NIEUWE LEIDSCHE COURANT
Gods wonaere leidingen.
van
DONDERDAG 12 JAN. 1928
TWEEDE BLAD.
STADSNIEUWS.
KAMER VAN KOOPHANDEL.
II.
(Vervolg der Nieuwjaarsrede).
Kalkzandsteenfabrieken.
In de Kalkzandsteenfabrieken was de
toestand in 1927 nog slechter, dan die in
1926. De geweldige concurrentie, welke
deze tak van bedrijf ondervindt van den
invoer van de zoo goedkoope Belgische
Baksteen, was oorzaak, dat sommige fa
brieken in ons district af en toe of op
halve kracht of in het geheel niet werkten
Basaltinetegel-lndustrie.
In de basaltinetegel-industrie is het
hoofdzakelijk de overproductie, welke de
toestand over 1927 zeer ongunstig heeft
beinvloed. Niettegenstaande de buitenge
woon lage prijzen, welke voor dit artikel
dank zij de overvloedige fabricage, bedon
gen konden worden, was het nochtans aan
de buitenlandsche industrie mogelijk deze
tegels hier te importeeren. Enkele bedrij
ven werken thans niet meer op volle
kracht.
Bloembollen.
Voor het Bloembollenvak was 1927 we
derom bevredigend. Ook in het afgeloopen
jaar werd ongeveer hetzelfde bedrag in
guldens, als in 1926, aan bloembollen ge
ëxporteerd. De exportprijzen hebben zich
echter in het afgeloopen jaar niet kunnen
handhaven, doordat om dezelfde waarde
te kunnen exporteeren, men in aantal ki
logrammen pl.m. 15 pet. meer heeft moe
ten verzenden.
In het algemeen kan worden aangeno
men, dat de verkoopsprijs van tulpen en
narcissen gemiddeld van 15 tot 30 pet. la
ger was dan in het vorig jaar, vooral de
in de laatste jaren zoo belangrijke darwin-
tulpen zijn sterk in prijs gedaald. De
snelle vermeerdering van deze tulpen
heeft tot een overproductie geleid, die, in
dien de bollen niet nog sneller worden
vernietigd, zeker nog gedurende vele ja
ren zal blijven bestaan.
Ook dit jaar werd wederom getracht te
komen tot een overeenkomst tot stelsel
matige vernietiging, eveneens echter met
negatief resultaat.
De export van narcissen op „special per
mit" naar Amerika was weder van flinke
beteekenis, sommige soorten werden zelfs
zeer graag verkocht.
Het optreden van Frankrijk tegen het
Amerikaansch invoerverbod speciaal ten
gunste van Fransche narcissen, beinvloed-
de de vrije invoermogelijkheid in Ameri
ka van de Hollandsche narcissen eveneens
gunstig.
De hyacinthen-pi ijzen hebben in het af
geloopen jaar het hoogste niveau bereikt.
Vermoed wordt, dat, waar algemeen ge
acht wordt, dat de ziektetoestand beteren
de is, men in de naaste toekomst weder
naar normale prijzen zal terugkeeren.
Door den handel wordt dit als zeer wen-
schelijk uitgesproken, daar bij de thans
-geldende prijzen gevreesd wordt, dat het
moeilijk zal blijven de afzetmogelijkheid
van denzelfden omvang te houden.
De gunstige conjunctuur van den laat
sten tijd is waarschijnlijk oorzaak, dat
men met alle mogelijke middelen getracht
heeft om de cultuur intensiever te ma
ken.
De voor het bloembollenvak zoo bij uit
sték geschikte geestgronden zijn echter be
perkt. Daarom is men er toe overgegaan
om op de beschikbare geestgronden de
cultuur te forceeren. Het gevolg hiervan
is, dat het bloembollenvak hoe langer hoe
meer een seizoenvak wordt, hetwelk zeer
te betreuren is. Hierdoor ontstaat toch
veel werkloosheid in den winter en zal
men moeten uitzien naar middelen, om
aan deze moeilijkheid op den duur het
hoofd te bieden.
In Rijnsburg en omgeving was de kwee-
kerij van snijbloemen over het algemeen
minder gunstig. Vooral dahlia's en cry-
santhen moesten tegen lage prijzen van
de hand worden gedaan.
Met het forceeren van tulpen enz. boek
te men hier zeer gunstige resultaten en
kon een zeer sterke uitbreiding in dit vak
te Rijnsburg en omgeving worden gecon
stateerd. Deze uitbreiding vervult velen
met vrees.
De veiling-vereeniging „Flora" aldaar
boekte dit jaar 86 nieuwe leden. Thans be
draagt het ledental niet minder dan 812.
Bedroeg de omzet van de veiling in 1926
ongeveer ƒ650.000 in het afgeloopen boek
jaar van 1 October 1926 tot en met 30
September 1927, bedroeg deze meer dan
1.000.000.
De nieuwe rozen-cultuur, waarmede te
Rijnsburg ongeveer 20 kweekers zijn be
gonnen, heeft een gunstig aspect, hetgeen
waarschijnlijk mede toegeschreven moet
worden aan de omstandigheden, dat de
hier gekweekte rozen van uitstekende
kwaliteit zijn.
Tuinbouw.
In de Tuinbouw kenmerkte het jaar
1927 zich in den aanvang door een zeer
lage opbrengst der producten. De prijs,
welke bedongen kon worden voor de eer
ste kasproducten, was niet loonend. Het
kwam zelfs voor, dat later voor producten
van den kouden grond een hoogeren prijs
betaald werd.
In het verdere gedeelte van het jaar
heeft zich de toestand aanmerkelijk ver
beterd.
Tomatenteelt.
De tomatenteelt was zeer bevredigend.
Naar het buitenland werden niet minder
dan 10580 bakken met Leidsche tomaten
verzonden. In de omgeving van onze stad
Leiden verrijzen hoe langer hoe meer kas
sen, zoodat in de toekomst op een grooten
aanvoer, van sla. bloemkool tomaten en
komkommers gerekend kan worden, wel
ke artikelen zich bij uitstek leenen voor
export naar het buitenland.
Blijkens het verslag van de Coöperatie
ve Tuindersleenbank werd veel gebruik
gemaakt, van Kweekerscredieten, welke
allen behoorlijk werden afgelost. In het
afgeloopen jaar werd eveneens een aan
vang gemaakt met het verstrekken van
zoogenaamde Bouwcredieten voor de glas
cultuur.
In Roelofarendsveen was 1927 nog slech
ter dan 1926. Vooral de augurkenteelt,
voor de venen de hoofdteelt, rendeert jaar
op jaar slechter. Vooral de Duitsche in
voerrechten richten deze teelt ten gronde.
Ten aanzien van de ook daar zich sterk
uitbreidende glascultuur is men niet on
tevreden.
Conserven-lndustrie.
In de Conserven-industrie was de toe
stand over het afgeloopen jaar niet gun
stig. Ofschoon het koude voorjaar van
1927 bevorderlijk was aan den afzet van
flinken voorraad, heeft de koude zomer
met zijn ongestadige temperatuur en vele
regens een zeer ongunstige oogst geleverd
waardoor de prijzen van de frissche groen
ten belangrijk gestegen zijn. De verkoop
prijzen van de geconserveerde producten
konden echter in evenredigheid niet ver
hoogd worden, zoodat daardoor de finan-
cieele resultaten over 1927 ongunstig be
invloed werden.
In de Vruchtensap- en Jamfabrieken is
men over den gang van zaken in het af -
geloopen jaar zeer matig te spreken. De
koude zomer is oorzaak geweest, dat de
consumptie van verfrisschende dranken
zeer gering was, terwijl door de zeer toe
nemende scherpe concurrentie de prijzen
meer en meer afbrokkelden.
De geringe omzet verhoogde het onkos-
ten-percentage, zoodat de financieele re
sultaten niet gunstig zijn. Het is voor de
ze industrie te hopen, dat de voorgestelde
drankwetwijziging, waarbij de verkoop
van vruchten-wijnen in kruidenierswin
kels enz. zal worden verboden, niet tot
wet zal worden verheven.
Het is te vreezen, dat ondanks de on
gunstige rapporten te dezer zake van den
Nijverheidsraad en meerdere officieele li
chamen, de Minister niet bereid is een ver
andering in zijn wetsontwerp aan te bren
gen.
Hotel- en Koffiehnisbedrijf.
In het Hotel- en Koffiehuisbedrijf was
de gang van zaken in het afgeloopen jaar
door de slechte weersgesteldheid overwe
gend slecht. Alleen kan een uitzondering
gemaakt worden voor de badplaats Noord-
wijk. De stadsbecrijven waren echter veel
minder gunstig.
Het café-bedrijf ondervindt steeds ver
mindering in omzet, hetgeen hoofdzake
lijk toegeschreven wordt aan bioscopen en
radio. Het nieuwe ontwerp drankwet
brengt voor alle bedrijven groote bezorgd
heid. Wanneer deze wet wordt aangeno
men en daarmede plaatselijke keuze inge
voerd wordt, zullen vele bedrijven daar
door aanzienlijk getroffen kunnen wor
den. De mogel.jkheid om hypotheek te
sluiten op zijne gebouwen zal hierdoor
zeer bemoeilijkt worden, omda' de uit
slag van een volksstemming voor een be
drijf vernietigend zijn kan.
Zuivelhandel.
In den Zuivelhandel is de toestand over
het afgeloopen jaar tamelijk bevredigend
geweest. Waren de prijzen voor de kaas
gedurende Mei, Juni en Juli feitelijk te
laag, in Augustus trad een klein herstel
in, welk herstel zich voortzette tot het
einde der kaasperiode.
Door de lage prijzen in bovengenoemde
maanden was de handel zeer levendig en
werden zoowel voor Binnen- als voor Bui-
tenland9ch gebruik groote partijen ge
kocht.
In den laatsten tijd worden echter alge
meen klachten vernomen over de wijze,
waarop de afnemers in het buitenland en
speciaal in Duit3cl land (Ruhrgebied) hun
betalingsplicht nakomen. De financieele
positie van deze afnemers schijnt niet
sterk.
Ik waag hei hier de vraag ter tafel te
brengen of' ook voor de kaasexporteurs
niet de tijd gekomen is, dat zij over en
weer elkander inlichten omtrent de sol
vabiliteit en de moraliteit, van hun bui-
tenlandsche afnemers. Ik ben er van over
tuigd, dat met eenige samenwerking hier
een resultaat geboekt zou kunnen worden,
waardoor menige aasexporteur voor fi
nancieele schade zou worden behoed.
Eveneens is een systematische reclame
voor onze Hollandsche kaas en boter in
het buitenland dringend noodig. Het ver
heugt mij u te kunnen mededeelen, dat
daarvoor reeds plannen worden ontwor
pen.
Middenstand.
liet oordeel over den financieelen toe
stand der middenstandsbedrijven luidt
zeer verschillend. Aan den eenen kant
hoort men niets dan klachten, terwijl men
van andere zijde den indruk krijgt, dat
het in bepaalde branches voor een goed
geoutilleerd winkelbedrijf zeer zeker mo
gelijk Is redelijke winsten te behalen.
Niettemin kan als een vaststaand feit
worden aangenomen, dat de concurrentie
strijd zeer hevig is en dat men slechts
met inspanning van alle krachten zijn
bestaan kan handhaven.
Wij zouden vele middenstanders kun
nen verdeelen in twee groepen, n.l. zij, die
zich aan het moderne leven aanpassen en
zij, die nog in den ouden sleur voortle
ven.
De eerstgenoemden hebben over het al
gemeen weinig reden tot klagen, terwijl de
laatsten veelal ternauwernood het hoofd
boven water kunnen houden. Voor dezul
ken is het eenige redmiddel: grootere ac
tiviteit. Gebruikmaking van de nieuwste
technische vindingen, een goedverzorgde
en smaakvolle etalage, een propere en hel
dere winkel, zullen den omzet der zaak
ten goede komen. Maar bovenal dient de
middenstand wakker te zijn en een open
oog te hebben voor alles, wat zijn belan
gen zou kunnen schaden.
Er zou van de Middenstandsvereenigin-
gen zooveel meer kracht kunnen uitgaan,
indien ieder lid afzonderlijk daadwerke
lijken steun verleende aan zijn vereeni-
ging.
Ik wil nog een oogenblik stilstaan bij
de veel gehoorde klacht dat de groote wa
renhuizen de kleine winkelbedrijven ge
heel zouden verdringen en ten gronde
richten. Naar mijne meening is deze
klacht niet gerechtvaardigd en kunnen de
z.g. specialiteitszaken hun bestaansrecht
blijven handhaven, mits zij natuurlijk op
moderne leest zijn geschoeid. Groote sor
teering en vooral deskundige voorlichting
geven nog steeds den doorslag.
Wat betreft de verkoop met cadeaux,
valt te constat.eeren, dat dit euvel steeds
In omvang toeneemt. Daar samenwerking
van middenstanders en anderen geen re
sultaat heeft opgeleverd, wordt thans meer
en meer de hoop gevestigd op een wette
lijke regeling.
Rest mij nog te vermelden, dat door sa
mensmelting der drie Middenstandsban-
ken tot stand is gekomen de Nederland-
sche Middenstandsbank.
Ik spreek de hoop uit, dat deze nieuwe
instelling er in moge slagen tot volle ont
wikkeling te komen en den middenstand
nieuwe krachten toe te voegen.
Markt* en Havendienst.
Door een stijging van het aantal aan
gevoerde dieren van- 241.200 tot 246.400,
heeft de Leidsche veemarkt haar plaats
als 3e in de rij der Nederlandsche vee
markten onbetwist doen behouden. De
stijging zou nog belangrijk grooter ge
weest zijn, indien niet gedurende de laat
ste maanden de onguns'ige uitkomst der
varkensmesterij den handel in jonge mest-
dieren zeer sterk had geremd, en verschil
lende omstandigheden (p.a. tanefsverhoo-
ging in Frankrijk) de prijzen der slacht
schapen niet hadden gedrukt.
De overige markten gingen gedeeltelijk
een weinig vooruit, gedeeltelijk een wei
nig achteruit.
Op den aanvoer naar de kaasmarkt had
de openstelling van het nieuwe terrein op
15 Juli 1927 nog geen merkbaren invloed,
het seizoen was daarvoor te ver gevor
derd, de aanvankelijk ontstane achterstand
werd niet 'ngehaald. Echter zal de her
haaldelijk geuite tevredenheid met de ver
kregen ruimte, naar ik hoop en vertrouw
in het jaar 1928 leiden tot een vermeer
derd bezoek. Ook het waarschijnlijk wel
slagen der pogingi n tot het verkrijgen
van uitvoer der echle. Leidsche kaas, zal
daartoe ongetwijfeld bijdragen.
De inkomsten van den Waagdienst zijn
beduidend gestegen, voornamelijk dank6
zij de toenemende aanvoer op de Dinsdag-
sche vettè varkenmarkt.
Scheepvaartverkeer.
Het scheepvaartverkeer is in het afge
loopen jaar iets teruggeloopen, wat waar
schijnlijk o.a. geweten moet worden aan
het beëindigen van den woningbouw aan
den Rijnsburgerweg. Blijkens de vermin
dering der ontvangsten aan haven- en
bruggengeld, is dit op circa 2 pet. te stel
len.
(Wordt vervolgd).
KERK EN SCHOOL.
WED. HERV. KERK.
Beroepen, te Enter: C. J. Leen-
mans (em.-predikant) te Zeist. Te
Daerle: A. G. Oosterliuis, te Ernst.
Te Delden (toez.): J. W. Samberg, te
Oyen (N.-B.). Te Wassenaar: Ds.
van Dijke te Leidschendam.
Aangenomen, naar Witmar-
sum: J. Dikboom, te Schiermonnikoog
GEREF. KERKEN.
Beroepen, te Mildam: D. Zwart,
candidaat te Ooster-Nijkerk.
Bedankt, voor iSieuw-Vennep:
J. H. Kuiper te Drachten.
Ds. N. BUFFINGA.
Ds. N. Buffinga, Geref. predikant te
Rotterdam, heeft de inlichting „Eudo-
kia", waarin hij eenige dagen ter ob
servatie was opgenomen, weer ver
laten.
Ds. J. HENZEL.
Gisteren vierde Ds. J. Henzei, de
nestor der Ned. Herv. predikanten te
Zutphen, zijn zilveren ambtsjubileum.
Ds. Henzei werd in 1875 geboren en in
1902 candidaat in Noord-Holland,, om
11 Jan. 1903 te Boxmeer het predik
ambt te aanvaarden. Na 13 jaar ver-
irok hij naar Sappemeer, om Mei
1917 te Zutphen zijn intrede te doen.
DE GEREF. KERK VAN APELDOORN
In een Maandagavond gehouden
vergadering van den Kerkeraad der
Geref. Kerk van Apeldoorn met de
stemgerechtigde leden, is den kerke
raad toestemming verleend Ds. G. J.
Goede, te Voorthuizen* voor de tweede
maal te beroepen.
Aan dit besluit moet echter de clas
sis eerst hare goedkeuring verleenen
vóór tot het beroep kan worden over
gegaan.
ZENDINGSCOMMISSIES.
Naar wij vernemen hebben de be
staande Zendingscommissies der
Geref. Kerk te Rotterdam zich in een
Centraal Verband samengevoegd. Ds.
Velders treedt op als voorzitter.
EEN JUBILEUM.
Te Dinteloord (N.-Br.) herdacht de
heer L. Korteweg dezer dagen, hoe hij
vóór 25 jaren benoemd werd als ker-
keraadslid-boekhouder der Geref.
Kerk.
Onafgebroken heeft de heer Korte
weg al die jaren met veel ijver ge
werkt voor de stoffelijkv belangen der
Kerk, terwijl de schuld der Kerk tij
dens zijn beheer verminderde met
ruim 15.000.
In de laatst gehouden Kerkeraads-
en Gemeentevergadering werd de ju
bilaris gehuldigd.
GIFTEN EN LEGATEN.
Door iemand, die onbekend wenscht
te blijven, is aan de Diaconie der
Geref. Kerk van Almelo een bedrag
van 500 geschonken e.A aan die der
Chr. Geref. Kerk aldaar 250.
DE KERKELIJKE PROCEDURE TE
TIENHOVEN.
Gistermorgen heeft de Officier van
Justitie te Utrecht conclusie geno
men in de procedure tusschen de
Geref. Kerk van Tienhoven en Ds. E.
L. Smelik. Zooals men weet is door de
Geref. Kerk aan Ds. Smelik den eisch
gesteld, de pastorie, die hij bewoont,
te ontruimen, waartegenover Ds. Sme
lik de Kerk in H. V. in vrijwaring
opriep.
De Officier merkte thans in zijn
conclusie op:
„Door den uitleg der Synode van
dat gedeelte der Heilige Schrift, waar
in over de slang in het Paradijs ge
sproken worut, heeft een gedeelte der
Geref. Kerk te Tien hoven zich losge
maakt van Assen. Of en in hoeverre
deze uitspraak van de Synode van
Assen gegrond is op de Kerkenorde
ning, staat niet aan de Rechtbank om
uit te maken, daar de Rechter niet be
voegd is de geschillen te beoordeelen
handelende over de inwendige aan
gelegenheden der Kerk.
Over het feit of er strijd is met het
Woord Gods mag de Ei rk alleen haar
meening uitspreken. Alleen wanneer
zij in strijd komt met het algemeen
belang; de Wet of de openbare orde,
is de rechter competent een beslissing
te nemen. Daar dit echter hier niet
het geval is, gaf cle Officier den Recht
bank in overweging in dit opzicht
geen oordeel uit te spreken. De leden
der Kerk hebben zich vrijwillig ver
bonden. Aan de samenstelling der
Synode heeft ook de Geref. Kerk van
Tienhoven meegewerkt. De leden der
Kerk zijn dus onvoorwaardelijk ge
hoorzaamheid verschuldigd aan de
uitspraken dier Synode. Men moet
dus wel degelijk spreken van onse-
hoorzaamheid bij degenen, die op
grond van het oneensziin met de uit
spraken van Assen uit het Kerkver
band van Tien hoven getreden zijn.
Eenig recht op de goederen, die aan
deze Kerk toebehooren. kunnen zij,
die zich losmaakten, dus niet doen
gelden'.
De Officier concludeerde derhalve
tot toewijzing van den eisch. met ver-
oordeeling van gedaagde in de kosten
van het geding.
DE BIJBEL IN HOTELS.
Voor i.n haU't eeuw was het Bi-
ole Hotel te Amsterdam aan don War
moesstraat en Damrak uitkomende,
„Hotel eerste klas", door Eduard van
Biema in zijn boekje het oudste der
Amsterdamsche logementen genoemd.
Het ontleende zijn naam aan den
Liesveldsclien Bijbel, die er werd be
waard, misschien ook eertijds wel
op dezelfde plaats gedrukt maar in
elk geval in het uithangbord afge
beeld.
Tevens echter was opmerkelijk, dat
daar op elke kamer een Bijbel werd
gevonden.
'Welnu, dat laatste is geheel onaf
hankelijk van het voorbeeld, onlangs
toegepast te Rotterdam in een der
groote hotels, een Bijbel op elke logeer
kamer. De stoot daartoe werd gegeven
door een onzer bankiers, die op een
reis in Amerika en Canada datzelfde
vond en er door werd getroffen.
Ook in Scandinavië blijkt de Bijbel
veel voor te komen in hotelkamersC
Thans wordt door hét Nederlandsch
Bijbelgenootschap, Heerengracht 3615,
te Amsterdam, in overleg met de Ver*
eeniging van Christelijke Handelsrei
zigers ook in ons land de Bijbei aan
geboden aan hotels, welke den wensch
daartoe kenbaar maken.
Een sympathieke gedachte is het,
dat de reiziger, wanneer hij zijn intrek
neemt in de hem vreemde logeerka
mer, het boek der hoeken vindt, de
oorkonde van het Christendom, het
Evangelie des vredes, waarop toch t
beste onzer Christelijke samenleving
berust.
FEUILLETON.
i Oj. —O
lui', james bracht hem eerst in de
teekenkamer, waar vier lessenaars
geplaatst waren; drie er van waren
bezet, aan één stond mr. Samhod te
werkende vierde was voor Hen
drik bestemd.
„U koim nier aan het hoofd der zaal
te staan verklaarde mr. James, „en
zult dus het werk van de drie andere
hèeren voor uw verantwoordelijkheid
nemen. Verder wenschen wij, dat u
zich in hoofdzaak bemoeit met de
electrische machines, waarmede de
fabriek werkt. U kijkt de eerste week
maar eens op uw gemak rond; wat u
veranderd wenscht te hebben, geeft u
ons op. vandaag over acht dagen
ik l en steeds bereid, u inlichtingen te
ge\en en u voort te helpen, totdat u
van Hes op de hoogte is".
i endrik had bij zijn rondgang door
dt- :ubnek weJ gemerkt ,dat het een
hei i< kei ijk kleine inrichting was
lii de gauwigheid schatte hij het aan
tal arbeiders, over een zestal werk-
I>1 en verdeeld, op anderhalf hon
derd man, teekenaars, stokers, ma
chinisten en al inbegrependus
voor Amerika zeker geen groot be
drijf Dit nu was hem zeer welkom.,
l ij besloot daaruit terecht, dat de
lieeren Morsons, al wilden zij natuur
lijk hun zaak zoo winstgevend moge
lijk maken, toch niet behoorden tot
die soort Amerikanen, welke in hun
reuzenfabrieken alleen het middel
zien, om zoo spoedig mogelijk schat
rijk te worden, ten koste van de ge
zondheid en dikwijls 't leven hunner
arbeiders. Meermalen had Hendrik
gehoord en gelezen over het jachtle-
ven der zakenmenschen in de Ver-
eenigde Staten en half verwachtte hij,,
daarvan nu de levende getuige te
zullen worden. Maar het viel hem
zeer mee.... allen waren aan den ar
beidzeer zekermaar van ja
gen of drijven nergens geen spoor I
Regelmaat en orde heerschten overal
weinige zeer praetische voor
schriften hingen hier en daar aan de
muren duidelijk zichtbaar.... Mr. Ja
mes groette menigen werkman hij
naammaakte op beleefden toon
hier en daar een opmerking:
„Tom, kijk 's effen achter je....
kan dat touwtje ook soms kwaad? 't
►langt zoo dicht bij 't rad, meen ik".
„Ja meneer"., en Tom trok het be
wuste toouwtje weg.
Tweemaal zag Klosters, hoe mr.
James met strakken blik naar de vloer
keek, waar snippers rapier slinger
den... de arbeider, voor wien de
blik bedoeld was, begreep blijkbaar
de bedoeling. bukte 7ich snel. gris
te met een enkple handbeweging het
rommeltje ter zijde en smeet het In
den daarvoor bestemden bak. Later
vernam Klosters, dat zijn patroon zoo
doende den man een kleine boete had
bespaard.. ..blijkbaar heerschte er
een goede geest onder het volk en
was de verstandhouding tusschen pa
troons en arbeiders zeer goedl Mr. Ja
mes gaf zich de moeite, zijn nieuwen
teekenaar-opzicI\ter alles te laten zien,
hem alles te verklaren en hem ter
stond geheel in te wijden in alle mo
gelijke werkzaamheden, doch, op het
kantoor teruggekeerd, sprak hij vrien
delijk:
,,'t Zal wel een tijdje duren, eer u
alle onderdeelen van het bedrijf in uw
hoofd hebtdat is echter zoo erg
nietu doet het maar kalmpjes
aan en zoo komt u er langzamerhand
van zelf in!"
Na een goede maand was Hendrik
er dan ook geheelin en hij gevoelde
zich zeer op zijn gemak.met allen,
die tot zijn omgeving op de fabriek
behoorden, kon hij best overweg, en
de heeren Morsons wenschten zich
geluk met den bescheiden, eenvou-
digen Hollander, die zoo kalm en op
geruimd zijn werk verrichtte, geduld
oefende met de minder begaafde
werklieden en hun kleine cneenighe-
den met takt wist bij te leggen.
In de tweede week van Klosters fa
brieksleven kwam Jaap Starker hem
eens bezoeken, vertellende, dat hij tot
nu toe hier en daar arbeid had gevon
den als los werkman aan de haven,
maar dat hij er naar snakte, een meer
geregeld leven te kunnen leiden.
„Ik moet nu eiken morgen van vo
ren af aan er weer op uit om te zien,
of ik voor dien dag mijn kost kan op
halen", klaagde Starker, „en dat is
zoo vervelend, 't Is me nog altoos ge
lukt en zelfs heb ik voor de heele
volgende week pakhuiswerk in 't
vooruitzicht, maar als meneer me
aan een vast haantje kon helpen, dat
zou me nog een lief ding waard we
zen".
„Hoeveel verdien je nu per dag
door elkaar?"
„Tusschen de vijf en zes gulden,
meneerdat lijkt heel wat, maar u
weet ook wel, hoeveel duurder het le
ven hier is dan in 't Vaderlandde
vrouw kan er amper mee uit en moet
het zuinigjes overleggen".
„Ja, daar heb je gelijk aan.... een
dollar hier.... dat is zooveel als een
rijksdaalder in Holland, maar je kunt
er niet zooveel mee doen als met een
gulden daar ginds.... ik ondervind
het zelf ook.... net zoo goed".
„Nu geloof ik wel, meneer, als ik
het zoo eens mag zeggen, dat meneer
en ook mijn vrouw beiden nog niet
heel best den weg hier weten met al
lerlei zakendat ktmt pas zoetjes
aan.... U neemt me immers niet
kwalijk, dat ik 't zoo maar eens zeg!"
„Kwalijk nemen?" lachte Hendrik,
..ben je wel wijzer.... zoo dom ben
ik niet! en je kunt best gelijk hebben
nu maar, 'wat je aangelegenheid
betreft van vast werkik wil er
dezer dagen nog met dè heeren Mor
sons over sprekenwe moeten
noodzakelijk een half dozijn werklui
er bij hebbenen dan zal ik je een
briefkaart schrijven, wanneer je ko
men kunt, om je aan te melden".
„Dank u wel, meneer", zei Starker
dankbaar en hjj vertrok in de over
tuiging, dat meneer Klosters hem niet
zou vergeten.
Reeds de volgende week was Jaap
Starker aangenomen als vaste pak
huisknecht op een weekloon van 25
dollar met het vooruitzicht van op
slag, bijaldien men tevreden was over
zijn arbeid.
„Dat je geheelonthouder bent,
heeft den doorslag gegeven, vertelde
Klosters hem, toen hij dezen kwam
bedanken:
„De heeren hebben een paar treuri
ge ervaringen opgedaan van werklui,
die een stevigen borrel dronken".
Starker knikte bedachtzaam met
het hoofd:
,,'k Heb er onlangs ook nog onder
vinding van gehad meneereen
heel relletje onder de losse arbeiders
er was nog al wat verdonkere
maand en we moesten allemaal, een
ploeg van veertien man aan de politie
post komen.... met ons vieren gaven
we op, dat we geheelonthouders'wa
ren en daarom ook op den avond van
den diefstal niét in de kroeg waren
geweest, om mee te deelen't was
ons geluk.... we konden dadelijk
weer gaan.... of moeder de vrouw
ook blij wasl"
„En jij zelf niet minder, hè?"
