CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 8*'» JAARGANG WOENSDAG 13 JULI 1927 NUMMER 2177 CODRANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal 2.90 Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. :r EERSTE BLAD. V Werkelijkheid. In onzen kring voert men tegen het tooneel en tegen bisoscoop vaak aan dat het de mensehen niet in de wer kelijkheid verplaatst. Zoowel de spelers als het publiek verplaatsen zich in het milieu van het spel en leven gedurende dien tijd een leven van onwerkelijkheid. Ook de heer Kleerekoper wijst in een „Oproerige Krabbel" in Het Volk daarop. „Waarom zoo vraagt hij gaan de menschen naar de film? Om hun verbeeldingsleven te laten opvlammen. Millioenen worden besteed om %onge- beurlijke romans in elkander te flan sen, die den argeloozen toeschouwer een borrel slechte romantiek geven op zijn tong van grofproever. Welk een grenzelooze onnoozelheid. Is niet het grilligste bedenksel een akelige alle daagsheid, vergeleken bij de wondere romantiek van de werkelijkheid, die ons omgeeft?" Zou men prachtiger veroordeeling kunnen vinden van de hoog opge schroefde verheerlijking van de bios coop in dezelfde nummers van Hei Volk? Inderdaad het is een bestrijding die klinkt als een klok. Maar die niet in slaan zal, omdat de opgezweepte ver beelding naar dat voedsel des verderfs blijft grijpen. In dezelfde Oproerige Krabbel gaat A. B. K. voort de lezeré op te zweepen tot een afkeer en haat tegenneerï, niet tegen de uitwassen van een goede orde, maar tegen het gezag op zich zelf. „Men leze slechts zoo schrijft hij zoo'n bericht als Maandag 4 Julv uit Amerika kwam. In het water bij de Sing-Sing-gevangenis speelden drie kleine jongens in een boot. Op het gymnastiékterrein der gevangenis, dat aan dat water grenst, oefenden juist de gevangenen. Het bootje sloeg om, de kinderen gingen verdrinken. Gevan genen schoten toe om ze te redden. De bewaarders: hielden hen tegen „Staat of wij schieten". Dus slonden zij. En langzaam zonken de drie kin deren, voor hun oogen. De bewaarders zeggen, dat ze niet anders konden, of "mochten. Dat zal wel zoo zijn. Want niemand kan anders dan hij doet. Anders bestonden er ook geen gevangenissen. Maar stel u den moordenaar voor, die zijn zonde boet in een tuchthuis, en door het gezag, belet wordt, zijn daad uit te wisschen door drie kinderen te red den. N a t u u r 1 ij k waren 'de kinder redders ontsnapt om nieuwe moor den te gaan doen. Voor zielsonltundi- gen vooral staat dat tevoren vast. Zóó vast zelfs, dat drie jonge levens er rustig aan gewaagd konden worden. En de door het gezag opgesloten moor denaars hadden het toezien bij dien moord door het gezag. Zet dat op een film. En het gezag, De Vlugt, zal ver rijzen!" Zoo wordt hetgeen eerst werd ver oordeeld, toch- weer bipnen gehaald. Er is toch maar weinig verschil tus schen de mentaliteit van de Sovjets, die films als „Moeder", „Potemkin", „De Bocht des Doods" e.a. der wereld aanbieden, en hetgeen A. B. K. in de film wil vertoonen. 't Is beide een haat tegen de door God gestelde orde. STADSNIEUWS. STORMRAMP-COMITé. Bij het Stormramp-Comité 1927, ten behoeve van de nooden der slachtof fers van den cycloon in het Oosten van ons land zijn de volgende giften inge komen: Gecollecteerd op de bruiloft van Oom en Tante J. d. V. 2.20; gecollec teerd in de Hooglandsche Kerk bij Ds. Punselie op 10 Juli van J. M. J. 1; K. S. 2.50; N. N. Oegstgeest 2.50. Giften worden nog gaarne ingewacht hij den Penningmeester, den Heer F. Muys van de Moer, Plantsoen 49 Lei den, postgiro No. 57471. FEESTELIJKE ZENDINGS SAMENKOMST. Gisteravond werd in «het wijkge- bouw „Pniël" aan de Middelstegracht een feestelijke Zendingssamenkomst gehouden. De belangstelling hiervoor was zeer groot. De samenkomst werd op de gebrui kelijke wijze geopend door Dr. J. Bie- mens, die alle aanwezigen hartelijk BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 welkom heette en dankte voor de groo- te opkomst. Een zeer afwisselend programma, was voor dezen avond samengesteld. Een kinderkoor zong verschillende lie deren uit het Zendingsliederenboek, terwijl ook door alle aanwezigen ge zamenlijk verschillende van deze lie deren werden aangeheven. Verdenwerden eenige solo's ten bes te gegeven en zorgde een trio: orgel, viool en fluit voor de noodige afwisse ling. Ds. G. Hennemann hield een toe spraak, waarin hij er op wees dat deze avond ten doel had een band te leggen tusschen de vele volken aan het ande re einde der aarde," die nog van het Evangelie verstoken waren en dege nen hier in Leiden, die tot deze Zen dingssamenkomst waren uitgenoodigd en vooral ook om liefde te kweeken voor de volken in de O.-I. Archipel. Spr. stelde de vraag of wij eigenlijk het recht wel hebben om die menschen van hun voorvaderlijk geloof af te trekken en hij stelde dié vraag omdat heel veel menschen het voorstellen alsof die menschen gelukkig zijn met hun -godsdienst, alsof hun godsdienst bi hen behoort en zich moeilijk door iets andeis laat vervangen. Spr. noemt eenige voorbeelden waaruit blijkt hoe heel het leven van de heidensche vol ken samengeweven is met hun gods dienst, maar dan ook vertelt hij van hun angst voor de demonen en wijst er op dat wij wanneer we de men schen het Evangelie gaan brengen hen wel van iets losscheuren maar hen daar ook veel meer voor in de plaats geven. Vervolgens sprak nog de heer W. Tutuarima over „Zending en Dauw druppels". Spr. heeft deze titel geko zen omdat in Oost-Indië een volk woont dat de Dauwdruppels heet naar een streek die Dauwdruppel genaamd is. Over dat volk gaat Spr. vertellen Hij verteit dat dit volk reeds 300 jaar geleden met het Evangelie in aanra king kwam en dat in hun midden een groote kerk is gebouwd. Hij vertelt verder van de vele fouten die dat volk in den godsdienst aankleven, hun be- hept-zijn met verschillende bijgeloovi- ge voorstellingen, maar wijst er ten slotte op dat dit volk ondanks alle3 toch een middel in Gods.hand is om het Evangelie te brengen in vele stre ken en dat 3 Zendingsscholen in dat land zorgen voor de opleiding van Zendelingen die in Gods dienst uitge zonden kunnen worden. Dit volk zijn de Ambonneezen. welke naam in onze taal beteekent: Dauwdruppels. Er. Riemens sloot den zeer goed ge slaagden avond met dankgebed. algem. nederl. verbond. Gistermiddag had in Het Nut aan de Steenschuur een vergadering plaats van de afdeeling Leiden van het Alge^ ineen Nederlandsch Verbond. Van do ruim 140 leden' waren slechts een klein deel opgekomen. Prof. Dr. P. J. Blok, de voorzitter van deze afdeeling, apent de vergade ring met een woord van welkom. De penningmeester, de heer C. Pel- tenburg, die tevens de functie van se cretaris tijdelijk op zich genomen had, las een overzicht van de verrichtingen van den laatstén tijd voor. Daarna volgde rekening en verant woording en werd de penningmeester voor zijn beheer gedechargeerd. De voorzitter memoreerde daarop de ziekte van den Secretaris, wiens ijver eil liefde voor het Nederl. Verhond zoo groot waren. Deze ziekte heeft helaas eindelijk geleid tot het ontslag nemen. Met waardeering gedenkt de afdeeline- het vele^iat de heer Wicherink voor de zaek van het Verbond en de afd. Leider, deed. Getracht zal worden'om ook in het komende winterseizoen in samenwer king met het Dietsch Verbond voor de leden iets te doen. De plannen zullen later besproken worden. Prof. Dr. J. H. Kern, daartoe aange zocht, verklaarde zich bereid het Se cretariaat op zich te nemen. Gehoopt wo. lt da't liet komende sei zoen een krachtig opleven van de af deeling zal brengen. act;e voor de openbare school. Het berucht geworden Comité van actie voor de Openbare School begint zich weer te roeren. In de wijk buiten de Morschpoort en aan den Haagweg wordt een Manifest aan de ouders verspreid, waarin wordt gezegd, dat uit goede bron is verno men dat pogingen worden aangewend, om tot stichting van een bijzondere school in dat Stadsdeel te komen. Met nadruk wordt medewerking aan dat plan ontraden omdat daarmede ver snippering en verdeeldheid wordt itfTle hand gewerkt die het onderwijs noo- deloos duurder en slechter maken. Schrikbarend zoo luidt het ver der zijn de kosten van het lager on derwijs in cle laatste jaren gestegen. Bedroegen deze kosten in 1914 voor rijk, provincie en gemeente totaal 43 millioen gulden, 10 jaar later was dit bedrag haast het viervoudige n.l. 165 millioen. Ook de gemeente Leiden heeft sedert 1920 ettelijke honderd-duizenden gul dens voor den bouw van nieuwe scho len uitgegeven. En waar is het einde? Iedere richting, ieder sectetje Wil haar eigen school en met de wet in de hand, hebben zij het recht, deze te eischen De burgers moeten echter verstan diger zijn en aan de splitsn-eigingen van kerk- en schoolbesturen weer stand bieden. Gelukkig begint men ook in rechtscbe kringen te beseffen, dat het zóó niet langer gaat. In de Eerste Kamer der Staten-Generaal zeide niemand minder dan Dr. J. Th. de Visser: Ik beschuldig, vooral als oud-pre dikant, niet gaarne geestelijken en godsdienstleeraren. Dit past mij al lerminst Maar nu verschillende geestelijken en godsdienstleeraren als voorzitter van schoolbesturen op weg zijn door exorbitante (zeer over dreven) eischen de uitvoering van de Lager Onderwijswet te bemoeilij ken, is een woord van ernstige waar schuwing voor mij plicht. En het Anti-Revolutionaire blad „De Standaard schreef in zijn hoofd artikel van 19 December 1922: Er zijn in de laatste jaren scholen opgericht en niet weinige zelfs die er nooit hadden moeten komen. Er hebben zich splitsneigingen ver- to'ond, die we niet alleen schadelijk achten voor het onderwijs, maar die we ook betreuren met het oog op den volksgeest. Dit zijn verstandige woorden en met nadruk vragen wij II in navolging van „De Standaard": Steunt die splits neigingen niet! Buiten de Morschpoort is er de open bare schooi in de Paul-Krugerstraat waar nog voldoende plaatsruimte is Binnen enkele dagen zullen wij on derzoeken of aan den Haagweg bo- hoefte aan een openbare school en aan een openna.e bewaarschool bes*aat Op die openbare school wordt niets geleerd, mag niets geleerd worden de wet verbiedt dat beslist wat krenkend zou kunnen zijn voor 't g3- Ioof óf de denkwijze van wie ook en liet, „gij zult niet stelen", „geen on waarheid spreken", „gij zult uw naas ten liefhebben'geldt evenzeer voor protestantsche, als katholieke, jood- sche en kinderen van ongeloovigen De opvoeding tot deze deugden is op de openbare school in even goede, we aurVen gerust zeggen in betere han Jeu, dan op eenige bijzondere, zij moge dan katholiek, christelijk, gerefor meerd of hoe dan ook heeten. De deugd der naastenliefde .wordt toch zeker niet gediend door het jonge kind op een leeftijd van tusschen de zes en twaalf jaren leeds af te zonderen van i!e kinderen, wier ouders tot een anrie re kérk of tot een ander geloof be lmorenintegendeel, reeds die schei ding op zich zelf \Verkt de onverdraag zaamheid vooral bij kinderen >n de hand. En wenscht gij bovendien nog onderwijs in bijbelsche geschiedenis of onderwijs in een bepaalde geloofs leer, welnu de predikant of gods dienstleeraar heeft zijn wensch daar toe maar kenbaar te maken en in de openbare school onder de schooluren wordt een lokaal met vuur en licht gratis te zijner beschikking gesteld. Zoowel door rechtzinnigen als vrij zinnigen wordt hier te Leiden van dit recht een druk gebruik gemaakt. Ook in de school aan de Paul Krugerstraat. Door en door valsch is dus de tegen stelling: Openbaar of Christelijk on derwijs. De werkelijke tegenstelling is: Openbaar of bijzonder onderwijs; on derwijs geschikt voor allen, of onder wijs voor kinderen van een bepaalde groep of secte; Onderwijs en opvoe ding boven geloofsverdeeldheid, of on derwijs van' één bepaalde richting. In het belang van Uw kind, in het belang van het onderwijs en in het belang der gemeenschap dringen wij er bij U op aan de openbare school, de christelijke schqol van de daad, te steunen. - Weigert beslist uw handteekening en mocht gij ze in een oogenblik van onnadenkendheid reeds gegeven heb- beh, neemt ze dan terug! Het belang van de zaak eischt dit. Het stuk is geteekend door: H. Lau- tenbach, voorzitter; Jac. Tjalsma, Se cretaris, Koninginnelaan 37 en Ch. L. Waldkötter. Wij komen morgen op dit in hooge mate misleidend en onware manifest terug. PROF. EINTHOVEN. Prof. Einthoven heeft de ondergane operatie tot dusver goed doorstaan. De afgeloopen nacht was tamelijk rustig. Vanmorgen was zijn toestand bevredi gend. ENG. HANDELSCORRESPONDENTIE Geslaagd voor het diploma Eng. Handelscorrespondentie, uitgereikt door de Ver. van Léeraren, de heeren J. de Lange en T. van Norden, beiden alhier. Beiden zijn leerlingen van Mej. M. P. Zaalberg. BESTRIJDING VAN DEN WOEKER. De Commissie ter bestrijding van den woeker, welke is ingestéld door den Armenraad alhier, zal a.s. Don derdag 14 Juli door den voorzitter van den Armenraad, de heer G. A. Smit, in de Commissiekamer ten Stadhuize als zoodanig worden geïnstalleerd. HERHALINGSOEFENINGEN. In verband met de herhalingsoefe ningen in Aug./Sept. a.s. alhier is men van plan een Comité samen te stellen uit de Christelijke organisaties alhier om de dienstplichtigen aangename en leerrijke avonden te bezorgen. Na dere berichten over het Christelijk Comité volgen spoedig. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22cent Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Binnenland. Dc Koningin gaat gedurende 3 we ken naar Noorwegen. Minister Vandervelde ever de Neder landschBelgische beirekkingen. Buitenland Iets gunstiger berichten over de vlootconferentie. Nadere bivzenderhqden ever de aard beving in Palestina. Telefoonstoring te Parijs tengevolge van den zwaren regenval. CORN. SPRONGH. Men schrijft ons: Corn. Sprongh, overleed te Leiden 4 Januari 1706. Door de herbouw van het H. Geest- hoïje aan de Steenschuur wordt de naam van bovengenoemden Leidenaar meermalen gelezen. Veel zou van hem zijn te vertellen, doch dat is hier de plaats niet, alleen willen wij iets mel den van zijn vorstelijke begrafenis, die welk plaats had in do Pieterskerk, in zijn dubbele grafkelder „in 't Noord- pand of buurtwandeling" geteekend No. 31 en 32. In den avond van den 9en Januari 1706 had de begrafenis plaats, daartoe waren 24 flambouwdragers noodig, die ieder 5 ontvingen, ieder hield twee flambouwen; deze kostten samen 55 Een lijkbaar was uit Den Haag ont boden; 16 Lijkdragers ontvingen sa men ruim 100; den wapendrager, die zijn familie-wapen droeg, werd 9 „vereerd"; de doodbidders ontvingen I 63; én de beeldhouwer die zijn wa pen uitbeitelde, rekende, 165; en de schilder die het schilderde 49; aan rouwgoed werd ruim 1000 besteed aan 't behangen v. de sterfkamer 19; voor 't leveren van handschoenen J 240. Verder ontving de timmerman 213; de smid 37. Het afleggen van 't lijk kostte 31; plus 70 aan kaar sen; grafmaken 160; stads impost I 31 plus avond begraven 100. Wij zouden thans vreemd op zien als zoo n lijkstoet langs onze straten ging. RECTIFICATIE. In ons verslag van het Stormramp concert d.d. gisteren is een kleine on juistheid ingeslopen. We zeiden daar in: De Zangvereeniging „Hallelüja die eerst verhinderd was, trad ook nog op en zong de slotnummers. Men verzoekt ons dat aldus te wijzigen: Na het officieel sluiten door de Voor zitter van het Uitvoerend Comité, tra I de voorzitter der Chr. Zangvereeniging „Halleluja" naar voren om mede te deelen, dat nu het Auteurs-Bureau zijn rechten niet meer kon doen gelden, bovengenoemde Zangvereeniging als nog 2 nummers ten gehoore zou bren gen, doch die vrij van Auteursrechten waren, en wtl Gezang XXII en Zon dagmorgen, en kon alzoo door „Halle luja" nog een waardig slot aan dezen avond gemaakt worden. BURGERLIJKE STAND. Geboren: Christina Johanna, dv. J. Elijzen en M. J. v. d. Vaart Jo hannes Cornelis, zv. J. C. v. Britsum en J. Gordijn Maria, dv. J< v. Bem- mel en M. Heijmans Maria Anna, dv. T. VM. v. Teylingen en C. A. v. Latum Titia Clara, dv. G. F. E. Kiers en C. Olivier Leendert, zv. D. Honders en M. Spek Geradus Jaco bus, zv. D. H. v. d. Top en J. C. Bou- man Pierre Jan Marie, zv. C. J. L. Plouvier en P. A. M. Leijtens Her- manus, zv. L. van Grol en M. v. Peet Antonius Cornelis, zv. P. Marks en A. v. Ingen Johanna Maria Thera., dv. A. J. Hartwijk en A. C. v. d. Geijn Anny, dv. C. T. Libert en M. R. v. Bastelaar Hendrikus Wilhs. Frans., zv. B. J. P. Goddijn en J. J. Habraken Cornelis Petrus, zv. W. J. Schouten en J. A. v. Hoof John Morgan, zv. J. J. Steffen en C. K. Goedegebuure Gerrit, zv. A. Burgwal en A. C. Hoo- genboom Wilhelmus Cornelis, zv. J. A. v. d. Berg en C. C. Hassing Maria Francisca, dv. G. v. d. Poel en G. van Rijn Pieter, zv. l. van Egmond en C. Heijmans Albert, zv. W. Blok en J. Ezinga Johanna Margaretha, dv. A. Groeneveld en H. W. Scheepmaker Jacoba Marga. Maria, dv. C. J. A. Schmidt en M. W. M. Straathof Ali- da Hendrika, dv. G. Verbeek en J. Planje Willem Arnold, zv. A. W. Pot en P. J. Hoogenhoiit Jacóbus, zv. A. F. Bronsgeest en J. Klein Pieter Cornelis Tobias, zv. C. J. Lugt- hart en A. Parlevliet Mariiua, dv. A. M. Rotteveel en A M. v. Zuilen Catharina, dv. H J. v. d. Laan en J. v. d. Linden Johanna, dv. H. J. v. .1'. Laan en J. v. d. Linden. Overleden: P. M. Kuit, dr. 2 j M. Nieuwenhuizenv. Leeuwen, wede. 66 j. J. H. Schipperd'Haene, vr. Ou j. G. C. Komen, m. 33 j. C. E. de Heidenv. Kempen, vr. 57 j. M. du ChattelKwaadgras, vr. 68 j. L. M. Trip, zn. 22 j. B. Vijlbriefla Feber, vr. 89 j. C. v. Erkv. Meenen, vr. 4i j. M. M. A. Groenewegen, zn. 2 j. J. v. Leeuwende Kier, wede. 78 j. L. J. J. v. d. Kloes, zn. 76 j. L. den Oude, zn. zn. 2 j. G. de Vink, dr. 2 j. M. C. P. Wijtenburg, dr. 63 j. J. Delfos, m. 73 j J. de Best, zn. 63 j. J. Singeling, dr. 15 j. N. J. Flan- drijnSingeling, wede. 73 jaar. Gisteravond omstreeks kwart voor 7 waren in de Zonneveldstraat een 3- jarig en een 4-jarig broertje, twee kin deren uit de Nieuvvsteeg, aan het spe len bij het hek van het Laboratorium Toen het 4-jarig jongétje het hek on verwachts dicht deed, geraakte de mid delvinger van zijn broertje daartus- sclien bekneld, zoodat het topje^er zoo goed als afgekneld was. Per £uto werd het kind naar het Acad. Zieken huis vervoerd, waar de top is afgezet. Gisteravond 7 uur is op de Witte Singel een wolfsgrauwe herdershond aangetroffen, wiens rechter-voorpoot ernstig verwond was. Het dier is naar de kliniek van Dr. Holsheimer ver voerd, waar verdere inlichtingen zijn te bekomen. BINNENLAND. HET KONINKLIJK BEZOEK AAN DE MIJNSTREEK. Bij het bezoek van het Koninklijk gezin aan de Mijnstreek zal de trein Vrijdagmorgen om 10.29 op het empla cement van de staatsmijn Maurits ar- riveeren. Op deze mijn zal de Konink lijke familie ontvangen worden door den Commissaris der Koningin in Lim burg, den burgemeester van Geleen, den president-directeur der staatsmij nen en den bedi'ijfsingenieur van de mijn Maurits. Het Koninklijk gezin zal in de mijn afdalen. Om 3.51 vertrekt de Koninklijke trein naar Heerlen. Aldaar worden groote voorbereidingen getroffen voor de feestviering, Gisteravond heeft een vergadering plaats gehad, waarbij bij na alle vereenigirigen uit Heerlen op het gebied van muziek, zang, tooneel, gymnastiek en dergelijke hun afge vaardigden hadden gezonden. Besloten werd een défilé te houden, dat door het Koninklijk gezin van een estrade, die voor het gemeentehuis zal worden opgeslagen, kan worden gade geslagen Xa het vertrek van het Ko ninklijk gezin zal er een fakkeloptocht zijn. Er zijn verder étalage- en gevel- versieringswedstrijden, terwijl de stad op verschillende plaatsen zal zijn ge ïllumineerd. DE KON. FAMILIE. Naar wij vernemen ligt het In het voornemen van de Koningin om met Prinses Juliana op 3 Augustus naar Midderi-Noorwegen te vertrekken, ten einde daar een drietal weken te ver blijven. Z.K.H. DE PRINS. De Prins heeft het Beschermheer schap aangenomen over het nationaal Middenstandscongres, van 23 tot 25 Augustus in Den Haag in den Dieren tuin te houden, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van den bond. DE BIJEENKOMST DER CHR. HIST. IN DEN HAAG. Gisteravond had in Den Haag in het gebouw de Ruyterstraat 67 de gezel lige bijeenkomst plaats van de Chr. Hist. Z.Ex. oud-minister de Visser open-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1