CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
DONDERDAG 8 DECEMBER 1927
NUMMER 2303
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/i cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS.
ONZE HOUDING TEGENOVER
ROME.
In het gebouw „Prediker" sprak gis
teravond op uitnoodiging van de Jon-
gelingsvereeniging „Prediker", Ds. W.
Th. Boissevain over: „Onze 'houding
tegenover Rome", voor een niet al te
groot publiek, wat wel zeer te be
treuren viel, omdat de lezing van Ds.
Boissevain o.i. iets zeer bijzonders
was.
Na voor te zijn gegaan in gebed,
begon spr. met op te merken, dat ons
oordeel over Rome en daartegenover
het oordeel van Rome over ons geen
aanspraak kan maken op objectiviteit.
En toch moeten we de vooroordee-
len, waarin we opgegroeid zijn en die
we uit de geschiedenis, zooals die b.v.
door Gerdes in de jongensboeken ver
haald wordt, hebben overgenomen, la
ten varen en trachten meer objectief
te zijn in ons oordeel.
Wanneer men dan ook gaat behan
delen de vraag, hoe onze houding zijn
moet tegenover Rome, dan moeten we
ons niet hoofdzakelijk laten beïnvloe
den door plaatselijke dingen of door
de historie.
In het Christendom zijn twee hou
dingen mogelijk: de sectarische (Pro-
testantsche) en de Katholieke. In het
Evangelie van Jezus zijn twee brand
punten, twee wortels: het Evangelie
van de vergeving der zonden en het
Evangelie van het Koninkrijk der He
melen, waarmede de twee bovenge
noemde houdingen correspondeeren,
respectievelijk de sectarische houding
met het Evangelie van de vergeving
der zonden en de Katholieke met het
Evangelie van het Koninkrijk der He
melen. Belijders van de Evangeliciteit
zijn vooral geweest Luther en Kohl-
brugge, de belijders van het woord
van Paulus: De Wet is van Mozes ont
vangen, de gena'de door Jezus Chris
tus geworden. Van de Katholiciteit is
de groote merkwaardigheid de samen
gesteldheid. Het Evangelie van het
Koninkrijk der Hemelen is univer
seel, betreft de geheele aarde.
Daardoor komt de samengesteld
heid van de Katholiciteit allereerst uit
in het uiterlijke, maar ook en niet
minder is ze innerlijk samengesteld.
Men vindt er in verschilende elemen
ten: een eschatologisch element, een
parousieverwachting, een element van
innerlijkheid, een ethisch element. De
Katholiciteit omvat het geheel en
heeft toch ook weer een innerlijke
kracht.
De geschiedenis van de Kerk toont
het ontstaan van verschillende sec-
ten en ook van de vrije religie. In
elk dezer secten drijft een der elemen
ten, die de Katholiciteit in zich had,
boven. De Katholiciteit is de geschie
denis van de worsteling van al deze
elementen en de pogingen om ze bij
een te brengen.
Het sectarisme omvat hoofdzakelijk
twee dingen: ten eerste Katholiciteit
zonder Evangeliciteit en ten tweede:
Evangeliciteit zonder Katholiciteit,
terwijl er ook nog richtingen zijn, die
een apart element op den voorgrond
schuiven. De on-Evangelische Katho
liciteit vindt men bij Rome, de onka
tholieke Evangeliciteit bij het Protes
tantisme. Hoe komt het, dat liet sec
tarisme een plaats gevonden heeft in
de wereld? Het antwoord op deze
vraag is, dat het Evangelie uit zijn
centrale plaats is gedrongen. Waar
door? Door verschillende dingen. O a
door den strijd over het Oude Testa
ment, door het feit, dat. als de Kerk
gaat groeien, het paedagogische ele
ment naar voren komt. De genade is
individueel en wanneer men de mgs-
sa gaat onderwijzen, moet de wet naar
vorfn komen en kan men niet toe mot
de spreuk van Luther; Doe alles wat
ge wilt, als ge maar liefhebt. Dat is de
vrijheid van het Evangelie voor den
meusch. die de genade ontvangen
heeft Verder zijn naar voren geko
men bij de zending, die een aanvang
nam in de Grieksch-Romeinsche we
reld de philosophische vraag; Wat
nmet ik denken, en de ethische vraag;
Wat moet ik doen? Daarop is geanl
woord: Denk wat de Kerk leert en doe
wat de Kerk zegt. Maar daar hebt ge
'ie wet Zoo is het gekomen, dat steeds
meer het accent gelegd werd op d?
wet, totdat Luther kwam, die den
nadruk legde op het evangelie van de
genade, waardoor Rome steeds meer
gedreven is in de richting van het
e. onomisch-juridische. De Roomsi he
Kerk is in zekeren zin Judaïstisch ge
worden na het verwerpen van Luther.
In de evangeliciteit is een sterk
individueel element, waardoor ze niet
ve?l noodig heeft oin vijand te worden
van de Katholiciteit. Eenvoud staa'
hier tegenover compliciteit. Daardoor
komt men tot afgeven op menschen,
die naar Lourdes gaan, tot een radi
cale bestrijding van den beeldendienst
Daardoor wordt men onkatholicistisch
waarbij men niet let op de paedago
gische christianiseering die daardoor
tot stand is gekomen.
Gelukkig echter neemt het onkatho-
licisme af. Men wordt meer katholiek
spr. wees er vooral op, dat dit
woord niet misverstaan mag worden
en de katholieke houding is de hou
ding, die past. Hoe staan de Roomsch
Katholieken en de Protestanten hier
tegenover? Beiden ongeveer gelijk. De
heide richtingen geheel hij elkaar te
brengen is onverwezenlijk. Toch mag
opgemerkt worden, dat Rome veel en
mooi Evangelisch werk doet, vooral
den laatsten tijd. In eli£ geval is het
waar; achter ons ligt een tijd van af
breken. voor ons ligt een tijd van hou
wen. Alles wat scheiding maakt
breekt af. Alles wat vereenigt, bouwt
op. De vraag is nog: Wat kunnen wij
persoonlijk doen en dan wees spr. op
het woord van Gerard Brom: Als wij
menschen maar voor het contact zor
gen, dan zal de Heilige Geest da
stroom wel geven.
Na deze interessante lezing volgde
een geanimeerde bespreking, die ech
ter weinig nieuwe gezichtspunten
naar voren bracht en alleen tot ge
volg had, dat twee menschen de zaal
verlieten, waarvan de eene mompel
de: „Is dat nou een»preek; 't is mis
schien goed voor de Roomschen,
maar
Aan het einde van de samenkomst
werd gezongen Gezang 92 vs. 5, waar
na Ds. Boissevain eindigde met de
zegenbede.
KAMERKIESKRING „LEIDEN".
Door het bestuur van den Kamer
kieskring „Leiden" is 'n schrijven ge
zonden aan het Centraal Comité, waar
in met kracht wordt aangedrongen
op het spoedig aan de orde stellen
van de door het C. C. in uitzicht ge
stelde voorstellen, betreffende een an
dere wijze van saamstelling van het
C. C. en een vaste regeling van candi-
daatstelling voor de Tweede Kamer.
Het Kieskringbestuur geeft het C. C.
in overweging, deze voorstellen zoo
spoedig mogelijk aan de partijorgani
satie bekend te maken en het daar
heen te leiden, dat in het voorjaar '20
deze zaak haar beslag krijge.
Tevens geeft genoemd Kieskringbe
stuur aan het C. C. haar verwondering
te kennen gegeven, dat in het nu hij-
na verstreken jaar nog geen Centralen
Convent gehouden is.
Volgens de Statuten moet in de ja
ren, waarin geen Kamerverkiezing
heeft plaats gehad en dus geen Depu-
tatenvergadering bijeen komt. het Cen
traal-Convent gehouden worden.
EVANGELISATIE.
Onder leiding van den heer A. M.
Verschoor werd gisteravond in het
kerkgebouw der Geref. Kerk aan de
Hooigracht een samenkomst gehouden
in het belang van den Evangelisatie-
arbeid der Geref. Kerk alhier.
De heer Verschoor gaf cen kort
overzicht van den arbeid, die in het
afgeloopen jaar door de Commissie
was verricht en wekte op, om contri
buant of steun-abonné van „De Goede
Weg" te worden.
Hierna verleende hij het woord
aan den spreker. Ds. Douma van Den
Haag, die naar aanleiding van Joh. 1
vers 43 zijn gehoor bepaalde bij: Het
leiden tot Jezus.
Spr. stelde drie gedachten in h','
licht:
1. Dat men allereerst zelf tot Jezus
moet gaan.
2. Dat men anderen tot Jezus moet
brengen, allereerst zijn naaste betrek
kingen.
.3. Dat men, hoe eenvoudig men ook
zijn mag, het middel kan zijn, dat an
deren, zelfs grooten in liet Koninkrijk
Gods, voor Jezus gewonnen worden.
1. Andreas is zelf eerst toegebracht
en brengt dan zijn boeder tot den
Heiland.
Hij behoudt dat ecuwig geluk niet
voor zichzelf, maar wil ook anderen,
die hij op zijn weg ontmoet, er deel
aan doen krijgen.
Geluk tracht zich mede te deelen.
De liefde is mededeelzaam.
Ook wij hebben een overvloed van
genademiddelen, wandelen in het vol
le licht. Laten we dan onze roeping
verstaan en gedachtig zijn aan het
Schriftwoord: Predikt het Evangelie
aan alle creaturen.
Maar er worden er ook gevonden,
die het niet betrachten, maar aan an
deren willen overlaten.
2. Andreas brengt zijn eigen broer
tot Jezus God brengt Petrus het
eerst up zijn weg.
Het is vaak gemakkelijker om met
anderen over het Evangelie te spre
ken, dan met zijn eigen gezinsleden.
Zoo is ook het Evangelisatiewerk
op een klein dorp moeilijker dan in
een stad.
Men kent elkaar te veel, kent el-
kaars gebreken en wil dan niet graag
iets gezegd zien.
Evenwel het zieleheil van onze
bloedverwanten wege ons dubbel
zwaar.
Een eeuw geleden werd er een Jood
in de Pieterskerk gedoopt: Abraham
Capadose.
Dezen deed het pijn. dat voor zijn
bekeering nooit een Christenmensch
over zijn zieleheil had gesproken.
We moeten niet in de fout van Kain
vervallen: Ben ik mijns broeders hoe
der?
Komt men met de menschen in con
tact, dan hoort men vaak; Mijn vader
en moeder deden niet veel aan gods
dienst, maar mijn grootouders waren
vroom. En zelf leef ik ook buiten de
eeuwige dingen.
Ook komt het omgekeerde voor, dat
er geen daling, maar stijging is in het
geestelijke leven der geslachten.
Hoe vaak is het nakroost van het
volk des Verbonds afgedwaald.
En de Kerk heeft zich deze afge-
d waal den aan te trekken.
Ongeveer cen eeuw geleden (1834)
waren er betrekkelijk weinigen, die de
zuivere waarheid van de kansels de
den hooren.
God heeft echter een opwekking ge
geven en op kerkelijk en philanthro-
pisch gebied vele voorrrechten ge
schonken.
Zoo is ook de Geref. Kerk daaruit
gebouwd. God heeft ook in ons land
naar het verlorene omgezien.
Er is reden te over om het woord
van Calvijn tot het onze te maken;
,,Wee de achteloozen".
3. Andreas is een eenvoudig man,
maar is het middel geworden, dat een
groot man in liet Koninkrijk Gods tot
den Heiland kwam.
Zoo brengt ook de eenvoudige Ana
nias van Damascus den grooten hei
denapostel Paulus tot Jezus.
Hoe is Petrus tot Jezus gekomen?
Niet door een schokkend sterfgeval,
wat de methodisten soms op de ziel
willen binden, oók niet door een won
der, zooals bij den stokbewaarder van
Filippi, maar heel eenvoudig, doordat
zijn broer hem tot den Heiland leidde.
Deze geschiedenis staat aan den in
gang van het Evangelie van Johannes
We mogen er bemoediging aan ont-
leenen. Ons werk is ook heel eenvou
dig. Wat tractaten, wat blaadjes, een
voudige zangkoren.
Geen schittering als bij de wereld,
maar nederig den Meester volgen.
Zoo zijn ook de personen in den
dienst des Evangelies meest gering in
ontwikkeling, beperkt in gaven.
Heel de gemeente moest mobiei zijn
voor dit werk. Laten we nooit ont
moedigd worden, kleine schaar van
werkers, maar doen wat onze hand
vindt om te doen.
Als Andreas doet wat hij kan en
moet. dan doet Jezus ook wat Hij kan.
Hij maakt Petrus tot Zijn kind, Zijn
dienstknecht.
Ook moeten we in het Evangelisatie
werk niet onszelf zoeken, maar onze
groote verantwoordelijkheid bewust
zijn, dat we anderen voor Jezus moe
ten trachten te winnen.
We moeten 't op de meest eenvoudige
wijze, en dat is soms heel moeilijk,
en soms verborgen diep doen.
En dan zullen we ondervinden, dat
velen wel even willen luisteren, maar
dat men ze niet te na moet komen.
Velen zijn een muil gelijk, die door
domheid voortgedreven wordt.
Draag geon leed over weinig vrucht
want er gelooven er zoo velen, als er
geordineerd, d.i. bestemd zijn ten
eeuwigen leven.
Voorrecht, als we Gods medearbei
ders mogen zijn. Zeg tot de anderen:
Kom, ga met ons, en doe als wij.
En de spr. besloot deze schoone en
leerzame rede met deze variant op
1 Cor. 15 vs. 58:
Zoo dan, mijn geliefde broeders! zijt
standvastig, onbeweeglijk, altijd over
vloedig zijnde in dit werk des Heeren,
als die weet, dat deze arbeid niet ijdel
is in den Heere.
De heer Verschoor sprak nog een
kort slotwoord, liet zingen Ps. 86 vs. G
waarna Ds. Kouwenhoven dit samen
zijn met dankgebed sloot.
Het zangkoor der Commissie van
Evangelisatie zong enkele liederen.
Wijdingvol orgelspel maakte een
korte pauze vol geheiligde stemming.
NEBERLANBSCH-INDONESISCH
VERBOND.
Gisterenavond heeft alhier een al-
gemeene vergadering plaats gehad
van het Nederlandsch Indonesisch
Verbond, meer speciaal om te komen
tot de oprichting van een afdeeling
Leiden.
Op deze vergadering, welke geleid
werd door den voorzitter van het
hoofdbestuur, mr. D. J. W. Kiuyvcr,
waren een dertigtal vertegenwoordi
gers van de zeven aangesloten ver
een igingen aanwezig.
Na een korte inleiding van den
voorzitter werd het voorloopig afdee-
lingsbestuur van Leiden in een defi
nitief bestuur omgezet, en bestaat het
thans uit de volgende heeren: P. Th. J.
Feldbrugge, Praeses (R.-Iv. studenten-
Ver. St. Augustinus); J. J. Kips, vice-
praeses (Bond van Leidsche Studen
ten); J. Goedhart, ab-actis (Indonesi
sche Studieclub); K. Miedema, quaes
tor (Bond van a.s. Zendelingen); J. C.
Hagen (Indologenvereeniging); J. Re-
nes (Bond van Geref. Studenten S.S.R)
en F. Pellenkofft (Indologisch Werk
gezelschap) assessoren.
Besloten werd nog een Indonesiër
in het bestuur op te nemen, benevens
iemand, die niet-Indonesiër is en niet
is aangesloten bij een der genoemde
vereenigingen.
Mededeeling werd voorts gedaan*
dat 28 Januari te 's-Gravenhage een
kunstavond zal worden georgani
seerd en omstreeks half Februari al
hier.
PROF. THIERRY.
•Naar wij vernemen, heeft prof. dr.
G. J. Thierry, hoogleeraa. in de He-
breouwsche taal- en letterkunde, zich
overwerkt en zal hij dezer dagen tot
herstel van gezondheid voor eenigen
tijd naar Zwitserland vertrekken.
PROF. MARTIN.
1877 1927.
Heden is liet 50 jaar geleden, dat
prof. dr. J. K L. Martin, de eerste
hoogleeraar in de aard- en delfstof-
kunde in ons land aan de Universiteit
alhier het hoogleeraarsambt in deze
vakken aanvaardde met een rede
over: Geologische Theorieën der Jetzt-
zeit.
Aangezien de hoogleeraar zich aan
iedere hulde heeft willen onttrekken,
was hij heden uitstedig. Niettemin
zij hem van verschillende zijden ge-
lukwenschen met dezen dag toegezon
den. Ook de senaat der Universiteit
zond den grondlegger van het geolo
gisch en mineralogisch onderwijs in
ons land een schriftelijken, in harte
lijke bewoordingen gestelden geluk-
wensch.
Dr. D. J VAN KATWIJK BLIJFT.
Naar wij vernemen heeft Dr. van
Katwijk, Geref. Predikant te Oegst-
geest, leeraar in Godsdienstonderwijs
enz. aan de Chr. H. B. S alhier, voor
het beroep naar de Geref. Kerk van
Zierikzee bedankt. Dr. Van Katwijk
blijft dus voor de Chr. H. B. S. behou
den
EX. APOTHEKERS-ASSISTENT.
Opgeroepen 4 candidaten. Geslaagd
de dames: D. A. Wildebroer, geb. te
Rotterdam en M. I. Trupp, geb. te 's-
Gravenhage
Aan het Koninklijk Conservato
rium te 's-Gravenhage slaagde voor
viool-onclerwijskunst de heer Martien
van Schie.
Gisteren heeft op de Leidsche
Straatweg, nabij het viaduct te Den
Haag een motorongeval plaats gehad,
waarbij onze stadgenoot v. T., wonen
de Oude Singel, een been heeft ge
broken. Hij is in het Ziekenhuis te
Den Haag opgenomen.
Op de Haarlemmerstraat, hoek
Pelikaanstraat had gisteren een aan
rijding plaats tusschen de auto van
J. J. uit Rijnsburg en do wielrijder E.
C. uit Leiden, welke laatste eenige
lichte ontvellingen opliep, terwijl zijn
rijwiel ernstig beschadigd werd
BINNENLAND.
EEN VERMOEDELIJK POKKEN-
GEVAL.
Te Arnhem heeft zich een vermoe
delijk geval van pokken voorgedaan
bij een gezin aan den Noordelijken
Parallelweg. Tot dusverre is volgens
een bericht van den gemeentelijken
geneeskundigei.. dienst echter nog
niet komen vast te staan, dat het wer
kelijk een pokkengeval.is. Het ingestel
de bacteriologisch onderzoek wijst
meer in negatieven zin. In overleg
met den inspecteur van de Volksge
zondheid is voorshands volstaan met
isolatie van het gezin in de woning
zelf.
DE NIEUWE DUITSCHE GEZANT.
Graaf dr. Julius von Zech von Bur-
ktrsroda. .viens benoeming tot
Pnitsch gezant wordt verwacht, is 42
jaar oud. Hij is na den oorlog Prui
sisch zaakgelastigde te München en
gezant te Helsingfors geveest. Sinds
twee jaar \vas hij werkzaam aan bui-
tenlandsche zaken te Berlijn.
Het bericht der benoeming van
graaf von Zech wordt thans bevestigd
waaraan nog kan worden toegevoegd,
dat de nieuwe gezant nog in den loop
dezer niaaMd te s Gravenhage te ver
wachten zou zijn.
Belangrijksie nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Met 1 Februari a.s. worden de fran-
keerkosten voor drukwerk en voor
het locale verkeer met ongeveer 231
pCt. verlaagd.
De najaarszitti'ng der Prov. Staten
van Zuid-Holland gesloten.
Handgemeen in den Amsterdam-
schen raad.
Buitenland
Een nieuwe nota van Litauen aan
den Volkenbondsraad.
Minister Beelaerts van Blokland
rapporteur in het Poolsch-Li'tausch
geschil.
Een conferentie tussch enBriand en
Mnssolini.
HET HOF VAN INTERNATIONALE
JUSTITIE.
Het Permanente Hof van Intern.
Justitie zal een openbare zitting hou
den in de groote rechtszaal van het
Vredespaleis op Donderdag 8 Decem
ber 1927 te 10 uur, voor het kenbaar
maken van het advies, dat aan het
Hof door den raad van den Volken
hond is gevraagd krachtens diens re
solutie van 9 December 1926, betref
fende de bevoegdheid van de Euro-
peesche Donaucommissie tusschen
Galatz en Braila.
DE VIERDE POSTBESTELLING.
„Het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers heeft het volgende tele
gram aan de Tweede Kamer gezonden:
„Het Vrebond van Nederlandsche
Werkgevers, gezien het feit, dat ver
schillende- zijner leden bezwaren on
dervinden van de afschaffing d^r
vierde postbestelling te Groningen,
verzoekt de Kamer eerbiedig de motie-
BakkerNort wel te willen aanne
men".
TECHNISCHE HOOGESCHOOL.
Naar we vernemen heeft de Senaat
der Technische HoDgeschool in zijn
vergadering van 6 December 1927 be
sloten het doctoraat in de technische
wetenschap, honoris causa, te verlee-
nen aan den heer ir. N. Wing Easton,
oud-hoofdingenieur bij het Mijnwe
zen In Nederlandsch-Indië, wonende
te Rijswijk (Z.-H.).
CONFERENTIE VOOR INTERN.
PRIVAATRECHT.
Naar wij vernemen zal Nederland
op de 6e zitting der Haagsche Privaat
recht-conferentie, die, naar reeds eer
der gemeld is, op Donderdag 5 Jan. a.s.
in het Vredespaleis te 's-Gravenhage
zal worden geopend, vertegenwoor
digd worden door mr. B. C. J. Loder,
rechter in het Permanente Hof van
Internationale Justitie en voorzitter
der Staatscommissie voor het Inter
nationaal Privaatrecht, mr. J. Kosters,
Raadsheer in den Hoogen Raad der
Nederlanden; mr. J. Limburg, lid van
den Raad van State; mr. C. D. Asser,
advocaat te Amsterdam en mr. G.
van Slooten, raadsheer in het Ge
rechtshof te 's-Gravenhage, allen le
den van voornoemde Staatscommissie
JHR. PR. VAN VREDENBURCH. f
De Koningin-Moeder heeft zich bij
de begrafenis op Eik en Duinen te Den
Haag van het stoffelijk 'overschot
van den Nederlandschen gezant te
Brussel, Jhr. Dr. van Vredenburch,
doen vertegenwoordigen door Haren
Heemstra.
Z. K. 11. de Prins was bij de begra
fenis tegenwoordig om een persoon
lijk blijk van deelneming bij het over
lijden van den gezant, te geven.
HANDGEMEEN TUSSCHEN EEN
SOCIALIST EN EEN COMMUNIST
Het is zoo meldt het persbureau
Vas Diaz in den Amsterdamschen
Raad tot een incident gekomen, zoo
ernstig als tot dusver in het hoofdste
delijk parlement nog niet is voorge
komen.
Tijdens een „mondelinge schermut
seling" tusschen den sociaal-demo
craat Gulden en den communist Wijn
koop wond de S.D.A.P.'er Wouden
berg zich zoo hevig op, dat hij zich
ertoe liet verleiden handgemeen te
worden en den heer Wijnkoop tegen
den grond te g:ooien.
De heer Wijnkoop, hoewel ernstig
verschrikt door deze handtastelijk
heid verzette zich niet, zoodat geluk
kig aan het handgemeen een eind
was gemaakt.
Het laat zich echter begrijpen, dat
het gebeurde tot een groot tumult in
den Raad aanleiding gaf. De raadsle
den groepeerden zich, deels om den