heid staan, en met meer bewondering opkijken naar een electrische boog lamp, clan naar den heerlijken sterren- Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Burgemeester G. van der Valk Bou man van Leiderdorp is overleden. De tentoonstelling van archieven van het Leidsch Studenten Corps fle- opencL Buitenland. Engeland weigert de 8-urendag- conventie te ratfficeeren. Hijmans over den stand der Bel- gisch-Fransche economische onder handelingen. Aardschokken in Oostenrijk. hemel, omdat we bij het eerste meer direct belang hebben, hebben wel eens noodig. om uit die alledaagscbe sfeer gerukt te worden om een enkel mo ment te schouwen in het peillooze heelal buiten ons met de wemelende sterrenbeelden, de tallooze werelden, die schijnen een eindeloos spel te spe len van op- en ondergaan. De film in Luxor gaf van dat mach tige heelal een prachtig beeld. Een wonder van techniek is deze film, waarop men ziet de planeten van ons zonnestelsel, de zon zelf en de maan. Duidelijk wordt getoond de ontwikke ling van de astronomie, de primitieve beschouwing van honderden jaren ge leden en de voorstelling van thans. Wonderlijk helder werd door deze film getoond het ontstaan van de jaar getijden, van eb en vloed, en van zoo vele andere wonderlijke dingen in de natuur. We zagen de planeten van ons zonnestelsel van meer nabij, toen we mei. een toestel, dat gedragen werd door een fabelachtige electrische kracht, een reis gingen maken naar Mars en enus en Saturnus. Met sui zelende vaart, tenslotte sneller dan het licht, gingen we voorbij de wemelen de sterren, totdat we tenslotte op aar de diriger. zagen gebeuren, die tiental len jaren geleden gebeurd zijn en die we thans zagen in omgekeerde volg orde. Zoo doorsneden we de ruimte, totdat de zwaartekracht had opgehou den te bestaan en tot aan het eind van het heelal, waar de eeuwige ruimte zich in oneindigheid uitstrekt. Tenslotte toonde de film het worden en vergaan van de werelden en de ca tastrofe die ontstaan kan, wanneer 'n botsing zou plaats hebben. Daarbij za^ gen we het branden der elementen en de ontzettende vuurregen in het heel al. Machtig was deze film. Onwillekeurig moet men denken aan het Psalmwoord: Hoe groot ziju Uwe werken, o Heere, Gij hebt ze alle met wijsheid gemaakt. Wanneer men het aldus beschouwt, dan ziet men deze film nog met ande re oogen cm stamelt de kleine mensch een woord van dank aan God, dat hij mag deel uit maken van zoo groot een schepping. Ds. F. C. VAN DORP. Wij yernemen, dat Ds. van Dorp, emeritus-predikant van Andijk, die j.l. Maandag op het station to Wor- merveer plotseling ernstig ongesteld werd en in een ziekeninrichting al daar moest worden opgenomen, in beterschap toeneemt. Men hoopt de patiënt binnen enkele dagen naar zijn woning te Santpoort te kunnen overbrengen. Van dit bericht zal zeker in vele kringen met voldoening worden ken nis genomen. PROF. Dr. H. A. LORENTZ. De toestand van Prof. Lorentz was he den onveranderd. De temperatuur was de zelfde als gisteren (n.l. 39 gr.). PROF. Dr. W. v. d. VLUGT. Prof. v. d. Vlugt heeft een rustigen nacht gehad. De algemeene toestand was heden bevredigend. EVANGELISATIE. Opgericht is in onze plaats een Evan- gelisatievereeniging, staande op Schrift en Belijdenis. Ze draagt kerkelijk een strikt neutraal karakter. Haar arbeid bepaalt zich tot huisbefT—zl. ziekensteun en het houden van bijeenkom sten. De eerste vergadering wordt gehouden a.s. Maandag, in 't gebouw Prediker, des avonds 8 uur. Spreker de he,er F. Luytjes van Leiden. INDOLOGENVEHEENIGING. Het bestuur van de Indologenvereeni- ging heeft zich voor dit jaar als volgt sa mengesteld: Th. II. M. Lobe, praeses; J. J. Drost, ab-actis; H. K. J. Cowan, quaestor; R. Beissel von Gymnich, assessor I en Bastiaanse, assessor IL

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1