CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN friet werkloosheidsvraagstuk. 8S,# JAARGANG ZATERDAG 29 OCTOBER 1927 NUMMER 2269 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22'/» cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei Bij contract belangrijke redactie Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Oit nummer bestaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. De behandeling van de begrooting voor 192S is in vele gemeenteraden al aangevangen en staat bij andere voor de deur. Binnenskamers zijn reeds heel wat opmerkingen gemaakt. Doch de openbare behandeling brengt ons straks de breede uiteenzetting van de politiek, die de verschillende rich tingen gevolgd willen zien. Van Sociaal Democratische zijde en de Vrijzinnig Democraten volgen dat pad op den voet, wordt al9 een zaak van de allereerste orde genoemd de leniging van den nood door de werkloosheid ontstaan. Dat er nood is door de werkloos heid en dat die nood gelenigd moet worden, dat is voor niemand een vraag meer. Maar dat de openbare kas daarvoor het eerst en eigenlijk alleen zou moe ten worden aangesproken, zooals de S. D. A. P. voorstelt, dat is een punt, dat niet dadelijk toegegeven mag wor den. Naast de wettelijke regeling, (zij het ook voorloopig bij IC. B.) die uit de werkloosheidskassen gedurende 'n zeker tijdvak ondersteuning waar borgt, wil de S. D. A. P. geen andero instelling, dan de overheidskas, om het leed der werkloosheid weg te ne men. Daartegenover stellen wij, dat de overheidstaak in de eerste plaats is het nemen van maatregelen om de werkloosheid te voorkomen. Maar ook waar deze er is, te trachten door steun aan uit de maatschappij opkomende instellingen, het kwaad te bestrijden, Deze maatregelen van overheids zorg voor de werkloozen vormen in ons land geen afgesloten stelsel. Toch is er wel een min of meer ruwe groe peering van maatregelen te maken. Een grenslijn kan worden getrokken tussehen wat men «kan noemen het voorkomen van werkloosheid en het wegnemen van de nadeelige gevolgen. Bij de begrotingsbehandeling ko men beide aan de orde. Immers een deel van de sociale taak der gemeen te is mede een middel om werkloos heid te voorkomen. De bedrijven, die de gemeente exploiteert, de wegen, die zij aanlegt, de uitbreiding der stad die wordt ter hand genomen, dat zijn alle middelen om werkloosheid te helpen voorkomen. Daarnaast staan dan nog arbeidsbemiddeling, voor lichting bij beroepskeuze, bevordering van doelmatige emigratie, en ook het verleenen van subsidie aan onderne mingen en takken van bedrijf. Maar ook de tweede komt ter spra ke. Als zoodanig hebben wij: le het verleenen van subsidie aan de orga nen der werkloosheidsverzekering, (de werkloozenkassen); te. de bijzon dere steunverleening naast en in de plaats van de organen van armenzorg of maatschappelijk hulpbetoon; 3e. de overheidszorg door laatstgenoemde or ganen. Alle deze middelen hebben ^iit cri terium, clat zij geld uit de overheids kas ten goede doen komen aan een bepaalde groep ingezetenen, Belasting geld wordt daarvoor gebruikt. De over heid beschikt dus over het goed van van den eenen burger om den ande ren te helpen. Dit maakt, dat met de uiterste voor zichtigheid dit -vraagstuk behandeld moet worden, omdat wij niet gelijk de Soc. Dem, zonder meer deze overheids bemoeiing'kunnen goedkeuren. Het is gewenscht om die werkloos heid, die het gevolg is van factoren van persoonlijken aard, als lichaams zwakte, of gebreken, te laten voor rekening van kerkelijke of particuliere liefdadigheid. In de tweede plaats is naar Anti revolutionair beginsel de regel aange wezen, dat de werkloosheid, die aan factoren van algemeen maatschappelij ken aard te wijten is, door de kringen waarbinnen ze ontstaan is, in de eer ste plaats worde bestreden. Vooral mogen wij niet toegeven aan de stelling, dat de overheid aanspra kelijk zou zijn voor de maatschappe lijke onvolkomenheid, waarvan de werkloosheid een gevolg is. De over heid heeft niet de roeping, om het maatschappelijk leven als een uur werk in elkaar te zetten. Dat leven re gelen moeten de organisaties, die uit het leven opkomen. Alleen de roeping, die op de over heid rust, om te helpen wegnemen wat scheef zit en te helpen wie lijdt onder den druk, mag de grondslag zijn voor steun. Het groote verschil tussehen de ver zekering en de' steun van particulie ren of van de overheid, springt onmid dellijk in het oog. De verzekering geeft den werklooze een recht op uitkeering. Een werkloosheid buiten den wil van den werkwilligen en werk krachtigen arbeider, tengevolge van tijdelijke, economische omstandighe den. moet door de maatschappij zelf gedragen worden. Niet om het feit, dat hij in behoeftige omstandigheden ver keert, maar uitsluitend, omdat bij zijns ondanks werkloos is, heeft hij aanspraak op de reglementaire uit keering. Anders wordt het, wanneer een b e- h o e f t i g e werklooze wordt gesteund of wanneer duurzame werkloosheid tut buitengewone middelen noopt. Dan geen recht, rnaar barmhartig heid. Uiteraard doet dit niet te niet ds noodzaak, die er kan bestaan om in buitengewone omstandigheden, ook buitengewone maatregelen te treffen. Als zoodanig was ook te beschouwen de crisissteun van de regeering tijdens de oorlogsjaren en daarna. Maar zoo dra de normale toestand weer is terug gekeerd, moet ook dat bijzondere mid del ophouden. Dat er permanente werkloosheid is en dus de steun voor de werkloozen een voortdurende zorg is, wijst er op, dat er óf nog steeds geen evenwicht is, óf dat het welvaartspeil daalt, In beide gevallen is noodig een ernstige bestudeering door de Landsoverheid en maatregelen van wettelijken aard om de organen, die werken om dat leed weg te nemen, geregeld functio- neeren, mogelijk te maken. Maar het moet ook nopen tot verhoogde ener gie. Tot verhoogde offervaardigheid en ook tot een deemoedig buigen on der deze slagen. De overheid heeft hier de taak, de energie aan te wakkeren. Subsidies zijn dan ook altijd beter dan directe uitkeeringen. De offervaardigheid kan verhoogd worden, door aan de subsi die voorwaarden te verbinden. De dee moed kan mede verkregen worden door den behoeftige niet langer in den waan te laten dat hij recht heeft op een uitkeering, maar hem. hoe moeilijk dat ook zijn moge. te doen gevoelen, dat het recht voor barm hartigheid h#eft plaats gemaakt. Wat helpt een economische politiek zoolang de overheid zichzelf en be trokkenen in den waan laat, dat de ellende van tijdel ijken aard is en dus de energie wordt gedoofd. Daarom moet onzerzijds ernstig 'ge streefd worden, dat de Overheidssteun in de werkloósheidsellende steeds het karakter drage van dringende hulp in den nood, en van opbeuring van de ingezonken energie. Geen ingrijpen in het raderwerk des levens, waarvoor God de organen zelf schept. Geen wegdoezelen van ernstige in zinking in ons economisch leven, maar krachtg doen opbloeien van de sluimerende krachten. Geen dooden van offervaardigheid en den ootmoed, maar op gepaste kie- sche wijze beide aankweeken. STADSNIEUWS. OPRICHTING VAN DE VEREENIGING TOT BEVORDERING VAN DEN EXPORT VA?' LEIDSCHE BOERENKAAS. Ter gelegenheid van de opening van het nieuwe terrein der Leidsche Kaas markt werd de klacht geuit, dat de Leid sche kaas niet mocht worden uitgevoerd en daarentegen de Friesche nagelkaas, een product van veel minder kwaliteit, wel. Zoowel bij het .Gemeentebestuur van Leiden als bij de Kamer van Koophandel werd deze klacht van andere zijde her haald, wat voor Burgemeester en Wet houders aanleiding was deze aangele genheid voor advies in handen te stellen van de Kamer van Koophandel. Deze Kamer belegde Vrijdag j.l. in de Graanbeurs te Leiden een vergadering met producenten van Leidsche kaas, wel ke door den voorzitter der Kamer, den heer D. ten Cate Brouwer, werd geleid. De heer ten Cate Brouwer heette de aanwezigen alle producenten van Leid sche kaas, van harte welkom. Omtrent de voorgeschiedenis deelde hij mede, dat alleereerst overleg was gepleegd met dr. Swaving, den inspecteur van het Zuivel- wezen in Den Haag, en met producenten. Verschillende denkbeelden werden over wogen. Ook dr. Swaving achtte het wen- schelijk, dat een oplossing tot wegneming van de bestaande onbillijkheid zou wor den gevonden. Het gebruik van het Rijks- kaasmerk voor Leidsche kaas leverde, naar de praktijk uitwees, voor de Leid sche boerenkaas onoverkomenlijke moei lijkheden op. Het velgehalte kon daarom geen criterium zijn. De eenigst bruikbare weg bleek te zijn, het oprichten van ëen vereeniging, wel ker leden onder bepaalde voorwaarden Leidsche kaas zouden kunnen producee- ren. welke vrij zou mogen worden uitge voerd. Als merk diende, naar de meening van den spreker, vastgesteld te worden de Leidsche sleutels met daaronder het woord „Leiden". De statuten werden artikelsgewijze toe gelicht. De belangrijkste waren wel: Art. 3: Leden kunnen zijn zij, die Leid sche boerenkaas, met uitsluiting van het fabriekmatig bereide product, producee- ren en wonen in het gebied om Leiden, waar van ouds deze^ kaas wordt geprodu ceerd. Over de toelating als lid beslist de ledenvergadering. Art. 6: De leden verplichten zich om de melk niet meer dan twee maal te roomen. Het is den leden niet geoorloofd hiertoe een centrifuge of daarmede gelijkstaand instrument te gebruiken. Art. 7: Leden, wier Leidsche kaas meer dan vijf maal per jaar minder dan 20 vet en de droge stof bevat, verliezen hun lidmaatschap. Art. 8: De leden verplichten zich de door hen bereide Leidsche Boerenkaas te voorzien van een uniform merk, welk merk zal bestaan uit een figuur, voor stellende twee elkaar kruisende sleutels, waaronder het woord Leiden. De voorzitter der Kamer van Koophan del bepleitte nog eens nadrukkelijk de noodzaak om steeds een eerste klas pro duct te bereiden. Alleen zoolang dat het geval is, zal er reden voor de regeering zijn om aan de wenschen der vereeni ging tegemoet te komen. Het deed spre ker daarom zooveel genoegen uit de re sultaten van het onderzoek der Leidsche kaas te zien, dat het vetgehalte van Leid sche kaas zoo hoog was. Slechts één mon ster was onder de 2U Met een stevig applaus gaven de aan wezigen hun instemming met het plan te kennen. Verschillende aanwezigen voerden het woord. De heer Verkley uit Sassenheim heeft zich altijd afgevraagd, of er geen weg zou zijn te vinden om den export van Leid sche kaas mogelijk te maken. Het was daarom voor hem een blijde verrassing, dat de Kamer van Koophandel in staat was met zulke uitgewerkte plannen te komen. Voor zoover hij kon oordeelen, zal de wijze, door de Kamer voorgesteld, het makkelijkst tot het gestelde doel voe ren. Z.i. is dit de aangewezen weg. Nog een aantal anderen vroegen het woord ter verkrijging van allerlei inlich tingen. Op eenige uitzonderingen na gaven al le aanwezige producenten zich als lid van de vereeniging op, zoodat reeds bij den aanvang het aantal leden 54 bedroeg. De statuten werden daarop unaniem goedgekeurd. Bij acclamatie werden in het bestuur gekozen de heeren: A. J. Verkley, voorzitter; P. Roeloffs, secretaris; J. van Benten; J. van Noort; W. G. Duynisveld. Ten slotte werd nog besloten een gemo tiveerd adres aan den minister van bin- nenlandsche zaken en landbouw te zen den. In dit adres wordt er vooral op gewe zen. dat de kwaliteit van de Leidsche kaas veel minder dan Goudsche of Edam mer kaas wordt beoordeeld naar het vet gehalte. Andere factoren en in het bij zonder het fijne aroma typeeren de waarde van dit product. Het Rijkskaas- merk is derhalve voor Leidsche kaas niet geschikt, waarom dan ook dit merk door niet één product wordt aangewend. Nu zal Leidsche kaas zeer zeker geen artikel worden, dat evenals Goudsche en Edammer kaas in groote massa zal wor den uitgevoerd. Dit speciaal Hollandsche product, dat door geen enkel land kan worden op de markt gebracht, zal echter in het buitenland, evenals in Holland zulks het geval is, als iets specifieks, als een delicatesse van bijzonderen aard, ze ker gaarne worden gekocht. Daardoor zal deze kaas, indien zij in kleine partijen te gelijk met de Goudsche en Edammer kaas verkocht wordt, een stimulans kun nen zijn om den verkoop van de Holland sche zoete kaas in het buitenland te be vorderen. De vereeniging verzoekt daarom Z.Exc. den leden der vereeniging toe te staan, de door hen geproduceerde kaas tot ex port toe te laten, zonder voor deze kaas de waarborgen te eischen, welke voor den export van Goudsche en Edammer kaas zijn gesteld. Het ligt daarbij in de be doeling der vereeniging om alsdan deze kaa3 van een vast merk te voorzien. ZANGDIENST HOOGL. KERK. De jChr. Zangvereeniging „Ex Animo" verzoekt ons het volgende mede te dee- len: Door een misverstand zijn er storende fouten geslopen in het programma van den zangd'cnst in de Hooglandsche kerk op a.s. Maandag. De bezoekers zullen aan de deur der Kerk gratis een verbeterd programma ontvangen tegen inwisseling van het oude. BEROEPSKEUZE. Door het bestuur van den Christel. Be sturenbond is aan den gemeenteraad van Leiden een verzoekschrift ingediend van den volgenden inhoud: Geven met verschuldigde eerbied te kennen; Ondergeteekenden, J. B. H. Grotenhuis en J. Slegtenhorst, resp. voorzitter en se cretaris van den Chr. Besturenbond te Leiden, ten deze domicilie kiezende Ko ningstraat 16 te Leiden; dat zij de meening zijn toegedaan dat, ten einde de in de maatschappij aanwe zige arbeidskrachten en die welke elk jaar worden toegevoegd, zoo economisch mogelijk te leiden en tot verhooging van eigen levensvreugde het voor hen rneest geëigende beroep te doen kiezen, een doel matige beroepskeuze van het hoogste be lang is; weshalve zij uwen Raad ernstig in overweging geven over te gaan tot het instellen van een Gemeentelijk Bureau voor Beroepskeuze, waarbij zij naar ne- vengaande toelichting, waarin doel werk wijze en beheer nader is uiteengezet, mo gen verwijzen. 't Welk doenden, enz. Op deze toelichting komen wij Maan dag terug. LUTHERAVOND. Zooals uit een advertentie in dit num mer blijkt, zal Maandagavond op initia tief van den Geref. Jeugdraad alhier in het Nut van 't Algemeen een „Luther- avond" gehouden worden, waar Ds. J. C. Rullman van Utrecht een rede zal hou den over: „Het gevonden Boek". Het zal bijna onnoodig zijn onze lezers op te wekken deze bijeenkomst te bezoe ken omdat ongetwijfeld allen, die de be- teekenis van Luther voor het kerkelijk le ven begrijpen, dezen avond zullen afzon deren om te herdenken het gedenkwaar dige feit, dat Maarten Luther op 31 Oc tober door het aanspijkeren der stellin gen openlijk opkwam tegen de misstan den in de R.K. kerk en veler menschen oogen opende voor de groote noodzake lijkheid van een radicale breuk. We verwachten dan ook piet anders, of- de Nutszaal zal stampvol zijn. Ds. Rull man is de historiekenner bij uitnemend heid, die ongetwijfeld zijn hoorders zal boeien. Zijn naam is waarborg dat de avond welbesteed zal zijn. Toont allen uw belangstelling! BAZAR PATRIMONIUMWERK. Naar wij vernemen had gisteravond 'n geanimeerde vergadering van het door Patrimonium in het leven geroepen Co mité plaats. Dit Comité heeft zich ge splitst in buurtcommissies, die elk in hun eigen wijk propaganda zullen maken. Het doet weldadig aan, dat na het gou den jubileum van het Verbond ook de af- deeling zooveel actie ontwikkelt. DE ELECTRISCHE TRAMS EN DE BLAUWPOORTSBRUG. Zooals men weet, rijden de trams op de Blauwpoortsbrug stroomloos, omdat het niet doenlijk was daar een electrische draad te spannen wegens event ueele moeilijkheden, welke zouden kunnen ont staan bij het openen van het brugdek. Reeds zoolang de tram over deze brug rijdt, bestaat deze toestand. Meer en meer blijkt, dat dit op den duur niet kan wor den bestendigd. Herhaaldelijk komt. het voor, dat tramrijtuigen, hetzij dooi- onvol doend uitwijken van rijtuigen en voet gangers, hetzij om andere redenen mid den op de burg moeten stoppen, en dan niet verder kunnen, wat vooral nu het tramverkeer geregeld toeneemt en ook met het oog op de interlocale trams, die soms uit 3 of vier rijtuigen bestaan, meer malen stagnatie in den dienst geeft. Reeds geruimen tijd is de directie der N.Z.H.T.M. doende te trachten, hierin een afdoende verbetering te brengen. De moeilijkheid was daarbij echter, een plan te ontwerpen, om de hierboven geschetste moeilijkheden die zich bij het openen van de ophaalburg zouden kunnen voordoen, te ondervangen. Naar wij vernemen, is de directie er thans in geslaagd, een bevredigende op lossing te vinden en zal zij binnenkort een plan tot uitvoering brengen, waar door het mogelijk wordt, dat de trams voortaan niet meer stroomloos over de Blauwpoortsbrug behoeven te rijden. NAAR DE DOLOMITEN EN VENETI8. Donderdagavond hield voor de vereeni ging tot Bevordering van de Bouwkunst de heer J. A. Christiaanse een lezing over bovenstaand onderwerp. De vergadering was zeer druk bezocht de voorzitter der vereeniging. de heer Verhoog, constateerde, dat de Nutszaal nog nooit zoo goed bezet was en het publiek was na de pauze en aan het slot gul met applaus. We hebben spr. „een en al oor en oog gevolgd op zijn tochten door de Dolomi- ten, het vreemd en grillig gevormde berg landschap in Zuid-Tirol, hebben gegon- teld in de romantische stille watersteeg jes van Vsnstiè en zijn toen teruggekeerd Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Nadere bijzonderheden over de aan* komst van de Postduif. De Synode der Geref. Kerken geslo ten. Buitenland Het eerste lustrum van het fascisms Een inval in de Parijsche woning van Prins Carol. De in- en uitvoerconferentie te Genève. naar de grootsche, majestueuze bergmas sa van de Ortler. Wat zullen wij verder uitweiden over de weergalooze pracht van Zuid-Tirol. waar de ijsgekroonde Rosengarten en de zonderling-gespitste Marmolata zich ver heffen boven de dalen van wijngaarden en loofbosschen? Waar de wegen liggen uitgehouwen en geboord in de romp van de bergen, „alsof de rotsen op een ope ratie-tafel zijn gesneden en gekerfd". En Venetië! Men moet alles of niets zeggen over de wondere romantiek dezer waterstad, over den gouden schemer van San Marco's mozaieken, over de griezel histories van het rose-marmeren dogen paleis, dat als een sprookje uit Duizend- en-een-Nacht verrijst aan het deinende blauwe water van het Lidokanaal. Dan trekken de bergen ons weer aan, de glinsterende sneeuw en gletschermas- sa's van de Ortler, waar hartje zomer de wegen nog moeten uitgegraven worden van onder de sneeuw. Het was alles prachtig, indrukwekkend en schoon en inderdaad kon spr. met Multatuli zeggen: „Mn verhaal wordt eentonig". Eentonig, omdat alles prachtig was! Over Andermatt ging het weer huistoe. Raak en scherp, en welverdiend voor wie het zelf eens meemaakte, hekelde spr. de schandelijke onderdrukking van Zuid-Ti rol door de Italianen. Op den terugweg langs het Vierwoudsteden-meer, wees hij er op, dat zooals de Zwitsers opstonden en den eed van bondgenootschap zwoeren op de Rütliweide aan dit meer, zoo ook de Tirolers, vroeg of laat, het gehate juk zullen afwerpen. Maar de ouders, die hun zoons zagen vallen op het slagveld, haten thans de oorlog meer dan Italië en de heer Christiaanse besloot zijn lezing op het soldaten-kerkhof van Cortina en bij het gegalm van de klokken der kloos terkerk, die de Tirolers opriep tot berus ting en overgave. De Voorzitter der Vereeniging dankte aan het slot der lezing den heer Chris tiaanse en diens reisgenoot den heer Vreeberg (die de lichtbeelden verzorgde), voor den genotvollen avond. Hierop sloot hij, na de behandeling van eenige huishoudelijke punten, de bijeen komst. HET RIJKSZIEKENHUIS ALHIER. Op de vragen van den heer Kortenhorst lid van de Tweede Kamer, betreffende de opdracht voor het maken van de koelin stallatie in het Rijksziekenhuis alhier, heeft de minister van financiën, geant woord I. De levering eener koelinstallatie in het nieuwe Academisch Ziekenhuis te Leiden is opgedragen aan de N.V. Hol landsche Ingenieurs Maatschappij Holi- ma, te Amsterdam. De door deze firma geleverde koelmachines zijn van buiten- landsche herkomst (fabrikaat Esscher Wijsch, te Zurich). II. De bovenbedoelde machines zijn z.g. klein-koelmachines, van een type, dat in Nederland niet wordt vervaardigd. Klein- koelmachines bleken uit een oogpunt van economische exploitatie de voorkeur te verdienen boven een z.g. centrale instal latie. Toepassing van deze laatste zou bo vendien aanzienlijke kosten ten gevolge gehad hebben, wegens het alsdan nood zakelijk uitvoeren van wijzigingen aan 't bestaande gebouw. Door de Nederland- sche industrie worden wel klein-koelma chines vervaardigd, doch deze zijn van een type, dat wegens te groote afmetin gen in het onderwerpelijke geval niet in aanmerking kon komen. 3EGIN VAN BRAND. Hedennacht omstreeks twee uur is in het ketelhuis van de wasscherij van de wed. Keijzer aan den Stationsweg een partij turven in brand geraakt, vermoe delijk doordat men er te dicht bij Is ge komen met rookgerei. Het brandje werd eerst bestreden met een slang op de waterleiding door ds po litie. Toen de brandweer arriveerde, heeft deze het bluschwerk overgenomen. De brandspuit stond opgesteld aan den Rijnsburgersingel. Het vuur was spoedig gedoofd. De schade' is betrekkelijk gering. DE N. C. S. V. Voor de N. C. S. V. hoopt op 23 en 30 November a.s. Dr. A. H. de Hartog van Amsterdam eenige lezingen te houden over nader te bepalen onderwerpen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1