CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
CONDERDAG 22 SEPTEMBER 1927
NUMMER 2238
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer beslaat uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Zij, die zich tegen 1 October a.s.
op ons blad abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers GRATIS
DEA DMINISTRATIE.
V Ben Hur.
De film, die naar aanleiding van
deze mooie geschiedenis gemaakt is,
en thans in één der Leidsehe Biosco
pen wordt vertoond, trekt in breeden
kring belangstelling.
Het is te begrijpen, dat er ook in
onze kringen mensehen gevonden
worden, die de verleiding niet kun
nen weerstaan om eens te gaan zien
naar wat hier wordt geboden.
Wie is er die dit pakkende boek
hiet gelezen heeft? En onwillekeurig
voelt men de begeerte in zich opko
men om dat alles nu ook eens te zien.
Menigeen komt tot de conclusie dat
men voor een voorstelling als deze
een uitzondering mag maken op den
algemeenen regel, en dat er niets te
gen is om eens een voorstelling van
„Ben Hur" bij te wonen.
Wij willen de menschen, die zóó
denken, niet veroordeelen. Er zijn nu
eenmaal tal van dingen in 't leven,
waarover door ieder Christen persoon
lijk een beslissing moet worden geno
men.
Hier geldt o.i. dat een ieder „in eigen
gemoed ten volle verzekerd zij".
Maar toch zouden we onze men
schen wel op een paar bezwaren wil
len wijzen.
Wij zijn het er wel over eens dat
vf.n de Bioscoop in 't algemeen nu
niet bepaald een verheffende en ver
edelende invloed uitgaat.
De titels der films, de aangeplakte
reclamebiljetten zeggen in dit opzicht
genoeg.
Wie niet blind is. en het leven onzer
dagen eenigszins kent, zal ook moe
ten toegeven, dat het hoe langer hoe
moeilijker wordt ons jonge geslacht
tegen al die degenereerende invloeden
te beschermen.
De wereld in 't algemeen, en alles
wat van de wereld is oefent nu een
maal op het menschelijk hart, vooral
op het jonge menschelijk hart, groote
bekoring uit. Ook de Bioscoop!
En als er nu menschen zijn, die hun
kinderen het Bioscoop-bezoek verbie
den, maar als 't zoo uitkomt niet
aarzelen om zelf eens te gaan kijken,
gelooven we dat dit hun standpunt
tegenover 't jongere geslacht zeer ver
zwakt.
En wat in 't bijzonder tegenover on
ze kinderen geldt, geldt ook voor 't
jonge geslacht in 't algemeen.
Wat voor indruk moet het op jonge
menschen maken wien 't Bioscoopbe
zoek door hun ouders is verboden, als
ze daar menschen zien binnengaan
die als goede Christenen bekend staan.
Zou het nu zoo'n zwaar offer zijn,
om zelfs wanneer we in een voorstel
ling als „Ben Hur" op zichzelf geen
kwaad zouden zien, en wel eens graag
zouden willen gaan kijken, ons dit
kleine genoegen terwille van het op
komend geslacht te ontzeggen?
Laten onze menschen althans over
deze dingen nadenken voordat ze een
besluit nemen.
De winkelweek.
Toen voor eenige jaren op eens
bleek, dat ons economisch leven aan
den rand v. den afgrond stond en er in
ons land, evenals in andere landen,
een staatsbankroet dreigde, juichten
alle verstandige Nederlanders de be-
zuinigings-maatregelen toe.
Er werd bezuinigd op de staatsuit
gaven, maar er werd ook bezuinigd
in het particuliere, in den handel en
overal.
Daardoor hebben wij een herstel
gekregen, dat thans onze positie, ver
geleken bij andere landen, gunstig
doet afsteken.
Maar het leven herneemt zijn gewo
nen gang onmiddellijk als de banden
worden losgemaakt. De onnatuurlijke
druk naar beperking en vooral uit
breiding wordt slechts tijdelijk ver
dragen.
Zoo zien wij nu ook allerwege een
krachtig opleven. Dat weerspiegelt
zich in onze lands- en gemeentefinan-
ciën, maar dat uit zich ook in een ge
zonde expansie in het leven zelf.
Wel verre van de oogen te sluiten
voor de groote moeilijkheden, die wij
nog hebben te overwinnen, en met na
me de groote gevaren die onze indus
trie vooral bedreigen door maatrege
len in het buitenland en door een te
kort aan deelneming van ons kapitaal
aan de Vaderlandsche industrie, mo
gen wij toch dankbaar zijn dat de in
dustrie en de handel zelf krachtige
ro"Tii5gen doen om zich te handhaven
Een dier pogingen zien wij in de
winkelweek, die ook nu weer hier ge
houden wordt. Hierin komt een een
drachtige samenwerking aan het licht
die een kostelijke profetie inhoudt.
Een winkelstand die zoo aanpakt
toont zijn plaats te kennen, maar
weet ook dat hem een taak van meer
dan oogenblikkelijke beteekenis is op
de handen gezet. Als symptoom van
krachtig welbewust voortwerken in
een aangegeven richting, verdient de
winkelweek dank en waardeering
van heel de burgerij.
Wij wenschen onzen winkelstand
met deze winkelweek een goed succes
toe. Wij meenen te mogen zeggen, dat
onze handel, zoolang hij nog zulke
uitingen van gezond leven en van le
venswijsheid toont, zal blijken een
nationale steun van onze plaats en
van ons volk te zijn.
STADSNIEUWS.
PRINSES JULIANA ALS STUDENTE
Prinses Juliana heeft zich heden
morgen om 10 uur bij den Rector-mag-
nificus der Universiteit alhier. Prof.
Wensinck, als studente laten inschrij
ven.
De Prinses was vergezeld van haar
studievriendinnen, de dames Roozen-
boom, Michelin en Jkvr. de Brauw,
die zich eveens lieten inschrijven.
De inschrijving had plaats in de
Senaatskamer, waarna de Prinses on
der leiding van Prof. Wensinck het
Universiteitsgebouw heeft bezichtigd.
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Gemeenteraad
op Maandag 2(5 September, des na
middags te 2 uur.
Te behandelen onderwerpen:
1. Benoeming van een Curator van
het Gymnasium.
2. Benoeming van twee Curatoren
van het Gymnasium.
3. Benoeming van een leerares in
het Hoogduitseh aan bet Gymnasium,
voor den verderen duur van den cur
sus 1927—1928.
4. Voorstel tot verhuring van het
perceel Vischmarkt No. 14, aan de N.
V. Hollandsche Naaïtnaehinehandel
te Rotterdam.
5. Voorstel tot verkoop aan de ge
meente Noordwijkerhout van een ge
deelte berm langs de Haarlemmer-
trekvaartweg.
6. Voorstel om Burg. en Weth. te
machtigen cxm over te gaan tot ver
breeding van het Gangetje door af
braak van een 3-tal perceelen.
7. Voorstel:
le. om medewerking te verleenen
aan:
a. het bestuur der vereeniging voor
Christelijk Onderwijs te Leiden, voor
de aanschaffing van schoolmeubilair
ten behoeve van de. school voor U.L.Q.
aan het Noordeinde No. 40;
b. het bestuur der Gereformeerde
Schoolvereeniging te Leiden, voor de
aanschaffing van leermiddelen ten
behoeve van de school voor U.L.O. en
voor L.O. aan de Hooglandsche Kerk-
gracht No. 20a;
2e. tot vaststelling van den de9be-
treffenden begrootingsstaat.
8. Voorstel in zake het aangaan van
eene overeenkomst, betreffende de le
vering van gas aan de gemeente Was
senaar door de Stedelijke Gasfabriek
te Leiden.
9. Voorstel:
a. tot bet aangaan van eene over
eenkomst met de gemeente Nieuw
koop, betreffende de lvering van elec-
triciteit aan die gemeente en tot wij
ziging' van de desbetreffende overeen
komsten met de gemeenten Nieuw-
veen, Ter Aar en Zevenhuizen;
b. om goed te keuren dat een hoog-
spannings-koppelkabel tusschen bet
Leidsehe en Utrechtsche net der Elec-
triciteitsfabriek wordt aangelegd.
10. Voorstel om goed te keuren dat
een nieuwe bedrijfswaterinstallatie
voor de electFische Centrale wordt ge
bouwd.
11. Verordening, tot wijziging van
de verordening van 26 Juli 1920 (Gem.-
blad No. 33), houdende Reglement
vjor het Burgerlijk Armbestuur te
Leiden.
12. Voorstel:
a. tot vaststelling van de verorde
ning betrefende het verleenen van
kostelooze genees- en heelkundige
hulp aan onvermogenden en den
werkkring en de bezoldiging van de
Stads-geneesheeren te Leiden;
b. tot wijziging van den staat van
betrekkingen, die als nevenbetrekking
worden beschouwd, vastgesteld bij
raadsbeluit van 2 Aug. 1920 (Gem.blad
No. 37.
13. Verordening, houdende wijzi
ging van de verordening van 10 Juli
1913 (Gem.blad No. 21', op de Winkel
sluiting.
HET HUIS OP DE ROTS.
In de St.-Petruskerk (Langebrug)
hield gisteravond Pater F. Hendrichs
S.J. de eerste van een zestal conferen
ties over de grondslagen van het
Roomsch gelooi, getiteld: „Het Huis
op de Rots" .Het ruime kerkgebouw
was vrijwel geheel gevuld.
Gisteravond was het onderwerp:
„De zucht naar het huis" en zette pa
ter Hendrichs de gronden voor het
aannemen van het Godsbestaan uit
een, daarbij uitgaande van een tekst
uit het apocriefe boek Spreuken van
Jezus Sirach: „Initium vitae hominis
aqua et panis, et vestimentum, et do
mus protegens turpitudinem (De
aanvang van 's menschen leven is wa
ter en brood en kleedij en een huis,
dat hem beschermt)", Eccl. 'XXIX. 28.
Spr. schetste hoe er in het hart van
alle menschen leeft een drang, een
zucht, soms onbewust, doch in zijn
beste oogenblikken bewust, naar het
rustig huis der waarheid Gods. Zijn
denken zoowel als zijn gevoel heeft
geen rust voor het die gevonden heeft
in God, Wiens stem klinkt in het ge
weten.
Het antwoord, dat de wereld geeft
op die vraag van het menschelijk hart,
is velerlei, doch het bevredigt niet
maar maakt de verwarring .in 's men
schen geest grooter. In onzen tijd is
veelal het pantheïsme aan het woord,
dat het heelal, de menschheid tot God
verklaart, een antwoord dat den zoe
kenden mensch niet voldoet en geen
bevredigende verklaring geeft van
verschijnselen als plichtsgevoel, het
geweten, enz.
De mensch heeft behoefte aan een
persoonlijk God, die boven hem
staat en hem en de gebeele wereld ge
schapen heeft. Alleen voor zulk een
God kan hij de knie buigen; bij het
geloof daarin vindt zijn hart en den
ken rust. Begrijpen kan hij zulk een
God niet: hoe zou de eindige geest
des menschen den Oneindige kunnen
bevatten? Doch God heeft Zichzelf den
mensch ontsloten, Zich aan hem ge
openbaard. Over dit feit der openba
ring zal Spr. in zijn volgende Confe
rentie handelen.
AFSCHAFFING VAN DEN DIENST
PLICHT.
De R.-K. Leidsehe Courant deelt het
volgende mede:
Op de agenda van de vergadering
der R.-K. Kamercentrale Leiden komt
voor: Bespreking van ingediende
voorstellen ter behandeling in den
Partijraad. En het eenige ingediende
voorstel is: Voorstel Gouda: te trach
ten in het Partijprogram opgenomen
te krijgen: „Afschaffing van den
Dienstplicht".
Hiermede wordt ongetwijfeld een
belangrijk onderwerp ter tafel ge
bracht!
Maar juist omdat dit zoo belangrijk
is, zouden wij de voorkeur geven aan
een andere behandeling ervan; wij
zouden beter op zijn plaats achten
ten voorstel, om dit onderwerp zoo
spoedig mogelijk in de Partij te doen
bespreken en een punt van beraad
slaging te maken.
Daarna kan dan nog altijd een po
ging worden gedaan, om de „Afschaf
fing van den Dienstplicht" tot pro
grampunt te maken.
DE LEIDSCHE LIJN DER H. T. M.
Naar wij vernemen, heeft de direc
tie der H. T. M. een brief van Gedepu
teerden ontvangen, waarin deze me-
dedeelen, dat de aanvraag der H.T.M.
voor het doortrekken van de Leidsehe
lijn naar bet Plein, gisteren is ter vi
sie gelegd en dat blijft tot 20 October.
Verder dat Gedeputeerden tegen 3 Oc
tober een openbare zitting voor deze
aangelegenheid hebben belegd in het
gebouw der Griffie, 's morgens om
half elf.
Hieruit blijkt dus, dat de eventuee-
le vergunning nog op z'n minst oen
maand op zich zal laten wachten.
Met het doortrekken van de lijn
zelf zal, naar schatting, een maand of
drie, vier gemoeid zijn, daar de Ko-
ningsbrug en de brug aan de Jozef
Israëlslaan moeten worden versterkt.
We moeten dus de hoop, dit jaar
nog de doortrekking te beleven, laten
varen.
ONTSPANNINGSAVOND
HERHALINGSPLICHTIGEN.
Het Chr. Militair Verband heeft
gisteravond de kroon op zijn werk ge
zet. Alle avonden door dit Verband
georganiseerd zijn prachtig geslaagd,
maar deze laatste avond al bijzonder
prachtig.
Zeer vele militairen waren opgeko
men om nog eens recht te genieten,
maar ook vele burgers hadden den
smaak van zulke avonden blijkbaar
te pakken gekregen, zoodat bij den
ingang van de Stadsgehoorzaal de
menschen in de rij stonden en bij ge
deelten binnengelaten werden, terwijl
nog een groot aantal onverrichterza-
ke weer huiswaarts kon gaan.
Ondanks dit alles werd de avond
precies half acht op de gebruikelijke
wijze geopend door den heer J. Bosch,
voorzitter van het Chr. Militair Ver
band, die daarna alle aanwezigen
zoowel militairen als burgers harte
lijk welkom heette, lien een gezegen-
den avond toewenschende.
De muziek, de Chr. Harmoniever-
eeniging „Polyhymnia", zette daarna
het Wilhelmus in, waarvan twee cou
pletten staande werden gezongen.
Vervolgens nam het woord Ds. H.
Janssen, leger- en vlootpredikant, die
begon met de Leidsehe burgerij har
telijk dank te zeggen voor wat ze in
deze drie weken voor de soldaten
heeft gedaan. Spr. meende, dat de sol
daten op deze manier voor hun plei-
zier onder de wapenen waren geko
men. (Applaus).
Spr. hield daarna een causerie over
Indië en vertelde op een zeer geestige
wijze van zijn bevindingen op de mail
boot en verder over de warmte in In
dië, waar men in 't eerst niet zoo bij
zonder veel last van heeft. Dat komt
omdat men uit Europa een hoeveel
heid latente kou meebrengt, volgens
sommige menschen. Maar of dat zoo
is, weet spr. niet. 't Is echter in Indië
altijd even warm. En dominé die op
Oudejaarsavond in Indië gepreekt
had, had 24 zakdoeken meegenomen,
maar moest na drie kwartier zijn
predikatie beëindigen, omdat zijn
zakdoeken op waren.
Dat Indië groot is, bewees spr. even
eens met eenige leuke staaltjes en
daarna wees hij op de geweldige rijk
dom van het land, waar de schatten
als 't ware opgestapeld liggen, en er
op wachten om gebruikt te worden.
Tenslotte behandelde spr. de vraag
of in Indië een toekomst is. Het is
daarmede volgens spr. net als met
trouwen, als men daarvan de conse
quenties van te voren kon zien, zou
rr.en zich misschien nog wc1 eens af
denken. Men moet zich allereerst af
vragen: Voel ik wat voor dat land en
daarna: Hoe sta ik tegenover de geva
ren en verleidingen van dat land. Te
gen dit laatste is de vreeze Gods het
eenige medicijn. Spr. raadde ook
steeds sterk aan om als men naar In
dië ging een vrouw mee te nemen,
maar dan een vrouw die eveneens
voor het land voelt. Maar dan heeft
het ook een goede toekomst en kan
men gerust trachten zijn brood daar
te verdienen.
Deze rede werd met een hartelijk
applaus begroet.
De clou van dezen avond was de op
voering van het groote tooneelstuk:
„De Lelie van ons Vorstenhuis", door
de Timdelerclub.
Omdat we bij een vorige opvoering
hiervan reeds een uitvoerige beschrij
ving gaven, kunnen we ditmaal kort
zijn.
Het zij genoeg te zeggen, dat de
Timdelerclub ook dezen avond weer
schitterend werk geleverd heeft, zoo
als we dat van haar gewoon zijn. Het
spel van de hoofdpersonen was over
't algemeen zeer goed, maar ook de
bijfiguren gaven er blijk van hun rol
te kennen en te begrijpen en vooral
dat laatste is zoo noodig wil men met
iets goeds voor den dag komen. We
kunnen gerust zeggen, dat het spel van
de club in stijgende lijn gaat, want
deze opvoering van het stuk was nog
wel zoo goed als de vorige. De Timde
lerclub heeft ook deze keer weder
bewezen, dat er met veel goede wil
veel te bereiken is en we zijn haar
dankbaar dat ze op deze manier de
geschiedenis voor ons heeft doen her
leven en we enkele uren hebben mo
gen beseffen hoe zwaar de strijd van
den Vader des Vaderlands geweest is
en welk een groote plicht we hebben
tegenover het Huis van Oranje.
Charlotte van Bourbon (Mej. v. Hou-
welinge), die lieftallige lelie van ons
Vorstenhuis, werd een bloemenhulde
gebracht, wat zij stellig verdiend
heeft. Ook de regisseur, de heer J. v.
Hooidonk werd gehuldigd en had een
groote krans in ontvangst te nemen.
De heer Hobbezak van de Haar
lemmerstraat zorgde voor de costuums
en de grime tot volle tevredenheid
van de spelers.
Een woord van lof komt ook teo
aan het Chr. Harmoniegezelschap
„Polyhymnia", dir. de heer Snel, dat
zich kranig heeft geweerd.
Ds. Janssen sloot den avond met
dankgebed, waarna nog staande ge
zongen werd Ps. 150 1.
VER. VAN ONDERWIJZERS(ESSEN-
IN DE INSPECTIE LEIDEN
Hedenmorgen werd in de Stadsge
hoorzaal de Algemeene vergadering
gehouden van de Vereeniging van on
derwijzers en onderwijzeressen in de
inspectie Leiden.
Benevens een groot aantal onderwij
zers en onderwijzeressen waren op de
ze vergadering aanwezig de heer Tepe,
wethouder van Onderwijs en de heer
Goslinga in zijn functie van voorzit
ter van de plaatselijke schoolcommis
sie.
De voorzitter, de heer J. Baak Jz..
opent even over tien uur de vergade
ring en heet allen hartelijk welkom,
waarna hij herinnert éan de vorige
Belangrijkste nieuws in dil Nummer.
Binnenland.
De Leidsehe gaslevering aan Wasse
naar.
Het gonden jubileum van Patrimo
nium.
De vermoedelijke medeplichtige aan
den aanslag op den Haagschen inspec
teur Paul gearresteerd.
Buitenland
Ontwapenings-resolutie te Genève
aangenomen.
De voorbereidingscommissie van de
ontwapeningsconferentie zal In No
vember weer bijeenkomen.
Ook de Poolscbe senaat is verdaagd.
vergadering, waarop hef 40-jarig be
staan werd herdacht, welke bijeen
komst zoo uitnemend goed geslaagd is.
Spr. hoopt dat van de vergadering,
die thans zal worden gehouden. het
resultaat zal zijn dat de onderwijzer^
op hun terrein elkaar zullen kunnen
waardeeren ondanks alle scheidings
muren.
Vervolgens vraagt spr. de aandacht
voor een enkele opmerking over ver
schijnselen die zich in het schoolleven
voordoen. De school is uiteraard zeer
conservatief. Is er een woord dat lui
der opgeklonken heeft dan het woord
vrijheid, maar is er ook een woord dat
op meer verschillende wijzen wordt
uitgelegd, dat meer beteekenissen
heeft. Zoo is het ook met de paedago-
giek.
Ten opzichte van de paedagogiek
neemt men een heel ander standpunt
in dan vroeger. Van verschillende dwa
lingen is men reeds terug gekomen.
Spr. citeert een gedeelte uit een arti
kel van Prof. Casimir, waarin nadruk
gelegd wordt op de psyche van het
kind. En die psyche staat tegenwoor
dig weer veel meer in de belangstel
ling van den onderwijzer dan vroeger.
En daarvoor kan men dankbaar zijn,
maar er is ook een grefbt gevaar aan
verbonden. Men moet zeer voorzich
tig in deze zaken zijn, omdat zelfs nog
verschillende deskundigen pioniers
werk moeten verrichten in verband
met de psyche van den mensch. Toch
moet een onderwijzer zich niet van die
studie afzijdig houden, maar hij mag
zich niet aanmatigen zulke proeven
te nemen, dat hij den inhoud van een
kinderziel in cijfers om kan zetten.
Verder wil spr. nog wijzen op een
ander euvel, n.l op de overlading van
het leerprogram. Met aanleering van
verschillende Chr. en maatschappelij
ke deugden wil men als taak op de
school leggen. Al deze dingen zijn nut
tig en noodig en het propageeren wel
waard. Maar men mag daarmede het
schoolprogramma niet overladen. De
onderwijzer moet het oude in de
school, dat goed was. behouden in zijn
leerplan en het nieuwe bestudeeren en
daarvan nemen wat nuttig en noodig
is.
Spr. besloot met de woorden: Moge
ook deze vergadering ertoe medewer
ken het inzicht te verdiepen, opdat
gij allen weer met nieuwe lust en groo
ter opgewektheid uw taak weer zult
kunnen volbrengen met wijsheid,
want wijsheid is weten, met liefde ge
wonnen.
Spreker heette daarna speciaal wel
kom de heeren Tepe en Goslinga. als
mede de dames Mevr. W. D. Cramer—
Schaap en Mevr. De MinSimonis,
alsmede Mevr. Klein, de penvoerende
vrouwen, zooals spr. het uitdrukte.
Daarna werd een aanvang °emaakt'
met afwerking van de agenda.
De notulen werden ter visie gelegd.
Daarna deed de seeretaris mededee-
ling van de ingekomen stukken.
De Kascommissie bracht hij monde
van den heer Meyer verslag uit over
de financiën. De penningmeester werd
gedechargeerd.
Vervolgens werd overgegaan tot de
verkiezing van een vijftal bestuursle
den. wegens aftreding van de heeren
J. M. Mazurel. H. v. Tienden, G. J.
Wansink, C. P. Paardekooper en we
gens vertrek van den heer K. v. Laar.
'Voorgedragen worden respectieve
lijk: I. 1 A. v. d. Hoogt. Leiden. 2. J.
A. Zuidhof, Leiden.
II. 1. J. H. Dommerholt. Leiden. 2.
J. C. v. cL Valk. Leiden.
ITT. 1. A. H. A. Burcksen. Warmond.
2. Th. Brouwer. Zoeterwoude.
IV. 1. H. de Boer, Woubrugge. 2. J.
Raadsveld. Katwijk aan den Rijn.
V. 1. A. J. v. Gilst, Sassenheim. 2. W.
A v. d. Wal, Hillegom.
De uitslag hiervan zal in de middag
vergadering worden medegedeeld.
Vervolgens "hield de WelEd. zeerge
leerde heer Dr. P. H. Ritter een lezing
over: „Het kind in de litteratuur."
Spr. begint met te zeggen dat hij
7i'n onderwerp wil begrenzen. Hier in