CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
8s,e JAARGANG
VRIJDAG 27 JANUARI 1928
NUMMER 2345
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936
Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
Ia Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
EERSTE BLAD.
V Samen gegeten.
Het is in de internationale verhou
dingen zoo langzamerhand gewoonte
geworden, dat de partijen, die het een
of ander samen hebben te bedisselen,
ter verkrijging van 'n wederzijds mil
dere stemming, eens samen gaan eten.
In Genève is menige tafel aange
richt, waarvan men, niet alleen in stof
felijken, maar ook in 2edelijken zin,
kon zeggen, dat men verkwikt en ge
sterkt heenging.
Zoo was er ook in Indië een geladen
stemming ontstaan.
Gouverneur Generaal Fock had een
streng bezuinigingsbestuur moeten
voeren. De veiligstelling van den In-
dischen gulden was zijn doel. Dat doel
was bereikt toen hij aftrad. Toen kon
een mildere bestuursvoering intreden.
Als zoodanig trad Jhr. de Graeff op.
Toen deze echter reeds dadelijk van
een politiek van toenadering en ver
zoening sprak, trok men in sommige
kringen de wenkbrauwen saam en
dacht: wat zal dat worden?
De voorstellen inzake de inlandsche
meerderheid in den Volksraad en de
vertegenwoordiging van 't Inheemsche
element in .den Raad van Indië deden
de deur dicht.
Daarop is gevolgd de actie Trip, die
veel stof heeft opgewaaid, doch die is
geëindigd met een volledige overwin
ning van de vasthoudende regeering.
Was het wonder, dat men bleef vra
gen: wat nu?
Nu deed zich in het eeuwjubileum
van de Javasche Bank een schitteren
de gelegenheid voor om elkaar te vin
den. Daar toch waren de kopstukken
uit handel en cultuur en het bankwe
zen bijeen. Daar zat ook de Gouver
neur Generaal mede aan.
Verschillende klinkende redevoerin
gen zijn daar gehouden. Men wachtte
in spanning wat de Gouverneur Gene
raal zou zeggen.
De heer de Graeff heeft gesproken.
Hij verklaarde aan het slot, zoo lezen
wij in een beschouwing van de Neder
lander, te hebben gesproken uit de
volheid van zijn gemoed. In sidderen
de stilte luisterden de 500 aanwezigen,
bijna allen uit kringen, waar de on
rust ontstaan en de onwelwillende
uitingen waren gehoord. Men ver
wachtte iets bijzonders, misschien wel
een nadere verklaring, mogelijk een
voorzichtigen terugtred.
Maar dit bijzondere kwam niet.
„Men wacht op een woord", zeide
Jhr. de Graeff, „en toch zal ik dit
woord niet spreken".
De Gouverneur Generaal noemde
het een sprookje, dat de regeering on
welwillend zou staan tegenover het
kapitaal en geen waardeering zou heb
ben voor hetgeen het kapitaal had ge
wrocht en tot stand gebracht".
En met fijne hoffelijkheid tegenover
zijn gastheeren, vlocht de spr. hulde
en onderwijzing samen tot een per
soonlijk woord aan het adres van den
directeur de jubileerende bank: „voor
hem, Mr. Trip. was een tegenspraak
van dit sprookje onnoodig, maar het
was toch pijnlijk en bedroevend, dat
het sprook je in de wereld had kunnen
komen. Bevatte het sprookje ook
maar ecnige waarheid, de Gouverneur
Generaal zou tot dit feestmaal niet
zijn gekomen".
Met een gelukwensch en de uitnoo-
diging tot een heildronk op den bloei
en den voorspoed van de Javasche
Bank, werd het woord van Jhr. de
Graeff besloten.
In het overweldigend gejuich, dat
de diepe stilte verbrak, welke tijdens
het spreken van den Gouverneur Ge
neraal had geheerscht, verstierven de
laatste klanken van wantrouwen en
misverstand, die in de laatste maan
den de atmosfeer in Indië hadden be
dorven.
Het staat nu vast, dat de politiek
van samenwerking en vertrouwen,
door den Gouverneur Generaal met
volharding gevolgd, even sterk geldt
als de inheemsche bevolking, die ver
trouwen stelt in de kracht en de be
doelingen van het Nederlandsche Gou
vernement als de Europeesche neder
zetting, in het bijzonder de vertegen
woordigers van het kapitaal, belast
met de verantwoordelijkheid voor on
dernemingen en ontginningen, waar
van zoo ontzettend veel afhangt voor
de ontwikkeling en de toekomst van
Indië.
Deze vertegenwoordigers van dit ka
pitaal bewezen door de overweldigen
de uiting hunner instemming, het
woord van den Gouverneur Generaal,
sterker nog het hart, waaruit dit
woord opwelde, te hebben verstaan.
Misschien gaf een onbewust besef
van een tekort aan vertrouwen, dat
in dezen kring geheerscht had. te
meer drang, thans van het verdwijnen
van dit te kort ondubbelzinnig te ge
tuigen.
Laat ons hopen, dat hiermede de ge
spannen verhouding voor goed ver
dwenen is.
STADSNIEUWS.
DE PROF. BUYS-HERDENKING.
Behalve de reeds vermelde personen
waren bij de Buys-herdenking in het
Groot-Auditorium o.a. nog aanwezig
de oud-minister en de oud-gouverneur
generaal van Ned. Indië, Mr. D. Fock
Mr. G. Scheltema, als secretaris
van het college van de visscherijen,
de burgemeester van Utrecht, Mr. J. P.
Fokkema Andreae, Mr. G. Vissering,
president van de Nederlandsche Bank
en het gemeentebestuur van Leiden,
het collegium van het Leidsch Studen
ten Corps,, en de besturen van de Ver.
voor Vrouwelijke Studenten, van de
R. K. Studentenvereeniging „St. Au-
gustinus" en van de Ver. voor Staat
kunde.
De receptie, welke het herdenkings
comité hierna in de Senaatskamer ge
houden heeft, was druk bezocht.
De op de herdenkingsbijeenkomst
aanwezige autoriteiten en besturen
van corporaties waren daar tegenwoor
dig.
Eenige dames-studenten boden thee
en andere ververschingen aan.
Tegen het einde der receptie bracht
de president curator der Leidsche U-
niversiteit, Jhr. de Gijselaar, het her
denkingscomité dank voor het geno
men initiatief, waarbij hij in het bij
zonder het woord richtte tot den voor
zitter Staatsraad Prof. Fabius.
Na afloop der receptie begaven de
ministers Kan, Beelaerts van Blok
land, Donner en van der Vegte, alsme
de de leden van het comité en ver
scheidene professoren zich naar de
studentensociëteit Minerva, waar het
collegium van het L. S. C. receptie
hield.
PROF. DR. H. A. LORENTZ.
In aen toestand van Prof. Lorentz
is een gunstige wending gekomen,
welke hoop geeft op volledig herstel.
STOPPLAATSEN AUTOBUSSEN.
Door de Ned. Brockway-Mij. en de
Haarlemsche Brockway-Bus-Mij. is
het volgende schrijven gericht aan het
College van Burgemeester en Wethou
ders der gemeente Leiden.
Edelachtbare Heeren,
Ondergeteekende, Martin C. van der
sche Brockway Bus Mij. te Amster
dam, welke op haar beurt de directie
Wal, directeur der N. V. Nederland-
voert over de N. V. Haarlemsche
Brockway Bus Mij., gevestigd te Heem
stede, heeft de eer U te berichten.
dat zij, conform de door U per 1
Jan. 1.1. ingestelde politie-verordening,
hare autobussen niet meer doet stop
pen voor het in- en uitstappen van
passagiers aan het stationsplein in
uwe gemeente;
dat zij meende, alvorens te protes-<
teeren tegen dit groote ongerief voor
het reizend publiek en het voor haar
daaruit onvermijdelijk volgend finan-
cieele nadeel, eerst af te moeten wach
ten, hoe in de practijk de gevolgen
dier verordening zouden zijn;
dat zij thans, na een halve maand,
o'ver voldoende gegevens beschikt, om
te kunnen bewijzen, dat niettegen
staande dient te worden aangenomen
dat, nu de geregelde klanten aan de
zen maatregel gewend zijn, toch blijkt,
dat het veroorzaakte ongerief vooral
in de richting Haarlem ernstig is en
groot;
dat, zoolang iedereen met allerlei
mag stoppen en stationeeren aan het
trottoir der café's, etc. aldaar, er geen
reden is om bezwaren te hebben, dat
tweemaal per uur een publiek vervoer
middel aldaar stopt, hetwelk toch in
de eerste plaats in aanmerking komt
om zoolang mogelijk te worden ont
zien;
dat dan ook deze maatregel hoog
stens als oorzaak kon hebben, dat
derden misbruik maakten van den toe
stand, door met een autobus soms
510 minuten midden op den weg
aldaar te blijven staan;
dat zij van meening zijn, dat derge
lijke gevallen ook op andere wijze wa
ren te voorzien, zonder dat zij daar
door worden getroffen;
reden, waarom zij zich thans tot
Uw geacht college wendt met het ver
zoek, ten spoedigste wederom in de
gelegenheid te worden gesteld aan het
Stationsplein zelve, te stoppen voor
het opnemen en uitlaten van passa
giers.
Hoogachtend,
N. V. Ned. Brockway Bus Mij.
(w.g.) Martin C. van der Wal.
FAZAR CHR. FRÖBELSCHOOL.
Ee bazar, welke ten bate van Je
Chr. Fröbelschool aan de Heerensin
gel op a.s. Woensdag, Donderdag en
Vrijdag zou worden gehouden, is door
ziekte van één der Comité-leden uit
gesteld tot 2U, 21 en 22 Februari a.s.
Het Comité verzocht ons, de lezers
hierop attent te maken met verwij
zing naar de desbetreffende adverten
tie in dit nimmer, waaraan wij gaar
ne voldoen.
WETENSCHAPPELIJKE VOOR
DRACHTEN OVER HET
KATHOLICISME.
Gisteravond heeft prof. Verhaar, van
W armond, zijn onderbroken acade
mie-voordrachten voortgezet in bet
Klein-Auditorium der Universiteit.
Deze serie handelt over enkele „Le
venspraktijken". Dezen avond werd
gesproken over de katholieke leer en
praktijk der goede werken.
Na een korte inleiding liet Spr. in
een eerste deel zien, wat in deze voor
dracht bedoeld wordt met goede wer
ken. Bovendien werd de objectieve en
subjectieve norm aangegeven, waar
door wij kunnen bepalen of een han
deling goed genoemd kan worden. In
een tweede deel werd de algemeene
ethische waarde zoowel van de na
tuurlijke als van de bovennatuurlij
ke goede werken nader omschreven.
Het derde deel behandelde de nood
zakelijkheid en de meritorische waar
de der supernatureele, goede werken.
Die noodzakelijkheid werd aange
toond èn uit de Schrift èn uit de re
de. Dat onze goede werken ook meri
torische waarde hebben voor het be
reiken van ons einddoel (de eeuwige
zaligheid) werd zeer uitvoerig aange
toond door een reeks Schriftuurteks
ten (vooral uit den Jacobusbrief) en
door de universeele opvatting der
oud-christelijke Kerk. Tevens werden
de objecties weersproken, als zou de
ze leer tekort doen aan de verdien
sten van Christus en als zou deze leer
tot egoisme voeren.
In het vierde deel werden enkele
korte beschouwingen gegeven over
de psychische, cultureele en sociale
waarde der goede werken, waardoor
nog duidelijker deze katholieke leer
en praktijk gerechtvaardigd wordt.
Het zal wel niet noodig zijn voor
onze lezers, een uitvoerige weerleg
ging van het standpunt der R.-K. Kerk
te geven. Zij weten immers uit den
Heidelbergschen Catechismus, dat
goede werken wel beloond worden
door God, doch dat deze belooning
niet uit verdienste maar uit genade
geschiedt.
En de norm, waardoor wij kunnen
bepalen of een handeling goed is, is of
zij uit een waar geloof, naar de wet
Gods en Hem ter eer geschiedt.
NA DE LAGERE SCHOOL.
Curatoren van het stedelijk gym
nasium alhier hebben tot den Minis
ter van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen een schrijven gericht, waar
in zij verzoeken:
le. dat het Fransch op de lagere
school, waaraan het gymnasium
aansluit, weer ingevoerd worde;
2e. dat er een 3-jarige tusschen-
school tusschen de lagere school en
de 3de klasse van het gymnasium
opgericht worde met een gemitigeerd
klasse-leeraren-stelsel;
3e. dat op grond van den uitslag
van het verplichte admissie-examen
en van „tests", beide getoetst aan ver
klaringen van het hoofd van de be
trokken lagere school, worde bepaald,
wie tot het gymnasium wordt toege
laten, wie tot de tusschenschool, en
wie wordt afgewezen;
4e. dat het leerplan der gymnasia,
en in aansluiting hieraan het program
ma van het eind-examen, herzien wor
de in dier voege, dat voor de A-leer
lingen en de aanstaande juristen on
der de B-leerlingen voor wat de wis-
en natuurkundige vakken, en voor de
B-leerlingen, uitgezonderd de aan
staande juristen, voor wat de oude ta
len betreft, de eischen gewijzigd wor
den, aldus, dat, bij volledig behoud
der essentieele algemeen vormende
elementen van het onderwijs in die
vakken, de omvang der leer- en exa
menstof aanmerkelijk worde geredu
ceerd.
LEIDSCH STUDENTENCORPS.
Morgen zal vanwege de provinciale
gezelschappen van het L. S. C. het
elfde pan-provinciale congres plaats
hebben.
Om 5 uur vindt een receptie in de
Sociëteit Minerva plaats, gevolgd
door een contTes en gemeenschappe-
1 ijken maaltijd.
Het congres wordt besloten met een
avondfeest in de sociëteit Minerva.
LEIDSCHE CHR. RADIO-VEREEN.
Zooals reeds gemeld, zal op 20 Febr.
a.s., 's avonds half acht, in de Stads
gehoorzaal een uitzendavond van de
Leidsche Chr. Radio-vereeniging ge
geven worden.
De samenkomst zal onder leiding
staan van den Voor Kier der L. C. R.
V., Es. W. Bouwman.
De burgemeester, Mr. A. van de
Sande Bakhuyzen, zal het woord voe
ren, terwijl voorts door tal van mu
ziekgezelschappen en zangverenigin
gen medewerking is toegezegd.
Uit alles blijkt, dat er veel sympa
thie voor deelname aan dezen avond
bestaat, zoodat een volle zaal verwacht
wordt.
OPLICHTING.
Bij zekere K. K. alhier vervoegde
zich dezer dagen een schipper, die
voorgaf een motorboot te willen hu
ren, terwijl hij dan de zoon van K. te
gen een flink salaris in dienst zou ne
men. Hij had echter voor de onkosten
der registratie enz. geen geld, waar
voor hij van K. een bedrag van 25
vroeg, dat deze hem verstrekte. Later
bleek evenwel, dat de welbespraakte
schipper een oplichter was.
INTERACADEMIALE MOTORCLUB.
Eenige leden van het L. S. C., die
verledén jaar aan den interacademia-
len motorrit te Delft deelgenomen
hebben, hebben het initiatief geno
men ook dit "jaar zulk een rit te orga-
niseeren. De datum is op 25 April
vastgesteld.
Aan den Minister van Waterstaat
is reeds goedkeuring aangevraagd.
Er.heeft zich een voorloopig comité
gevormd om tot definitieve oprichting
van een interacademiale motorclub
te geraken. De vergadering hiertoe
zal a.s. Dinsdag plaats hebben.
Dr. W. J. LENTE, f
Ds. W. J. Lente, Remonstrantsch
predikant alhier, is hedenmorgen, ter
wijl bij op zijn rijwiel reed op de Lan-
gebrug van zijn rijwiel gevallen en
blijven liggen.
Hij werd in de gymnastiekzaal van
de openbare lagere school binnenge
dragen, waar hij bleek te zijn overle
den, vermoedelijk ten gevolge van
een hartverlamming.
Ds. Lente werd 22 Aug. 1874 te Den
Haag geboren. Na te Leiden gestu
deerd te hebben, werd bij in 1902 be
roepen tot predikant te Oude Wete
ring, welke gemeente hij in 1904 voor
Leiden verliet.
SEMPRE CRESCENDO.
Het eerstvolgend concert van het
Leidsch Studenten Muziekgezelschap
Sempre Crescendo zal plaats hebben
6 Maart in de Stadsgehoorzaal.
Ten nadeele van mej. K. is in de
Boerhaavestraat een rijwielbelasting-
plaatje ontvreemd.
Door de politie alhier zijn aan
gehouden de gebr. A. v. d. H., schip
per, en. G. v. d. H., los werkman, en de
chauffeur P. M., allen wonende al
hier, verdacht van kaasdiefstal. Het
betreft hier de diefstal van kaas en
vet ten nadeele van een schipper, lig
gende in de Haven. Later is het ge-
stolene teruggevonden in oen sloot te
Oegstgeest. De gebr. v. H. zijn reci
divisten.
BINNENLAND.
Z.K.H. PRINS HENDRIK.
Z.K.H. de Prins heeft het voorzitter
schap aanvaard van het eerecomité, dat
gevormd wordt voor den vierdaagschen
marsch, uitgeschreven door den Neder-
landschen Bond voor Lichamelijke oefe
ning, aan welken marsch, die 17, 18, 19 en
20 Juli te Nijmegen wordt gehouden, dit
maal een internationaal karakter wordt
gegeven.
VERJAARDAG VAN DEN EX-KEIZER.
Men meldt uit Doorn:
Gisteravond omstreeks 9 uur is de ge
wezen Duitschê kroonprins te Doorn aan
gekomen met het doel een bezoek te bren
gen aan zijn vader, die heden jarig is.
Gistermiddag waren reeds verschillen
de gasten aanwezig, onder wie Prins Hein-
rich, de broer van den gewezen keizer,
diens dochter, Prinses Victoria en gemaal,
de hertog van Brunswijk, alsook de Prin
ses van Hessen en haar zoon, de landgraaf
van Hessen.
In verband met den verjaardag had he
denochtend een speciale godsdienstoefe
ning op huize Doorn plaats.
GEMEENTERAAD VAN HAARLEM.
De gemeenteraad van Haarlem zette j.l.
Donderdagmiddag de behandeling van de
begrooting voort. Uitvoerig werd de kwes
tie der werkverruiming en de bedeeling
van het Burgerlijk Armbestuur besproken.
Een voorstel-v. Ressel om uit een oogpunt
van werkloosheidsbestrijding de boomen
aan den Zjjlweg te verplaatsen ging naar
B. en W. om advies. Een voorstel koppen
om voor de verleening van bijdragen in de
kosten van verpleging van arme krank
zinnigen de commissie voor de verpljeg-
gelden te hooren, werd verworpen. Een
voorstel-Koppen om het B. A. te verzoe
ken de uniforme kle^ding in het stads-,
armen- en ziekenhuis door een njrrnale
kleeding te vervangen, werd naar B. en
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Adrertentiin per regel 22'/t cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel lariel
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiin bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da-
gelijke geplaatat ad. 40 cents
Binnenland.
Verschenen is de Memorie van Ant
woord inzake wettelijke regeling ra
dio-omroep.
De nieuwe golflengte van Halzen.
Buitenland.
Het Amerikaansche lnchtvaartpro-
gram.
Tusschentijdsche verkiezing te Fa-
versham; een succes voor de conser
vatieven.
De samenstelling der nienwe Noor-
sche regeerüng.
W. gezonden om prae-advies. Een voor-
stel-Mizerus om den post subsidies aan
vereenigingen voor hulpverleening aan
kraamvrouwen te splitsen en de Chr. Ver
een. tot Kraamhulp 1900 subsidie te ver-
leenen, werd verworpen met 4 stemmen
voor. Daarna wordt begonnen met de be
handeling van het hoofdstuk Belastingen.
DE TOESTAND IN ZEEUWSCH-
VLAANDEREN.
Door het Tweede Kamerlid, den heer
Kortenhorst zijn aan den Minister van Fi
nanciën, Voorzitter van den Raad van
Ministers, de volgende schriftelijke vra
gen gesteld.
Is de Regeering bereid mede te deelen,
welke wenschen omtrent den socialen en
economischen toestand van Zeeuwsch-
Vlaanderen in den laatsten tijd aan de Re
geering en meer speciaal aan de Minis
ters van Waterstaat en van Arbeid, Han
del en Nijverheid, zijn bekend geworden?
Wil de Regeering de Kamer op de hoog
te stellen van den stand der werkloosheid
en van den economischen toestand in het
algemeen van dat gewest?
Is de Regeering voornemens, om in het
economisch belang van Zeeuwsch-Vlaan-
deren maatregelen te treffsn? Zoo ja,
waarin zullen die maatregelen bestaan?
S.S. „PRINS DER NEDERLANDEN".
Het stoomschip „Prins der Nederlanden"
wordt Zaterdagmorgen 6 uur van Batavia
te IJmuiden en te 10 uur te Amsterdam
verwacht.
TWAALF INDIë-VLUCHTEN IN 1929?
Het jaar 1929 zal waarschijnlijk het jaar
der Indië-vluchten worden. Niet minder
dan twaalf tochten naar onze Oost en te
rug hoopt men dan te ondernemen, het
geen dus neerkomt op een maandelijksch
vertrek en terugkomst van een postduif.
Van de resultaten, welke deze vluchten
zullen hebben, zal bet in het leven roepen
van een geregelde luchtverbinding met on
ze koloniën grootendeels afhangen. Uit
den aard der zaak is echter nog niets de
finitiefs vastgesteld.
Dit alles is nog slechts een plan der K.
L. M., dat, wil het verwezenlijkt worden,
volledigen steun en medewerking der pos
terijen zal behoeven, daar bet in de be
doeling der K. L. M. ligt deze vluchten ge
heel ten behoeve van het postvervoer te
organiseeren. Daar men zich op het oogen-
blik nog niet met het hoofdbestuur der
posterijen over deze aangelegenheid in
verbinding heeft gesteld, waaruit wel
blijkt, dat dit grootsche plan nog in een
beginstadium verkeert, valt over de kans
van slagen ervan nog niets te voorspellen.
WETTELIJKE REGELING RADIO-
OMROEP.
Verschenen is de Memorie van Ant
woord op het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer aangaande bet ontwerp
tot aanvulling en wijziging van de tele
graaf- en telefoonwet 1904, zooals deze
laatstelijk is aangevuld en gewijzigd bij
de wet van 31. Mei 1923.
De Minister zegt daarin o.m., dat hij er
thans meer dan ooit van overtuigd is, dat
in de radio nog zooveel ontwikkeling, zoo
veel vinding en onvoorzien gebruik ver
borgen is, dat het hoogst onpraetisch zou
zijn, definitieve regelingen in de wet vast
te leggen. Richtinggevende, dat zijn te
vens beperkende, bepalingen moeten in
deze wetsaanvulling zooveel mogelijk ver
meden worden, omdat ainstonds zal kun
nen blijken, dat de practijk zich niet meer
aan die beperking kan storen.
Ten aanzien van hetgeen betreffende de
controle op hetgeen door middel van de
inrichtingen wordt uitgezonden, is opge
merkt, vestigt de Minister er de aandacht
op, dat te onderscheiden valt de bevoegd
heid aan het uitvoerend gezag, te verlee-
nen tot regeling der materie, en de be
voegdheden, die krachtens die regeling
c.q. door de regeering. zouden worden uit
geoefend. De regeling bij algemeenen
maatregel van bestuu: is als een tusschen-
fase te beschouwen, welke gelegenheid
biedt, zonder eenige belemmering van de
verdere ontwikkeling, nauwkeurig deze
gade te slaan, te dienen en te leiden door
herziening en aanlassing van de regelii;
wanneer dat noodig is, om zoodoende