2778
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8S,« JAARGANG
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1927
NUMMER 2226
-3
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 ïölO&Pir Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Ons nieuwe telefoon
nummer is
Offervaardigheid dalende.
Het faillissement van De Glindhorst
het kan niet anders, trekt in breeden
kring de aandacht.
Ook het Liberale orgaan „Het Va
derland" gaf daarover zijn beschou
wing.
Dat deze beschouwing tevens ee..
aanklacht tegen de Christelijke harm-
hartigheid is, ook dat kan haast niet
anders; de politieke hoofdredacteur
zou geen Roodhuizen meer zijn.
Zoo krijgt de oud-minister van Jus
titie, de heer Heemskerk, het vei w ijt
te hooren dat hij de Glindhorst, niet
tegenstaande ernstige waarschuwing,
als Zondagskind bleef behandelen. En
ook minister Donner had aan de stich
ting geen regeeringskinderen meer
mogen toevertrouwen.
Het blad ziet in dit faillissement in
zeker opzicht een rechtvaardiging van
„den zoo erbarmelijk miskenden" oud
directeur.
Er schijnt ^zoo wordt dan verder
vertelt iets dergelijks als de Glind
horst het Blindeninstituut Bartimeus
te Zeist te bedreigen. Prof. Dr. Hugo
Visscher en Dr. A. J. Bor zijn, volgens
het Utrechtsch Prov. en Stedelijk Dag
blad uit het Bestuur getreden, omdat
zij de verantwoordelijkheid voor den
gang van zaken niet verder wensclien
te dragen.
Met instemming wordt voorts gewag
gemaakt van he;geen de heer Bos, re
dacteur van het Chr. Schoolblad, naar
aanleiding daarvan schreef.
De heer Bos drukte zich aldus uit:
„Daar heeft Christelijk Nederlan.l
recht op, wijl liet niet dulden zal,
nooit toelaten kan, dat onder het mom
van christelijkheid onchristelijke da
den en knoeierijen geschieden. Men
versta mij wel.
Daar wordt niet materieel geknoeid.
De gelden worden behoorlijk besteed
en verantwoord.
Maar daar zijn van die stiekeme
knoeierijen die binnenskamers geschie
den, waardoor men elkaar het leven
zuur maakt.
Waardoor men het leven vergalt.
En dat wil mij voorkomen, dat bei
de mannen, die heengingen, daar
méér dan genoeg van hadden. Ik voeg
hier nog iets aan toe. Laat men voor
zichtig zijn. Ik heb meer van die club
jes en kliekjes gekend, waar mén el
kaar het leven lastig gemaakt heeft.
En dat men dat deed onder den naam
van christelijkheid was nog het wal
gelijkst van al. Maar geloof me, ik zal
er altoos tegen blijven ageeren. Zoo
ageeren, dat degene, die zich schuldig
weet, zijn masker laat vallen. Want
ik heb maling aan al dien schoonen
schijn. Aan al die huichelachtigheid,
die ten slotte zou maken, dat het
Christendom zou aangewreven wor
den, wat door christenen misdreven
werd."
De redactie van „Het Vaderland"
weet niet, wat de heer Bos bedoelt en
meent dat dit er ook minder op aan
komt.
„Wij willen alleen vaststellen,
zoo eindigt het blad zijn betoog dat
men verkeerd doet, op de eertijds zoo,
en terecht, geroemde offervaardigheid
van het Christenvolk té veel te ver
trouwen, want deze schijnt dalende".
Nu zal het met deze dalende offer
vaardigheid van ons Christenvolk no*»
wel niet zoo erg zijn als Het Vader
land vreest ofhoopt.
Ook de heer Bos doelt daarop niet.
Maar er is wel reden om ook onzer
zijds op deze dalende offervaardigheid
terdege te letten. Ons volk wil nog
wel offeren, maar in de vaardigheid
tot dat offeren komt eenige verachte-
ring. Was het vroeger vanzelfsprekend
dat men gaf, veel gaf, en met een
overgegeven hart gaf, nu is het vaak
zoo, dat men er maar zorgeloos eeni-
gen tijd overheen leeft, totdat einde
lijk de noodkreet komt.
In dat opzicht is er reden tot zelf
inkeer, ook omdat onze tegenstan
ders daarop gaan letten.
STADSNIEUWS.
DE WETHOUDERS.
Naar thans officieel wordt verno
men. zijn de wethoudersfuncties aldus
verdeeld
De lieer A. L. Reimeringer:
De gestichten Endegeest, Voorgeest en
Rhijngeest, Geneesk. Dienst, het Open
baar Slachthuis, de Markt- en Haven
dienst, het Waschbedrijf.
De heer Mr. A. F. L. M. Tepe: Het
Onderwijs en de Personeelszaken.
De heer T. S. G o s 1 i n g a De fi-
nanciëele aangelegenheden. Lichtfa
brieken. Burgerlijk Armbestuur. 'Werk
loosheids-verzekerïhg. Arbeidsbeurs,
Gemeentelijke Steunverleening en ver
dere sociale aangelegenheden.
De heer J.' Splinter: De zaken
betreffende Fabricage, de Reinigings
dienst, de Volkshuisvesting, liet Grond
bedrijf, de Bouwpolitie en de Brand
weer.
De heer Goslinga heeft dus de taak
overgenomen van den heer Sanders,
de heer Splinter die van den heer
Mulder, de heer Tepe die van den heer
Meijnen, met dit verschil, dat hij in
plaats van den Geneeskundigen dienst
(welke de heer Reimeringer nu heefP
Personeelszaken van den heer Reime
ringer heeft gekregen.
DEURWAARDERSBENOEMING
VACATURE VAN THIEL.
Bij beschikking van den Minster
van Justitie is benoemd tot onbezol
digd deurwaarder bij de arrondisse-
ments-rechtbank te 's Gravenliage.
ter standplaats Leiden J. H. Ooster-
wijk, oud-procureursklerk te 's-Gra-
venhage.
JAARVERSLAG ARMENRAAD 1926.
Het jaarverslag van den Armenraad
deelt mede dat 32 instellingen van
weldadigheid vertegenwoordigd zijn
in den Raad.
In het bestuur is nog steeds een va
cature ontstaan door het overlijden
van Dr. J. G. van der Sluijs.
In den loop van het jaar werden 1
openbare vergadering, 3 gewone ver
gaderingen en 8 bestuursvergaderin
gen gehouden. Behandeld werden
naast huishoudelijke aangelegenheden
de woekerbestrijding, reorganisatie
plannen van den dienst van den raad,
uitbreiding van het ambtsgebied en
het collecte-vraagstuk.
Op 31 Dec. bedroeg het aantal dos
siers 4645.
Het getal aanvragen om inlichtin
gen bedroeg in totaal 2970, waarvan er
148 behandeld werden door instellin
gen buiten Leiden.
Op 31 Dec. bestonden in Leiden 40
bekende instellingen of vereenigingen,
die toestemming vragen om openbare
geldinzamelingen te houden.
De inlichtingendienst van den Ar
menraad zoo zegt het verslag
blijkt meer en meer de beste op dat
terrein.
Bedroeg de begrooting 14600, de
uitgaven bleven daar beneden n.l.
13986.45 Y*.
Op de lijst van instellingen van wel
dadigheid komen voor 2 gemeente-in
stellingen, 19 kerkelijke instellingen,
24 van bijzondere personen of niet-
kerkelijke stichtingen en 3 van ge-
mengden aard.
Slechts één instelling werd in 1926
toegevoegd; geen andere veranderin
gen hadden plaats.
Er werden aan patroons S57 schrif
telijke (ongeacht de mondelinge) aan
vragen om loonopgaven verzonden, die
alle bereidwillig en nauwkeurig ver
strekt werden.
Geklaagd wordt over onnauwkeurig
of in het geheel niet verstrekken van'
gegevens voor de statistiek.
Uit de gemeentefondsen werd aan
subsidie uitgekeerd 270.810.30^.
Het Burgerlijk Armbestuur gaf al
leen steun als de Kerkelijke of parti
culiere vereenigingen geen of onvol
doende steun verleenden.
Steunverleening op last van de
Kroon kwam niet voor.
Terugvordering door middel van
den Kantonrechter had in 4 gevallen
plaats.
De behoefte aan steun bleek in 1926
niet geringer bij sommige instellingen,
zelfs iets hooger dan vorige jaren.
Bij de schoolkindervoeding werd in
totaal aan 81895 kinderen 63397 liter
voedsel verstrekt. Er werden 2322 klee
dingsstukken en 1464 paar klompen
uitgereikt.
Verder geeft het verslag nog eenige
cijfers over werkverschaffing van ge
meentewege werkloosheidsverzekering
gemeentelijke werkloosheidssteun, ar
beidsbemiddeling, de uitvoering van
invaliditeits- en ouderdomswet, de kin
derwetten en de woningwet.
Tamelijk uitvoerig wordt aangege
ven welke leemten op het gebied van
armenverzorging nog bestaan. Noodig
wordt geacht een centrale voorschot
bank als middel tot woekerbestrijding.
Voorts krachtige opleving van ker
kelijke en particuliere liefdadigheid,
omdat deze nu te kort schieten vaak
in de behoeften-voorziening tengevol
ge van de maatschappelijke loestan-
den.
Het verslag eindigt met een 6-tal
statistieken over verschillende onder-
deelen van weldadigheid.
ARMENRAAD.
Bij Kon. Besluit is met ingang van
16 September 1927, aan jhr. mr. P. W.
C. van der Goes, te Oegstgeest, op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend als
secretaris van den Armenraad alhier.
VOOGDIJRAAD.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot lid,
tevens voorzitter van den Voogdijraad
alhier mr. E. J. M. II. Bolsius, advo
caat en procureur, wonende alhier.
CHR. WINTERLEZINGEN.
Het Comité voor Winterlezingen zal
in den komenden winter hare samen
komsten niet meer kunnen houden in
liet kerkgebouw Hooigracht, gelijk tot
dusver het geval was, aangezien de
Kerkeraad der Geref. Kerk alhier, op
liet desbetreffend .verzoek van het Co
mité afwijzend iieteft beschikt.
VER. VAN CHR. ONDERWIJZERS.
A.s. Zaterdag om 6 uur vergadert
de afdeeling „Leiden en Omstreken
van de' Vereeniging van Chr. Onder
wijzers en Onderwijzeressen. Voor de
pauze wordt ingeleid: „Technisch le
zen" door den heer A. J. Anes, leeraar
Chr. Kweekschool. Na de pauze is be
stuursverkiezing voor een voorzitter
en secretaris, welke heide niet her
kiesbaar zijn. De afdeeling rekent op
druk bezoek.
EVANGELISATIE WOONWAGEN
KAMP.
Men maakt er ons op attent, dat in
het ingezond enstuk over dit onder
werp dat gisteren werd opgenomen,
abusievelijk zijn vermeld Mej. Brink,
Aloélaan 1. dat moest zijn Mej.
Bink, Aloélaan 17, terwijl het
huisnummer van Mej. Luikenaar niet
is Van Duinstraat 27, maar Van
Duinstraat 2 4.
DE HERHALINGSOEFENÏNGS
PLICHTIGEN.
Vandaag zijn ze gekomen van alle
windstreken, de jongens die enkele
weken voor de herhalingsoefeningen
onder de wapenen komen. Bepakt en
bezakt stapten ze uit de treinen en
hier en daar op den weg kwamen we
er een enkele op de fiets tegen, uit een
van de omliggende dorpen. Er zijn er
veel dit jaar.
't Is te begrijpen, dat er hier in Lei
den aan gewerkt is om de soldaten
een goede ontvangst te bereiden.
Reeds maanden geleden zijn voorbe
reidselen gemaakt door militaire en
burgerlijke vereenigingen en personen
om gezellige avonden te organiseeren,
om de verveling in de vrije uren wat
te verdrijven.
Gisteren ontvingen we ran het Chr.
Militair Verbond Leiden een program
ma voor verschillende avonden, dat
met zorg in elkaar is gezet en waar
uit blijkt, dat genoemd Verbond zich
ingespannen heeft om zoo goed mo
gelijk voor den dag te komen. We la
ten dat programma hieronder volgen.
Donderdag 8 September, aanvang 8
uur. Ontvangavond in het Militair Te
huis, Morschweg 34.
Dinsdag 13 September, aanvang 8
uur. Schiet- en sjoelwedstrijden om
diverse prijzen.
'Woensdag 14 September, aanvang 8
uur. Ontspanningsavond in de concert
zaal 1' Union, Steenstraat. Medewer
king der Chr. Zangvereeniging L.E.
D.A.G.O.H.; muziek onder leiding van
den heer J. Plu. Xylophoon door den
heer J. Snel. Gymnastiekver. „Jahn"
en een tooneelstukje door de Timde-
lerclub.
Introducties voor niet-militairen k
0.25 's avonds aan de zaal.
Vrijdag 16 September, aanvang 8
uur. Zang- en declamatieavond in het
Mil. Tehuis.
Maandag 19 September, aanvang 8
uur. Vertooning van de Landstorm
film in de Graanbeurs. Spreker; Gene-
raal-majoor F. L. Duymaer van Twist,
voorzitter der Nat. Landstormcomm.
Declamatie: WelEd. heer G. Gronsma,
van Alkmaar. Muziek onder leiding
van den heer J. Plu.
Dinsdag 20 September, aanvang 8
uur. Voordrachtenavond in het Mil.
Tehuis.
Woensdag 21 September, aanvang
half acht. Ontspanningsavond in de
Stadsgehoorzaal. Spreker: Ds. H. Jans
sen, Leger- en Vlootpredikant in al-
gein. dienst. Muziek door de Muziek
vereniging „Polyhymnia". Opvoering
van het groote tooneelstuk „De Lelie
van ons Vorstenhuis" door de Timde-
lerclub.
Introducties voor niet-militairen £i
0.25 's avonds aan de zaal.
Vrijdag 23 Seutember, aanvang 8
uur. Afscheidsavond in het Militair
Tehuis.
Militairen hebben tot al deze avon-
deji vrijen toegang.
NICO GERHARZ.
Men meldt uit Haarlem:
Dinsdagavond gaf de ook in Leiden
zoo goed bekende dirigent van de
Haarlemsche Orkestvereeniging, de
heer N. Gerharz, in de gemeentelijke
concertzaal te Haarlem zijn afscheids
concert. Met ingang van 1 October
wordt hij vervangen door Ed. van Bei-
num en zal hij zich metterwoon in
Den Haag vestigen. De concertzaal
was geheel bezet en een groot applaus
steeg op toen de dirigent zich begaf
naar de met een lauwerkrans versier
den less(/naar. Dat was wel een voor
den heer Gerharz ontroerend moment.
Er werd een mooi programma afge
werkt met tot slot de alles bevrijdende
zegehymne, de zevende symphonie. In
de pauze vond een enthousiaste huldi
ging plaats. Er had zich een huldi
gingscommissie gevormd, namens wel
ke de heer Hulsebos hartelijke en
waardeerende woorden sprak en den
scheidenden dirigent een schemer
lamp als aandenken aanbood. Er wa
ren vele kransen en bloemstukken,
voornamelijk van zustervereenigingen
o.m. van de Chr. Oratoriumvereeni-
ging, de Kon. Liedertafel Zang en
Vriendschap, het Kon. „Cecilia" e.a.
Ten slotte dankte de heer Gerharz
met een hartelijk, maar soms scherp
woord. Hij had daarbij gelegenheid om
te wijzen op den minder goeden finan-
cieelen toestand van de H.O.V. en
spoorde tot grooten steun aan.
INSTITUUT VOOR TROPISCHE GE
NEESKUNDE ROTTERDAM LEIDEN
Onder voorzitterschap van prof. dr.
A. W. Nieuwenhuis te Leiden heeft
gisteravond de Vereeniging „Instituut
voor Tropische Geneeskunde Rotter
damLeiden" te Rotterdam haai* jaar
vergadering gehouden.
In deze vergadering heeft prof. dr.
P. C. Flu uit Leiden het jaarverslag
uitgebracht. Hierin wordt gezegd, dat
het vereenigingsjaar 19261927 zeer
gunstig was en tevens bijzonder be
langrijk, omdat in dien tijd het ideaal
der vereeniging, te Rotterdam een
eigen ziekeninrichting te bezitten,
dank zij de voortvarendheid en de
organisatorische talenten van den lei
der der poliklinieken te Rotterdam,
dr. C. de Langen, thans hoogleeraar
aan de Medische Hoogeschool te Wel
tevreden, sneller bereikt werd dan een
der bestuursleden had durven hopen.
Na de voorbereidende werkzaamhe
den door de klinische leeraren der ver
eeniging kwamen reeds in December
1926 de plannen gereed om in het vroe
gere hotel Continental aan de Ooster
kade 10, een ziekeninrichting in te
richten. In Januari d.a.v. kon met het
werk een aanvang worden gemaakt.
Hoewel het gebouw nog niet offici
eel was geopend, werden in Aug. 1927
de eerste patiënten opgenomen, terwijl
er toen reeds 70 bedden waren. Mel
ding wordt verder gemaakt van de
noodzakelijkheid dat een havenzieken
huis voor een havenstad al9 Rotter
dam beslist noodig is.
Wat het aantal patiënten betreft,
die in de poliklinieken zijn behandeld,
vermeld het verslag, dat in de afdee-
lingen voor interne tropische ziekten
en voor tropische huid- en geslachts
ziekten in het tijdvak Nov. 1925—Mei
1926 werden verpleegd resp. 97 en 240
patiënten. Over 1926 was het aantai
nieuw ingeschreven patiënten 467 (256
vreemdelingen) en 954 van wie 657
vreemdelingen. In de eerste helft van
1927 werden reeds dezelfde getallen
bereikt als in het geheele jaar 1926.
Het aantal consulten bedroeg resp.
1405 en 4022. Geregeld konden de pa
tiënten naar de ziekenzaal van het In
stituut te Leiden opgezonden worden.
Omtrent het Instituut te Leiden ver
meldt het verslag dat in de bestem
ming der gebouwen gedurende het ver
slagjaar geen verandering is gekomen.
De kliniek had met twee moeilijkhe
den te kampen. Het aantal bedden
was dikwijls te klein en voorts maak
ten de patiënten sotns bezwaar naar
Leiden te gaan.
Gedurende den cursus 1926—1927
werden opgenomen 31 patiënten met
tezamen 1100 verpleegdagen. Deze pa-
tienten waren allen lijdende aan tro
pische ziekten, o.a. malaria, amoeben-
dysenterie, filariasis, enz.
Verschillende onderwerpen, op de
tropische huid- en geslachtsziekten
betrekking hebbende, werden onder
zocht en de methoden van onderzoek
bestudeerd. Veel tijd werd besteed
aan het kweeken en determineeren
van pathogene schimmels, waarbij 'n
nieuw aangeschaft toestel goede dien
sten bewees. De collectie schimmels
is met vele schenkingen verrijkt, waar
door er thans 60 soorten zijn.
Het aantal nieuwe poliklinische pa-
tienten aan geslachtsziekten lijdende,
welke polikliniek onder directe lei-
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertenliën per regel 221/? cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel lariel
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertenliën - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
Koninklijk bezoek aan Leeuwarden.
Het Koninklijk echtpaar van Enge
land denkt In 1928 een bezoek aan
Nederland te brengen.
De G.-G. van Ned.-Indië gaat .op
dienstreis.
Buitenland.
Het Nederlandsche voorstel in den
Volkenbond.
Nadere berichten omtrent de gods
dienst-onlusten te Nagpoer.
Nieuwe overstroomingsramp in
Gallicië.
ding stond van dr. Timmers, bedroeg
87, het aantal consulten 469 (v. j. resp.
60 en 352).
Het museum werd zeer verrijkt, o.a.
door de aan het laboratorium van prof
Flu toegewezen parasitologische col
lectie van het laboratorium van wij
len prof. De Jong.
BINNENLAND.
KONINKLIJK BEZOEK AAN
LEEUWARDEN.
De Koninklijke Familie heeft gis
teren een bezoek gebracht aan de
Friesche Landbouwtentoonstelling te
Leeuwarden.
Het Kon. saloürijtuig was aan den
gewonen trein gekoppeld die om 9.22
uur te Enkhuizen arriveerde.
Na verwelkoming door burgemees
ter J. A. R. Bosnia, werden de vorste
lijke personen door dezen begeleid
naar de veerboot van Hasselt, die ge-
pavoiseerd in de spoorhaven vóór de
landingsplaats lag. Zoodra de hooge
reizigers aan boord waren, werd de
Koninklijke standaard geheschen en
vertrok de boot.
Op den dijk langs het Krabbengat
had zich een.groote menigte, o.a. de
kinderen der verschillende scholen
verzameld; velen met oranje getooid.
De Koningin en Prinses op het voor
dek en de Prins op de Commando
brug, lieten zich niet onbetuigd om
de luide toejuichingen te beant
woorden met groetend gebaar.
H. M. was gekleed in beigen reis
mantel, de Prinses in het lichtgroen
en de Prins in zwart gekleed costuum
met cylinderhoed.
Te Stavoren was de heele gemeente
uitgeloopen om de Kon. Familie bij
aankomst in de haven te begroeten.
Het fanfarekorps speelde het Wilhel
mus, dat door de menigte werd mee
gezongen. Het Kon. gezin, voor op het
dek van de „Van Hasselt" staande,
dankte buigend voor de ovaties.
Aan den steiger wachtte burgemees
ter Poppinga de Hooge gasten op. H.
M. de Koningin en Z. K. H. de Prins
onderhielden zich eenige oogenblik-
ken met den burgemeester en mevr.
Poppinga, die H. M. een bouquet ro
zen aanbood, terwijl het zoontje an
jers offreerde aan H. K. H. de Prinses.
Precies op tijd, 10.58, vertrok de snel
trein met. het Kon. rijtuig daarin op
genomen naar Leeuwarden.
Even voor 12 uur kwam de Konink
lijke familie te Leeuwarden aan. Op
het station werden de hooge gasten
welkom geheeten door den commis
saris der Koningin en den burgemees
ter van Leeuwarden, jhr. van Beyma.
Nadat de Koninklijke personen in
de gereedstaande wagens waren ge
stapt, reed men naar do woning van
den commissaris der Koningin. Om
ruim half twee kwam de Kon. Fami
lie op het tentoonstellingsterrein aan.
Op het daarachter gelegen sporttere
rein werden ter eere van het bezoek
ringrijderijen gehouden en had tot
slot een défilé van bekroond vee
plaats.
Leeuwarden, dat de laatste dagen
al zoo veel vreemdelingen binnen zijn
wallen ziet, was gisteren overbevolkt.
Overal waar de Kon. familie langs
kwam, werd zij zeer hartelijk toege
juicht.
BEZOEK VAN HET ENGELSCHE
KONINGSPAAR.
Naar V.D. uit Londen meldt, heb
ben Koning George van Engeland en
Koningin Mary, naar vernomen
wordt, het voornemen opgevat om
H. M. Koningin Willielmina in Febr.
of Maart 1928 te bezoeken.
DIENSTREIS VAN DEN GOUVER
NEUR-GENERAAL.
Volgens telegrafisch bericht van
Ion gouverneur-generaal van Ned.-
Indië is deze voornemens, op 10 dezer
oen dienstreis te ondernemen naar
Makasser, Balik Papan, Donggawa,
Menado, Tawena, Gorontalo, Ternate,
Badjan, Ambon, Banda, Toel (Wawi-
