CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. 8»'« JAAfftfAWO MAANDAG 7 NOVEMBER 1927 NUMMER 2276 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden- Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewon» Advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarlei Bil contract belangrijke reductie Kleine Adrertentiën bij vooruitbetaling - ▼an ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents EERSTE BLAD. V Misleiding. In verschillende plaatsen, ook ln onze omgeving, wordt den laatston tijd een blad verspreid, zonder dag- teekening of nummer, dat tot titel heeft „Zendingsblad", en heet uitge geven te worden door het Vrije Evan gelische Zendingsbureau voor Land en Stadszending, gevestigd te Amster dam. Jan Evertsenstraat 1431. Het blad heeft als dubbelkop: ,.De stem des roependen in de woes tijn" en daarna: „Is de komst van Christus dicht nabij?" Zonder dat ook maar een eigen leer stuk wordt uiteengezet, wordt van het begin tot het einde niet anders gedaan dan gespot met de openbare orde en elk kerkverband verdacht gemaakt. Zooals doorgaans met dergelijke ge schriften het geval is, worden ook hier enkele voorbeelden gegeven, die óf geheel onj.uist zijn, óf geheel uit het verband zijn gerukt. Wij zullen enkele daarvan aanhalen. Op de eerste pagina begint het al met de stelling, dat in de tweede Ka mer de 100 leden, verdeeld in 33 of 34 partijen waar haalt men den onzin vandaan voortdurend twisten en uit dien twist de wetten voortkomen. Van een ministerie, dat de voorstellen aan hangig maakt nooit gehoord. De sociale verhoudingen zijn zoo slecht, dat een heel leger soldaten noo dig is, om geweld met geweld te kee- ren. Gelukkig, dat we dien onzin nog niet in werkelijkheid zien. Terwijl economen van erkende be kwaamheid waarschuwen tegen kapi- taalvlucht en kapitaal-vernietiging, wordt in dit stuk beweerd, dat er nog nooit zooveel kapitaal is geweest als thans. De minister van Financiën moet bepaald bij deze „Zendelingen," in de leer. Als historisch, wordt verteld, dat' kort geleden in Amerika een gewa pend betonnen stad met 50.000 men- schen in 5 minuten tijds van de aarde was weggemaaid. Gelukkig voor cle stellers, dat het blaadje geen dagtee- kening draagt, want nu heeft men geen verhaal op dat „kort geleden". De zendingsarbeiders worden ver dacht gemaakt. De opleidingsscholen voor de Zending voor millioenen-ver- slinders gescholden, die geen zending doen en den Zender niet kennen. Het Boeddha-beeldje van een heiden van 5 c.M. lang wordt niet zoo erg ge vonden als het 7 M. hooge beeld op den toren te Eindhoven. In een ergelijking van de Sacramen ten wordt gezegd, dat de Joden 8 da gen oud tot Joden worden gemaakt, een Mohammedaan op 12-jarigen leef tijd. terwijl een Christenbaby met en kele druppels water wordt ingelijfd bij Gods volk. Van de Aboneezen (Amboineezen worden bedoeld) wordt gezegd, dat zij, de vroegere koppensnellers, nu wat onderwijs in Nederlandsche taal krij gen en dan met een diploma van Eu- ropeesch Christen in den zak, nog wat meer kunnen moorden dan voorheen, maar dan wat beschaafder. Wat een onzin, wat een kennis van de geschie denis! Maar als alle Christenen maar tot hun Vennootschap (zoo wordt de orga nisatie aangeduid) toetreden, dan wor den alleen de „geroepenen" tot voor gangers gemaakt, dan gaat de wensch van Tagore (Tagola wordt hij ge noemd) in vervulling, dat geen chris tenen. maar werkelijke „Christussen" worden gezonden. Dan hebben we het. waardelooze „huisraad" niet meer noodig en kun nen dus nog meer „uitverkoopen" wor den gehouden. Dan zal God Zelf voor Zijn volk onmiddellijk zorgen, want onlangs is in Palestina (een paar jaar geleden wordt gezegd) reeds manna gevallen, dat gemalen en gebakken goed brood opleverde. Dan wordt elk Christen getrouw als 'n hond (heusch het staat er met vergelijking van de eigenschappen van dit dier). Dan zal elk Christen worden een luidspreker, als van de radio, wanneer hij maar met de machine verbonden is. Elk broeder, werkzaam in de V r ij- Evangelische Zending, kan zich vol doende „leglmiteeren'. wordt aan het slot gezegd. Helaas, dat kan van de organisatie !n haar geheel niet gezegd worden. STADSNIEUWS. GEMEENTELIJK WASCHBUREAU. Onzen Gemeenteraad is het volgen de verzoekschrift aangeboden: ..Het bestuur van den Bond van Waschindustriëelen in Nederland, Waarbij zijn aangesloten de voornaam ste waschbedrijven te Leiden, neemt; eerbiedig de vrijheid. Uwen Raad te verzoeken over te gaan tot opheffing van het Gemeentelijk Waschbureau. Bij de beslissing op dit verzoek mag naar onze meening, slechts wordeu overwogen, of de gemeentelijke be moeiing in deze noodig en in het alge meen belang is. Het is nu onze over- tuging, dat noch het een, noch het ander het geval is. Ons bestuur meent in het midden tc kunnen laten, of indertijd bij de op richting bedoeld is het Waschbureau te maken tot een permanente of wel tijdelijke instelling. De Raad immers heeft zoowel de vrijheid om doelmati ge tijdelijke instellingen permanent te maken, als om ondoelmatige perma nente instellingen op te heffen. Wij achten het daarom van geen belang, om nauwkeurig vast te stellen, of met de oprichting van het Waschbureau aan een tijdelijke of permanente in stelling het aanzijn werd gegeven. Het zij ons evenwel vergund. Uwen Raad aan te toonen. dat niet 't bestaan van het Gemeentelijk Waschbureau geen enkel algemeen belang wordt ge diend. Het onderzoek aan genoemd bureau en bij. de wasscherijen, die voor dit bureau werken, heeft ons geleerd, dat het aantal wasschen wekelijks onge veer 350 is, dat daarvan ongeveer 25 pet. een gewicht heeft van minder dan 4 K.G., dat de prijs 22 cent per K.G. is, dat. behalve door enkele klanten, die in de onmiddellijke nabijheid van het bureau wonen, voor het halen en bren gen 20 cent betaald moet worden en dat de klanten het goed zelf moeten nummeren, waarvoor de benoodigde nummers door het Waschbureau ge leverd worden tegen 40 cent per gros. Het buitengewoon geringe en steeds dalende aantal wasschen van 350 per week op een aantal gezinnen te Lei den van misschien 15.000, bewijst o.i„ alleen al reeds voldoende, dat hier van het dienen van een algemeen ge meentelijk belang geen sprake kan zijn. Een vergelijking met het aantal aangeslotenen bij het gemeentelijk gas-, electriciteits- en waterleidingbe drijf met het onbeteekenende aantal klanten van het Gemeentelijk Wasch bureau, zal duidelijk aantoonen, dat slechts een uiterst klein percentage van de Leidsche bevolking van deze gemeentelijke bemoeiing gediend is. Ten aanzien v. h. tarief biedt 't Gem Waschbureau aan zijn klanten geen en kei voordeel boven directe bediening door de particuliere wasscherijen. Te kust en te keu" kan men bij deze te recht voor een tarief, dat, voor gelijk soortig werk als afgeleverd door het bureau, varieert van 20 tot 26 cent. per K.G., halen en brengen inbegrepen. Bij het Gemeentelijk Waschbureau komt het tarief op 42 cent bij 1 Iv.G., 32 cent per 2 K.G., 29 cent bij 3 Iv.G., enz. tot 25 cent. bij het gemiddelde waschge- wichf, van 7 K.G., om daarna iets daar beneden te dalen. Het is duide lijk, dat van eenig prijsregelend op treden van het Gemeentelijk Wasch bureau bij dergelijke tarieven geen sprake kan zijn. Bij een en ander dient bovendien nog in het oog te worden gehouden, d. de particuliere wasscherijen de hoo ge kosten voor het merken der goede ren zelf op zich nemen, terwijl bij het Gemeentelijk Waschbureau de klanten dit moeten doen en zij boven dien voor een gros nummers, ter waar de van 12 cent. niet minder dan 40 cent moeten betalen. Ten opzichte van arbeiders-klanten, die het bureau, naast oud-ministers, toch ook wel zal bedienen, doet een dergelijke winst- name van 233 pet. weinig sympathiek aan. De bewering, dat het Gemeentelijk Waschbureau in stand moet blijven, omdat de daar gebrachte waschjes zoo klein zijn, dat de particuliere wassche rijen die niet aannemen, wordt geens zins door de feiten bevestigd. Het ge middelde gewicht van de wasschen van deze soort bij de particuliere was scherijen en het gemiddelde gewicht bij het Waschbureau zijn vrijwel vol komen gelijk. Zeker, 75 pet. van de bij het Gemeentelijk Waschbureau ge brachte wasschen kunnen, zonder eenig financieel nadeel voor de betref fende klanten, rechtstreeks bij de par ticuliere wasscherijen onder worden gebracht. En ook de overige 25 pet., bestaande uit de kleine wasschen van 4 K.G. en minder, zal. met een toeslag van 20 cent voor het halen en bren gen evenals bij het Gemeentelijk Waschbureau, stellig zonder een enkel bezwaar door de particuliere industrie behandeld worden. Doch zelfs wanneer, wat wij uit gesloten achten dit niet voor al de kleine waschjes het geval mocht zijn, dan vragen wij, of het ooit de ta?k van een groote gemeente mag zijn, om een gemeentelijk instituut in stand te houden, teneinde per week aan enke le tientallen ingezetenen de selegen- heid te geven, miniatuur-waschjes bui tenshuis te doen behandelen! Het is bovendien onze overtuiging, dat, na een eventueele opheffing van het Gemeentelijk Waschbureau. het particulier initiatief onmiddellijk zal klaar staan, om dezelfde taak, thans door het bureau verricht, over te ne men. In onderscheidene steden van ons land, vooral te Amsterdam, be staan vele dergelijke bemiddelaars, waschverzenders genoemd, tusschen de volksklanten en de wasscherijen. Er bestaat niet de minste noodzaak, waarom te Leiden de gemeente als waschverzendster zou moeten optre den. Dat uiterst kleine deel van de Leidsche bevolking, dat, om welke re den dan ook, gebruik wil blijven ma ken van eenig intermediair tusschen hen en de wasscherij, zal ook zonder de hulp van de gemeente zonder eeni- gen twijfel die gelegenheid blijven vin den. Het zij ons verder nog vergund, de aandacht van Uwen Raad te vragen voor den snellen achteruitgang van den omzet in de laatste vijf jaren. Van 49.111,82 in 1922 is die omzet steeds in dalende richting gegaan tot 42.406,07 in 1923, 35.017,96 in 1924, 30.773,24 in 1925 en 28.391,62 in 1926. De winst in de jaren 1920 tot en met 1926 heeft in totaal slechts be dragen 4059,04, doch wij vernamen niet, of vóór 1920 verliezen zijn gele den en evenmin of oprichtingskosten of verhuizingskosten steeds ten laste van de exploitatierekening zijn ge bracht. Steeds kleiner wordt de marge tusschen ontvangen waschgelden eenerzijds en betaalde waschloonen anderzijnds en het is niet moeilijk in te zien, dat zeer spoedig de winst van 967.36 in 1926 in een verlies zal wor den omgezet. Te eer zal dit het geval zijn, wanneer, zooals door de voorge stelde verplaatsing, de vaste lasten nog met een bedrag van 200 voor de meerdere huur zullen stijgen en wan neer wederom verhuizingskosten op de exploitatierekening zullen drukken Op grond van het bovenstaande, ach ten wij het Waschbureau éen insti tuut zonder eenig sociaal nut, volko men overbodig en geheel en al vallen de buiten het gebied waarop de ge meentebemoeiing geoorloofd is te ach ten. Moge het misschien in de aller eerste jaren van zijn bestaan al van eenig nut zijn geweest, alle overige Nederlandsche gemeenten hebben een dergelijk waschbureau niet gekend zoo is het buiten allen twijfel, dat elk spoor van een bestaansreden reeds sedert lang verdwenen is. Ook de particuliere waschindustrie, hoewel erkennende, dat enkele wa.sch- scherij-eigenaars van de opheffing eenige schade kunnen ondervinden, acht het desniettemin haar plicht, er Uwen Raad op te wijzen, dat zij lan gere gemeentelijke bemoeienis in deze onjuist en volkomen overbodig acht. Voor liet Bestuur van den Bond van Waschindustriëelen in Nederland. w. g. S. P. Lips, Secretaris. ZENDINGSZAAK. Zooal9 gemeld, wordt van 6—13 November ook dit jaar een Zendings- week gehouden, een week van Gebed en Offerande voor de Zendingszaak. In de Kerkgebouwen der Ned. Iierv. Gem. alhier werd gisteren aan alle kerkgangers een circulaire uitgereikt niet enveloppe, waarin een zendings offer kan worden gevoegd en welke gedeponeerd kunnen worden bij de predikanten of bestuurders der Zen- dingsvereenigingen, of in den collec- tezak. De circulaire is onderteekend door Ds. Joh. Rauws, Dr. K. J. Brouwer, Ds. B. J. C. Rijnders en Ds. D. Crom- melin, allen Zendingsdirectoren. Gaarne wekken wij tot milde offer vaardigheid op. FEDERATIE VAN DIACONIEëN DER NED. HERV. KERK. (CLASSIS LEIDEN). Uitgaande van deze Classis zal Don derdag a.s. (10 November) een Alge- rneene Ledenvergadering worden ge houden te 8 uur n.m. in liet Nutsge- bouw aan de Steenschuur. De lieer A. van Geelen, directeur der Gemeentelijke Arbeidsbeurs te Utrecht hoopt daar te spreken over de houding der Diaconieën tegenover het vraagstuk der werkloosheid. Een actueel onderwerp, dat de be langstelling van velen zal trekken. De vergadering is toegankelijk, be halve voor leden der Federatie, ook voor andere kerkeraadsleden en be langstellende gemeenteleden. Men vorvoege zich daartoe tot den secreta ris der Classis, den heer P. Bernard, Heerengracht 9, alhier. PROF. FLU IN DE WEST. Prof. Flu is met zijn echtgenoote te Pramaribo aangekomen, hartelijk ver welkomd van verschillende zijden, in het bijzonder door de Surinaamsche medici. De heer Flu is De West brengt het in herinnering oud-leer ling van de Geneeskundige School van Paramaribo. Zooals bekend, zal de heer Flu eeni ge maanden in Suriname werkzaam zijn in opdracht van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Ter eere van prof. Flu is ten gou vernementshuize een receptie gegeven De Surinamer deelt het volgende mede betreffende een r?de door prof. Flu gehouden aan een maaltijd, wel ke te zijner eere werd gegeven door de Surinaamsche medici en apothe kers: Uit zijn studietijd zijn levendig ge bleven de herinneringen aan de eer ste lessen in natuur-, schei- en plant kunde bij den heer A. P. Samson, waar tusschen de lessen in even gepauzeerd moest worden om een klant te bedie nen met castor olie o.' muntwater voor vijf cent. Ook de Geneeskundige School wenschte hij te herdenken, daarbij er op wijzend, met welke gunstige resul taten deze heeft gewerkt. Hij heeft zich wel eens de vraag ge steld of de studenten die werden af geleverd er minder om waren, omdat hun theoretische opleiding niet zoo hoog staat als aan de Nederlandsche universiteiten. Na hetgeen hij echter gezien heeft in de Oost en in Neder land kan hij deze vraag ontkennend beantwoorden met groote beslistheid. De feiten zijn daar om hem in het ge lijk te stellen. Dezer dagen hoorde hij tegen de school als argument aanhalen, dat zij een teveel kweekt aan genecshee- ren. Men vergete echter niet, dat dit teveel steeds in de overige deelen van Groot-Nederland plaatsing vond en Suriname aldus aan Nederland in be paalden vorm terug betaalde, wat Ne dorland' eraan ten koste legde. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. VEREEN. „HET VOLKSGEBOUW' ln de Donderdagavond gehouden bestuursvergadering van de vereeni- ging „Volksgebouw" meldt „Het Volk", werd bet nieuw gekozen be stuur geïnstalleerd, en had de verdee ling der functies plaats. Het dagelijksch bestuur is thans als volgt samengesteld: D. A. van Eek, voorzitter; G. Wakka, secretaris en M. G. Verweij, penningmeester. DE ELECTRISCHE TREINEN. Overbelasting' Naar aanleiding van enkele klach ten over de overvuldheid onzer elec- trische treinen op het traject Amster damHaarlem heeft het Handelsblad zich gewend tot de directie der spoor wegen, die doet opmerken dat de over belasting der treinen door treinver- sterking en door voortreinen vermin derd is. Op enkele forensentreinen is zij nog niet vermeden, doch dit be treft voornamelijk de korte afstanden AmsterdamHaarlem en Leiden Den Haag. Verwacht wordt, dat bij het begin der dienstregeling, ingaande 15 Mei 1928, alle treinen met een rijtuig der de klas vergroot zullen worden. Inmiddels mag medewerking van de reizigers worden gevraagd om te vermijden, dat bij twee op korten af stand hijdende treinen, de eene over vol is en de andere vele plaatsen be schikbaar heeft. Veiligheidsmaatregelen. De klacht, dat op de balcons der rijtuigen zich geen handgreep be vindt voor den noodrem, noch een aanwijzing, waar die handgreep wel is, wordt door de spoorwegdirectie ge- refuteerd met de mededeeling, dat op de balcons een bordje wordt aange bracht, waarop vermeldt staat, waar men de noodrem-handgrepen in den wagen vindt. De onderstelling, dat zich geen flambouwen van de soort als op loco motieven aanwezig zijn op de elec- trische treinen en geen verbandmate riaal, noemt de spoorwegdirectie on juist. OOSTENRIJKSCHE TENTOONSTEL LING VAN KUNSTNIJVERHEID. Voor deze tentoon* elling zijn o.a. van Oostenrijksche zijde toegezegd: een gobelin, figuren, vazen en ver schillende kleinere voorwerpen, uit de vazen door Hugenauer; ceramiek door Ilenriette Bucher; porcelein van Su- gartin; beeldwerk door prof. Michel Powsolny; papierwerk, glas- en me taalwerk door Rud, Lartsch; weef werk en stoffen door Hel. Peche en een inzending van 43 stuks kristal door Lobemeyer, benevens 150 teekeningen en foto's van gebouwen, die een goed overzicht geven van de ontwikkeling van de architectuur in Oostenrijk in den laatsten tijd. Deze verzameling wordt aangevuld door de collectie kunstnijverheid, thans te 's-Graven- hage tentoongesteld, welke met groo te welwillendheid door de vereeni- ging NederlandOostenrijk voor de r e'iHrl e tentoonstelling werd be- Binnenland. Bezwaren van het Gemeentebestuur van Den Haag tegen het Provinciaal Wegenplan. Buitenland. Hevige overstroomingen in de Ver. Staten en Canada. Dezer dagen zal een FranschJoe- go-SIavisch verdrag geteekend worden Bioscoopzaal te Sjanghai ingestort. Een overwinning van Generaal Feng in China. schikbaar gesteld en waardoor met hetgeen direct uit Weenen voor Leiden werd bijeengebracht, een geheel wordt verkregen van zeer goede kwaliteit. De tentoonstelling zal waarschijnlijk Zaterdag 19 November a.s. in de La kenhal geopend worden. Den 22en November wordt aldaar een Oostenrijksche kunstavond ge houden onder leiding van een dames comité. waarvoor mevrouw M. Duffels Katbus, echtgenoote van den Oos tenrijksche gezant te 's-Gravenhage, en. mevrouw S. A. v. d. Sande Bak- huyzenGericke het eerelidmaatschap hebben aanvaard. Leden der Commis sie zijn:; mevrouw M. E. Wensinck Daubauton, voorzitster; mej. C. Coe- bergh, secretaresse; mevrouw J. Over- voordeGordon; mevrouw J. E. By- vanckHintzen; mevrouw A. Coertï ae Jong; mevrouw C. van Eysinga van Hogendorp, te Leiden en mevrouw Z. Ruys von Haerdtl, te Wassenaar. DE KATHOLIEKE H. B. S. Bij de Zaterdag door de architecten L. v. d. Laan en S. J. A. van der Laan gehouden onderhandsclie aan besteding voor de verbouwing der R.-K. H. B. S. voor jongens (voorma lige kweekschool voor Zeevaart( wa ren minste inschrijvers de firma Bik en Breedeveld, aannemers alhier, aan wie het werk is gegund. BOEKVERKOOPING. De fa. Burgersdijk en Niermans, zal van ii tot 25 Nov. alle werkdagen - behalve Zaterdag 's avonds om 7 uur in „Templum Salomonis" een boekverkooping houden De catalogus, die 200 blz. groot is, bevat meer dan 5000 titels van boe ken op allerlei gebied. Verkocht wor den de bibliotheken van de heeren Dr. Joh. Breen, Gemeente-archivaris te Amsterdam;. Ds. W. T. Hekker, Her steld Ev. Luth. predikant te Amster dam; M. Joustra, Archivaris Bataksch Instituut te Amsterdam en Dr. G. H. Kindermann, leeraar klassieke talen te 's-Gravenhage, alsmede een gedeeJ te der bibliotheek van Mr. A. J. Fok ker, alhier en een belangrijke philo- sophische bibliotheek. DANK ZIJ DE RADIC. 't Gebeurde dezer dagen hier ter stede. Tweej onge menschen, die gaarne in 't huwelijksbootje wilden stappen, konden dit 1 .'elijk voorne men niet ten uitvoer brengen omdat de jongeman, die nog geen 30 jaar was, de toestemming van zijn vader moest hebben, en deze naar Indië vertrokken was zonder dat men een verder adres wist. Ook aan het Depar tement kon men hem ge eninlichtin- gen verstrekken. De jongeman kwam evenwel op het lümineuse idee aan de fa. Philips te vragen, of deze het met den Kor te-golf zen der wilde omroepen, 't Geen geschiedde, en na twee daeen reeds kwam er van een van de ge meentebesturen in Indië antwoord, dat de map overleden vvas. Toen lagen, dank zij de radio aan het huwelijk geen beletselen meer in den weg en kon dit dan ook voltrok ken worden. OVERREDEN EN GEDOOD. Te Bussum is de 47-jarige juffrouw Rosen van hier, toen zij van de fiets stapte, door een wagen overreden. Zij kreeg de wielen over haar lichaam. Zwaar inwendig gekneusd werd zij naar de Majella-stichting overge bracht, waar zij aan de gevolgen over leed. POSTERIJEN. Lijst van onbestelbare brieven en briefkaarten, van welke de afzenders onbekend zijn. Terug ontvangen in de eerste helft van October 1927. Brieven Binnenland: Naam onleesbaar, Utrecht. N. V. Arlitliz. Lei den. Maison de Bonneterie. Den Haag. Dalmeijers Volksuniversiteit, Amster dam. Geertje van Haasteren. Hazers- vvoude. I. II. v. d. Hout, Den Haag. Leidsch Dagblad, Leiden. M. FrauJ

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1