CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
8»1» JAARGANG
MAANDAG 22 AUGUSTUS 1927
NUMMER 2211
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 1 2.50
Per week .......i 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Onze Telefoon.
Met onze telefoon was het tot dus
ver geen ideale toestand.
De enkele lijn waarmede wij op het
telefoonnet zijn aangesloten was vroe
ger, toen onze zaak uitsluitend admi
nistratief werkte, reeds onvoldoende
om de opbellenden spoedig te woord te
staan, maar sedert aan onze zaak het
drukkerij-bedrijf werd verbonden,
werd de toestand bijna onhoudbaar.
Het dagblad- en drukkerijbedrijf'
vraagt nu eenmaal specialiseering der
verschillende werkzaamheden. Direc
tie, Redactie, Administratie. Drukkerij
hebben ieder een eigen taak en werk
kring en als gevolg daarvan, haar
eigen relaties.
En nu was het altijd een geloop en
gedraaf van de eene localiteit naar de
andere om de opbellenden in verbin
ding te brengen.
Hiermede ging niet alleen veel kost
bare tijd verloren, maar de opbellen
den moesten in den regel te lang wach
ten vóór zij verbonden waren en voor
al bij interlocale gesprekken werd
door dit tijdverlies de verbinding meer
dan eens verbroken.
Wij hebben aan dezen toestand een
einde kunnen maken, door aansluiting
van ons bedrijf aan de R ij k s h u i s-
telefoondienst.
Deze aansluiting is Zaterdag gereed
gekomen en werkt uitnemend.
Wij hebben thans 5 telefoontoestel
len, n.l. Administratie, Directie, Re
dactie, Drukkerij en Woonhuis-direc
teur.
Met deze toestellen kan niet alleen
op de stadslijn gesproken worden,
doch de verschillende localiteiten zijn
door middel van de huistelefoon, wel
ke op hetzelfde toestel functioneert,
met elkander verbonden.
Met de aansluiting van het Woon
huis-directeur heeft alleen de bedoe
ling voorgezeten, dat men na 6 uur 's
avonds, als onze kantoren gesloten
zijn, voortaan zekerheid heeft, gehoor
te krijgen.
Tot op heden was dit alleen het ge
val, wanneer men toevallig de telefoon
bel in het ^administratiekantoor hoor
de.
Thans wordt bij sluiting der kanto
ren de telefoon overgeschakeld naar
het Woonhuis, waar alle gesprekken
binnen komen en men verzekerd kan
zijn uitzonderingen daargelaten
gehoor te krijgen.
Wij meenen door deze uitbreiding
van onze telefoon thans in staat te
zijn alle opbellenden vlug te kunnen
bedienen en vertrouwen dat deze kost
bare installatie door flinke drukwerk
orders spoedig mag zijn terugverdiend
DIRECTIE.
V Sacco en Vanzetti.
Heden is het de beslissende dag in
het geruchtmakend proces-Sacco en
Vanzetti. Als niet alle voorteekenen
bedriegen, zullen zij hedennacht 12
uur worden ter dod gebracht; er is
nog slechts een kleine kans, dat de
executie zal uitgesteld of afgesteld
worden.
Op dezen laatsten dag zal op de rs-
geering en de rechterlijke macht in de
Ver. Staten nog de meest mogelijke
druk worden uitgeoefend van socialis
tische en communistische en anarchis
tische zijde om gedaan te krijgen, dat
het vonnis niet wordt uitgevoerd.
Het is een buitengewoon moeilijke
beslissing voor de rechterlijke auto
riteiten. Want het gaat hier om de
roeping der regeering, de majesteit
van het recht hoog te houden. Daarom
moet, ook al wordt er gratie verleend,
de indruk vermeden alsof de regeering
voor het terrorisme geweken is.
Het is de taak der regeering te re-
geeren. Een eenvoudige waarheid,
doch die in dezen tijd wel eens in her
innering mag gebracht worden.
Onze Minister-president heeft in
dertijd, toen de Kamer een paar de
magogische moties had aangenomen,
het fiere woord gesproken: „De regee
ring is niet de typiste van de Kamer".
Zulk een woord is goud waard. Het
bewijst, dat onze regeering zich be
wust is, dat haar door God een hooge
taak op de schouders gelegd is. Dat
zij iets anders is dan een uitvoerend
comité uit de Kamer, dat den daarin
tot uiting komenden volkswil heeft uit
te voeren.
En evenmin mag de regeering wij
ken voor den volkswil, zooals deze
aan den dag treedt in de pers, de pu
blieke opinie, allerlei daden van inti
midatie, zooals aanslagen enz. Indien
zij dit deed. zou aan haar prestige een
onherstelbare slag zijn toegebracht.
Het is daarom te hopen en er is
tot dusver geen enkele reden aewect
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
om daaraan te twijfelen dat in deze
zaak het recht zijn loop zal hebben.
„Fiat justitia, pereat muildus," zei
den de oude Romeinen. „Het recht
moet geschieden, al zou de wereld te
gronde gaan". Doch in werkelijkheid
gaat de wereld juist niet te gronde,
als er recht gedaan wordt. Gerechtig
heid verhoogt een volk.
V Emigratie.
In schier alle landen der wereld
tobt men in de na-oorlogsche jaren
met het werkloosheidsvraagstuk. Het
aantal dergenen, die door de econo
mische omstandigheden niet in staat
zijn in het onderhoud van zich en
hun gezin te voorzien, loopt in de mil-
lioenen. Welk een zee van ellende!
Er zijn er die de moeilijkheden van
dit wereldvraagstuk niet zien en mee
nen dat er een eenvoudig middel be
staat om aan de ellende der werkloos-,
heid te ontkomen, en wel emigratie.
Het is de fout der menschen, dat ze te
veel op eenzelfde plaats blijven, laten
ze liever de wijde wereld intrekken
Is de kwestie zoo eenvoudig?
Wij gelooven dat er meer aan vast
zit dan men zoo oppervlakkig den
ken zou. en dat emigratie in het al
gemeen als middel tot werkloos
heidsbestrijding weinig beteekent.
Tot goed verstand van wat wij be
doelen is het noodig allereerst het be-
erip „emigratie" nader te definieeren.
Het beteekent, dat men zijn eigen land
om de een of andere reden (in onzen
tijd gewoonlijk om economische oor
zaken) verlaat om een nieuw vader
land te zoeken.
Wié naar Indië gaat, b.v. als amb
tenaar of onderwijzer of ook als za
kenman, is derhalve geen emigrant.
Want dezen zoeken geen nieuw va
derland, maar bij hen zit de bedoeling
voor, als zij hoogstens 'n jaar of 20 in
Insulinde verkeerd hebben, terug te
gaan naar het moederland, en daar
hun verder leven te slijten.
Als land voor emigratie in eigenlij
ken zin komt in onzen tijd, nu de Ver.
Staten practisch gesloten zijn. bijna
uitsluitend Canada in aanmerking, en
dan nog alleen voor degenen die in
den land- en tuinbouw bedreven zi&-
en over eenig kapitaal beschikken. De
zen hebben kans op slagen; de ove
rigen en daartoe behoort toch het
overgroote deel der werkloozen zul
len zoo goed als zeker niet slagen,
zoodat het geld dat daaraan door Rijk
of gemeente ten koste gelegd wordt,
weggegooid geld is. Als middel tot be
strijding der werkloosheid komt emi
gratie derhalve niet in aanmerking,
trouwens dan zou zij op groote schaal
moeten plaats hebben.
Doch er zijn nog andere bezwaren,
en wel voor 't economisch leven van
het land, dat een teveel aan arbeids
krachten heeft. Dat heeft Mussolini
heel goed begrepen, die beperkende
bepalingen op de emigratie heeft uit
gevaardigd, waarvan blijkens een offi
cieuze nota het doel is, de beweging
tot denationalisatie van Italiaansche
emigranten, die in den vreemde aan
den gang is, tegen te gaan en zooveel
mogelijk Italiaansche arbeiders bin
nen de grenzen te houden, ondanks de
voortdurende toeneming der bevol
king.
Tegelijk en dit is de andere kant
van de zaak heeft Mussolini per
rondschrijven den prefecten instructie
gegeven ter beperking der emigratie
voor werkgelegenheid te zorgen, opdat
een ieder in Italië in zijn behoefte zal
kunnen voorzien
Nu weten wij wel, dat de Italiaan
sche duce voor deze uitspraken ook
nog wel chauvinistische en militairis-
tische motieven zal hebben. Maar toch
is er. uit economisch oogpunt gezien,
ook veel voor te zeggen.
Het zijn gewoonlijk de slechtste ar
beiders niet, die met succes emigree-
reiT. Het zijn de meest energieke en
vakkundige, en' die kunnen de land
bouw. handel en industrie in het eigen
land het minst ontberen. En zoodra er
weer oplevinf valt te constateeren,
zou er een tek.>rt zijn aan vakkundig
personeel.
Uitbreiding der werkgelegenheid is
dan ook e'en veel beter middel tot
werkloosheidsbestrijding dan emigra
tie. En inmiddels houde men door een
billijke steunregeling de volkskracht
intact.
STADSNIEUWS.
BEZWAARSCHRIFT
Mr. P. G. KNIBBE.
Mr. P. G. Knibbe, schrijver van
„Een Ban in onze Kerken'' en „Het
dogmatisch-exegetisch Rapport met
zijn tweeërlei conclusies", zond dezer
dagen een derde brochure in het licht,
getiteld: „Bezwaarschrift met toe
lichting". Zij is gericht aan de Gene
rale Syn. te Groningen. De schrijver
verzoekt de Synode dringend:
le. de noodige correcties en aan
vullingen op de Acta aan te brengen;
2e. onder algeheele terugneming
der scherpe resolutie terug te keeren
tot den gedachtengang der z.g. oor
spronkelijke conclusies;
3e. zoodanige maatregelen te tref
fen, dat de gevolgen van de besluiten,
gebaseerd op de scherpe resolutie zoo
veel als mogelijk is ongedaan ge
maakt worden;
4e. voortaan in het openbaar te ver
gaderen en deze openbaarheid steeds
uit te breiden tot belangrijke com
missies, wanneer dit noodzakelijk is
om ons Gereformeerde volk van den
gang van zaken op de hoogte te hou
den;
5e. maatregelen te nemen, welke
een juiste behandeling van theolo
gische vraagstukken en kerkelijke
procedures waarborgen, in het bij
zonder door voor elk geval te eischen,
clat de gronden, waarop de beslissing
rust, gedocumenteerd en nauwkeurig
worden aangegeven;
6e. zoowel mijn wederwoord van 27
October 1926 in behandeling te ne
men, voorzoovër de punten, daarin
genoemd niet in dit schrijven afge
handeld zijn, als ook aan mijn bijge
voegd schrijven aan den Kerkeraad
te Leiden, althans aan het laatste ge
deelte en vooral ook aan mijn eerste
bezwaarschrift volle aandacht te
schenken daar de Synode deels haar
antwoord op onjuiste feiten heeft ge
baseerd, deels door hare beantwoor
ding indirect bewezen heeft, dat dit
bezwaarschrift in zijn hoofdstrekking
eerder volkomen juist dan ongegrond
zou zijn en deels verschillende pun
ten, die voor onze Kerken van het
hoogste belang zijn, geheel onbeant
woord heeft gelaten.
In de „Toelichting" besluit de
schrijver: „Mijn innige bede is, dat
God onze Heere, aan vele onzer voor
mannen, de kracht moge geven om
de op zoo verkeerd spoor gevoerde
liefde tot Gods Woord, in zuiverder
banen te leiden. Het gaat hier niet
om Ds. Geelkerken, ook niet om de
andere predikanten, nïaar om de
lichtvaardige uitspraak der Asser Sy
node. Die is het, welke de ontwrich
ting brengt en daardoor de komst
van het koninkrijk Gods belemmert".
De brochure is niet in den boek
handel, maar bij den schrijver, Johan
de Wittstraat 28, alhier, voor 0.10
verkrijgbaar.
OVERDRACHT RECTORAAT.
Maandag 19 September-a.s., des na
middags te 2 uur, zal de rector-mag-
nificus der Universiteit alhier, Prof.
Dr. E. M. Meijers verslag uitbrengen
van de lotgevallen der Universiteit
over den afgeloopen cursus en daarna
de rectorale waardigheid overdragen
aan zijn opvolger Prof. Dr. A. J. Wen-
sinck.
ZELDZAAM.
Onze stadgenoot de heer J, J. Siljée,
leerling der Chr. Kweekschool alhier,
die dezen zomer slaagde voor het exa
men L. O., legde thans te 's-Graven-
hage met goed gevolg het examen L.
O. Duitsch af.
Voorwaar een zeldzaam voorkomen
de bevordering. De jonge studiosus
zag kans in hetzelfde jaar waarin hij
tot onderwijzer bevorderd werd, de ac
te Duitsch te behalen.
Ds. J. G. W. GOEDHARD.
Ds. J. G. W. Goedhard hoopt Zon
dag 11 Sept. a.s., des avonds te 6 uur,
in de Pieterskerk alhier van de Ned.
Herv. Gem. afscheid te nemen en Zon
dag 18 Sept. zijn intrede te doen te
Zeist, na bevestigd te zijn door Prof.
Dr. D. Plpoy..
REDDINGSDEMONSTRATIES.
In den stroomenden regen werden
Zaterdagmiddag in de Nieuwe Vaart,
nabij de Wilhelminabrug, reddings
demonstraties gehouden, georgani
seerd door de reddingsbrigade van de
Leidsche Zwemclub.
En ondanks het feit dat het onver
moeid doorregende stonden de toe
schouwers vele rijen dik van de
„prachtige" demonstraties te „genie
ten". Aan de andere zijde waren de
demonstranten ijverig in de weer.
Eerst viel er een vanaf de brug te wa
ter, die daarop onmiddellijk werd ge
red. Vier personen die in een roeiboot
op de wateren dreven, raakten te wa
ter, doordat de boot omsloeg of lie
ver, werd omgeslagen, waarop een
aantal redders zich onmiddellijk te
water begaven. Met allerlei kunst
grepen werden de drenkelingen ge
red.
Ook het gebruik van de reddings
baak werd gedemonstreerd.
De heele demonstratie duurde
slechts een half uur, waarna degenen,
die zich zoo manmoedig te water
hadden begeven het genoegen smaak
ten cle talrijke toeschouwers even nat
weer te zien heengaan als de redders
en geredden zelf.
De medewerkers aan deze demon
stratie waren leden van „De Zijl" en
de „L.Z.C.", gem. brugwachters en
deelnemers aan de reddings-cursus-
sen.
Medewerking werd ontvangen o.a.
van de politie en het kanaalpersoneel
IN APPEL.
Voor veertien dagen werd door den
Kantonrechter alhier tegen Dr. v. W.
geëischt 10 of 10 dagen hechtenis, we
gens niet-aangifte van een kind, ge
boren in het Diaconessenhuis. De uit
spraak luidde 0.50 boete.
Naar wij vernemen, is Zaterdag j.l.
de ambtenaar van het O.M. in beroep
gegaan tegen deze uitspraak van den
Kantonrechter.
WINKELWEEK.
De Commissie voor de te houden
Winkelweek van 22 September tot 1
October is druk aan het werk voor de
voorbereidende werkzaamheden en ge
zien de groote belangstelling Van de
zijde der winkeliers, belooft deze wel
te zullen slagen. Om zooveel mogelijk
aan de geuite wenschen tegemoet te
komen, is de volgende wijze van be
oordeeling voor Jury en publiek vast
gesteld.
Er zal slechts een vraag gesteld wor
den en wel deze: welke zijn de mooiste
en verkoopkrachtigste étalages? Het
aantal zal worden vastgesteld naar
verhouding van het aantal deelnemers
en op elke 100 deelnemers zullen on
geveer 15 etalages bekroond worden.
Zijn er dus 400 deelnemers, dan luidt
de vraag: welke zijn de 60 mooiste
etalages? Deze wijze van beoordeeling
is voor het publiek buitengewoon ge
makkelijk en voor de winkeliers weer
geheel nieuw, zoodat alle winkeliers
in alle branches hieraan kunnen deel
nemen.
Wij vertrouwen dan ook, dat de aan
meldingen voor deelname bij den se
cretaris, den heer Joh. Geijtenbeek.
zullen binnenstroomen en verwijzen
tevens naar een annonce in dit blad.
waarin de sluitingstermijn voor in
schrijving wordt vermeld.
PARK CONCERT.
Programma van het concert in hel
Kooipark op morgenavond 8 uur: 1
Freundschaftsmarsch Sousa; 2. Ouver
ture „Athalia', Mendelssohn; 3. „La
Housarde", Wals, Ganne; 4. Fantaisie
„Herodiade", Massenet; 5. a. „Char-
moes", b. ..Soltarelle", arr. Geijp: G.
„Die geschiedene Frau", Wals, Fall; 7.
Caroline marsch, Scotto.
In de Stedelijke Werkinrichting
zijn de vorige week opgenomen 194
volwassen personen en 6 kinderen, to
taal 200 personen.
Aan de loting voor de Nationale
Militie hebben 587'personen in de ge
meente Leiden deelgenomen.
Onze stadgenoote Mej. M. H
Vooys, slaagde te Utrecht voor het
examen Franscli L. O.
H. J. v. H. heeft bij de politie
aangifte gedaan dat op de Mare van
zijn met een paard bespannen wagen
een rijwiel is ontvreemd.
Door het achteruit rijden van een
wagen is in de Gortestraat M. v. D.
door een ruit gevallen waardoor hij 'n
bloedende wonde kreeg aan de rech
terpols. Na door Dr. Mulder verbonden
te zijn, kon hij huiswaarts keeren.
Zaterdag kreeg op de Heeren
gracht zekere J. ruzie met N. waarbij
de eerste de laatste met een flesch op
het hoofd sloeg, waardoor een klein
wondje ontstond en N. een weinig ver
suf d was. Hij werd door den E H.D.
verbonden.
BURGERLIJKE STAND.
Ondertrouwd: W. F. Stafleu,
jm. 29 j. en W. P. Bosman, jd. 25 j.
J. H. Post Uiterweer, jm. 35 j. en A.
C. M. G. v. Hofwegen, jd. 29 j. J. J.
Staats, jm. 33 j. en C. M. A. Kohlbeek,
jd. 31 j. C. Starkenburg, jd. 26 j. en
M. Prins. jm. 25 j. A. J. F. v. Huij-
gevoort, geseli. 48 j. en P. Coenen,
gesch. 52 j. H. H. v. Egmond, jm.
24 j. en W. v. Dijk. jd. 23 j. H. Y.
Verhoogt, jm. 22'j. en E. M. Chrispijn,
jd. 21 j. C. v. d. Kamp, jm. 25 j. en
C. Booms, jd. 26 j.
BINNENLAND.
WERKTIJD IN BROODBAKKERIJEN
De Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid heeft vergund dat in ver
hand met de viering van den verjaar
dag van de Koningin in broodbakke
rijen in alle gemeenten des Rijks
door hoofden of bestuurders en door
bakkersgezellen in den nacht van 31)
op 31 Aug. 1927 bakkersarbeid wordt
verricht tusschen 4 uur en 6 uur v.m.
of, wanneer om 5 uur voorm. met den
bakkersarbeid mag worden aange
vangen, tusschen 3 en 5 uur voorm.
Bovendien mag voor zooveel be
treft hroodhakkei'iien. aan welke eene
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Ernstige vechtpartij te Amersfoort.
Passagiersvliegtuig bij Londen
naar beneden gestort.
Bnlteni*
Alleen het Federale Hof der ^er.
Staten kan nog opschorting der exe
cutie van Sacco en Vanzetti gelasten.
De militaire toestand in China.
Nog steeds nieuwe branden in de
Rivièra. Men deca. aan brandstich
ting.
vergunning, als bedoeld in art. 37.
eerste lid, der Arbeidswet 1919, is ver
leend in dien nacht gedurende
twee uur vóór het tijdstip, waarop
alsdan de bakkersarbeid, bestaande
in het gereedmaken van deeg en
ovens, worden verricht.
Het in die ondernemingen na 8 uur
nam. van den vorigen dag gebakken
of opgewarmde brood of deeg mag op
Woensdag 31 Augustus van 7 uur
voorm. at uit liet gebouw met aan-
lioorigheden, waarin zich de bakkerij
bevindt, worden vervoerd en van 8 u.
voorm. af verkocht of afgeleverd.
VERKEERSGEVAREN TEN
PLATTELANDE.
Het Kon. Ned. Landbow-Comité, de
C.hr. Boeren- en Tuindersbond en de
R.-K. Ned. Boeren- en Tuindersbond
hebben betreffende verkeersgevaren
ten plattelande, een adres aan den
Minister van Justitie gezonden, dat
als volgt luidt:
„Het toenemend gebruik van mo
torrijwielen en automobielen heeft
ten gevolge gehad, dat het verkeer
op den openharen weg in bedenkelij
ke mate onveilig wordt.
Daaronder lijdt vooral de bevolking
van het platteland en in de kleine
steden.
Hier toch kunnen veel minder, dan
dit in de grootere bevolkingscentra
mogelijk is, verkeersmaatregelen ge-
i.roiien en vooral gehandhaafd wor
den.
Nu is het een bekend feit, dat deze
onveiligheid voornamelijk ontstaat,
doordat een kleine minderheid van
roekeiooze rijders den openbaren weg
berijdt, zonder zich aan de gestelde
regels te storen.
Bevestiging van deze meening vin
den wij o.a. in „De Kampioen" van 24
Juni Tj27, No. 25, P. 659, waar gezegd
wordt: „Óveral ziet men nog te veel
nianiaken, die zich van Wet en voor
schrift niets aantrekken en onwillig
zijn mede te werken aan het bevorde
ren van een veilig verkeer. Zij vormen
de minderheid, doch bederven het
voor de meerderheid."
Het komt ons voor, dat, wanneer te
gen dit roekeloos rijden gestreng
wordt opgetreden, zij, die zich daar
aan schuldig maken, zich voor her
haling zullen wachten.
Do^h dan dient ook een inderdaad"
gestrenge straf bij overtreding te wor
den toegepast.
Thans geeft het vaak den indruk,
aslof de toegepaste straf in geen ver
houding staat tot den ernst van het
begane feit.
Waar zoo groote belangen op het
spel staan, van leven en goed, inzon
derheid voor de plattelandsbevolking
dringen wij bij uwe Excellentie met
klem erop aan te willen overwegen,
op welke wijze dit roekeloos rijden
ware te voorkomen, althans zooveel
mogelijk in te perken, en alle midde
len, die daartoe dienstig kunnen
zijn, aan te wenden.
Wij veroorloven ons de vrijheid
hierbij uwe Excellentie opmerkzaam
te maken onder meer op de mogelijk
heid vair een schrijven uwerzijds aan
de verschillende parketten om straf
bare feiten van dien aard gestreng te
vervolgen.
WENSCHEN VAN DEN HEER VAN
LEAR BLACK.
Zooals bekend, zijn Geyssendorfer
en Scholte weer op reis met den heer
Van Lear Black. Dezer dagen bevon
den zij zich te Parijs. Weber, de mé-
canicien, die de reis naar Indië heeft
meegemaakt en die deze reis geducht
gewerkt heeft, wat hem niet in zijn
kleeren is gaan zitten, had van de
K.L.M. eenigen tijd verlof gekregen,
aldus de ,N. R. Crt.". Zijn vacantie
bracht hij door in Brunswijk. Een an
dere werktuigkundige had zijn plaats
in het toestel dat ter beschikking van
<len heer Van Lear Black staat, inge
nomen.
Doch dat zinde den Amerikaan-
schen luchttoerist in 't geheel niet.
Hij wilde geen andere gezichten om
zich heen zien dan die van de drie
mannen, die met hem naar Batavia
waren geweest.