CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN 8s,e JAARGANG DINSDAG 25 OCTOBER 1927 NUMMER 2265 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Postbox 20 Postgiro 58936 Teieioonnummer 2778 Aangesloten op het Streeknet Lisse ABONNEMENTSPRIJS ia Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Profanie. Ds. Wisse, bekend Chr. Geref. pre dikant gaat het land door met een rede, ontleend aan Matth. 24 37—43, waar Christus de dagen, die aan het eindoordeel voorafgaan zullen, verge lijkt met -de dagen van Noach. Onverschillig hoe men over den vorm dezer rede denkt, niemand zal kunnen ontkennen, dat Ds. Wisse met grooten ernst op de verwording van het leven wijst. Hij spreekt met ge loofsovertuiging en in heiligen ernst. De Nieuwe Rotterdamsche Courant zond een verslaggever naar de verga dering te Rotterdam. Deze verslagge ver kon niet nalaten op de volgende wijze te profaneeren „En de loodgieters, gasfitters, bank werkers en burgerjuffrouwen, die den tijdredenaar ademloos hadden ge volgd, zagen zich met Noach en zijn huisvrouw, mitsgaders alle overige reine paren onder de schepselen, al- rede behouden op Ararat, onderwijl daar beneden al het onreine tuig van het menschdom werd verzwolgen door den onophoudelijken regen, door cy clonen, Chineezen, aard- en zeebevin gen en hetgeen verder tot het appa raat des laatsten oordeels behoort''. Terecht vestigt Ds. Landwehr met strenge afkeuring op deze profanie de aandacht. Zelfs een liberaal orgaan, dat zich zelf respecteert mag niet spreken van ..het apparaat des laatsten oordeels". V Politieke tegenspoeden. Een politieke partij, die in het ne gatieve heil zocht ensteeds zich aan dient als het geweten van de moeder partij, waaruit zij is voortgekomen, moet zeer voorzichtig zijn met haar politiek fatsoen. Van het negatieve kan een politieke partij nu eenmaal niet leven. Iemand, die voortdurend let op de gebreken en misslagen van anderen, wordt zelf ook op de vingers gekeken. Zoo gaat het ook de heeren Ling- beek en Kersten met hun respectieve partijen. De heer Kersten heeft in eigen par tij en daarbuiten harde woorden moe ten hooren, toen hij zich verklaarde tegen vakorganisatie en tegen de sanctie naar Burgerlijk recht van het collectief arbeidscontract. Daarmede trapte hij op het Calvi nistisch hart, dat daarin maar al te goed gevoelt de lijn door de vaderen gewezen. Daarmede deed Ds. Kersten zijn partij ernstige schade. Maar niet minder had Ds. Lingbeek. die zoo gaarne de gped gerefor meerde thermometer aaniegt, een on fortuinlijke dag. toen hij in de gemeen teraad van 's Gravenhage zich op een manier over het dansen uitliet, die zeker in de kringen, die hij gaarne be reikt geen instemming zal vinden. Dominee zeide: „Ik ben in het algemeen een tegen stander van gewetensdwang en ben er dan ook een tegenstander van om an deren mijn liefhebberijen op te drin gen of liefhebberijen te verbieden, om dat het de mijne niet zijn. Ik ben geen groot danser, maar wanneer iemands gemoed hem tot dansen dringt, dan- se hij. dat gaat mij niet aan. Er zijn liefhebberijen, die altoos on geoorloofd zijn, maar dat kan ik niet van het dansen in het algemeen zeg gen. Daarin moet ik iedereen vrij laten". Zie, wanneer Ds. Lingbeek zulke liefhebberijen goedkeurt kan hij er zeker van zijn, dat nog meer schapen 2ijn stal ontvluchten zullen. Eveneens komt de aandrang in De Banier om het lezerstal te vergrooten na de ietwat opgeschroefde manier van propoganda voor de vestiging van een partijbureau en de uitgifte van 'n dagblad, als een symptoom, dat ook daar de kring der getrouwen nog dun ls. Het zijn begrijpelijke politieke te genspoeden. V De gouden pilaar. Voor eenigen tijd bevatte het Han delsblad een artikel, waarin gewezen werd op de groote beteekenis van het in eli door Indië verkregen kapitaal voor ons nationale bestaan. In de eerste plaats wordt aange toond, dat ons land zonder dat kapi taal verarmen zou, omdat de uitse- voerde arbeid onvoldoende zou zijn, om de bewoners van ons land te voe den. „Onze uitgevoerde arbeid zoo wordt gezegd vormt een belangrijk ruilmiddel op de internationale markt Dit ruilmiddel zou echter zoo goed ^eker cehe0! nrr'nMnnn^o '"i de bijna acht millioen inwoners van ons land een inkomen te verschaffen, zooals thans het geval is. Daarom mogen wij ons gelukkig achten, dat wij naast ons inkomen uit arbeid, jaar lijks nog groote sommen te vorderen hebben in den vorm 'van dividend en rente van in het buitenland, met na me in Indië belegd kapitaal, Bovendien biedt Insulinde arbeids gelegenheid aan duizenden Nederlan ders. Dit kapitaal is voor een niet gering deel door de rijke tropische natuur met behulp van menschelijke arbeids krachten vernuft gevormd. Thans wordt een niet onaanzienlijk deel van het in Indië verdiende ver mogen weer in Nederlandsche onder nemingen ook in eigen land werk zaam gestoken, terwijl een gedeel te ervan wordt verteerd. Van dezen gang van zaken trekken duizenden arbeiders en middenstanders groot profijt. Het zou te ver voeren na te gaan, van welk een reusachtige beteekenis Indië voor den economischen toestand in ons land is. een feit is, dat, zoodra 't zoo even genoemde inkomen uit In dië zou wegvallen, de welvaart hier te lande en vooral van de arbeiders, een geduchte aderlating zou ondergaan. Kapitaal kan zich altijd gemakke lijker aan de nadeelige gevolgen ont trekken door belegging in buitenland- sche ondernemingen". Daarnaast wordt er dan op gewezen, hoe dom de volksleiders handelen, die het voorstellen, alsof het alleen een „kapitalistisch" belang is, dat met het behoud van Indië gemoeid is. „Het schijnt ons toe zoo lezer wij verder, dat de vakvereenigingen t be'ang van haar leden niet dienen., wanneei zij het.groote belang van het bezit van Indië voor de arbeiders ont kennen, en dat het een groote dwaas heid is afgezien nog van het feit. dat onze ondernemingsgeest, ons intellect, ons kapitaal en niet het minst ons be stuur niet weinig den inlander ten goede komt, den arbeiders voortdu rend voor te houden, dat het behoud van Indië uitsluitend een kapitaal.sbe- lang is Wij kunnen een dergelijke actie van de vakorganisatie dan ook niet anders beschouwen dan in tegenspraak, dan in strijd met de actie om loonsverhoo- ging er. korteren werktijd. De leiders der arbeiders begaan hier naar het ons voorkomt, wederom een inconsekwentie. De beteekenis van Indië springt nog duidelijker in het oog. wanneer we zien. hoe andere landen, door hooge tariofmuren en strenge bepalingen in zake de immigratie, den afzet onzer productie en de emigratie belemme ren". Gelukkig, dat de Christelijke arbei dersstand een open oog heeft voor het belang, dat het kapitaal voor ons volks bestaan heeft. Voor eenzijdigheid mo gen wij ook verder bewaard blijven. Indië is nog steeds voor ons e«n gouden pilaar. Daarom hebben wij ook zoo groote verplichtingen. Verplichtingen van stoffelijken en zedelijken aard. Daarop komen wij nog breeder te rug. STADSNIEUWS. DE GEREF. SCHOOL IN HET KOOIKW ARTIER. Naar aanleiding *van onze driestar van gisteren: „Een taaie misvatting", vraagt men ons het geheele betoog van het Haagsche Volk weer te geven. Hier is het: „Een Christelijke School in het Kooikwartier". Zij krijgen toch hun zin. Verleden jaar vroeg het bestuur dei- Gereformeerde Schoolvereeniging de medewerking van dén raad, tot stich ting van een bijzondere school in het Kooikwartier. Het Kollege van B. en W. en met hen de meerderheid van den raad, waren van meening. dat de stichting van een Christelijke school op de plaats, waar het schoolbestuur haar wenschte, niet noodig was. o.m. om dat reeds een christelijke school was gebouwd aan de Lusthoflaan, op nog geen 5 minuten afstand. Het gemeentebestuur wenschte de gevraagde schoolruimte beschikbaar te stellen, door van de enkele school aan de Lusthoflaan 'n dubbele school te maken, hetgeeh mede een zeer be langrijke kostenbesparing zou geven. Het schoolbestuur bleef evenwel op zijn standpunt staan, dat de nieuwe school aan de Javastraat, hoek Drift straat moest komen en maakte het ge schil aanhangig hij den minister van Onderwijs. Dezer dagen heeft de mi nister beslist, dat de school zal wor den gesticht op de door het schoolbe stuur aangewezen terrein. meende, dat de voorziening in school ruimte op een andere en goedkoopere wijze was te vinden, zal eenvoudig het belangrijke bedrag van plm. 150.000 hebben te voteeren. De christelijke schoolvereenigingen hebben blijkbaar een groote macht, grooter dan den raad. Het besslisings- recht van den raad is een fiktie ge worden". Men weet niet, waar men zich meer over moet verwonderen, over het vol slagen gebrek aan kennis over het verloop dezer zaak, dat uit deze rede neering blijkt, dan wel over de ge makkelijkheid. waarmede aan de le zers van dit sociaal democratisch blad allerlei onzin kan worden verteld. In de eerste en voornaamste plaats zij opgemerkt, dat de Raad in deze zaak geheel anders gehandeld heeft, dan het Haagsche Volk het doet voor komen. Dit college toch nam op 17 Mei 1920 een besluit, waarbij „medewerking werd verleend, voor de stichting van een school voor gewoon L. O. op een terrein, gelegen aan de Javastraat. hoek Driftstraat, ten behoeve van de Geref. Schoolvereeniging". llet was tegen dit raadsbesluit dat de heer N. F. Kooistra vruchteloos bij Ged. Staten en de Kroon oppo neerde. Toen het op de uitvoering aankwam begonnen B. en \V. er ook tegen te op- poneeren. door van het schoolbestuur te verlangen, een verbouwing van de I.usthoflaanschool. Het schoolbestuur li&ld zich toen ook aan het raadsbesluit en ging over het geschil mét B. en B. in beroep bij den Minister. Uil de beslissing van den Minister blijkt, dat het eerste denkbeeld van B. en W. (verbouwing Lusthoflaan- school) èn het tweede (bouw een er af zonderlijke school op de speelplaats der Lusthoflaanschool) door den Mi nister verworpen is op grond van de overweging, dat daardoor de speel plaats der school dermate zou worden verkleind, en versnipperd, dat zij on bruikbaar zou worden èn voor speel plaats en voor terrein voor lichame lijke oefening. Daarom besliste de Mi nister. dat de school zal worden ge bouwd op het door het schoolbestuur aangewezen terrein, hetgeen hetzelfde is als door den Raad aangewezen. De Minister heeft dus eenvoudig het raadsbesluit bevestigd. Het is blijkbaar een staaltje van to taal de kluts kwijt te zijn als het Volk schrijft, dat de Christelijke schoolvereenigingen blijkbaar een groote macht hebben. grooter dan de Raad. Immers tusschen Raad en schoolbestuur is er nooit kwestie ge weest; wèl tusschen schoolbestuur en B. en W. en in dat conflict hebben B. en W. het afgelegd. B. en W. hadden nooit dit conflict in het leven mogen roepen. Ook het cijfer van 150.000 is totaal uit de lucht gegrepen. De nieuwe Chr. school in de Kooi zal natuurlijk geld kosten, maar geen 1 ton. Vermoede lijk nog geen ton, alles inbegrepen. Waar deze school natuurlijk het Kooipark niet mag bederven, zal voor een behoorlijk aanzien gezorgd wor den. Zij zal een sieraad voor het Kooi park worden. prof. dr. ernst cassirer. Professor Ernst Cassirer zal van 7 tot en met 10 November in ons land lezingen houden en wel te Utrecht, Leiden, 's-Gravenhage en Amsterdam. Te Leiden zal prof. Cassirer spreken voor de Leidsche Vereeniging voor Wetenschappelijke Voordrachten, te Utrecht voor „Plato", het Utrechtsch Genootschap tot bevordering der wijs begeerte, te 's-Gravenhage voor de Vereeniging voor Wijsbegeerte en de Nederlandsch-Duitsche Vereeniging voor Wijsbegeerte. Prof. Cassirer, hoogleeraar in de wijsbegeerte aan de Universiteit te Hamburg, is o.a. beken I als schrijver van het in 1910 verschenen werk: „Substanzbegriff und Funktionsbe- griff", dat in verscheidene Europee- peesche en niet-Europeesche talen werd vertaald. Voor professor Cassirer's lezingen in ons land nam de Leidsche Ver eeniging voor Wetenschappelijke Voordrachten het initatief. Zijn voor dracht te Utrecht zal tevens cïe inwij dingsrede zijn voor het aldaar opge richte Genootschap tot bevordering der wijsbegeerte „Plato", waarvan de Utrechtsche hoogleeraar in de wijsbe geerte, prof. dr. B. J. H. Ovink, voor zitter is. rijksgebouwendienst. Bij resolutie van den Minister van Financiën is. met ingang van 1 Nov 1927, aan den districtsbouwkundige bij den Rijksgebouwendienst, W. C. van der Eem, alhier op zijn verzoek. ngrv"1 "'«J vprleond wegens verandering in de inrichting van het dienstvak, waarbij hij werk zaam is. CHR. WERKMANSBOND. Met verwijzing naar de desbetref fende advertentie wekken wij onze lezers gaarne op tot bijwoning van de openbare samenkomst welke op Don derdag 27 October a.s. in de Ooster- kerk alhier door den Werkmansbond voor leden der Ned. Herv. Kerk te Leiden gehouden wordt. Als spreker hoopt op te treden Ds. A. D. M e e t e r, 'predikant alhier. In den korten tijd, welke Ds. Mee- ter de gemeente van Leiden dient, heeft deze zich als spreker een goe den naam verworven. Zoodat, zoowel de spreker als de Vereeniging de belangstelling ten volle waard zijn. De samenkomst wordt afgewisseld door zang en muziek. naar een geref. kerk in hersteld verband? Zooals indertijd reeds gemeld, zal evenals in andere plaatsen ook hier ter stede in de maand November een openbare vergadering plaats hebben van den Bond van Bezwaarden. In deze samenkomst zullen het woord voeren de predikanten Ds. H. C. van den Brink, vanZandvoort, en Ds. J. C. Aalders, van Amsterdam. Tevens zullen, naar wij van welin gelichte zijde vernemen, mede in ver band met deze vergadering, binnen kort pogingen in het werk worden ge steld om te komen tot institueering eener Geref. Kerk in Hersteld Ver hand voor Leiden en Omgeving. Naar ons van deze zijde verzekerd werd. zou het aantal bezwaarden hier ter stede en in de omliggende plaatsen (vooral Oegstgeest en Noordwijk) van tamelijken omvang zijn. de nieuwe pastoor van de hartebrugkerk. Z. I). H. de Bisschop van Haarlem heeft benoemd tot pastoor der paro chie van O. L. Vr. Ónb. Ontv. (Harte- brugkerk) den Weleerv. naler J. A. Helling O.F.M. het vredesvraagstuk. Vrijdagavond zal hier ter stede de oprichtingsvergadering plaats hebben van een Theologische Studieclub ter bestudeering van het Vredesvraagstuk van staatkundige en economische zijde ring leiden en omstreken van chr. zangvereenigingen. Wederom heeft het Ringbestuur be sloten, een Zangconcours te houden en thans te Noordwijk. Besloten werd dit te houden in 1928 en weder op Hemelvaartsdag. De Vereenigingen Advendo te Noord- wijk-Binnen, en Soli Deo Gloria te Noordwijk aan Zee verklaarden zich bereid, de ontvangende Vereenigingei; te zijn. Ditmaal zal er ook een eere-afdee- ling aan verbonden worden. Het uitvoerend Comité is samenge steld als volgt; C. B. v. d. Zeeuw, le Voorz.; G. Goed hart, 2de voorz.; H. C. Admiraal, le seer.; G. J. Corts, 2e secr., J. Waas dorp, penningm.; G. Zitman, D. Ze mei, Commissarissen. Met de toezending der uitnoodigin- gen zal spoedig een aanvang worden gemaakt, en per advertentie zal meer dere bekendheid -worden gegeven. van ceylon tot den himalaya. Gisteravond heeft Prof. Dr. J. Ph. Vo gel in den foyer van de stadsgehoor zaal een lezing gehouden over zijn reis door Britsch-Indië (Oct. 192ö tot Mei 1926). Spr. stond vooral stil bij de oude bouw- en beeldhouwwerken van Brah manisme, Boeddhisme, en Islam, die het eigenlijke doel waren van zijn studiereis. Slechts de voornaamste door spr. bezochte plaatsen werden door hem behandeld, de uit de rots gehouwen Brahmanistische tempels, (de z.g. ze ven Pagoden) te Mawaliwaram op de kust van Coromandel, de Boeddhisti sche grottempels van Centraal-Indië, Benares, de heilige stad van de Hin does, Dehli, het centrum der Moham- medaansche overheersching, 't grens gebied Gandhara, met zijn eigenaar- die Boeddhistische sculptuur en ten slotte het oude Hindoestaatje Cliam- ba in den Westelijken Himalaya. het cryogeen laboratorium. Alhier is aangekomen de Russische hoogleeraar Obrienow uit Leningrad, om in het cryogeen laboratorium in samenwerking met prof. dr. W. J. de Haas onderzoekingen te verrichten over absorptie van licht in kristallen 1"ii lage temperaturen. f pi-.qIvp vr<>F O! vertoeven. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22',een Ingezonden Mededeelingen dubbel tarie Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Binnenland. De „Postduif" heden naar Bagdad. Vermoeden van zeerooverij door een Nederl. treiler. Buitenland. De actie voor den terugkeer van Prins Carol van Roemenië. Hevige bioscoopbrand In Finland. Een moord wegens een huurkwes» tie te Herzogenrath. zooals reeds gemeld, ook de Japan- sche hoogleeraar Ayoama en de Gent- sche hoogleeraar Van Aubel alhier, om in samenwerking met prof. de Haas onderzoekingen te verrichten bij lage temperaturen. Ten nadeele van N. S. is een rij wiel ontvreemd, dat gisteravond 9 uur- geplaatst was voor een café aan de Haven. BINNENLAND. aankomst von koningin en prinses. Met den gewonen Staatsspoortrein van 9.04 uur, die met 20 minuten ver traging binnenkwam, en waarin zi« ti het Koninklijk salonrijtuig bevond, is gisteravond H. M. de Koningin van het Loo voor enkele dagen in Den Haag aangekomen. H. M. werd vergezeld door H. K. H. Prinses Juliana. De vorstelijke personen werden in het station begroet door den burge meester Mr. J. A. N Patijn. Door de Koninklijke wachtkamer begaven zij zich naar de buiten ge reed staande hofauto's. waarmede naar het paleis werd gereden. Er bevonden zich zoowel op het perron als in de Rijnstraat vele be langstellenden. VAN HET HOF. Prins Hendrik zal heden vergezeld van den commissaris van de Koningin in de provincie Drente, mr. J. T. Linthorst Ho- man een bezoek brengen aan Hoogeveen. ten einde den gemeentelijken proeftuin en eenige fabrieken te bezichtigen, aan Emmen en Beilen, waar hij een bezoek zal brengen aan de stichting Beileronrd. Prins Hendrik hpeft het landhuis De Elze te Schoorl aangekocht voor jacht huis. De Prins is voornemens, 30 dezer voor eenige weken naar Duitschland te vertrekken. Prins en prinses Rigin van Korea worden hedenavond 6 uur 5 min. por Pullmantfein uit Brussel in Den Haag verwacht. GASTEN OP HET LOO. Men meldt, uit Apeldoorn: Zaterdagmiddag 12.30 arriveerden twee prinsessen en de prins van Schaumhnrg- Lippe aan het Apeldonrnsch station, waar zij door Prinses Juliana werden ontvan gen en per auto naar liet. paleis Hel l.oo werden begeleid. Na het déjeuner maak ten de hooge gasten met H.M. de Konin gin en Prinses Juliana een rijtoer door de Hoog Soerensche bosschen. Per trein van 5.46 uur vertrokken <le vorstelijke personen weder naai l» n Haag, en werden tot het tweede pm n uitgeleide gedaan door de Koninuin n de Prinses. DE NIEUWE RIJWIELPLAAT TFT» Op de nieuwe rijwielplaatjes zal i ar wij vernemen, een vakje worden uiige- spaard, waarin de naam of een merkte ken van den eigenaar gekrasl kan wor den. De plaatjes zullen ook «I- zen ke. r nog de afkorting R.W R dragen, maar vermoedelijk zal het wel de laatste k'-er zijn. Men heeft n.l. onlangs geconstateerd dat een vervalscher de plaatjes in hel zuiden van Duitschland machinaal iel namaken. Hij had opgegeven, dal hei in signes waren voor den lloumsch Katho lieken Werklieden Bond. Gelukkig i* liet bedrog tijdig ontdekt. DE ZAAK DER PORTUGEESC^F. BANKBILJETTEN De advocaat generaal bii den 1 longen Raad. mr van Lier. Heeft gisteren conclu sie genomen in de zaak tier Portugeesche bankbiljetten, waarbij de heer K Marang door het Haagsche Gerechtshof i< veroor deeld tot 2 jaar gevangenisstraf. De conclusie strekt tot verwerping van het. ingestelde cassatieberoep. EEN VLUGGE GEMEENTERAAD. Als bijzonderheid kan worden medege deeld, dat de raad der gemeente Broek op Langendijk het in de Vrijdagavond gehouden vergadering heeft weten klaar

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1