CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8s,e JAARGANG
VRIJDAG 21 OCTOBER 1927
NUMMER 2262
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaalI 2.50
Per weekf 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Teleioonnummer 2778
Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel tariel
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooraitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
De zender te Huizen.
Morgen zal D.V. de zender te Hui
zen officieel in gebruik worden geno
men.
Daarmede wordt wederom een daad
van Christelijke overtuiging, van den
moed om het isolement te aanvaarden,
tot uitvoering gebracht.
Dat blijkt het best als we letten op
de woede waarmede aan de overzijde
dit feit wordt bezien. Sprak De Tele
graaf niet nog deze week van de
.vrucht van politiek bederf". Een zen
der „die geen electriciteit behoeft om
zijn overbodigheid om te roepen". Of,
de zender, .,die door het verbond van
Rome en Dordt met de Vrijzinnig
Protestanten als noode gedulden gast
op Vrijdagavond" tot stand komt. Zie.
als zoo van die zijde wordt gesproken
dan is dat voor ons een bewijs, dat wij
op den goeden weg zijn.
De z.g.n. Neutrale Draadlooze Om
roep heeft ons reeds dit geleerd, dat
men ons duldt in een afgelegen hoekje,
maar om als gelijkberechtigden ook
de stem te mogen laten hooren, dat
zou natuurlijk niet gaan. Van de neu
traliteit kunnen wij immers ook leven
en genieten! Hoogstens een preek Zon
dags, maar natuurlijk dan ook muziek
en voordrachten, zooals een ander
deel van het Nederlandsche volk be
geert, daarnaast.
Eigenlijk mogen wij ons gelukkig
rekenen dat de in vrijzinnige handen
zijnde Hilversumsche omroep ons da
delijk heeft doen gevoelen, dat dit nu
eens een terrein was. dat vooralsnog
niet voor ons bestemd behoefde te
worden. Daardoor te eerder is de nieu
we zender een feit geworden.
Wanneer men nu smalend spreekt
van een zender „op de pof", och. dan
deert ons dat niet. Wij hebben tiental
len Kerken, scholen en stichtingen
van barmhartigheid gebouwd met ge
leend geld en weten toch de exploita
tie nog wel gaande te houden.
Ons volk ontvangt morgen een eigen
zender en 2al dat waardeeren, zooals
gewaardeerd wordt ons eigen Kerke
lijk leven, zooals onze eigen scholen
worden gewaardeerd en zooals wij
met liefde onze eigen stichtingen on
derhouden.
Wij verheugen er ons over, dat op
morgen een nieuw terrein door ons
als gelijk-berechtigden kan worden be
treden. Dat brengt ook mede dat de in
bewerking zijnde Radio-belastingwet
straks ons financieel gelijk behande
len zal. Exploitatie subsidie zal dan
ook ons worden toegestaan, evengoed
als aan de neutrale omroep. Ook dat
is een doorn in het oog. Deze exploi
tatie-gelden, zoo wordt gezegd, wor
den uit de zakken der luisteraars ge
klopt ten behoeve eener in wezen po
litieke propaganda.
Men tracht ook aan te toonen, dat
technisch de Huizensche omroep een
ramp zal worden. In het Gooi is reeds
een adres-beweging onder de luiste
raars op touw gezet tegen dezen om
roep. Vooral is men bevreesd, dat rus
tige beluistering van Daventry op 1600
M. golflengte en Parijs op 1750 M. on
mogelijk zal worden. Eigenlijk, zoo
wordt gezegd, moest Nederland maar
een omroepzender hebben, hetgeen
ruim voldoende zou zijn voor alle luis
teraars.
Maar, zoo vragen wij dan weer, heb
ben onze luisteraars dan nu zooveel
last van De Bilt en Scheveningen, wan
neer op Hilversum is ingesteld? Zou
de vierde zender juist de gevreesde
storing brengen, terwijl deze, evenals
de andere, op andere golflengte wordt
ingesteld?
Speciaal het gebied waarin de golf
van Huizen ligt, zou kostbaar zijn in
den aether. Tallooze buitenlandsche
staten exploiteeren verbindingen, die
daardoor storing zullen ondervinden.
Och kom, zouden wij alweer willen
vragen, wanneer geographisch Huizen
en Scheveningen zoo dicht bij elkaar
liggen dat eigenlijk een aparte zender
malligheid is, waarom zou dan Sche
veningen, dat ook uitzendt op 1950 M.f
nu geen ernstige klachten geven? Al
weer een opmerking die bewijst, dat
men per sé eenzijdig wil zijn in de
beoordeeling.
Gelukkig dat de Regeering hier
voor niet is uit den weg gegaan, maar
desniettegenstaande de zendvergun
ning heeft verleend.
Doch het feit, dat dan morgen ons
een eigen plaats wordt gegeven legt
ons ook de verplichting op deze zaak
te dienen. Onze menschen moeten nu
ook toonen dat zij ook hiervoor hun
gave afzonderen willen. Bovenal wij
moeten ook hier toonen dat het ons
ernst is om Christelijk van de radio te
genieten. Huizen worde beluisterd met
terzijdestelling van Hilversum.
Zij deze vrucht van Christelijke
actie voor ons volk ten zegen.
STADSNIEUWS.
DE OPVOLGER VAN PROF.
SCHELTEMA.
Naar wij vernemen kan de benoe
ming van een opvolg r van prof.
Scheltenia als hoogleeraar in het
Handelsrecht en het Burgerlijk Pro
cesrecht aan de Universiteit alhier
zeer spoedig worden tegemoet gezien.
RADIO-TENTOONSTELLING.
Naar wij vernemen zal voor de eer
ste maal in Leiden een van particulier
initiatief uitgaande tentoonstelling
worden gehouden op radio en electro-
technisch gebied.
Deze tentoonstelling is georgani
seerd door de Gemeenschappelijke in
stallateurs, die zooals bekend is ver-
eenigd zijn onder den naam van
„Leidsche Installateurs Vereeniging".
Deze tentoonstellii.p zal gehouden
worden in de groote Stadsgehoorzaal
op 10, 11 en 12 November a.s. en zal
de naam dragen van „L.E.E.R.T."
(Leidsche Electrotechnische En Ra
dio-Tentoonstelling).
Alle stands voor deze tentoonstel
ling zijn reeds verhuurd.
Verschillende fabrikanten zullen
eveneens aan deze tentoonstelling
deelnemen, zoodat wij mógen ver
wachten, gezien de groote post, welke
beschikbaar is tot het maken van re
clame en tot het geven van aantrek
kelijkheden, dat deze tentoonselling
een groot succes zal worden.
OVERVULDE TREINEN?
Het lid der Tweede Kamer, de heer
Schaper, heeft aan den Minister van
Waterstaat gevraagd of hij bereid is
op korten termijn ejn onderzoek in te
stellen naar de bezetting der treineh.
rijdende tusschen 's-Gravenhage en
Leiden, in het bijzonder naar die van
trein 10.88, vertrekkende van Den
Haag om 17.27, waar telkens, volgens
betrouwbare ooggetuigen, ten aan
zien van de derde, klase een onbehoor
lijk gedrang ontstaat om in den trein
te komen, terwijl bij vertrek de derde
klassewagens op ergerlijke wijze zijn
overvuld, zoodat tientallen van reizi
gers op elkander gedrongen moeten
staan.
Wil de Minister, zoo wordt ge
vraagd, indien deze toestand als bo
venomschreven wordt bevonden, ten
spoedigste maatregelen uitlokken om
aan dien misstand een eind te ma
ken?
NED. CHR. VROUWENBOND.
Gisteravond werd vanwege de af-
deelirig Leiden van d*.n Ned. Chris
ten Vrouwenbond de eerste van een
4-tal winterlezingen gehouden. Spre
ker was de heer Kruis (Den Haag), die
een rede hield over het reclassee-
ringswerk.
Bij ontstentenis van de presidente,
Mevr. Riemens, stond de vergadering
onder leiding van Mej. Koekkoek, die
de bijeenkomst opende door te laten
zing'en Ps. 33 11, waarna ze voorging
in gebed. Gelezen werd 1 Joh. 2 11
17. Mej. Koekkoek sprak daarna
een kort welkofnstwoord, waarin zij
het betreurde dat Mevr. Riemens de
zen avond niet aanwezig kon zijn en
waarin ze speciaal welkom heette
den heer Kruis, die geheel belange
loos dez^n avond optrad, wanneer
slechts aan het eind van de bijeen
komst een" collecte \voi*dt gehouden
voor de vereeniging „Het Hoogeland".
Hierna verkreeg de heer Kruis het
woord, die begon met er op te wijzen
hoe het straffenstelsel door den loop
der tijden een kolossale verandering
en verbetering heeft ondergaan. Men
behoeft slechts de folterwerktuigen
in de Gevangenpoort te 's-Gravenha
ge te zien om tot de overtuiging te
komen dat het er in de Middeleeu
wen nog treurig mee gesteld was. Te
genwoordig is er al zeer veel verbe
tering gekomen, vooral in den laat-
sten tijd, maar men behoeft daarom
nog niet te denken dat die voordeelen
het leven van den gevangene aange
naam maken.
Wanneer de gevangenen minder dan
5 jaar hebben gekregtn zijn ze aan
hun cel gebonden en blijven daar al
leen in het bewustzijn van hun schuld
zoodat ze verzwakt naar het lichaam
en verdoofd naar den geest het ge
vangenhuis verlaten.
Spr. verhaalt eenige treffende
staaltjes uit het leven der gevange
nen en komt dan tot de vraag: Wat
is Reclasseering? Reclasseering vindt
haar toepassing waar een maat
schappelijk werk heeft plaats gehad
of plaats kan hebben. Langen tijd
heeft men er onder verstaan alleen
die gevallen, die in verband stonden
met den strafrechter.
In de laatste eeuw zijn verschillen
de vereenigingen opgericht die het
reclasseeringswerk ter hand hebben
genomen. De vereenigingen zijn door
de Regeering aangemoedigd en op de
kolonies van die vereenigingen wor
den vele voorloopig in vrijheid gestel
den en voorwaardelijk veroordeelden
geplaatst. Dat is de juiste weg. Straf
moet bedoelen verbetering en niet
verbittering.
De vereeniging „Het Hoogeland",
waarvan Spr. penningmeester is.
heeft ook een drietal kolonies: „Phi
ladelphia", „Wilhelminahoeve" en
„BeekbergenDe eerste en de laatste
huisvesten maatschappelijk onge-
schikten, ouden van dagen, geestelijk
achterlijken, dronkaards, enz.; de
tweede uitsluitend menschen die met
den strafrechter in aanraking zijn
geweest.
Daarna werd een aanvang gemaakt
met de reclasseeringsfilm. We kregen
te zien de vroegere folterwerktuigen
in de Gevangenpoort, de moderne ge
vangenis, de z.g. openluchtgevange
nis te Veenhuizen en de kolonies van
de Vereeniging „Het Hoogeland",
waarbij duidelijk in het oog sprong de
waarde van de openlucht gevangenis
tegenover de celstraf. Het eerste
maakt dè gestrafte weer maatschap
pelijk geschikt, terwijl het twee'de het
lichaam en den geest doodt.
Aan het einde van den avond wees
Spr. op het woord van Jezus: Zoo
hetgeen gij aan Mijn minste broede
ren gedaan hebt, dat hebt gij Mij ge
daan. Spr. wekte allen op te doen op
dit gebied, wat de nand vind om te
doen.
Mej. Koekkoek dankte den Spr. voor
zijn interessante lezing en ging daar
na, nadat nog gezongen was Gez. 194
1 en 5, voor in dankgebed.
Bij den uitgang werd een schaal-
collecte gehouden ten bate van de
Vereeniging ,.Het Hoogeland".
UITSLAG FOTOWEDSTRIJD „DE
BIJENKORF".
Naar wij vernemen heeft de Jury
uitspraak gedaan in den Fotowed
strijd, welke gedurende het afgeloo-
pen zomerseizoen door de Directie
der N.V. Mag. „De Bijenkorf" Amster
damDen Haag werd georganiseerd.
Zaterdag j.l. is de Jury, bestaande
uit de heeren K. H. Idema, Adr. Boer,
E. A. Loeb, P. M. G. M. van Haaren en
C. Ullrich Jzn., bijeengekomen en
hebben de heeren een zeer moeilijke
taak gehad. Niet minder dan ruim
1300 (dertienhonderd) foto's waren
ingezonden. Over 't geheel genomen
verklaarde de Jury, dat 't gehalte van
de inzendingen, aanmerkelijk beter
is dan bij den eersten wedstrijd, wel
ke „De Bijenkorf" in 1925 organiseer
de. De animo is zeer groot geweest
en mag 't werkelijk als een succes
geboekt worden voor de Directie van
de Bijenkorf in het bijzonder en voor
de Nederlandsche Amateur-Fotogra
fie in het algemeen.
Eén dezer dagen zal de prijsuitrei
king plaats vinden, waarbij tevens
een door de Jury geteekend diploma
de prijswinnaars zal worden ter hand
gesteld.
Een tentoonstelling van de be
kroonde foto's zal aan dezen wed
strijd verbonden worden, welke van
af Maandag 24 October a.s. voor het
publiek te bezichtigen is, n.l. eerst in
Den Haag en daarna vanaf een nog
nader aan te kondigen datum in Am
sterdam.
Wij laten hieronder een opgave
van de prijswinnaars volgen:
Afdeeling I, Klasse A.
Ie prijs: L. Swaab, Amsterdam.
2e prijs: Y Visser, Den Haag. 3e
prijs: Chr. B. v. Poelgeest, Amster
dam. 4e prijs: J. Voeten, Zwolle.
5e prijs: C. A. Croos, Amsterdam.
Ge prijs. Mej. J. L. Verbeek, Hilver
sum. 7e prijs: B. Zuydam, Gouda.
8e prijs: G. Bokholt Jr., Amsterdam.
Troostprijzen:
F. Frylink, Zeist. J. Voorzanger,
Amsterdam. L. N. v. d. Wolf, Rot
terdam. J. v. d. Nat, Den Haag
R. Holslag, Hengelo. J. Verburg.
Schiedam. H. Markus, Amster
dam. Mej. M. J. v. Vliet, Rotterdam
L. Levvin. Bilthoven. G. v. d.
Neut, Amsterdam. A. Th. v. Well.
Amsterdam. G. den Hertog, Den
Helder. C. de Jong, Amsterdam
G. Wadenburg, 's-Gravenland. W.
KleinIvlouwenherg, Hengelo. W.
F. H. Schiet, Amsterdam.
Afdeeling II, Klasse B.
Ie prijs: A. J. van Gelder, Meppel.
2e prijs: H. J. Verdonk, Haarlem.
3e prijs: H. E. v. Brummelen, Am
sterdam. 4e prijs: J. G. Lamberts,
Amsterdam. 5e prijs: Bern. Hes
per, Rotterdam. 6e prijs: F. Bos,
Meppel. 7e prijs: R. S. A. Volkens,
Den Haag..
Troostprijzen:
C. J.Smeele, Den Haag. J. v.
Westriemen, Amsterdam. C. Ple
ging, Amsterdam. J. v. Munster,
Amsterdam. G. Aalfs, Harlingen.
D. Dijkstra, Amsterdam.
Afdeeling II, klasse A.:
T r o o s t p r ij s:
H. Braggaar, Delft.
Afdeeling III, Klasse A.:
3e prijs: Mej. J. L. Verbeek, Hilver
sum.
Tr o o s t p r ij s:
J. Schrier, Den Haag.
Afdeeling III, Klasse B.:
3e prijs: Joh. W. Berkman, Scheve
ningen.
INDISCHE LEZINGEN.
In plaats van een volledige „Indi
sche Week" zullen op 7, 8 en 9 Nov.
a.s. wederom drie lezingen worden
gehouden als volgt:
Maandag 7 November te 4.15 uur in
het Academie-Gebouw: H. T. Damsté.
oud-resident, onderwerp: „Eerste er
varingen van een bestuursambtenaar
in de binnenlanden van Sumatra".
Dinsdag 8 Nov., te 4.15 uur, in het
Botanisch Laboratorium (Nonnen
steeg 3), Dr. G. A. F. Molengraaff.
Hoogleeraar aan de Technische Hoo-
geschool te Delft, onderwerp: „Land
en zee in Ned. Oost-Indië" (met licht
beelden).
Woensdag 9 November, te 3.15 uur,
in het Academie-Gebouw, H. Bielke.
oud-Zendeling der Evangelische Broe
dergemeente. onderwerp: „Hebben de
verschillende rassen in onze West
een toekomst?"
De toegang is vrij voor studenten
en andere belangstellenden.
Mr. J. KLEIN.
Mr. J. Klein zal Woensdag a.s. voor
zijn aftreden als kantonrechter, zijn
laatste civiele zitting leiden.
Naar wij vernemen zal hij na af
loop van deze zitting van de kringen
van notarissen en advocaten afscheid
nemen en zal hem een, blijvend aan
denken worden aangeboden.
VEEFONDS LEIDEN.
Hedenmorgen te 11 uur kwain in
Café L'Union het Veefonds Leiden in
alg. jaarvergadering bijeen.
De voorzitter, de heer S. v. d. Stoel,
opent de vergadering met een woord
van welkom, waarna de penningmees
ter, de heer Verkley, verslag uitbrengt
van de financiën over het afgeloopen
jaar.
De Inkomsten bedroegen: Twee
nieuwe leden, 10; geassureerd 4ü
stieren 92; geassureerd 1875 runde
ren, 6563,50; aan zegels ontvangen,
133 0.10, 13.30; aan vleesch en
vet ontvangen, 1365,15; aan rente,
enz. 395; totaal 8438.95.
De Uitgaven bedroegen: Betaalde
schade 6862,74; salaris en diversen,
1530,24; totaal 8392,98; zoodat de
winst bedroeg 45.97.
De commissie tot nazien van de re
kening brengt daarna verslag uit van
haar bevindingen. Alles heeft ze in de
beste orde bevonden. De voorzitter
brengt de commissie dank voor haar
werk en den penningmeester voor zijn
nauwkeurig beheer.
De heer Bakker brengt naar voren
het feit, dat de vereeniging in tegen
stelling met vele zustervereenigingen
nog zonder verlies kan werken, ter
wijl de premie zeker niet abnormaal
hoog is. Ondanks alle concurrentie
kan ze zeer goed het hoofd boven wa
ter houden en spr. raadt dan ook al
len aan de vereeniging trouw te blij
ven.
De voorzitter onderstreept dit.
De Notulen worden daarna gelezen
door den heer Bakker (Oegstgeest).
secretaris der vereeniging en zonder
op- of aanmerking goedgekeurd.
Daarna heeft de bestuursverkiezing
plaats. Aftredend zijn de heeren S. v.
d. Stoel (Wassenaar) en C. v. I)am
(Hazerswoude), die heiden herkies
baar zijn. Beiden worden herkozen
respectievelijk met 8 en 9 van de 10
stemmen.
De hr. Bakker feliciteert den Voor
zitter met zijn benoeming en dankt
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Doodelijk ongeluk te Voorschoten.
Buitenland.
Het officieel fascisten-orgaan over
de oplossing van het Romeinsche
vraagstuk.
De besprekingen op de in- en uit-
voerconferentie te Genève*
De stand van de staking in het
Duitsche bruinkolengebied is onge
wijzigd.
Onderhandelingen over een inter
nationaal Rijnscheepvaartverdrag.
hem voor alles wat hij voor de ver
eeniging heeft gedaan.
Daarna sluit de voorzitter de ver
gadering met een hartelijk woord van
dank aan de heeren voor hun tegen
woordigheid, de wensch uitspreken
de dat het boekjaar dat weer aan
komt even goed zal zijn als het afge-
loopene.
DE LEIDSCHE WINKELSTAND.
In het perceel Donkersteeg 5, waar
1.1. Zondag nog fruit verkocht werd,
zal morgenochtend geopend worden
de lunchroom en banketbakkerij
,,'t Centrum".
De zaak is grondig veranderd en
voldoet thans geheel aan alle eischen
van de hygiëne.
De installatie is tot stand gebracht
door den heer Schoondergang; hei
timmerwerk door den heer Hillenaar,
het schilderwerk door den heer Duin
dam en de electrische ornamentatie
door den heer Geerarts Reuter.
De producten voor de lunchroom
worden eenige malen daags versch
aangevoerd.
De filiaalhouder, de heer Wierex,
die jarenlang in deze branche-werk
zaam is, verzekerde ons het beste te
zullen brengen wat voor den prijs ge
leverd kan worden, terwijl zijn echt-
genoote met haar assistentie zal zor
gen voor de in de advertentie genoem
de prompte bediening.
In het hartje der stad is de naam
Centrum goed gekozen.
DOODELIJK ONGELUK.
Vanmorgen heeft op de Leidsche
weg onder de gemeente Voorschoten
een noodlottig ongeval plaats gehad,
waardoor onze geachte stadgenoot,
de heer M. Koert, architwt en tim
merman, Pieterskerkgracht 16, het
leven liet.
Naar wij vernemen heeft de zaak
zich als volgt toegedragen. Vanaf het
erf van den boer v. H. aan den Leid-
schenweg kwam achteruit een melk-
auto rijden van de „Gorto". Uit de
richting Leiden kwam toen intus-
schen de heer K. op de motorfiets aan.
gereden. Of hij de auto niet heeft zien
aankomen, of dat hij nog wilde pas-
seeren staat niet met zekerheid vast.
in elk geval is hij er van achteren te
gen op gebotst, waardoor een pin in
zijn oog is gedrongen en hij in een
sloot geslingerd werd.
Met een schedelbreuk en een hersen
schudding is hij door de'ziekenauto
van den stalhouder Dieben naar het
Acad. Ziekenhuis vervoerd, waar hij
vanmorgen te 12 uur ongeveer is over
leden.
De heer Koert was in Leiden een
zeer bekende persoonlijkheid. Hij was
o.a. bestuurslid van de 3 October-ver-
eeniging. Als zoodanig was hij des
tijds in de vacature-Holwerf gekozen.
Bij de 3 Octoberfeesten was- hij steeds
belast met de verzorging van het
feestterrein.
Zijn plotseling verscheiden op deze
treurige wijze heeft in de stad veel ont
roering gewekt.
GESCHENK AAN DE LAKENHAL.
Door Mevr. A. A. van Hattem. geb.
Dekker te Beverwijk, is namens de fa
milie van wijlen den heer M. Joan v.
Hattem, aan het Stedelijk Museum
De Lakenhal een schilderij ten ge
schenke gegeven, voorstellende de
Saaihal aan het Steenschuur, om
streeks de tweede helft der 16de eeuw,
geschilderd door Bartholomeus Johan
nes van Hove, die in 1791 te 's Gra-
venhage geboren werd. en aldaar in
1880 is overleden.
Het is op doek geschilderd, lang 66
en breed 83 c.M.
NALATIGHEID.
Voor de Haagsche Rechtbank
heeft gisterenmiddag terechtge-
staan de arts jhr. C. G. L. von W. al-
I hier, terzake van het niet voldoen
j aan een wettelijke verplichting tot
aangifte aan den ambtenaar van den
burgerlijken stand van de geboorte v.
i een kind, De Leidsche kanionrech-
