CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
8s,e JAARGANG
DINSDAG 6 SEPTEMBER 1927
NUMMER 2224
CODRANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en bniten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Jer kwartaal i 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
EERSTE BLAD.
Y Wijziging Ongevallenwet.
Er is eenige maanden geleden heel
wat te doen geweest over het z.g.n.
verzwijgen van ongevallen o.a. door
de mijndirecties. Het bleek dat hier
eigenlijk meer sprake was van een
eigenwillig bewandelen van een ge-
makkelijken weg dan voorgeschreven
door de Ongevallenwet, dan van een
moedwillige overtreding.
Kleine, ook uit een administratief
oogpunt weinig beteekenende, onge
vallen werden door de mijndirecties
niet aangegeven bij den aangewezen
geneeskundige, maar door een eigen
geneeskundige behandeld. Achtera!
werd dan zoo noodig aangifte gedaan.
Hoewel deze behandelingswijze op
zichzelf alle lof verdiende, meenden
ook wij toenmaals dat zonder wetswij
ziging aldus niet gehandeld mocht
worden.
Thans heeft de minister bij de Twee
de Kamer een wetsontwerp ingediend
tot wijziging van de ongevallenwet
1921. Zoodra dat ontwerp wet zal zijn,
zal dat been weer in het lid gezet zijn.
Het ontwerp bevat een regeling,
waarbij aan ondernemingen, welke in
het bezit zijn van een behoorlijk inge-
richten eigen geneeskundigen dienst,
de gelegenheid wordt opengesteld dien
dienst te benutten zoowel ten behoe
ve van de ongevalsverzorging van in
de betrokken onderneming door een
ongeval getroffen arbeiders en de ge
neeskundige controle op die arbeiders,
als ten behoeve van vermindering der
administratieve bemoeiingen, welke
de Ongevallenwet voor den werkgever
medebrengt, waarbij daartegenover
waarborg wordt gegeven voor de rech
ten en belangen der verzekerde arbei
ders.
Voor de erkenning van den genees
kundigen dienst is uiteraard eerste
eiscb, dat de dienst deugdelijk zij. De
beoordeeling biervan berust bij het be
stuur der Rijksverzekeringsbank.
De geneeskundige wordt benoemd
en voor zijn arbeid beloond door den
werkgever.
Teneinde waarborg te geven zoowel
tegenover de arbeiders in de onderne
ming als tegenover de bank voor on
partijdige oordeelvellingen door den
geneeskundige, is de eiscb gesteld, dat
de geneeskundige dienst onder zelf
standige leiding van den geneeskundi
ge moet staan. De werkgever zal dus
geen zeggenschap mogen hebben in
zake de leiding van den dienst, en in
het bijzonder zich niet mogen mengen
in de geneeskundige behandeling, wel
ke de geneeskundige in het belang
van de genezing van den door het on
geval getroffen arbeider wenscbelijk
acht.
Het ontwerp verbindt aan de erken
ning van den geneeskundigen dienst
vooreerst dit gevolg, dat met betrek
king tot ongevallen, ter zake waarvan
de geneeskundige behandeling ge
schiedt vanwege den dienst, ongevals
aangifte ingevolge art. 66 der Ongeval
lenwet 1921 kan worden nagelaten,
zoolang de gevolgen van het ongeval
niet langer dan 6 weken duren. Aan
gifte is echter wel vereischt ingeval
bet ongeval den dood beeft veroor
zaakt of vermoedelijk tot gevolg zal
hebben, alsmede voor het geval de
getroffene de eerste hulp of de verdere
geneeskundige behandeling onWan-
gen beeft, onderscheidenlijk ontvangt,
van een geneeskundige, die niet aari
den dienst is verbonden.
Het ontwerp handhaaft derhalve bet
beginsel der vrije artsen-keuze.
Een tweede gevolg der erkenning is,
dat ten aanzien van arbeiders, werk
zaam in ondernemingen, waaraan een
erkende medische dienst is verbonden
voor de toekenning en uitbetaling dei-
eventueel verschuldigde tijdelijke uit-
keeringen de bank wordt uitgescha
keld, en de werkgevers in die onder
nemingen daarmede worden belast.
Daarnaast stelt het ontwerp ver
schillende waarborgen voor de rech
ten en belangen der betrokken arbei
ders. Als krachtigsten waarborg tegen
benadeeling bepaalt het ontwerp, dat
de werkgever verplicht is een ongeval-
lenregister aan te houden, waarin aan
teekening moet geschieden van alle
in de onderneming voorgekomen let
sels, terzake waarvan door den ge
neeskundigen dienst hulp wordt ver
leend.
De werkgever zal niets van het loon
van de arbeiders mogen afhouden ter
bestrijding van de kosten van den
dienst.
Dit ontwerp gaat terecht uit van het
denkbeeld dat de werkzaamheid van
deze particuliere geneeskundige dien
sten moet worden losgemaakt van de
bedrijfsleiding. Gebeurde dit niet, dan
zou steeds de vrees gerechtvaardigd
zijn, dat deze bedrijfsleiding invloed
uitoefende, iets wat ook in de heele
actie tegen bet gebeurde in de mij
nen viel op te merken.
STADSNIEUWS.
DE OPEN BRIEF VAN
Mr. P. G. KNIBBE.
De Open brief van Mr. Knibbe,
welks hoofdinhoud we gisteren reeds
meedeelden, en waarop ook betrek
king hebben de ingezonden stukken
van Ds. Schilder en den beer Knibbe,
begint met de aanhaling van het pers
bericht over üe beslissing van de Sy
node van Groningen, zooals dit in De
Standaard voorkwam.
Dit bericht, zegt de schrijver, herin
nerde hem aan 't gezegde uit den re-
gententijd (abusievelijk staat in 't stuk
regent ij d): „Wat de heeren wij
zen, hebben de gekken te prijzen".
De schrijver meent dat de Synode
blijk geeft dat de Kerken de proble
men niet meer aandurven. Hij somt
daarvoor nog een drietal redenen op:
le. Dy Groninger Synode heelt op
formalistiscne gronden geweigerd bet
bezwaar van velen te onderzoeken te
gen liet aannemen van dagen van 24
uur bij de dagen genoemd in Gen. 1.
2e. De wereldontwikkeling der Ge
reformeerde gedachte ten aanzien
van de paradijs-geschiedenis moet
door de Asser beslissing vastloopen.
Op de Synode van Groningen
zegt bij zijn blijkbaar buiteuland-
sche algevaardigden, is er althans
zeker één, wiens Kerk duldt,'dat een
barer theologische professoren de pa
radijs-geschiedenis niet als historie
aanvaardt, maar spreekt van een
soort tooverwereld en van religieuse
poézie en primitieve verbeelding.
Wat heelt de Synode gedaan om ze
kerheid te hebben, dat zij in die Ker
ken met goede Gereformeerden in
plaats van met' scbriftaanranders te
doen bad? Wat zal de Synode doen,
nu anderen voor haar dit onderzoek,
dat zij zelf bad moeten instellen, ge
daan hebben?
3e. De Synode van Groningen heeft
het niet aangedurfd een onderzoek, in
te stellen naar bet alombekende feit,
dat verschillende predikanten niet in
stemmen mei de Asser-beslissing. De
Asser-Synode bepaalde, dat alleen te
gen die predikanten zou worden op
getreden, die zich „openlijk" aan de
zijde van Ds. Geelkerken zouden
scharen. In de gedaebtengang der z.g.
oorspronkelijke conclusies paste een
dergelijke leiddraad volkomen. Als
het echter, zooals men zegt, schrift-
aanranders zijn, dan is een dergelijk
voorschrift niet alleen inconsequent
maar ook verfoeielijk. Een van bei
den: men zal óf moeten terugkeeren
tot den gedachtegang van het dogin.
exeg. rapport en de z.g. oorspronkelij
ke conclusies, óf men zal van al on
ze predikanten instemming moeten
vragen met de te Assen gegeven con-
fessioneele beslissing, door welke, „de
gewenschte verduidelijking en nadere
verklaring van de lijdenis" werd ver
kregen.
Mijn© bedoeling met deze Open
Brief zoo zegt de heer Knibbe aan
het slot, is, dat de Groninger Synode
en daarmede ook onze Kerken zelf in
gebreke gesteld worden. Zij hebben
verzuimd ons volk in te lichten om
trent de motieven, welke geleid heb
ben tot de beslissing, welke de scheu
ring onafwendbaar maakte. Zij heb
ben verzuimd voorlichting te geven
over en ir: behandeling te nemen de
vele belangrijke vraagstukken welke
met de gevoerde procedure ten nauw
ste in verband staqn.
Dat on'o Kerken en geheel onze
christelijke actie, daardoor ernstige
schade lijden en zoodoende de komst
van liet Koninkrijk Gods wordt tegen
gehouden. vindt daarin zijn oorzaak,
ra°eat bij.
FEDERATION INTERNATIONALE
PHA MACEUTIQUE.
Gistermorgen heeft in de Senaats
kamer van het niversiteitsgebouw
plaats gehad de bestuursvergadering
voorafgaande aan het zesde interna
tionale congres van de Federation In
ternationale Pbarmaceutique, dat 6, 7
en 8 September in Den Haag in de Lai-
fessezaal gehouden zal worden.
Hierbij waren tegenwoordig de hee
ren Prof. L. van Itallie, voorzitter; Dr.
J. J. Hofman, Den Haag, secretaris;
Mr. Edw. White. Londen; Dr. Poig
nant. Stockholm; Dr. Barttiet, Parijs;
Dr. Scbarmelbout, Brussel; V. Haazen,
Antwerpen; Dr. C. Beguin. La Chaux
de Fonds.
Op deze huishoudelijke vergadering
werden verschillende zaken op bet
congres betrekking hebbende, bespro
ken.
's Middags werd een bezoek ge
bracht aan 't pharinaceutisch Labora
torium, waar de gasten werden rond
geleid door Prof. v. Itallie. Behalve
het hierboven genoemde bestuur wa
ren daar aanwezig de heeren Prof. H.
G. Greenish. Londen; Prof. R. Eder,
Zurich en Prof. H. Thomas, Berlijn.
Er werd een demonstratie gehouden
van eenige nieuwe instrumenten in
gebruik bij de phyto-chemische en to
xicologische onderzoekingen.
DISTRICTSVERGADERING
„PATRIMONIUM".
Op 10 Sept. a.s. zal alhier in het ge
bouw „Patrimonium" aan de Hoogl.
Kerkgracht te 3K uur 's middags een
Districtsvergadering worden gehou
den van Patrimonium s Gewest. Org.
Zuid-Holland (P.G.O.Z.H.), waar ver
schillende huishoudelijke zaken zul
len worden besproken en de voorzit
ter, de heer J. Hollander, een inlei
dend woord zal houden over: „Een
blik naar binnen en een blik naar
buiten".
ALG. VERGADERING VEREENIGING
VAN ONDERWIJZERS(ESSEN).
Op Donderdag 20 Sept. a.s., des
voormiddags 10 uur zal in de Stads
gehoorzaal alhier, worden gehouden
de Alg. Vergadering van de Vereen,
v. Onderwijzers en Onderwijzeressen
in de Inspectie Leiden, waar eenige
huishoudelijke zaken zullen worden
behandeld en verder een tweetal in
teressante lezingen zullen worden ge
houden
Door de politie alhier is aange
houden de minderjarige V. G., uit
Oude Pekela, die alhier verblijft zon
der toestemming van haar voogd.
Mej. de K. heeft hij de politie
geklaagd, dat ze door Mej. v. T. op de
Middelstegracht in het gelaat is ge
slagen.
D. T. N. heeft aangifte gedaan
van vermissing van zijn rijwiel, dat
hij onbeheerd had laten staan voor
een perceel Heerensingel.
Nabij de Haagsche Schouw is de
zoon van den heer P., wonende al
daar, die een toertje ging maken met
z'n pas gekochte H. D.-motor, en die
nog niet voldoende kennis had van
rijden, in een flinke vaart eerst over
de aldaar gelegen trottoirs gevlogen
en tenslotte in een moddersloot
terecht gekomen. Hij zelf ging geheel
kopje onder tn zag er ontoonbaar uit.
Zijn H." D.-motor was beschadigd en
niet meer berijdbaar. Hij had zich nog
al bezeerd.
BINNENLAND.
DE ZEVENTIENDE NEDERLAND-
SCHE JAARBEURS.
(Van onzen specialen verslaggever).
Rood-wit-blauwe vaantjes sieren het
Stationsplein van het aloude Utrecht.
Het is de „joyeuse entrée" van den
bezoeker der Zeventiende Nederland-
sche Jaarbeurs, welke heden geopend
is.
De organisatoren van dezen jaar
beurs hebben hij het treffen van de
voorbereidingen in de kringen van de
industrie weder alom een geest van be
reidwilligheid ontmoet, welke er meer
en meer op wijst, dat het industrieele
leven de beurs als een permanent in
stituut gaat beschouwen.
De vorming van nieuwe instellingen
en het aanvaarden van nieuwe inzich
ten aldus verklaarde ons de secre
taris-generaal de heer Graadt van
Roggen geschieden hier te lande
veel langzamer dan elders, maar als
het eenmaal zoover gekomen is, dan
b 1 ij f t het verkregene. Voor velen is
het resultaat van de beurs niet lan
ger de vraag of men aan de volgende
al dan niet zal deelnemen. Bij de jaar
beurzen wordt, naar het bekende
woord van Herriot, voorop gezet: „Le
maximum d' affaires dans un mini
mum de temps" en een en ander geeft
het Bestuur steeds weer de overtui
ging vasten grond onder de voeten te
hebben. De internationale „Messen"
worden langzamerhand geconsoli
deerd. Er wordt door de fabrikanten
niet langer aan duizend en één ten
toonstellingen deelgenomen en de
beurzen, die zijn blijven bestaan, zoe
ken meer en meer toenadering tot el
kaar. Dit laatste niet het minst wat
betreft het toestaan van faciliteiten
aan de onderlinge bezoekers, voorna
melijk ten aanzien van de spoorwegta
rieven. In het buitenland staan de re
geeringen soms wel een korting van
25 pCt. op deze tarieven toe en het
Bestuur der Utrechtsche Jaarbeurs
wacht met begrijpelijke belangstel
ling op het cogenblik, dat onze spoor
wegautoriteiten aan de buitenlandsche
bezoekers eveneens reductie zullen
toestaan.
Het aantal deelnemers, dat bij de
eerste beurs 090 bedroeg, is nu geste
gen tot 807. Van den bouw van een
tweede gebouw kan voor het oogen-
blik niets komen, maar de urgentie
treedt steeds ster' op den voorgrond
Ook dit najaar i weinig moeite ge
weest om het gebouw gevuld te krij
gen, daar vele oude getrouwen zich
geregeld komen aanmelden en men
met de jaarbeursactie vertrouwd be
gint te geraken; zelfs moest een niet
gering aantal liefhebbers worden af-
gewëfcen.
Ook thans is de vraag of de Utrecht
sche Jaarbeurs als een economische
barometer kan worden beschouwd
nog niet op te lossen, want het econo
mische leven blijft nog immer onver
wachte schommelingen vertoonen.
De grootste belemmering voor de
ontwikkeling onzer nationale indus
trieën zijn en blijven voorshands de
moeilijkheden, welke zij ontmoeten bij
het zoeken naar afzetgebied in het
buitenland en de moordende concur
rentie der Nederlandsche fabrikanten,
terwijl wij toch den ekport zoo noodig
hebben.
Er dient voorts nog op gewezen te
worden, dat aller oogen gericht zijn op
de buitenlandsche deelnemers en de
uitbreiding der industrieele relaties;
de internationale Jaarbeurs voor Ne
derland is van nationaal belang.
Als vanouds ziet het geheel er weer
tot in de puntjes verzorgd uit en over
al treft men deelnemers aan vorige
beurzen; maar steeds met de aller
nieuwste nieuwtjes! Aantrekkelijk
zijn vooral de meubilair- en woning
inrichting op de vijfde verdieping en
de Koloniale afdeeling op de eerste.
Glas en aardewerk en huishoudelij
ke artikelen behooren uit den aard
der zaak weer tot de belangrijkste
groepen, evenals trouwens confectie
en textiel- en voedings- en genotmid
delen. Iets geheel nieuws is de Oosten-
rijksche afdeeling. Oostenrijk heeft
zich» door eenige firma's doen verte
genwoordigen, die hiermede een te
genbezoek brengen aan den Nederland
schen handelsstand, welke haar land
bezocht heeft. Het geëxposeerde om
vat voornamelijk mode-artikelen, zoo
als shawls, pelzen, lingerie, lederwa
ren, byouterieën, eartonnagewerk. liet
een al even smaakvol en aantrekkelijk
als het andere. Deze sectie is dan ook
in alle opzichten een bezoek waard.
Ook de radioafdeeling, die weer heel
wat nieuws te aanschouwen geeft, zal
zich in de belangstelling der bezoe
kers verheugen.
Wij missen dit jaar een belangrijke
afdeeling, n.l. die der zuivelwerktui-
gen en machinerieën, hetgeen zijn
oorzaak vindt in het feit, dat de fabri
kanten niet konden achterblijven op
de exposities te Leeuwarden.
In overleg met het Jaarbeursbe-
stuur komen zij ditmaal te Utrecht
niet uit, aangezien gelijktijdige deel
neming niet mogelijk was. Maar men
verwacht dat dit niet meer of minder
zal beteekenen dan „reculer pour
mieux sauter".
Er zijn over de geheele beurs ver
deeld, weer heel wat nouveaute's, al
thans voor Nederland: een nieuw drie-
lamps radiotoestel (Ned. Radiowerken
Utrecht); een opvouwbare wandelwieg
(Jules Thireau fils. Parijs); een Lind-
bergh-prijs (Leefsma, Groningen); 'n
herinneringstoestel voor zwakke gc*
heugens (Dr. de Wit, Hengelo); ver
schillende nieuwe radiolampen (Phi
lips Radio, Eindhoven); een dubbel-
schroef motor mailschip „Sibajak
(Ruys en Co., Rotterdam); en tal van
andere interessante zaken, teveel om
op te noemen.
De zeventiende Jaarbeurs is een be
zoek, ook van den niet-zakenman, in
alle opzichten waard. De koopman
vindt er als immer veel van zijn ga
ding en de gewone bezoeker zal er
eveneens allerlei nieuwe gezichtspun
ten opdoen.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22'/t cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Belangrijkste nieuws in dil Hummer.
Binnenland.
H. M. de Koningin en Prinses Julia
na zuilen Zaterdag een bezoek bren
gen aan Katwijk.
De 17e jaarbeurs te Utrecht geopend
Buitenland
Nederlanders benoemd in belang
rijke commissies uit den Volkeu-
bondsvergadering.
De vermindering der Rijnbezetting.
DE FOKKER F VII MET VAN LEAR
BLACK.
Het vliegtuig H-NADP, der Kon.
Luchtvaartmij., met aan boord den
heer Van Lear Black en de bestuur
ders Geysendorffer en Scholte, is Za
terdag-middag, na een vlucht van vier
uren hoven de Alpen, te Venetië aan
gekomen, teneinde daar de wedstrij
den om den Schneider-beker bij te
wonen. Het plan bestaat, morgen
weer naar Nederland terug te keeren.
NIEUW WATERVLIEGTUIG VOOR
DE MARINE IN NED.-INDIë.
Men meldt uit Dordrecht:
Op het terrein, oorspronkelijk be
stemd voor Van DuyVendijke Scheeps
werf, heeft de Hollandsche N. V. Avia-
lando haar eerste watervliegtuig ge
reed, bestemd voor de Nederlandsche
Marine in Indië. Het is een Dornier-
Wall-vliegboot, voortbewogen door
twee Loraisse-Dtetrich motoren, die
in tandem-vorm boven de vleugels
zijn aangebracht. Het toestel heeft "een
eigen gewicht van 3600 Kg. en kan
een nuttige last van 3000 Kg. meevoe
ren. Verder biedt het plaats voor 5
0 personen en een bergplaats voor
2400 L. Benzine. De maximum snel
heid die bereikt kan worden is 195
K.M. per uur, terwijl een afstand van
2000 K.M. aan een stuk gevlogen kan
worden. Vandaag zou het toestel
worden ingevlogen door den marine
vliegenier Eikerbout, doch deze proef
tocht is door het ongeval den vlieger
enkele dagen geleden in De Kooy
overkomen, uitgesteld.
DE TOESTAND VAN INSPECTEUR
PAUL.
Inspecteur Paul, schrijft Het Vad.,
mag nog steeds niet verhoord wor
den. Dat teekent duidelijk zijn toe
stand. De doktoren heliben vastge
steld, dat één long in het geheel niet
meer werkt, de tweede slechts ge
deeltelijk. De koorts blijft hoog.
De belangstelling voor den inspec
teur blijft groot. Herhaaldelijk wor
den verkeersagenten op straat ge
vraagd, hoe hun chef het maakt. Ook
op het hoofdbureau wordt nog voort
durend naar hem gevraagd.
De dader gedraagt zich zeer cy
nisch. De revolver, waarmede hij zijn
misdaad pleegde, kan afkomstig zijn
van een inbraak, nog niet lang gele
den gepleegd. Maar het kan niet met
zekerheid worden gezegd, aangezien
twee brownings op elkaar als twee
droppels water lijken.
Men deelde ons mede, dat R. uit
een nette familie komt. Op jeugdigen
leeftijd is hij blijkbar in contact geko
men met boeven. Toen is het van
kwaad tot erger gegaan. Zijn strafre
gister moet lang zijn. Zooals bekend
is, stond hij zeer slecht hekend.
Uit getuigenverklaringen is o.m.
gebleken, dat het volk den dader
heeft willen lynchen, toen goed en
wel doordrong, wat er gebeurd was.
Uit het publiek is tegen de agenten
van* den arrestantenwagen gezegd:
„Laat hem los. Geef hem maar aan
ons over!" Dit teekent wel de stem
ming van het publiek.
CENTRAAL GENOOTSCHAP VOOR
KINDERHERSTELLINGS- EN
VACANTIEKOLONIES.
De winterverpleging die gerekend
wordt 1 October aan te vangen, werd
in 1925 begonnen in 4 der 9 huizen
van het Centraal Genootschap. Sedert
dien is er een geregelde en zeer groo-
te vooruitgang te zien. Het aanstaand
winterseizoen worden althans voor
de eerste periode van 5 weken, niet
minder dan 8 van de 9 huizen openge
steld en het laat zich aanzien, dat
deze huizen ook alle volledig bezet
zullen zijn. Langzaam maar zeker
wint de overtuiging veld, dat het
zwakke kind juist in den winter het
meest steun noodig heeft.
De winterverpleging is gebleken
een middel van beteekenis te zijn in
ile rij der middelen tot bevordering
der volksgezondheid in het algemeen,
en in den strijd tegen de tuberculose
in het bijzonder.
Bovendien is deze verpleging een
sociaal-economisch belang omdat de
huizen, die vroeger slechts 5 maan
den werden gebruikt, nu weldra het
geheele jaar in exploitatie zullen zijn.
In 1926 werden in alle huizen totaal
4751 kinderen verpleegd.
In dit jaar zal omstreeks begin Oc
tober het 5000ste kind het een of an
der huis van het Centraal Genoot
schap binnentreden.
Nederland is waarlijk bezig zich op
gebied van kinder-uitzending aan de
spits te stellen.
DE HEER OTTOLANDER.
Naar Europa na 49 tropenjaren.
Een telegram meldde reeds dat de
heer Toon Ottolander, de bekende
oud-planter van Tamansari bij Ban-
joewangi, voorzitter van de Vereeni-
ging tot bevordering van Landbouw
en Nijverheid, voor eenigen tijd naar
Europa zou komen. De heer Ottolan
der, thans 73 jaren oud, vertoefde 49
jaren op Java, zonder ooit in het moe
derland te zijn terug geweest.
De „Java Bode" had een onderhoud
met den vertrekkende, aan het ver
slag waaraan het volgende is ont
leend:
Wat de heer Ottolander van den
huldigen toestand In Indië denkt.
Toon Ottolander ia iemand, die in
den Oosthoek het vertrouwen bezit
