CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 8»te JAARGANG WOENSDAG 16 NOVEMBER 1927 NUMMER 2284 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per weekf 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 l&VoOpr Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRUS Gewone Advertentiën per regel 227» cent Ingezonden Mededeelingen dubbel t&riei Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad, 40 cents Dit nummer bestaat uit TWEE Binden. EERSTE BLAD. De salarisherziening. Toen verleden jaar de motie-Bulten werd aangenomen en de Minister van Financiën, tevens voorzitter van den Ministerraad, verklaarde, dat de Re geering deze motie naast zich zou neerleggen, gevoelde ieder dat daar mede het moeilijke vraagstuk van de salarisherziening, voor een tijdlang mocht zijn teruggedrongen, maar volstrekt niet in een stadium van rust was gekomen. Niet alleen als strijdleuze voor de S.D.A.P., ook in den boezem der an dere partijen leeft het gevoel dat deze zaak nog op afdoening wacht. Toen indertijd Colijn een uniforme korting moest toepassen heeft hij dan ook in uitzicht gesteld, dat dit leed zou worden gelenigd zoodra betere tijden zouden aanbreken. De eerste stap zou worden gedaan zoodra we een veer van den mond konden bla zen. Inmiddels maakte Colijn als Minis ter plaats voor de Geer. De groote ge dachte in de financieele politiek door Colijn aangegeven is met enkele ook wel belangrijke wijzigingen door de Geer gevolgd. Ook zijn er aanwijzingen dat er ver betering in onze financieele positie komt. Oogenblikkelijk hebben wij reeds verbetering, 't Is nog slechts de vraag of deze kentering een duurza me verbetering inluidt. In elk geval kan de ontspanning die gekomen is al dadelijk in bepaalde richting wor den aangewend om de lasten te ver lichten. Nu is het de vraag waarvoor zal dat geld in de eerste plaats worden aangewend? De een wil de door Mi nister Colijn gedane belofte reeds nu inlossen, een ander wil de zware be lastingdruk in de eerste plaats ver minderen. Tot het laatste neigt de Minister, ja hij heeft dit reeds in verschillende stukken neergelegd. Maar nu komt van vele kanten de aandrang om de belofte in te lossen. Voor dien aan drang wil de Minister wijken onder zekere voorwaarden. Deze voorwaar den zijn: le. de herziening zii slechts een technische, geen algemeene; 2e. d_ze herziening moet de algemeene' instemming hebben vr de Commis sie van Overleg en 3e. deze herziening moet nu eens rust brengen; is die achter den rug dan moet niet meer over de salarissen gesproken worden. Niemand minder dan 's Ministers partijgenoot en vriend, Dr. de Visser, drong aan op het laten vervallei, van deze eischen. Zal de Ministei daaraan voldoen? Het komt ons voor dat hier strijd is tusschen twee zeer belan°Tijkc be ginselen.-Aan de eene zijde de nood van het maatschappeliik leven in het algemeen .waarin de Regeering een hand ter redding kan uitsteken door belastingverlaging, aan de andere ziide een hier en daar bepaa1 ie on derbetaling voor Overheidsdienst. De ze twee moeten niet verdoezeld wor den onder allerlei geredeneer over bijzaken. Wanneer inderdaad de Overheid als werkgever tekort schiet in betaling voor gepraesteerden ar beid, niet etaalt een loon voldoende voor levensonderhoud, dan roent dat om verandering. Daarentegen mag niet met ruim.- hand de eene catego rie van ingezetenen gegeven worden ten koste van anderen; de algemeene nood moet duurzaam voor oogen blij ven. De strijd zal dan ook, r.aar onze meening niet mogen loopen over een algemeene herzienin Daaivoor L de tijd nog niet gekomen. Boven- dl.n het kan niet In het belang van de ambtenaren ""'n reeds nu aan te dringen op volledige genoegdoening waartoe de middelen waarschijnlijk ontoereikend zün. Dat zou de onrust n? t wegnemen. Wanneer dan ook rake mag zijn van de opheffing van een der voor- v arden, door Minister De Geer ge steld. dan zouden wij advis.eren laat het dan dit zijn, dat men de nu. te treffen regeling niet beschouwde als een definitieve. Ook in dezen kan slecht9 een paeda^ogische behande ling ons de maatschappelijke rust 1rengen. Intusschen deed de Minister giste ren de geruststellende verklaring dat hij deze aangelegenheid per sé tot een goed einde wil brengen. STADSNIEUWS. HET RESIDENTIE-ORKEST. Gisterenavond gaf voor een stamp volle zaal het R. O. zijn eerste der abonnementsconcerten. Begonnen werd met de Zesde Sym- phonie in C-dur van Franz Schubert. We hadden enkele dagen reeds de opmerking gehoord: „Hoe komen ze er bij. Een ouderwetsche symphonie die een uur duurt. Kunnen ze niet wat anders geven?" Wij voor ons, en we vermoeden het overgroote deel der aanwezigen, zul len den heer Van Anrooy dankbaar zijn, dat hij ons op dit rijke, zonnige werk vergastte, waarvan het orkest onder zijn nobele leiding een stralen de uitvoering gaf. Deze Symphonie werd door Schu bert geschreven in den winter v. 1817 tot 1818u De componist was toen twin tig jaar oud. Twee jaar later zei Schubert een9 tegen een zijner vrienden: „Heimelijk hoop ik, dat er nog iets van mij wor den zal; maar wie zal na een Beetho ven nog iets goeds tot stand brengen?'' Deze vraag van roerende bescheiden heid vindt haar antwoord in de Sym phonie van den twintigjarige. Neen, het is niet de magische grootheid, de architectonische verhevenheid, waar in Beethoven ons de wereld zijner ge dachten openbaart. Maar er is iets an ders in: de frissche leensmoed, de zon nige onbezorgdheid, de onuitputtelijke lyriek, van een dichtersziel, die er zich in uit. Er is niet in het bouwen van een thema, dat uit elkaar gehaald wordt, weer ineen gesmeed, omge keerd wordt, en, in allerlei variaties, onder allerlei belichting, weer te voor schijn komt; een thema, dat in straffe schoonheid een deel der Symphonie beheerscht. Och neen, ook in zijn symphonieën is Schubert in de aller eerste plaats de zanger, die een weelde van melodieën tot zijn beschikking heeft, zoodat alles uitdijt tot één mach tigen melodie-cyclus. Aan het eerste Allegro laat hij een inleidend Andante vooraf gaan, inge zet door den waldhoorn, overgenomen door de hobo, voortgezet door de cello en weldra het geheele strijkorkest. Heel mooi ontwikkelt zich hieruit het Allegro en weldra zitten we ge dompeld in bruisende vreugde, gedra gen door sidderende rhythmen. Alles trillert en jubileert in het orkest en 't is alles even klaar en doorzichtig. De aanvang van het Andante heeft weer een inleidend karakter; het schijnt een statige dans tot eindelijk het strijkorkest het eigenlijke thema neemt en dat weldra contrapuntisch vervlochten wordt door de blazers en strijkers. Er ligt iets van .weemoed in; maar 't is niet het klagend smartelijke dat Beethoven hebben kan. 't Herin nert aan den zoo diep-reerenden een voud van Mozart. Wat wist Schubert met zijn betrekkelijk eenvoudige mid delen een weelde van coloriet te voor schijn te roepen. Hoe weet hij te boei en. Maar dat komt ook, omdat zijn muziek liedgeworden ziel is.Er is in dit lange oeuvre geen passage, die aan maakwerk herinnert; het is alles zang uit een overvol gemoed. Voor de eerste maal bezingt Schu bert in deze Symphonie naar Beetho ven's voorbeeld het Scherzo, 't Schijnt een woudidylle. Een sidderend gejubel en gefluit van vogelstemmen; een tril leren van zonneplekken over den woudbodem; de windharp zingl. hij zwelt aan. hij bruist door 't volle loo- ver en plotseling boven 't rhythmisch gewirwar een prachtig liedthema. Het klinkt als een innig romantisch ver haal. Zoo overvol is het gemoed van den kunstenaar, dat hij maar steeds doorvertelt en zingt en eindelijk komt de elfenrhythmiek van het Scherzo te rug. En eindelijk, de finale, een Allegro, dat in dolle vreugde allerlei gewaag de sprongen maakt. Alles schijnt een oogenblik samen te spannen in een orgie van vreugde. Er wordt nog eens even een rustiger wals tusschen ge gooid en dan voert een bruisende car dans naar het «'inde. Heerlijke muziek en heerlijk ge speeld. Na de pauze het machtige Piano concert No. 1 in bes-mol, Op. 23 van Tschaikowsky. Als de bekende 5de en 6de Sympho nie van dezen componist op den duur minder gespeeld worden, behouden zijn klavier-concerten hun ouden fris- schen gloed. Het zijn werken vol brii- lante effecten en innig muzikaal door voeld. Naast de onstuimige verheffin gen. waaraan de Slavische ziel zich soms overgeeft, zitten er partijen in. die in hun edele gratie aan Mozart doen denken. Solist was dezen avond de heer Ste fan Bergmann uit Weenen. een jong kunstenaar, die den goeden indruk, welke hij liier dit voorjaar achterliet, belangrijk heeft versterkt. Bergmann is een pianist, die be schikt over een bravour-techniek. De lastigste passages zijn voor hem kin derspel: men denke aan de brillante wijze, waarop cadenzen en de fijnste fiorituren worden uitgevoerd; aan zijn dubbel-octaven-spel. Maar daarenbo ven is hij muzikaal. Hij speelt met geestdrift; er zit zon in zijn bloed; en hoe aangrijpend mooi was het Andan tino. Dank zij de voortreffelijke leiding van den heer Peter van Anrooy heerschte er een prachtige eenstem migheid tusschen solist en orkest. De pianist zweepte de aanwezigen op tot enthousiasme. Moge hij ons nog meermalen van zijn schitterende gaven doen genieten, want zijn voordracht is in één woord: superieur. HET BOEK. Du Pon 60 jaar Pontier Wat is een boek? Een meubel? Een kunstvoorwerp? Een geschenk? Een middel om God te kennen en te dienen? Ja dat alles en nog veel meer! 't Is maar' de vraag welk boek? Welke boeken? Daarvoor hebben wij een boek- handel noodig. Een boekhandel die ons het goede hoek in onder scheiding van het slechte boek iaat zien Welnu zoo'n boekhandel hebben wij. Een jarige nog wel. Een hoogbe jaarde ze lis! Boekhandel Du Pon viert z'n 60en verjaardag. Dat doet hij goed. Prac- tisch. Fijn! Op UO-jarigen leeftijd begint men aan pensioen te denken. Staat men nog midden in het leven, dan worden aanstalten gemaakt om de zaken aan arceren te laten. Slechts enkelen heb ben op dien leeftijd moed om nog iets nieuws te beginnen. Tot die enkelen .enoort nu ook de Boekhandel van Du Pon. Dank zij het jeugdig vuur, de werk lust, den goeden smaak van het echt paar Pontier is de jarige een perma nente tentoonstelling „Het B o ek" begonnen. De groote kamer boven den winkel is daarvoor ingericht. Hier is samen gebracht alles wat een christelijke boekhandel brengen kan. Daar is natuurlijk in de eerste plaats Het Boek. De BijLrl van de oude „Keur" met kantteekeningen, leeren band met koperen sloten en hoeken af tot de miniatuur uitgave tce. De gewone huishijl I in velerlei uitvoering naast kerkboeken voor so ber gevulde dik gespekte beurzen. Alle bijbelverklaringen en uitleg kundige boeken. In een woord alles wat „Het Boek" eischt en omgeeft. Men wordt daar geleid „Langs Nijl en Jordaan men ziet daar „De Bij bel als boek van Schoonheid", de jeugd kijkt prentjes in .,v. d. Hulst Kinderbijbel", voor wie meer ver langt dien lacht tegen de „Christelijke Encyclopaedic" Kuyper's „Pro Rege", het „Werk van den Heiligen Geest", of ook „Matthew Henry", Bavinck's werken en een schat van werken van andere meesters. Maar ook is daar te kust en te keur naast de koraalmuziek onzer psalmen en gezangen een keur van „Bach's koralen,' en „Beethoven's Sonates". Men hoeft zich niet meer te behelpen met „Huibert en Klaar- tje" men kan nu zingen met „Alice Nahon", „Op zachte VooizekenT' of kiezen uit een uitgave van den groo- ten Vlaming. Wilt ge een tegenstel ling op ander terrein. „De opstandi- gen" is er begraven onder „Gouden Teugels". Doch laat ieder zelf gaan zien. Koop de waarheid en het schoone en geef het doorl Deze tentoonstelling, die bedoeld is als permanente jubileumtentoon stelling wat een heerlijkheid tegen St. Nicolaas en Kerstmis is gister avond in een kring van genoodigden geopend. Wij ontmoetten daar Ds. en Mevr. Bouwman, Ds. Jansen, Dr. Van Es. de heeren Molkenboer en Mr. Mooy, als vertegenwoordigers van de Kamer van Koophandel en vele vrienden van het echtpaar Pontier, terwijl velen schriftelijk geluk wenschten. Ds. Bouwman sprak een vriende lijk woord ter opening, terwijl ook de heer Molkenboer zijn groote ingeno menheid betuigde met het bereikte resultaat, dat ook te waardeeren is uit een handelsoogpunt. Wij wenschen boekhandel Du Pon, het echtpaar Pontier een prachtre- sultaat met dit prachtidee. EEN GOUDEN JUBILEUM. Gisteren herdacht de heer J. van Biemen, meesterknecht der firma Modderman en Hartevelt, den dag. waarop hij voor vijftig jaar bij ge noemde firma in betrekking kwam.. Zooals bekend is de wijnhandel van deze firmt. naar Amsterdam overgeplaatst en bleven hier ter stede nog achter de pakhuizen, van waar uit men natuurlijk in nauw contact staat met het kantoor in Amserdam. De heer van Biemen, die beheerder van de pakhuizen is. is hij de clien tèle een zeer geziene figuur en dat volgt er vanzelf uit, ook bij de direc tie. De jubilaris werd gistermiddag dan ook door de directie en personeel ten zijnen huize, Zijlsingel 78, op har telijke wijze gecomplimenteerd. De gebruikelijke stoffelijke bewij zen van waardeering bleven hierbij ook niet achterwege, maar de grootste verrassing voor den jubilaris was wel de mededeeling van den directeur, dat het II. M. de Koningin behaagd had den heer v. Biemen te verleenen de aan de Orde van Oranje Nassau verbonden eeremedaille in brons. De jubilaris, die hiervoor op harte lijke wijze dankzegde, mocht tevens een schriftelijke gelukwensch ont vangen van den burgemeester, mr. A. van de Sande Bakhuyzen, die door omstandigheden verhinderd was per soonlijk zijn gelukwenschen te ko men aanbieden. CHR. COMITé VOOR WINTER- LEZINGEN. Het Chr. Comité voor Winterlezin- gen is er in geslaagd voor dit seizoen oen drietal sprekers te doen optreden. Op Vrijdag 25 November a.s. hoopt op te treden Ds. J. J. Bu:-kes, Geref. predikant (in H.V.) te Amsterdam, met het onderwerp: „De nacht van Gothsemané" Op Vrijdag 20 Januari a.s. houdt Prof. Dr. A. II. de Ilartog uit Amster dam een lezing over de „Uitverkie zing', terwijl op Donderdag 16 Febr. a.s. de laatste lezing plaats heeft door Ds. R. E. v. Arkel uit Utrecht, die tot onderwerp koos: „Bileam". De samenkomsten worden dit jaar niet in de kerk Hooigracht, maar in «le Oosterkerk (Heerengracht) gehou den. N. C. S. V. Zooals gemeld, zal Prof. Dr. A H 'e Hartog uit Amsterdam, op uitnodi ging van de N C. S. V. op 23 en 30 dezer in bet IClein-auditorium een lezing houden. Op den ee?sten avond zal hij sj re ken over: „Profeet", op den tweeden avond over: „Mysticus". OUD-LEIDEN. Ter gelegenheid van het 25-jarig be staan van de vereeniging Oud-Leiden zal in den Lakenhal gedurende de tweede helft van December een tentoonstelling worden gehouden. HET UNIVERSITEITSGEBOUW EN DE SOC. DEM. STUDENTENCLUB. Zooals gemeld, heeft het Kamerlid Al- barda eenige vragen tot den minister van onderwijs gericht over de weigering van een zaal in het gebouw der universiteit alhier voor een vergadering der Soc. Dem. Studentenclub, waarin Mr Mendels als spreker zou optreden. Thans vernemen wij, dat deze vergade ring den lsten December in het acade miegebouw zal plaats hebben. DIRECTEUR GEMEENTEWERKEN. Naar wij vernamen, zal op de eerstvol gende vergadering van den Leidschen gemeenteraad een voorstel aan de orde komen om over te gaan tot de benoeming van een directeur van gemeentewerken in de plaats van ir. F. L. Driessen, aan wien op zijn verzoek eervol ontslag is verleend. Als eerste op de aanbeveling hebben B. en W. geplaatst ir. A. M. de Blaauw, thans adj.-directeur van gemeen tewerken alhier. NIJVERHEIDSONDERWIJS. De afdeeling Leiden van den Ned. Bond van leeraren en leeraressen bij het Nij verheidsonderwijs heeft tegen Zaterdag avond een openbare vergadering belegd in de Harmonie, waarin de heer C. Menke, uit Utrecht, voorzitter van het hoofdbe stuur, zal spreken over de tweejarige am bachtsopleiding en de houding der regee ring ten opzichte van het nijverheidson derwijs. Er zal gelegenheid zijn tot debat. ALGEMEENE SENATEN- VERGADERING. Maandag 21 dezer zal te Groningen een vergadering worden gehouden van de Senaten der bij de A(lgemeene) S(enaten) V(ergadering) aangesloten studentencorp sen hier te lande, in welke vergadering eenige belangrijke voorstellen aan de or de zullen komen. WAARSCHUWING. De Commissaris van Politie te Zutphen geeft in overweging bij hem inlichtingen in te winnen voordat men handelsrelatiën aangaat met: le. Hendrik Lammertink, geboren te Wierden 28 Augustus 1894, wonen de Frankensteeg No. 11 te Zutphen, en 2e. Ellas Cohen, geboren te Zutphen 24 Juni 1884, wonende Frankensteeg No. 12b te Zutphen, Kooplieden in oudheden. Binnenland. Moordaanslag te Rotterdam. Buitenland Verklaringen van Briand over den po- litteken toestand. Twee overwinningen van Poincari bij de begrootingsdebatten. Uitsluiting van de oppositie in Rusland. Waarom Manoilescu werd vrijgespro ken. „Onthullingen" over Mexico. DAMMEN. Christelijke Damvereeniging. In de wedstrijden voor de Borden volgorde is de uitslag; BoezaarColpa 20 OptendreesBoezaar 20 T. D. v. d. Boschde Graaf 20 KwaadgrasColpa 20 T. D. v. d. BoschKwaadgras 2—0 Van Z wie tende Graaf 20 ColpaOptendrees 20 De stand der gespeelde partijen: De eerste kolom geeft de gesp., de tweede de gew., de derde lie rem., de vierde de verl.partijen aan. terwijl «Ie vijfde kolom het aantal punten aan geeft. Boezaar 8 5 1 2 11 v. Zwieten 5 4 0 1 8 T. D. v. d. Bosch 6 4 0 2 S Kleer 7 3 0 1 6 Kwaadgras 6 2 13 5 De Graaf 5 12 2 7 Colpa 5 113 3 Meinema 2 0 2 0 2 Optendrees 2 10 12 Schippers 3 0 12 1 Vrij 2 0 0 2 0 Joh. v. d. Bosch 2 0 0 2 0 Roest Sweris Vogelenzang De wegens overreding van het rendez-vous-verbod aangehouden A. D. is ter beschikking van de justitie gesteld. De 15-jarige A. N. uit Schiedam, die al dwalende in Noord wijk terecht gekomen was, is door de Noordwijlc- sche politie hierheen gebracht en ver volgens door de Leidsche politie op transport gesteld naar Schiedam. Gisteravond kwart voor 7 had on den Koogewoerd ter hoogte van de Bolwerkstraat een botsing plaat3 tus schen de stadstram en een met 1 paard bespannen wagen, hesiuurd door I. B. De beide koplampen van de tram werden vernield. BURGERLIJKE STAND. Geboren: Wilhelmus, zv. A. Paalvast en W. J. A. Mensen. Ferdinand Johan nes, zv. F. J. Hakkaart, en M. Mark. Catharina, dv. H. Korswagen en J. C. van Duuren. Jacobus Johannes, zv. J. J. Bekker en A. D. Hiliebr.'nd. Margare- tha, dv. N. Libochant en L. Hoppenbrou wer. Maria Johanna, dv. J. P. Stikkel- man en A. H. M. Beurze. Jacobus, zv. W. Sjardin en E. de Wit. Cornelia, dv. II. Jansen en B. van Groeningen. Wil lem, zv. A. Goudswaard en Y. Veldhui zen. Johanna Maria. dv. H. ter Wee en J. M. Zaalberg. Le*..dert, zv J. A. Pau- lides en L. M. J. Mostenne. Cornelia, dv. J. Heruer en B. der Weerden. Jacoba Theodora, G. W. II. Inklaar en J. F. van Dreven. Jacob, zv. J. Boeke" en A. Zwaan. WPlem. zv. W. A. Sal man en C. J. Bakker. Cornelia, dv. W. A Salman en C. J. Bakl er. Sara, dv. J. H. v. d. Wijngaard en J. v. der Linden. Frederik, zv. H. Ilabralen en M "f ferman. Theresia Gertru« e, dv. C. R. Rotteveel en R. Nied. Hela. Marie A li - da Geertradv. P. v. d. Loo en II. Kla verveld. Jansje Catharina. dv. J. Fa vier en J. Tegelaar. Isaac, v. J. C. Baart en P. Baart..Df.vid. zv. D. llanno en W. C. Swanenburg. Ilerme. Hele. Joha., dv II. F. A. Donders en -W. J. M. Berkeljon. Willie Jacoba, dv. W. J. i'nnts en I. M Oudshoorn. Jannetje, dv. P P. Kluivers en J. E. Slingerland. Gehuwd: J. A. M. Bei lemon, jm. en S. A. C. v. d. Wetering, id. G. Gressie, jm. en M. v. Tongeren, jd. C. v. d. Burg, jm. en A. AL Flippo, jd. B. H. Bil- derbeek, jm. en M. de Kier, jd. H. H. Blote, jm. en J. M. Bouter, jd. L. J. Kok, jm. en C. M. Tuithof. j j. Overleden: M. Hagendijk—Klein, wede. 57 j. P. N. Horree. mau 34 j. M. Broekhuizen—v. d. Kaaij, vr. 53 j. J. v. Noort, dr. 72 j. J. Tijssen, wedr. 76 j. P. van den Dool, zn. 3 mnd. C. Kok, wedr. 76 j. W. J. v. Kan, man 86 j. E. Overdevest, man 70 j. A. P. van Middeldijkvan Doorn, wede. 77 j. C. H. van Kan—de Zwart, wede. 84 j. M. A. Langeveld, dr. 3 j. H. de Vries, zn. 21 mnd. W. v. Voorthuyzen, man 70 j. J. G. Eggink, man 71 j. H. A v. d. Water, man 64 j.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1