CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Oil nummer beslaat uit IWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws ie dit Nummer.
8»'* JAARGANG
DINSDAG 8 NOVEMBER 1927
NUMMER 2277
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknel Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22Vi cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarlei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij voorui tbc taling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
EERSTE BLAD.
V Niet-zeewaardige schepen.
De ondergang van het Italiaansche
landverhulzersschip „Principessa Ma-
falda" op weg naar Brazilië, waarbij
een kleine 30U menschen verdronken,
heeft algemeen ontroering gewekt.
Men is \og stee 1* niet gereed met
een onderzoek naar de oorzaak van
de ramp. Niettemin wordt als een dei-
oorzaken genoemd de minder goede
toestand van het schip.
De socialistische „Voorwaarts" ver
telt dit, aan de hand van een indruk
wekkend verhaal over het lot van de
landverhuizers, op de volgende wijze:
„Aanvankelijk meende men te
doen te hebben met een dier onaf
wendbare rampen, die de mensch-
heid kunnen treffen zonder dat
iemand schuld draagt.
Uit onthullingen, die ons Duitsch
broederorgaan ..Vorwarts" doet,
blijkt echter, dat men hier met niet
minder dan met een misdaad uit
winstbejag heeft te maken. De „Ma
falda" was een van die beruchte
emigranten-schepen ,die vuil, ver
waarloosd en kaduuk zee kiezen,
vol gepropt met meer dan duizend
mannen, vrouwen en kinderen,
armzalig menschelijk vrachtgoed,
uitgestooten door het fascistische
vaderland.
Bij de uitvaart te Genua was het
schip reeds in slechten staat, in
Barcelona was er een breuk in de
machines ontdekt en later, midden
in de vaart, ontploften de gammele
ketels.
Drie honderd menschenlevens ver
nietigd. Honderden anderen be
roofd van alles wat zij bezaten.
Wat zal er gebeuren met de leiders
der stoomvaartmaatschappij, die
voor dit alles schuldig staan?
Ach, waarschijnlijk strijken zij
straks de verzekeringssom op!"
Het is vaak wel eens uiterst moei
lijk om de zeewaardigheid van een
schip te beoordeelen als het in de ha
ven ligt, maar wanneer de toestand
inderdaad zoo was als hier beschre
ven, is er voor de regeering van Mus
solini alle aanleiding om de verant
woordelijke personen te straffen.
Maar hier is ook noodig een hetere
Internationale regeling. Lang niet
overal zijn de voorwaarden voor zee
waardigheid zoo als bij ons. De Indi
sche regeering weet er van mee te
spreken. In Indische havens worden
meermalen Chineesche schepen tot
reparatie genoodzaakt, waarin men,
buiten dezen dwang, niet zou hebben
toegestemd. Was dat met de „Mafal-
d^" in Barcelona ook niet mogelijk
geweest?
V Afzondering.
Telkens wanneer de Vrijzinnigheid
een of ander terrein met rechtzinni-
gen betreedt, wordt niets nagelaten
om het die rechtzinnigen onmogelijk
te maken hun beginsel te beleven.
Het gevolg is dan dat al wat rechtzin
nig- is zich afzonderlijk organiseert.
Men heeft geleerd dat gezamenlijk
optrekken beteekent eigen standpunt
len slotte prijs geven.
Op onderwijsgebied, in het sociale
leven, op het gebied van barmhartig
heid, overal hebben wij gescheiden or
ganisaties. Dat gescheiden optrekken
behoeft volstrekt geen vijandige ge
zindheid te verraden, integendeel
daardoor is beter het waardeerbare
te waardeeren.
Maar dat is niet naar den smaak
van wie zich vrijzinnig noemt doch
in dezen niet de vrijheid wil.
Het Roode Kruis wil naast zijn
eigenlijke taak, verpleging van ge
wonden en zieken in oorlogstijd en
hulpverschaffing bij groote rampen,
nu ook groote ziekenhuizen exploitee-
ren. Daarmede betreedt deze organi
satie een terrein waar reeds lang par
ticuliere en kerkelijke liefdadigheid
met zegen werkt.
Daarom werd in de R.-K. „Analec-
ta", in het bisdom Roermond, daar
tegen stelling genomen.
„Men heeft gevraagd, zoo wordt
daar gezegd welke onze verhou
ding moet zijn ten overstaan van het
Roode Kruis.
Deze Vereeniging heeft ten doel
verpleging van gewonden en zieken
in oorlogstijd en hulpverschaffing bij
groote rampen.
Voor die doeleinden kunnen wij
met het Roode Kruis samenwerken,
zooals het b.v. in den laatsten oorlog
gebeurd is, toen we al onze zieken
huizen. scholen enz. lokaliteiten voor
opneming van gewonden beschikbaar
gesteld hebben.
Wil echter het „Roode Kruis" ook
in vredestijd een deel der ziekenver
I hebben en op gelijken voet
staan met onze Katholieke ziekenver
pleging, dan moeten wij dezen eisch
absoluut afwijzen.
Wijl nu dit de bedoeling is van het
„Roode Kruis", is het niet toelaat
baar dat Katholieken lid zijn van af-
deelingen dezer vereeniging".
Maar deze houding moet natuur
lijk weer aanstonds veroordeeld wor
den op de meest scherpe wijze.
„Nu het Roode Kruis meent al
dus het Liberale Handelsblad zich
op de oorlogstaak te moeten voorbe
reiden óók door in vredestijd de zie
kenverpleging ter hand te nemen, nu
scheidt de bischoppelijke herdersstaf
de roomsch-katholieke schapen van
de andersdenkende bokken. Van een
„op gelijken voet staan met onze ka
tholieke ziekenverpleging" mag geen
sprake zijn.
En dan verhazen deze heeren zich
s-traks, als een dergelijke uitlating,
die bedoeld of onbedoeld voor „an
dersdenkenden" kwetsend is, leidt tot-
reactie, die men dan als „hekrompen
anti-papisme" aan de schandpaal kan
nagelen. Wat bovendien een nieuwe
gelegenheid biedt om te doen uitko
men, hoever men boven die anderen
verheven is".
Men proeft al het fenijn tegen de
afzonderlijke organisatie, die van een
samengaan op dit terrein geen heil
verwacht. Ja zelfs wordt daarin ge
heel ten onrechte een staatkundig
streven gezien.
„Een andere vraag is, zoo gaat
het blad verder hoever deze afzon
dering van algemeen Nederlandsche
bewegingen en strevingen zal worden
doorgetrokken, nu dat zelfs bij het
Roode Kruis geschiedt.
Stuurt men aan op een soort
roomsch-kathoüeken kerkelijken staat
in den Staat der Nederlanden?
Dan zal men er zich toch terdege
rekenschap van moeten geven, dat de
verantwoordelijkheid voor de daar
door gewekte reacties geheel en ten
volle rust op de schouders dergenen,
die ze doen ontstaan.
Het is inmiddels wel heel merk
waardig, dat men van dergelijke room-
sche afzondering uit algemeene na
tionale bewegingen en strevingen in
andere landen niet, hij ons wel hoort.
Vloeiden ze voort uit een roomsch-
katholiek beginsel, dan zou het elders
toch juist zoo moeten gaan als hij ons.
Dit is echter niet roomsch-katholiek
maar echt roomsch-Nederlandsch".
Wij zouden in deuzelfden toonaard
kunnen vragen; ls dat vrijzinnig- li«-
beraal of Liheraal-Nederlandsch?
STADSNIEUWS.
CBR. LETTERK. KRING.
Zaterdagavond vergaderde de Chr.
Letterkundigen Kring alhier.
Na opening en lezing der notulen
was het woord aan den heer N. Laman
tot het houden van zijn referaat over:
Kees de Jongen, van Theo Thijssen.
Eerst wees de inleider op het ver
schil in de kinderbeschrijving van
vroeger en nu. Terwijl b.v. Fred, van
Eeden in zijn „kleine Johannes" de
ontwikkeling van den kindergeest in
't algemeen behandelde, legt men zich
tegenwoordig meer toe op de beschrij
ving van het bijzondere geval.
Na een korte inhoudsweergave werd
vervolgens een min of meer uitvoeri
ge karakterteekening van Kees gege
ven. Eerzucht speelt een voorname rol
in zijn leven. In zijn talrijke overden
kingen komt telkens uit, hoe hij zich
wel onderscheiden moet. Daardoor
heeft Kees geen open en rond karak
ter. Hjj is gesloten, gaat niet joviaal
met zijn kamer, den om, maar voelt
er zich hoven verbeven, trekt zich
soms terug om zich een houding te
geven en hult zich een anderen keer
in geheimzinnigheid. Als de kans
.ich voordeed, zou hij een „streber"
kunnen worden.
Steeds moet men zoeken naar het
motief van zijn woorden en daden
cmdat hij er zich achter tracht te ver
bergen. Zoo is Kees dan ook buiten
gewoon afhankelijk var het oordeel
van anderen en ver van vrij en onge
dwongen in zijn optreden. Natuurlijk
gaat dat alles zoover als zijn eigen
Inzicht strekt.
Op school en thuis is hij de gewil
ligheid en bereidvaardigheid zelve,
zorgzaam bij alles wat hem wordt op
gedragen en, hoe wisselend van mee
ning en oordeel ook, de liefde tot zijn
ouders blijft ongeschokt. Heeft hij
van zijn moeder, dat hij gemakkelijk
door zijn gevoel alleen zich leiden
laat, zonder eenige verstandelijke
rem, zijn vader gelijkt hij weer in
zijn afkeer van alle kinderachtige
werkelijkheid. Zijn vader verstaat hem
en weet het beste in hem boven te
brengen. Bij hem is Kees het meest
zichzelf, terwijl moeder nog wel eens
een scherp woord zich kan laten ont
vallen, wat in de omstandigheden
financieele moeilijkheden en ziekte
va" haar man zijn verklaring vindt.
Ten slotte werd nagegaan op welke
wijze de auteur zich heeft gekweten
van zijn taak, hoe hij zich helemaal
in het gedachtenleven van Kees heeft
verplaatst en zoo van binnen uit alles
beschrijft. Mooi heeft hij weergege
ven, hoe de kennis van de groote
rnenschenwereid om hem heen, gelei
delijk tot zijn bewustzijn doordringt.
Sterk realistisch is het boek, maar
het is realisme van 't beste soort.
Overal gevoelt men de liefde van den
schrijver voor het voorwerp van zijn
studie en verbeelding. Al is Thijsssen
waarschijnlijk socialist, tendenz is er
in dit werk heel niet te bespeuren.
Natuurlijk heeft het hoek voor ons
een leegte, waar de auteur angstval
lig eiken zweem van godsdienst ver
mijdt.
De voorzitter betuigt den inleider
hartelijk dank. Een dergelijke, d<
lijke inleiding van zoo'n roman was
alleen in de handen van den heer L.
veilig. Ook hij de discussies bleek
zulks telkens.
Met een „tot weerziens aan den
inleider in dit genre, sloot d. voorzit
ter de vergadering.
NED BOND VAN GEM. AMBTEN AREN
(afdeeling Leiden).
In een der /.alen van de Turk hield
de onderafd. Leiden van den Ned.
Bond van gem.ambt. een vergadering.
De opkomst was zeer groot. Na af
handeling der agenda, waarbij o.a. de
Voorzitter, en de periodiek aftreden
de leden (resp. de heëren Tolk, Die-
bels en de Vries) werden herkozen,
hield de heer Wijkmans, Dir. van de
afd. Sociale Zaken, een causerie over
„Reclasseering".
llij trad terug tot 1200, in welk jaar
in 1-rankrijk door de geestelijkheid
aan reclasseering werd gedaan, om
vervolgens andere landen te bespre
ken. In Holland dateert de reclassee
ring van vóór 100 jaar en hij kon met
vreugde constateeren, dat hier te lan
de het meest aan reclasseering werd
gedaan. Het groote nut werd door
hem met voorbeelden uit de praktijk
aangetoond en de heer Wijkmans,
met zijn enthousiasme en liefde voor
dit werk, had een zeer aandachtig ge
hoor, voor zijn warm pleidooi voor
dezen arbeid.
WERKVERRUIMING SCfilLDERS-
BEDRIJF.
De plaatselijke Commissie voor-re-
gularisatie en werkverruiming in het
schildersbedrijf, waarin zitting heb
ben werkgevers en werknemers, zoo
wel uit Christelijke, Roomsch-Katho-
lieke, Moderne, als Neutrale organi
saties, hield weder haar vergadering
in Den Burcht tot welker hij woning
waren uitgenoodigd de heeren Wijk
mans en Melot, respect. Directeur en
plaatsverv. Directeur van den Ge
meentelijken Dienst voor Sociale Za
ken.
Door bemiddeling van genoemden
Dienst was gezorgd, dat de reclame-
biljetten van de Re-gularisatie Com
missie op verschillende plaatsen in
de stad waren aangeplakt. Bovendien
had de Directeur of diens plaatsver
vanger bezoeken afgelegd bij den Op
zichter der Rijksgebouwen alhier, den
Chef van de Afdeeling Ondierhoud
van den Rijksgebouwendienst te Den
Haag en bij het Departement van Ar
beid, Handel en Nijverheid te Den
Haag, ten einde te bewerkstelligen,
dat het binnenschilderwerk in de bij
het Rijk in onderhoud zijnde gebou
wen alhier, zooveel mogelijk geduren
de de wintermaanden in uitvoering
wordt genomen. Van de medewerking
der Haagsche autoriteiten hadden zij
zich verzekerd.
Na ampele bespreking werd beslo
ten een tweetal adressen te verzen
den van ongeveer gelijke strekking,
n.l. een aan Burgemeester en Wet
houders van Leiden en een aan den
Directeur van den Rijksdienst der
Werkloosheidsverzekering en Arbeids
bemiddeling,waarin aan genoemde
autoriteiten zijn uiteengezet de groo
te voordeelen verbonden aan een af
zonderlijke besteding van het binnen
werk direct na aanneming der be-
grootirig. Voordeelen voor Rijks- en
Gemeentekas, omdat een lage in
schrijving te verwachten is, daar vele
patroons in den wintertijd toch gaar
ne werk hebben; le. om zij het
ook een kleine toch eenige winst te
kunnen maken en 2e. om hun knechts
aan het werk te kunnen houden,
waardoor de patroons in het drukke
seizoen over hun vaste kern gezellen
zullen kunnen beschikken. De ge-
rneente zou bovendien geen groote'
sommen behoeven beschikbaar te
stellen voor steunuitkeering aan werk-
looze schilders.
Aan raadsleden van alle partij-
groepen is verzocht genoemd adres
aan B. en W. te willen steunen en
eenige kamerleden is gevraagd de
aandacht van den Minister van Fi
nanciën, onder wien de rijksgebou
wendienst ressorteert, op het verzoek
schrift te willen vestigen.
Nadat nog besloten werd den heer
Burgemeester en de heeren Wethou
ders van Financiën en Fabricage in
verband met bovenstaande aangele
genheid te bezoeken, waarvoor een
drietal leden werden aangewezen,
sloot de voorzitter de zeer druk be
zochte vergadering.
DE DAG DES HEEREN.
Dat niet ieder die belijdt Christen
te zijn en God te willen dienen, ook
den Zondag heiligt in zijn dienst,
volgens Gods gebod, bewees de Vrij
zinnigen Christenen Jongeren Bond,
die Zaterdag en Zondag hier een ge
westelijke bijeenkomst hield, 'ter ge
legenheid van het zilveren feest der
afcl. Leiden.
Wij lezen in het Handelsblad:
Zaterdagavond acht uur werd in
het Volkshuis de 'officieele herden
kingssamenkomst gehouden. Aanwe
zig waren afgevaardigden van het
hoofdbestuur van verschillende af-
deelingen en van bevriende vereeni-
gingen.
Mr. H. v. Ewyck, oud-voorzitter,
hield een herdenkingsrede'. Daarop
volgden zang, muziek en reidansen
en tot slot het religieuse spel: „De
Dood als Peet",
Zondag was er gezamenlijke kerk
gang in de Remonstr. kerk., welke
met palmen ter eere van het lustrum
versierd was. onder gehoor van Dr.
Lenlo. Deze had als tekst: „Hij moet
wassen, ik moet minder worden".
Na den tusschenzang heette de
voorganger de V.S.J.B.'ers namens het
kerkbestuur welkom en wenschte de
afdeeling geluk met het vijfde lustrum.
Aan het einde der godsdienstoefening
zongen de leden staande het Bonds
lied.
Na den kerkgang maakte men een
wandeling door Leiden; in een mid
dagbijeenkomst hield prof. dr. IJee-
ring een belangwekkende rede over:
„Geloof en Werken".
De conferentie werd besloten met
een feestmaaltijd in het „Witte Huis"
te Oegstgeest.
's RIJKS MUSEUM VAN NAT. HIST.
Wij ontvingen het verslag omtrent
's Rijks Museum van Natuurlijke His
torie alhier, loopende over het tijd
vak van 1 Sept. 1926 tot 1 Sept. 1927,
uitgebracht door den directeur, Prof.
Dr. E. D. van Oort.
Het verslag bevat de volgende ern
stige klachten:
Qelijk ik reeds zoo herhaalde malen
deed, moet ik er ook hier weder op
wijzen, dat de wetenschappelijke stal
van het Museum te klein is om naar
behooren de uitgebreide verzamelin
gen te bewerken en te catalogiseeren
en dat bet een zaak van urgentie is,
dat het Museum afgebouwd wordt en
het Nederlandsche volk eindelijk een
behoorlijke overzichtscollectie van liet
dierenrijk te bezichtigen krijgt. Zoo
als de toestand thans is, vermindert
de publieke belangstelling voor onze
nationale instelling meer en meer en
het gevolg daarvan is o.a., dat schen
kingen voor het Museum verloren
gaan.
In het afgeloopen tijdperk ontving
het Museum vele, waarbij zeer belang
rijke, geschenken. Ik had gehoopt in
dit verslag melding te kunnen maken
van een hoogst waardevolle schen
king, die in de toekomst het Mu
seum ten deeJ zou vallen. Helaas is
dit niet het geval.
De zeer uitgebreide vlinderverza-
ïneling, 800 glasladen met duizenden
en duizenden prachtig geconserveer
de exemplaren,die de heer J. H. Jur-
riaanse te Rotterdam aan 's Rijks
Museum van Natir lijke Historie
had willen schenken of iegateeren, op
voorwaarde dat er door de Regeering'
een tweede conservator in de afdeeling
der insecten zou worden aangesteld,
is voor het Rijks Museum verloren
gegaan. De Minister v> n Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen heeft dit
aanbod niet aanvaard.
Welke overwegingen den Minister
ertoe geleid hebben de Collectie-Jur-
riaanse aan 's Rijks verzameling te
onttrekken, zal misschien fe toekomst
leeren. De voorwaarde van het aan-
tellenvan een tweeden conservator
in de insectenafdeeling kan niet de
reden zijn, dat Z.E. dezo kostbare en
belangrijke collectie niet heeft willen
aanvaarden, daar, afgezien van deze
collectie, een tweede conservator in
deze afdeeling reeds ze- gewenscht is
en het Museum het verlies betreurt
van de conservatorsplaats, die de Re-
geerin in 1923 heeft laten vervallen.
Dat de collectie-Jurriaanse niet in 's-
Rijks Museum van Natuurlijke His
torie' opgenomen wordt, is als een
Ier ernstigste verliezen en aan te mer
ken, die deze instelling ooit geleden
heeft.
In het Verslag is voorts opgenomen
Buitenland
De In- en nitvoerconferentle le met
haar arbeid gereedgekomen.
Overval op het Sovjet-consulaat te
Sjanghai.
De viering van het 10-jarlg bestaan
der Sovjet-repnbliek.
een opsomming van de aanwinsten
van het Museum in het afgeloopen
jaar. Ook hadden eenige ruilingen
plaats.
FEDERATIE VAN NED. HERV.
BIACONIEëN.
Onder verwijzing naar de in dit no.
voorkomende advertentie vestigen wij
di aandacht onzer lezers, cp de giste
ren door ons reeds aangekondigde
vergadering in het Nut, waar de heer
A. van Geelen zal spreken over „De
houding der Diaconieë. tegenover het
vraagstuk der werkloosheFd
Een belangrijk onderwerp, waarom
wij dan ook een bezoek aan d?ze sa
menkomst hartelijk kunnen aanbeve
len aan onze Ned. Herv. lezers.
PROF. VAN EYSINGA.
Prof. Jhr. Mr. Dr. W. J. M. v. Eysin-
ga, hoogleeraar in het volkenrecht
aan de Universiteit alhier, is heden
voor ien tiental dagen naar Straats
burg vertrokken 0111 als gedelegeerde
der Nederlandsche regeering de al
daar gehouden wordende Rijnvaart
conferentie bij te wonen.
GEEN VLIEGPOST BATAVIA—
SEMARANG.
In verband met de opheffing, eind
November van den luchtdienst Bata
viaSemarang, kunnen voortaan
geen stukken meer worden aangeno
men, met bestemming op met dezen
vliegdienst doorgevoerd te worden,
NIEUWJAARSPOST.
Vanwege de Directie van het Post
kantoor wordt bericht:
Ten einde de onderstaande landen
nog vóór 1 Jan. 1928 te bereiken, moet
de daarvoor bestemde nieuwjaarscor
respondentie uiterlijk op den daar
achter aangegeven datum worden
verzonden:
Argentinië 2 Dec.
Aruba 6
Australië 24 Nov.
Bonaire 6 Dec.
Brazilië 2
Britsch-Indië 15
Canada 20
Ceylon 8
China 14
Curasao 9
Egypte 23
Japan 10
Mexico 13
Nederlandsch-Indië (zeepost) 30 Nov.
(mail) 7 Dec.
Nieuw-Zeeland 17 Nov.
Paraguay 2 Dec.
Panang 8
Philippijnsche eilanden 26 Nov.
Saba 29
Siam 1 Dec.
St. Eustatius 29 Nov.
St. Martin 29
'Straits Settlements 8 Dec,
Suriname 25 Nov.
Unie van Zuid-Afrika 8 Dec.
Urugay 2
Venezuela 9
Vereen. Staten van Amerika 23
De overtochtsduur is berekend tot
aan het eerste station of de eerste ha
ven van het land van bestemming,
waar de brievenmalen worden afge
geven. Voor correspondentie voor ver
der gelegen plaatsen is dus vroegere
ter post bezorging gewenscht.
LOCAAL RIJKSTELEFOONNET
LEIDEN
Opgaaf van nieuwe aansluitingen
in de maand October 1927.
274 Apotheek, Oegstgeestsche, de
Kempenaerstraat 4, Oegstgeest
2520 Beeck, A. L, van, Plantsoen 93.
2559 Bernard, J. J„ Regentesselaan 8,
Oegstgeest.
2632 Erades, B., Morschstraat 34.
2640 Gans, Dr. A.. Rapenburg 81,
2641 Gans, Dr. A., Stadhouderslaan 23.
1753 Groene Kruis, Zuster M. T. de
Wit, Noordeinde 47.
2560 Kluit, fa. J. G., Breestraat 110.
2531 Louwrier, K., Zuidsin",cl 21--23
2642 Mulder, M. Th. J„ Eiu.u.C; n.n 57.
Oegstgeest.
2527 Nieuwkoop, A, P. van, v
straat 2. Oegstgeest.
2543 Olivier, J.. Raamsieeg M
2638 Oosterwijk, J. 11., Rupeiihur
2639 Rij, J. van, Hooge Morsc.i v
Oegstgeest.
2461 Rijksgebouwendienst, Pesthui-
laan.
