CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Oit nummer beslaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. STADSNIEUWS. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 8«" JAARGANG WOENSDAG 25 JANUARI 1928 NUMMER 2343 ODRANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waai agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden «przOp Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 j&VöjjGff Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen dobbel Uriel Bij contract belangrijk^ redactie Kleine Advertentiën bij vóoraitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Slapende gravamina* Nu in Antirevolutionairen kring een levendige belangstelling komt voor een nadere uiteenzetting van de beteekenis van art. 36 onzer Neder- landsche geloofsbelijdenis, doet rnen in den kring der Staatk. Geref. heel wat moeite om dit verkeerd voor te stellen. Eerst werd in De Banier, aan de hand van een citaat uit het rapport van de Deputaten van de Synode der Geref. Kerken van 1905 te Utrecht ge houden, waarin werci betoogd, dat men art. 36 der Belijdenis moet zien in zijn historische beteekenis, als volgt opgetornd tegen de Geref. op vatting: „Zoo zien wij, dat men er niet is met een klein gedeelte uit artikel 36 te schrappen. Het eene hangt met het andere zeer nauw te zamen en wie het eene schrapt en het andere be houdt, doet geweld aan de belijdenis. Men deed dan beter het geheele arti kel op een paar zinnen na te schrap pen, want aan het gedeelte, wat men heeft behouden, geeft men een geheel andere beteekenis dan de opstellers, en doet men denken aan hen, die „schijnbaar aan de Confessie vast houdende, haar een gansch andere meening onderschuiven". Het is niet zonder beteekenis, dat de R.-K. Dr. Schaepman in 1899 eens in de Tweede Kamer aan het adres der A.-R. zeide, dat een gedeelte van art. 36 aan hen reeds menige moeilij ke oogenblikken bezorgd had. Met ge wijzigd artikel 36 echter kon men met Rome gemakkelijk het pad der coalitie bewandelen". Naar aanleiding van het schema, door den heer Schouten voor het Ver band van Antirevolutionaire Propa- gandaclubs behandeld, schreef De Banier: „Er bestaat dus blijkbaar wederom een slapend gravamen. Het zou wel wenschelijk zijn, dat zulke leden niet doorgingen met ver der te ageeren tegen hun eigen belij dend, Joch begonnen met een grava men in te dienen. Dan kan meteen overwogen worden, hoe niet slechts een negatieve, (zooals in 1905) doch ook een positieve oplossing ware te vinden. Op de laatstgehouden Synode der Geref. Kerken te Leeuwarden zeide Prof. Hoekstra (volgens het verslag in De Standaard, 2 Sept. '27), sprekend over de uitbouw der Belij denis: „Wat de punten betreft: Spr. zou wenschen, dat eindelijk, na 22 jaar de wonde, in 1905 in art, 36 aange bracht, geheeld werd. Die wonde bloedt". Wij ontmoetten reeds ergens de zeer bescheiden geopperde vraag, of aan art. 36 in onze geloofsbelijdenis wel plaats zou zijn gegeven, als Guido de Brés geen w-derdoopers op zijn weg ontrnntt had. Wie weet hoever het nog eens komt". De Banier kan gerust zijn. Er wordt In onzen kring voldoende aandacht geschonken aan dit punt. Maar De Banier, die zoo bang is voor slapende gravamina moge wel eens in den kring der Staatk. Geref. rondzien, zoo ergens dan is daar sprake van slapende gravamina. Wij wvjzen slechts op de kwestie van ver zekering, pensioen, vrouwenkiesrecht, etc. Omtrent deze punten heerscht in dien krir»c nog volstrekt geen een stemmigheid VOORDRACHTAVOND VAN MEVR. S. ROYAARDS. Onder auspiciën van het Algemeen Nederlandsch Verbond en het Dietsch Studentenverbond (afdelingen Lei den) hield gisteravond in het Nut van 't Algemeen Mevr. S. Royaards een voordrachtavond, waarvoor zeer veel belangstelling bestond. Ook onze bur gemeester, Mr. A. v. d. SandeBak huyzen en zijn échtgenoote waren aanwezig. Prof. Dr. P. J. Blok, de voorzitter van de afdeeling Leiden van hot Al gemeen Nederlandsch Verbond, ver welkomde mevr. Royaards op harte lijke wijze en bracht dank aan mej. v. d. Sande Bakhuyzen, jkvr. von Weiier, mevr. de Vries en het Leidsch Tooneelverbond voor hunne bemoeiin gen waaraan het onder meer te dan ken was, dat zoovelen tegenwoordig waren. Tenslotte richtte Spr. zich nogmaals tot Mevr. Royaards en sprak zijn beste wenschen uit voor het herstel van haar man, die momenteel onge steld is. Vervolgens begon Mevr. Royaards haar voordrachtenreeks met het der de bedrijf van Gijsbrecht van Aemstel. Met haar diep-melancholische stem deed ze dit bedrijf leven zonder veel pathos zich zelve gelijk blijvend, maar toch met ingehouden temperament, eenvoudig en schoon. Mevr. Royaards heeft geheel haar eigen trant van voordragen. Ze werkt bijna uitslui tend met haar stem en met haar ge laatsexpressie. Ze schaart de klanken in een eigenaardig rhythme waardoor men onwillekeurig geboeid wordt. Na liet gedeelte uit Gijsbrecht van Aemstel, gaf Mevr. Royaards een ge dicht van Hooft en eeu jolig snaaksch liedje van Breeroo om daarna op uit nemend schoone wijze voor te dragen: „Gebroken Kleuren", van Henriëtte Roland Holst. Hoe innig werd deze heerlijke poëzie door de kunstenares vertolkt. We hoorden do zachte jubel en het stille klagen van de vrouwen ziel met oneindige melancholie en trotsch vertrouwen op de toekomst. Na de pauze vertelde Mevr. Royaards de sproke Beatrijs van Boutens. Met haar zachte stem schilderde ze de zoe te zuster, die haar leed en haar ge luk vertelde aan de gebenedijde Moe der. We zagen haar heengaan in den ouden mantel om de pijn te stillen in het hart, dat om haar leed en de Moe der haar dienst waarnemen bij de kloosterpoort en slapen op het smalle bed en toen na de wereldlijke taak de zoete zuster terugkwam, zagen we het stille licht in de hal toen de Moeder haar kindje weder op de arm nam en het klooster juichte omdat Maria te ruggekomen was uit den hemel. We begrepen den stillen omgang tus- schen de gebenedijde Moeder en de zoete Beatrijs, die alleen aan haar al les vertelde, omdat men slechts ver geven kan als men zelf heeft meege maakt. Ten slotte gaf Mevr. Royaards een tweetal sprookjes van Andersen: „Twaalf met de Post" en de „Sneeuw man". Hierbij vertelde ze dat ze met haar man tijdens zijn ziekte de sprook jes heeft bestudeerd en tot de slotsom gekomen was, dat de vertaling van Mevr. M. v. Edenvan Vloten verre weg de beste is en dat de illustraties het beste zijn van Hans Degener. De illustraties van Dulac e.a. behooren meer bij Oostersche sprookjes dan hij die van Andersen. Aan het eind van den avond ont ving Mevr. Royaards een langdurig en hartelijk applaus. Namens het Dietsch Studentenver bond werden haar door den heer Bijll Nachenius bloemen aangeboden. ONTSPANNINGSAVOND VOOR DE WERKLOOZEN. Gisteravond is in „Prediker" een ontspanningsavond gegeven vanwege den Chr. Besturenbond voor de werk- loozen der aangesloten organisaties met hun gezinnen. De voorzitter van den Chr. Bestu renbond, de heer J. B. H. Grotenhuis, opende de samenkomst, liet zingen Ps. 89 1 en 8, las een gedeelte van 1 Cor. 1 en ging voor in gebed. In zijn openingswoord wees de voor zitter op het doel van dezen avond, dat bestaat in ontspanning. Daarom zal Spr. geen lange openingsrede hou den en ook niet de economische moei lijkheden bespreken. Niet alsof wij dit niet aandurven, doch daar is het thans de plaats niet voor; wij hebben dit reeds onlangs gedaan in een spe ciaal met dit doel belegde samen komst. Spr. dankte allen, die zoo bereid willig waren geweest mede te willen werken, om deze bijeenkomst op te luisteren, zooals het strijkje onder leiding van den heer Ben Spruyt en de gasfabriek die eenige komische films had beschikbaar gesteld, en eindigde met zijn beste wenschen uit te spreken voor het welslagen dezer samenkomst. Hierna liet eerst het strijkje zich op verdienstelijke wijze hooren, en ver volgens werd een film afgedraaid en door den heer v. d. Meer van de Licht fabrieken geëxpliceerd, getiteld: „Van een kookboek en een gasfornuis". Een mevrouwtje wilde haai man met een appeltaart verrassen, doch sloeg in haar kookboek een blaadje te veel om, zoodat zij twee recepten door el kaar kreeg en er in de appeltaart ook ansjovis* Spaansche peper, kruiden, enz. kwam, welke vergissing tot aller lei verwikkelingen aanleiding gaf. De volgende film was: „Een week zonder electriciteit". Een man en vrouw hebben 'n weddenschap ge daan, dat zij het een week zonder electriciteit zullen doen, doch moeten het reeds na een dag opgeven, omdat het leven absoluut onmogelijk werd. Tal van komische tafereeltjes deden de aanwezigen telkens schudden van 't lachen. Tenslotte werd nog een korte film „Het meisje voor alles" afgedraaid, waarna de muziek nog een vroolijk stukje ten beste gaf. De mannen werden op sigaren, de vrouwen en kinderen op stukken cho colade getracteerd en het was 11 uur, eer men het wist. De samenkomst werd ten slotte door den voorzitter met dankgebed gesloten. De belangstelling had, gezien het aantal werkloozen hier ter stede, nog wel grooter kunnen zijn. Toch kan de avond als goed geslaagd beschouwd worden: de aanwezigen hebben ont spanning in den besten zin des woords gehad. UITGENOODIGD TOT DEBAT. De heer J. B. H. Grotenhuis, voor zitter van den Chr. Besturenbond hier ter stede, is door den Leidschen Be- stuurdersbond tot een debatverg^ide- ring uitgenoodigd, zulks in verband met zijn uitlatingen, in de pers en laatstelijk in een vergadering van Christelijk georganiseerde werkloo zen gedaan, waarin hij sprekende over de werkloozenzorg, critiek heeft ge leverd op de houding der moderne vakbeweging en haar leiders, en hen o.a. demagogie heeft verweten. Van de zijde der moderne beweging zou dan door den secretaris van den Leidschen Bestuurdersbond, den heer J. J. van Stralen het woord gevoerd worden. De heer Grotenhuis heeft den secre taris van den L. B. B„ den heer Van Stralen geantwoord, dat' hij diens schrijven in de eerstkomende be stuursvergadering van den Chr. Be sturenbond aan de orde zal stellen en hem daarna mededeeling zal doen van de beslissing, die het bestuur in deze aangelegenheid genomen heeft. NEDERL. GENETISCHE VEREEN. Dinsdag 31 Jan. a.s. zal in het Bota nisch Laboratorium, Nonnensteeg al hier, Mej. Prof. Dr. T. Tammes, hoog- Ieerares in de Genetica aan de Rijks universiteit te Groningen een voor dracht houden over: „Wat weten wij van den mensch?" Na afloop zal eer. huishoudelijke vergadering van de afdeeling „Erfe lijkheidsleer van den Mensch" van bovengenoemde vereeniging plaats hebben. NATIONALE LANDETORMD-G. Wij ontvingen van den Secretaris van de Plaatselijke Landstorm-com missie een circulaire, waarin reclame gemaakt wordt voor een dit jaar te 's-Gravenhage te houden Land stormdag. Men hoopt dit jaar in Den Haag van de 50.000 militair geschoolde Bij zonder Vrijwillige Landstormers een 20.000-tal tezamen te brengen. Dat zal een middel moeten zijn om bij ver nieuwing aan de revolutiemakers toe te roepen: Houdt Uw handen thuis, als "ge niet kennis wilt maken met het zwaard der gerechtigheid. De Commissie rekent hierbij op den steun der burgerij. Een steun ook in financieel opzicht. Wie er meer van wil weten vrage aan een der leden van de Plaatselijke Commissie van de B. V. L.: Mr. A. v. d. Sande Bakhuyzen, Eere-voorzitter; Ds. H. Thomas, voorzitter; H. J. La- mers, secretaris; C. A. de Bruyn; Pa ter P. C. Frigge (lid gewestelijke com missie); M. H. A. Juta; J. Maas; A. Parmentier; D. C. v. Peype; A. L. Reimeringer. DE BOUWVERORDENING. Bij gelegenheid van de j.l. Zaterdag gehouden vergadering der onderaf- deeling Leiden en Omstreken van den Ned. Bond van Gemeenteambtenaren werd door den heer C. F. E. Kiers, di recteur van het Bouw- en Woningtoe zicht alhier een voordracht gehouden over: „De grondslagen der Bouwver ordening". De spreker verdeelde de ze in: le. de juridische; 2e. de stede- bouwkundige en 3e. de technisch-hy- giënische grondslagen. Bij het eerste punt werd onder de oogen gezien de eigendomsbeperking door bouwverordeningen en de billijk heid tot schadeloosstelling in bepaal de gevallen, het verschil tusschen de voorschriften gebaseerd op de Woning wet en op art. 135 der Gemeentewet, alsmede de moeilijkheden en de pro blemen. die opgeroepen worden door de redactie van de artt. 5 en 6 der Woningwet en de verkeerde toepas sing daarvan in vele gevallen in de praktijk. Daarna werd in het kort uiteengezet de beteekenis van de moderne stede- bouwkunde, de taak der overheid daaromtrent en het begrip zóning van het uitbreidingsplan. Dit plan werd besproken als het bebouwingsplan, dat de woning van de gemeenschap d.i. de geheele bevolking van een be paald gebied regelt, in tegenstel ling van de bouwverordening die zich meer beperkt tot de woning, de ver blijfplaats der individuen der gemeen schap. liet uitbreidingsplan dient aan de bouwverordening vooraf te gaan, terwijl als schakel moeten fungeeren onderscheidene bebouw! ngsverorde- ningeu, regelende rooilijnen, bebou wingsprofielen enz. De teehnisch-hygiënischo grondsla gen in eene bouwverordening te ver zorgen, werden in het kort besproken, waarbij meer in het bijzonder werd behandeld de toetreding van licht en lucht in de woningen door een goede verzorging van de open ruimte voor, naast en achter de woning en, de ver lichting. De voordracht werd daarna toege licht door een serie lantaarnplaatjes, waaruit ten duidelijkste bleek, hoe wèl en hde niet gebouwd dient te wor den, in verband met hygiëne, gezond heid, enz. der bevolking. De lezing welke o.a. werd bijge- gewoond door een lid der commissie van fabricage en door enkele techni sche ambtenaren, die daartoe uitge noodigd waren, had zeer veel succes. KANTOOR ARMENRAAD. Wij vernemen dat er bij het gemeen tebestuur plannen bestaan het kan toor van den Armenraad, thans ge vestigd aan het Rapenburg, binnen kort te verplaatsen naar het gebouw van het Burgerlijk Armbestuur aan de Mare alhier. De boven dit gebouw zich bevinden de bovenwoning zal, na een kleine verbouwing, worden ingericht als kantoor van den Armenraad, met af zonderlijken ingang aan de Lammer markt. Beide bureaux blijven natuurlijk geheel van elkaar gescheiden, maar het feit, dat zij voortaan in één ge bouw zullen gevestigd zijn wijst op concentratie, wat deze diensten on getwijfeld ten goede zal komen. Behalve het voordeel van concen tratie, brengt de verplaatsing van het kantoor van den Armenraad van het Rapenburg (Huurhuis) naar het ge bouw van het Burgerlijk Armbestuur (Gemeenteeigendom) ook een niet te versmaden bezuiniging in onkosten. LEZINGEN VANDERVELDE. Naar wij vernemen zal de Belgische oud-Minister Emile Vandervelde in het midden van Februari in drie academiesteden van ons land een rede houden over de vooruitzichten van het socialisme. De vergaderingen, wor den georganiseerd door den Bond van Socialistische Studentenclubs en zul len openbaar zijn. Vermoedelijk komt Leiden het eerst aan de beurt, daarna Amsterdam en Utrecht. LEERLING-INSTRUMENTMAKERS BIJ RIJKSLABORATORIA. Een jongmensch van hier was op 1 Mei j.l. bij het Psychologisch Labora torium als leerling-instrumentmaker in dienst gekomen. In verband hier mede had hij zich tot den Raad van Arbeid gewend, met verzoek hem een rentekaart uit te reiken. Deze weiger de aan dit verzoek te voldoen, daar hij steeds van oordeel was geweest, dat de arbeid door de leerling-instru mentmakers in de laboratoria der Rijksuniversiteit verricht, niet moet worden beschouwd als loondienst in den zin der Invaliditeitswet. De Raad van Beroep te 's-Graven- hage, wiens meening in hooger be roep werd gevraagd, was echter van oordeel, dat de leerling-instrument makers wel degelijk beschouwd moe ten worden als arbeiders in den zin der wet. De Raad besliste dan ook, dat voor den leerling-instrumentma ker «Isnog een rentekaart behoort te worden opgemaakt, met welke uit spraak de Centrale Raad van Beroep te Utrecht zich dezer dagen in hooger beroep volkomen heeft vereenigd. GOUDEN PROFESSORAAT PROF. H. A. LORENTZ. Ter gelegenheid van het 50-jarig professoraat van Prof. Dr. II. A. Lo- rentz heeft de Senaat der Universiteit alhier heden- aan prof Lorentz een in hartelijke bewoordingen gesteld telegram van gelukwensch gezonden, waarin tevens de hoop op een spoedig herstel wordt uitgesproken. De faculteit voor Wis- en Natuur kunde zond een schrijven in denzelf- den ge-est. GEDENKSTEEN JAN STEEN. Dinsdag 7 Febr. a.s.» des middags om 2 uur zal als gevolg van de Jan Steententoonstelling in de Lakenhal, een gedenksteen voor den Leidschen meester in de Pieterskerk alhier wor den onthuld, die zal worden aange bracht in een pijler boven de plaats waar diens grafsteen zich bevindt. Deze gedenksteen zal dan aan het Ned. Herv. Kerkgenootschap alhier worden overgedragen. Tevens zal dan Mr. Dr. J. C. van O vervoorde in een rede verslag uit brengen van de resultaten der Jan Steen-tentoonstelling en de schilde rijen, uit het batig saldo dezer ten toonstelling aangekocht, overdragen aan de Commissie voor de Lakenhal. Binnenland. Gouden professoraat van Prof. Dr. H. A. Lorentz ts Leiden. Buitenland. De Zwitsersche vlieger Max Car tier ver ongelukt. Ook Trotzki's oudste zoon is verbannen. Pestepidemie in Britsch-Indië. De besprekingen tusschen de Britsche werkgevers en arbeiders worden voortge zet AFD. INDONESIë ETHNOGR. MUSEUM. De voor openbare tentoonstelling bestemde voorwerpen der afdeeling Indonesië van het Rijks Ethnogra- phisch Museum alhier zijn van het gebouw Hoogewoerd overgebracht naar het gebouw Breestraat 18. Het gebouw aan de Hoogewoerd zal met ingang van 1 Febr. a.s. voor het pu bliek niet meer toegankelijk zijn. TWEE INBRAKEN. Hedennacht is ingebroken in het City-Theater aan de Haarlemmerstr. De dieven zijn binnengekomen over 't dak en hebben met een breekijzer ge tracht de brandkast te forceeren, wat hun evenwel niet gelukt is. Er wordt niets vermist. Tevens is hedennacht ingebroken bij de Fa. K. aan de Heerengracht. Hier zijn de dieven binnengekomen aan de achterzijde in de Langestraat. Zo hebben echter niets van hun gading kunnen vinden en zijn onverrichter- zake heen moeten gaan. ZEDENMISDRIJF. Aangehouden zijn door de politie alhier de 22-jarige W. S. en de 31-jari- ge J. J. F. A. M., beiden alhier woon achtig, verdacht van zedenmisdrijf, waarvan een groot aantal kinderen de dupe is geworden. BURGERLIJKE STAND. Geboren: Marius, z v A.A. Jans sen en M. de Ridder Maria Elisa beth. d v W. Harteveld en M. Noppe Klaas, z v K. Jonker en M. Rijnsent Maria, d v J. Bekooy en M. de Zwijger Karei Bernard, z v J. Botermans en H. C. Brandt Ellij Jeannette, d v J. O wel en J. F. Voorbij Johannes Jacobus, z v E. J. Roodakker en P. Cambier Hendrik Ary, z v A. van Waard en M. Bril Abraham, z v W. Brouwer en S. M. Linschooten Cla- zina Hendrika, d v T. B. van Oost en C. Wolff Matthijs, z v M. Velthuij- sen en C. W. M. Bolstier Willem. Rainier, z v M. H. van Kampen en E. M. Onderwater Anna, d v I. Peter en R. Nabarro Johannes Antonius, z v L. van Veen en C. Kortekaas Dirk Nicolaas. z v D. N. Bekker en A. Colpa Johanna Wilhelmina, d v N. Massaar en M. P. Bodijn Gerar- d:. Catharina, d v P. van Veen en G. C. Verlaan Dirk, z v N. de Neef en S. P. Spierenburg Tonny z v S. Verbeek en M. E. v. d. Roest Wil lem Fredrik, z v W. F. Verlind en A. L. van Tongeren Jannetje Antonia, d v J. H. Wegman en C. Tieleman Cornells Daniël, z v R. Schats en S. C. Zandvliet Karei, z v J. G. van Kla veren en E. Kriek Jan Albert, z v VV. A. H. Stigter en E. C. Brinks Adrianus Johs. Petrus, z v D. la Lau en E. J. v. d. Werken Simon, z v C. W. Delforterie en J. S. Zwarts Johs. Gers. Riniriers, z v P. RoeSfeen en J. P. van Veen Hendrik, z v H. J. van As en C. Groenendijk Gauke, z v N. A. v. der Meer en P. Schaap Maria Cornelia, d v P. A. Wisse en A. Meijer Amelia Maria, d v R. van Huis en A. M. van Valkenburg ITsndrik Jacobus, z v W. J. Blikman en J. Reijken Abraham, z v A. Fuchs en M. Kapaan Christina Cor nelia, d v J. Leget en S. v. der Linden Gehuwd: J. C. Meyboom, jm en C. M. Luinenburg, jd J. J. Pijnna- ken, jm en J. Labordus, jd J. H. Boelee, jm en K. v. d. Gugten, jd P. E. Dusoswa, wedr en A. M. de Haart, gesch. J. B. van Sandijk, jm en P. Guldemond, jd M. P. Kroes, jm en J. v. Noort, jd. Overleden: H. J. A. Warmond, m, 73 j M. C. Marksv. d. Eist,, wed, 71 j C. v. RijnRoest, vr, 75 j A. M. J. MoonenBlansjaar. vr., 60 j J. Sjardijn, d, 10 d D. v. d. Rejj- den, zn, 5 d M. v. d. Pol, z, 23 j J. BeerepootImmerzeel, wed, 77 j J. Nygh, z. 12 j A. E. Styger— Pierot. wed, 74 -j W. KroonWas senaar, wed. 70 j J. M. Bakker, vr, 87 j J. PlanjerBoom. wed, 84 j G. Eikelenboom. d, 6 j M. Turksma Velleman, vr, 47 j E. A. T. Kok. d. 8 w I. Zeemans, m, 68 j C. Ho- gendoorn, m, 58 j C. D. L'. le Poo' de Vrieze, wed, 80 j.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1