CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN flit nummer bestaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 8s,e JAARGANG DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1927 NUMMER 2232 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE -PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22l/ï cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling - van ten hoogste 30 woorden, worden da- gelijks geplaatst ad. 40 cents V Evenredigheid per fractie. Het is oris altijd een raadsel ge weest hoe de Sociaal-Democraten, met een beroep op het evenredig heidsbeginsel, het konden goedpraten dat met 1/3 van het aantal raadsze- tels de helft van het aantal wethou derszetels werden opgeëischt. In Amsterdam wisten de sociaal democraten, dank zij het ontbreken van overeenstemming onder de ande re groepen, hun eiscti ingewilligd te krijgen, zoodat de hoofdstad vier jaar de zegeningen van een vrijwel socia listisch college van Dag. Bestuur kreeg. Ook te Leiden en elders poogde men eenzelfde slag te slaan. Zich al leen van de verantwoordelijkheid wat aantrekken als de helft van het aan tal zetels werd toegekend. Wij hebben reeds meermalen op het ongewenschte daarvan gewezen, afge scheiden nog van de vraag of het bil lijk zou zijn. Voor wat Leiden aan gaat ging dit reeds daarom niet, om dat de verhouding links-rechts 1-419 is. Maar het is ook onbillijk, omdat het geen vertegenwoordiging naar even redigheid is, gesteld men wil dit be ginsel zoover mogelijk doorvoeren. Maar zie, nü komt Het Volk in eens met het geheim voor den dag. Er is te Amsterdam en elders is het natuurlijk net zoo eigenlijk van saamhoorigheid tusschen de ver schillende fracties geen sprake. Elk Wethouder is de vertegenwoordiger van zijn fractie. Welnu de Vrijheids bond krijgt nu te Amsterdam 1 wet houder op vijf raadsleden, de Chr.- Hist. 1 wethouder op vier raadsleden en de Vrijzinnig-democraten 1 wet houder op drie raadsleden. De Anti revolutionairen en Communisten tel len niet mee. Let men dus op de sterkte der frac ties dan moeten de Sociaal-democra ten 3 wethouders op 15 raadsleden hebben. Dat is dus de oplossing I Inderdaad een mooie vinding. Maar dit gaat niet op, omdat er te Amster dam, langzamerhand een zoo alge- meene tegenzin was gegroeid tegen het socialistisch overwicht. Deze te genzin kon zoodanig geformuleerd en gematerialiseerd worden, dat daaruit een. overeenkomst groeide om het dan maar eens zonder de sociaal-demo craten te doen. Het blijkt mogelijk om een zoodanige regeling te maken, dat vruchtbare samenwerking aan een be paald program verzekerd is. Al heeft Amsterdam dan ook geen rechtsche meerderheid, die het in beginsel met elkander eens is, een anti-socialisti sche meerderheid is er blijkbaar wel. Maar al gaat de vlieger niet op, een manier om te demonstreeren de in de sociaal-democratie buitensporig sterk ontwikkelde ondeugden van onrede lijkheid en gulzigheid om met Het Volk te spreken is het wel. V Wraak, wraak I De Sociaal-Democraten in Amster dam roepen wraak over het z.g.n. ver raad van de Vrijzinnig-Democraten bij de Wethoudersverkiezing in de hoofdstad. „Het waren zoo zegt Het Volk bittere en harde woorden, die Boek man en Wibaut over dit verraad aan de demokratie den heeren Ketelaar en Abrahams te hooren gaven. De be wering. dat een dezer twee zetels evenals die van den heer Boissevain slechts tijdelijk bezet worden, tot de sociaaldemokraten het nuttelooze van hun verzet inzien en met twee genoe gen nemen, is een ellendige uitvlucht. Dit kollege zit vier jaar. Vier jaar zal, om met den heer Abrahams te spreken, „van een demo- kratisch regeerbeleid geen sprake" zijn. Want dat zij, met hun fraktie van drie noemenswaardigen invloed op de 22 in overgroote meerderheid harde konservatieven zullen uitoefe nen, dat zullen ze zelf niet gelooven. Ze hebben zich aan de reaktie gege ven, de reaktie zal hen nemen en op eten, Deze samenspanning bij de wet houdersverkiezing is slechts de eerste laagheid. Van nu af aan is hun front tegen de demokratische zijde van den raad gericht. Vier jaren zitten de vrij zinnig-de mocraten aan de reaktie vast, die zij het regeeren in Amsterdam mogelijk hebben gemaakt. Over vier jaar zul len zij zich over dat verraad hebben te verantwoorden ook als de grond hun intusschen te heet onder de voe ten geworden mocht zijn. Want heet zal het toegaan. Gevochten zal er nu worden. Met dezelfde overgave en zelfverloochening, waarmee de so- ciaal-demokraten hun aandeel in het bestuur hebben gedragen, zullen zij hun strijd voeren om Amsterdam te verlossen van de reaktie en van haar handlangers: de vrijzinnig-demokra- ten, die het in aktieven vorm zijn, en de kommunisten, die haar door hun passieve houding vrij spel geven. Gevochten zal er worden. De Amsterdamsche arbeiders zul len daartoe opgeroepen door het fede ratiebestuur der partij bij den inzet van den strijd een donderend protest laten hooren tegen de verachtelijke intrige waarin hun belangen zijn op geofferd. Hedenavond wordt in het Concert gebouw te Amsterdam een groote openbare vergadering gehouden, waar in het protest zal worden tot uiting gebracht van een massa, die vastbe sloten is over vier jaar het bestuur over Amsterdam in welvertrouwde handen te geven en die er deze vier komende jaren een harden strijd voor willen voeren". De Sociaal-Democratische wraak zal zich uitstorten over elk voorstel, hoe democratisch ook in wezen, dat het „burgerlijk" blok zal voorstellen. Hoe menigmaal ook de geheele Raad aan de voorstellen van Wibaut, De Miranda en Polak zijn stem gaf, ook al was men het niet in alles daar mede eens, nu zal er slechts wraak geoefend worden. Die wraak zal voortaan beteekenen, dat de 15 So ciaal-Democraten plus de 5 andere re volutionairen tegen zullen stemmen. Wraak, wraak alleen! Y Roel's knokploeg. Het is genoegzaam bekend, dat de S.D.A.P. tegen het militairisme is niet alleen, maar zelfs alle weermacht zou willen afschaffen. Maar het valt moeilijk om steeds consequent aan die stelling vast te houden. Er zijn van die gebeurtenissen ook in de socialistische wereld, waar bij men toch den sterken arm niet missen kan. Zoo b.v. als het socialis me zich verdedigen moet of wil tegen het fascisme. Ook wel eens om te de monstreeren. In Het Volk kwam een plaatje voor van de onthulling van het Matteotti- monument. Zooals men weet, was Mat- teotti een Italiaansch socialist, die viel in den strijd tegen het fascisme Op dat plaatje zien wij heel krijgshaf tig een eerewacht van burgers met of* ficiersbandelier over den schouder en een stevige knuppel in de hand. 't Is zeer de vraag wat gevaarlijker is een geordend leger of bewapening van de massa op deze wijze. Of neen, een vraag is het niet eens, de laatste is veel gevaarlijker. Opmerkelijk is ook dat in de S.D.A P. een heusche verdediging van het recht van den sterkste voorkomt, door niemand minder dan de robuste Roel Stenhuis. Wij kennen hem als de man. die spoedig gereed is om de mouwen op te stroopen als het een beetje warm loopt. Heusch, wij behoeven niet eens te wijzen op het buitenland, de S.D.A.P. zet zelf wel handwijzers die wijzen in de richting van weermacht achter baks. Een ander gevaar dreigt in verru wing van de zeden, zooals het commu nisme ons duidelijk te zien geeft, en die het socialisme niet keeren kan. Een strooming in de S.D.A.P. wijst daar dan ook op. De heer Polak toch keurt de knokploeg van Stenhuis al dus af „Maar dan moeten wij niet den weg op. dien Stenhuis ons wil voorschrij ven. Dan moeten wij de socialistische cultuurgedachte aandurven, haar reeds nu zooveel mogelijk in de we reld uitdragen en tot daadwerkelijke beleving brengen. En stellig moeten wij de arbeiders niet geestelijk voorbe reiden op de knokploeg, want dat zou naar het woord van Albarda slechts leiden ,,tot een verruwing in de zeden bij de arbeidersklasse, tot een prikke len van de hartstochten der achterlijk ste elementen". Het tragische in dezen tweestrijd is dat Stenhuis met zijn knokploeg het op den duvr zeker wint van Polak mèt zijn gemr.tigd streven naar het aandurven van de cultuur-gedachte. De socialistische cultuur leidt naar de macht van het: geen God en geen meester. STADSNIEUWS. PRINSES JULIANA. De Prinses maakt haar eerste wandeling door Leiden. Het Leidsche Correspondentiebureau schrijft: Een vliegende kraai vindt altijd wat, zegt een oud Hollandsch spreekwoord. Met een variatie zou men kunnen zeggen: Een journalist; die zich langs den weg bevindt, vindt altijd nieuws. Zoo verging het ons gistermiddag, toen wij omstreeks vier uur na een bezoek aan het postkantoor langs de Breestraat huiswaarts keerden. Het was ter hoogte van het postkantoor nogal vrij druk. Immers het was he den de dag van inschrijving voor de nieuwe leden van het Leidsch Studen tencorps, of liever gezegd, van de ..groenen". Op het bordes van de naast het postkantoor gelegen studentenso ciëteit zat een aantal studenten de aankomst der groenen gade te slaan, die zich aan de overziide bij den pedel Vilders lieten inschrijven. Het getal der ingeschreven groenen de stand van het aantal ingeschre venen werd telkens op een bord voor de woning van Vilders bekend ge maakt, bedroeg toen reeds 60 en voor de woning van Vilders stonden, twee aan twee. nog ongeveer 20 kaal geknipte jongelingen in een rij om te wachten, tot zij tot de woning van Vilders konden worden toegelaten. Zooals we dit te Leiden gewend zijn, had zich een vrij groot aantal Lei- denaars van verschillenden leeftijd en kunne tegenover de studentensociëteit geposteerd, „wachtende op de dingen, die komen zouden". Wij dachten er nog over om bij Vil ders een kijkje te nemen, doch na eenige overweging vonden wij het be ter den anderen kant van de Bree straat te nemen en zoo huiswaarts te gaan. Nauwelijks waren wij de Tria- non-Bioscoop voorbij, toen wij, die links van den weg liepen, rakelings 'n vijftal dames passeerden, luid lachen de en pret makende. Hadden deze da mes dit nu maar niet gedaan, dan zou den wij haar niet opgemerkt hebben. Want. het. regende hard en wij dachten er eer aan om zoo spoedig mogelijk thuis te zijn dan om op te letten, wie wij tegen zouden komen. Doch juist de luidruchtigheid dezer dames trok onze opmerkzaamheid. Wij bevroedden al dadelijk, dat het dames-studenten wa ren. Een Leidenaar ziet dagelijks een aantal dezer dames min of meer luid ruchtig zich langs de straten bewegen en hij vindt zulks dan ook niets vreemd. Wij zouden aan het groepje dan ook met alle respect overigens jegens de vrouwelijke spes patriae niet meer dan de gewone aandacht hebben geschonken, ware het niet, dat wij plotseling Prinses Juliana te mid den dezer dames ontwaarden. Dus maakte Prinses Juliana haar eerste wandeling door Leidens straten. We hadden juist hedenmorgen aan baron Baud, de kamerheer van de Prinses, in een onderhoud, waartoe hij ons met eenige collega's in villa Hoogcate te Katwijk aan Zee had uit- genoodigd, beloofd, om zoo weinig mo gelijk over de vorstelijke studente te schrijven, omdat het de wensch van de Prinses is, te Leiden haar studie jaren als een gewoon meisjes-studen te door te brengen. Tot de Katwijksche bevolking, zoo vertelde de heer Baud ons, was reeds een proclamatie in den zelfden geest gericht. Hij had reden om aan te nemen, dat de Katwijksche bevolking zich daaraan strikt zou houden en hij hoopte, dat de Leidsche burgerij dezen wensch der Prinses zou eerbiedigen. Welnu, de Leidsche burgerij heeft zich tijdens de eerste wandeling 'van de Hooge Gast door Leiden aan dezen wensch gehouden, zij het dan ook doordat velen haar niet hebben opgemerkt. Wij herinnerden ons oogenblikkelijk de belofte, gistermorgen tegenover den heer Baud gedaan, om zoo weinig mo gelijk over de Prinses te schrijven. De zeer toevallige omstandigheid, dat wij onze Prinses reeds op haar eerste wan deling door Leiden ontmoetten, deed ons bij het denken aan deze belofte den nadruk leggen op „zoo weinig mo gelijk". Want zoo'n ongezochte pri meur Iaat een goed journalist niet makkelijk over zijn kant gaan. Waar, zoo vroegen wij ons af, zou de Prinses heengaan? Wat dreef er haar toe, zich juist naar dat punt van de Breestraat te begeven, waar zoo veel mannelijke studenten de aan komst der novitii gadesloegen? Zou de Prinses het aandurven, zou haar de lust bekruipen met eigen oogen te zien, hoe de inschrijving bij het Stu dentencorps geschiedt? Wij verdiepten ons hierover nog in gissingen, toen het gezelschap dames-studenten de Mooi Japiksteeg naderde. Dit was voor ons het critieke moment, want nog geen 10 meter verder stonden de ongeveer 20 groenen voor de woning van Vilders te wachten en aan de overzijde ston den op het bordes eenige oudere-jaars gereed hen de sociëteit „binnen te lei den". Even wendde de Prinses haar blikken naar de studentensocietieit. Toen sloeg het gezelschap, dat blijk baar over deze gewaagde onderneming zeer veel schik had, zonder dat ook maar een der mannelijke studenten de Prinses en hare vriendinnen had opgemerkt, rechts af, de Mooi Japik steeg in. Wij volgden even het gezel schap op een 10 Meter afstand en kwa men even later vlak voor de Mooi Ja piksteeg te staan. Op hetzelfde oogen- blik keerde de Prinses zich om, luid lachende, zooals een jong meisjes-stu dente lachen kan. Reeds wilde de Prinses terug gaan om nog even on gemerkt een kijkje om den hoek van de Breestraat te nemen, toen een der bestuursleden van de Vrouw. Studen tenvereniging ten minste zoo mo gen wij aannemen ons opmerkte. Wat er toen besproken is, weten wij niet, maar ineens keerde de Prinses zich weer om en met eenigszins ver snelden pas vervolgden de dames-stu denten haar weg door de Mooi Japik steeg, sloegen links den hoek om, om zich vermoedelijk over de Langebrug naar het clubgebouw der meisjes-stu denten te hegeven. Wij zeggen: vermoedelijk, want wij herinnerden ons den wensch van de Prinses om zich te Leiden gelijk alle andere meisjes-studenten vrij te wil len bewegen, en hebben de dames dus niet verder gevolgd. ELEMENTAIR LATIJN. Ook voor den cursus 1927-1928 zal weer een cursus worden gegeven in elementair latijn onder leiding van lector C. de Boer.. De lessen zullen worden gegeven in het gebouw Klok- steeg. De cursus is uitsluitend toe gankelijk voor studenten, die voor het volledige onderwijs zijn ingeschreven* HET ACADEMISCH ZIEKENHUIS. Ter toelichting van een nota van wijziging op een suppletoice Onder wijsbegroting 1927 zegt de Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen, dat het alsnog wenschelijk is gebleken, den afbouw van het nieu we Academisch Ziekenhuis alhier in een eenigszins sneller tempo te doen geschieden. Te dien einde zal in 1927 nog 250.000 meer verbouwd worden. Als gevolg daarvan zal het tevens noodzakelijk zijn voor dat jaar het voor de inrichting aangevraagde be drag met 100.000 te verhoogen. ONTSPANNINGSAVOND. De concertzaal 1'Union was gister avond geheel gevuld met burgers en militairen, die op uitnoodiging van het Chr. Militair Verband gekomen waren om zich eens recht te amusee ren. Te klokke acht opende de heer J. Boset het samenzijn op de gebruike lijke wijze, waarna hij militairen zoo wel als burgers hartelijk welkom heette. In het bijzonder noemde spr. Overste Brandt, alsmede de kapiteins van het 4e reg. Inf. en het 6e reg. Veld- Ariillerie. Overigens kunnen we over dezen avond kort zijn. De muziek, onder leiding van den Leer Plu, vond bij allen een dankbaar onihaal er. weerde zich den gebeelen avond kranig. Daaraan was bet te donken dat geen hinderlijke pauze s ontstonden maar de avond een hij- onder vlot verloop had. Ook de zang van de Chr. Zangver- eei.iging L.E.D.A.G.O.H., oogstte veel bijval. De directeur, de heer J. W. Snel, weet iets van zijn koor te ma- keu. Dat bleek gisteravond zonne klaar uit verschillende nummers, die ten cehoore werden gebracht. Bijzonder veel bewondering had de lieer Snel met zijn xylophoon, waar op hij eenige solo's gaf. Voor de zoo- veelste maal is weer gebleken, dat hij dit instrument een meester is De gymnastiekvereniging „Jahn" droeg eveneens het hare bij om den avond volkomen te doen slagen. Ze voerde verschillende oefeningen en standen uit die lieten zien dat deze vereeniging lang niet de minste is on der hare zusteren. Er werd dan ook telkens met een hartelijk applaus be dankt. De tijd na de pauze werd grootem deels ingenomen door de Timdeler- club, die een stukje opvoerde: „Een huis met commensaals". Het was een grappige geschiedenis, die deze club ten tooneele voerde. Zooals vanzelf spreekt kwam er een dubbele liefdesgeschiedenis in voor, terwijl ook de onontbeerlijke ver gissing bij de liefdesverklaringen niet ontbrak. De ontknooping van het stukje, dat bijna een drama dreigde te worden was natuurlijk dat ieder de zijne kreeg, tost groote tevreden heid van een der spelers, die min of meer voor koppelaar gespeeld had, en evenals de bijfiguren bijzonder op de lachlust van het publiek werkte. We hebben niets dan lof voor de spelers. De rolen zaten er over het al gemeen goed in en de zwakke plek jes werden ruimschoots goed ge maakt. De 'TimdeJer-club kan bij haar vele successen ook dat van de zen avond boeken. Want dat het stukje er ingegaan is, bewezen de voortdurende lach-salvo's en het dankbare applaus. Het succes van dit stukje is echter ook voor een groot dreel te danken aan den heer Hobbezak die in de Haarlemmerstraat de bekende zaak voor tooneelcostuums heeft. Deze heer zorgde voor de C06tuums en voor Binnenland. Prinses Juliana op de wandeling. Bnltenlnnd Duitschland blijft te Genève op al- gemeene ontwapening aandringen. De motieven van den moordaans?." op den Itaïiaanschen vies-consul te Parijs waren van politieker, aard. Schietpartij tnschon een communist en fascisten te Ravenna. Dreigend conflict tusschen Land dag en Regeering in Polen. de grime der spelers en hij heeft dat gedaan op meesterlijke wijze. Het was alles bij elkaar genomen een kostelijken avond, waarop mili tairen zoowel als burgers zich bijzon der amuseerden. BEGRAFENIS JHR. MR. C. G. A. VAN ASCH VAN WIJK. Op Rhijnhof werd hedenmiddag 12 uur ter aarde besteld het stoffelijk overschot van den heer Jhr. Mr. C. G. A. van Asch van Wijk. Aan de groeve werd het woord ge voerd door Prof. Dr. IJ. Plooy, die een gedeelte van Openb. 21 las. Onder de aanwezigen merkten we o.a. op den heer J. Jansen Jr. uit Rotterdam, be stuurslid der Elout-school te Zoeter- woude, den heer Chauvelier van Huis- terheide en den heer Lamp van Wijk. directeur der Verz. Mij. „Boerhaave' waarvan de overledene commissaris was. Een neef van den overledene dank te voor de eer zijn oom bewezen. BRANDSPUITOEFENING. Onder leiding van den commandant en den ondercommandant, de heeren Verhoog en v. Lith, werd gistermiddag om 5 uur een oefening gehouden met de motorbrandspuit bij de Pieterskerk. Bij deze oefening waren tegenwoordig de leden van de commissie van Fa bricage. Er werd geruim en tijd water gege ven en de Pieterskerk werd danig on der handen genomen. Hedenmiddag zal een dergelijke oefening worden gehouden in de Groenhovenstraat. Uit dit alles blijkt wel, dat onze brandweer zeer actief is en er zoo veel mogelijk voor zorgt voor haar taak be rekend te zijn. PROF. KRANENBURG. Naar wij vernemen zal Prof. Kra nenburg, die Prof. Krabbe opvolgt als hoogleeraar aan de Universiteit alhier op Woensdag 5 October des namid dags 2 uur in het groot auditorium der Universiteit zijn colleges aanvan gen met het uitspreken van een redo. INAUGURATIE. Naar wij vernem-en zal de inaugu ratie van de nieuwe leden van bet Leidsch Studenten Corps plaats heb ben op 30 Sept. a.s. des nam. 6 uur in de Stadsgehoorzaal. Na afloop heeft de traditioneele fakkeloptocht plaats. Bij het Leidsch Studentencorps hebben zich heden 1C5 nieuwe leden laten inschrijven, hetzelfde aantal als verleden jaar. verdeeld over de vol gende faculteiten: juridische 69, in- dologische 4. medicijnen 23. filosofie 5, theologie 1 en letteren 3. AUTOBUSDIENST LEIDEN— HAARLEM. Gedeputeerde Staten van Noord-Hol land en van Zuid-Holland hebben hij hun besluiten van 13 en 20 April ver gunning verleend tot het in werking brengen van autobus-diensten tus schen Leiden en Haarlem, resp. Lei den en Lisse. Hèt hoofdbestuur van de Nederland- sche Vereeniging van Spoor.- en Tram wegpersoneel heeft zich thans tot de Kroon gewend met een adres, waarin verzocht wordt deze besluiten te ver nietigen. In de uitvoerige memorie van toelichting bij dit adres komt de Ned. Ver. tot de conclusie, dat de in stelling van een autobus bedrijf Haar lemLeiden de bestaansvoorwaarden van de lijn HaarlemLeiden der N. Z.H.T.M. op zeer ernstige wijze in ge vaar brengt, de belangen van die streek daardoor eer geschaad dan ge diend zullen worden, terwijl dit, door de te verwachten opheffing van deze onderneming buitendien het ontslag van tientallen personen, die in dienst van deze maatschappij zijn, tot gevolg zal kunnen hebben. Bij dKarneraelksbrug is van morgen de ijzeren zolderschuit van schipper P, te Zoeterwoude, die gela den was met balken door een lekkage gezonken. Persoonlijke ongelukken hadden niet plaats.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1