CHRISTELIJK DAGBLAD voorLEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS 8*'» JAARGANG DINSDAG 12 JULI 1927 NUMMER 2170 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Russisch recht. De Sovjets in Rusland houden er wonderlijke denkbeelden en ook won derlijke manierén op na. Rusland zelf is door hun daden van terreur en geweld ontwricht, verarmd en de bevolking is opgejaagd, van haar geluk en vrijheid beroofd en is haar leven niet meer zeker. Maar ook tegenover het Buitenland wordt opgetreden met een brutaliteit en onmenschelijkheid waarvan de ha ren te berge rijzen. In deze gezegende Sovjetrepu bliek bestaat een berucht geworden revolutionaire rechibank, de Gee-Pee- Oe. Deze rechtbank heeft o.a. tot taak z.g.n. verdachte personen na te gaan en wanneer daar aanleiding toe be staat deze gevangen te nemen. De schuld van die menschen behoeft niet eens bewezen te worden, het is ook voldoende om ze als gijzelaars gevan gen te houden. Als gijzelaars tegenover aanslagen tegen de Sovjet-regeering in binnen- of buitenland. Men denke zich het lijden dier on gelukkige gevangenen een oogenblik in. Zoodra er weer een aanslag bekend gemaakt wordt, krimpt hun het hart ineen van vrees en bereiden zij zich voor op den dood. Wie den moord pleegde, weten zij niet; zij dragen van het gebeurde tevoren niet de minste kennis, laat staan van eenige verant woordelijkheid daarvoor. Tochis de kans groot, dat de ge vangenisdeur zich voor hen opent en zij aanzegging krijgen, dat hun ster vensuur is aangebroken, om te 'boeten voor hetgeen een ander geheel buiten hun toedoen misdeed. Enkel, om te voldoen aan de laaghartige wraaklust der Sovjets. Zoo deelen de groote bladen mede, dat alleen in het eerste kwartaal van 1927 van deze gijzelaars 1932 werden veroordeeld en ter dood gebracht. Alleen in het eerste kwartaal 1932 en weer is een kwartaal ten einde. Hoevelen heeft het droevig lot in dat kwartaal getroffen? Voortdurend ko men berichten voor dat de Russische Regeering z.g. spionnagegevallen en samenzweringen ontdekt. Alle die overtredingen tegen de Sovjetregee- ring worden, wanneer ?ij niet aan de schuldigen zelf gewroken kunnen wor den, op deze wijze berecht. Predikt niet al zulk vreeselijk on recht, dat hier in het graf schijnt te gaan ons met luide stem, zegt Uddo in „Friesch Dagblad", dat daar een ander Oordeel komen moet en komen zal, een Oordeel, waaraan s niemand en niets ontkomen zal, een Oordeel, dat strikt rechtvaardig, al het onrecht, dat hier ongewroken bleef zal wreken met een rechtvaardige wraak? Zal dan de Rechter der gansche aar de geen recht doen? STADSNIEUWS. concert ten rate van de stormramp-slachtoffers. Gisteravond werd in de Groote Zaal van de Stadsgehoorzaal een concert gehouden ten bate van de slachtoffers van de-stormramp in den Gelderschen Achterhoek. Eere-voorzitter van het comité tot uitvoering hiervan was de Burgemees ter de heer A. van de San-de Bakhuy- zen. v Een zestal vereenigingen zouden ieder een tweetal nummers zingen, n.l. het Mannenkoor „De Vereenig de Zangers", de Chr. Zangvereen. „Halle luja", het Dameskoor „Euphonia", de gemengde Zangvereen. „Amicitia", het Mannenkoor „Kunst en Vriendschap" en de Chr. Zangvereeniging „Zang zij onze leus". „Halleluja" en „Kunst en Vriendschap" waren echter om ver schillende redenen verhinderd op te treden. Daarvoor in de plaats zong Fraülein Krüdelbach van Haarlem eenige liederen. De voorzitter van het comité de heer Kreeft hield een korte openingsrede, waarin hij allen hartelijk welkom heette en de aanwezigen dankte dat ze in zoo grooten getale waren opgeko men. Spr. bracht daarna speciaal een woord van dank aan den Burgemees ter, voor het op zich nemen van het Eere-Voorzitterschap en verder aan de Vereenigingen die zoo vrijwillig zich hadden beschikbaar gesteld. Spr. wees er verder op dat het van avond geen concours is, maar dat het concert moet beschouwd worden in het lkht waarin het gegeven wordt. Ver^Agens reikte spr. een 6-tal me- Snsiiles uit ter herinnering. Er is echter BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 geen sprake van een prijs. De medail les zijn allen precies gelijk-en worden alleen ter herinnering gegeven. Ten slotte bracht spr. een v^oord van dank aan het Uitvoerend Comité en aan de pers, voor alles wat dezen gedaan heb ben om het concert te doen slagen. Daarna werd begonnen niet afwer king van het programma dat vlot van stapel liep. Het eerste nummer „Beati Mortui" werd gegeven ter nagedachtenis aan de dooden die bij de Stormramp omge komen waren en werd staande aange hoord. Aan Fraülein Krüdelbach werden bloemen aangeboden. Onder de aanwezigen merkten we o.a. op /Wethouder' Reimeringer, de heer Rosier en de lieer Muys van de Moer, penningm. van het Stormramp- Comité. Tegen het einde van den avond kwam de Burgemeester, Mr. A. van de Sande Bakhuyzen, zijn belang stelling toonen en sprak een enkel woord, waarin hij zijn verheuging uit sprak over de eendracht waarmede de Zangvereeniging en dezen avond wa ren opgetreden en een woord van dank richtte aan allen die medegewerkt hadden tot welslagen van dezen avond De Chr. Zangvereeniging „Hallelu ja", die eerst verhinderd was, trad ook nog op en zong de slotnummers. Een collecte, die aan de uitgang ge houden werd, heeft opgebracht de som van 47.05. De totale afdracht zal Zaterdag be kend gemaakt worden.^ de woning- en gezinstelling. Als deel II van het verslag vanwege het Gemeentelijk Bouw- en Woning toezicht alhier is thans verschenen „De gezinstelling"', nadat reeds eerder de Woningtelling was verschenen. De aan de woningtelling 192ü ver bonden gezinstelling is de eerste als zoodanig gehouden. De aan de Rijks woningtelling 1919 verbonden gezins telling heeft wegens hare onvolledig heid en onnauwkeurigheid weinig be trouwbare gegevens opgeleverd. Een kort overzicht, alles naar den toestand op 1 Maart 1926, moge hier volgen. Bevolking: 69039 personen. Het to taal aantal gezinnen bedroeg 16950, waarvan in woonschepen enz., hotels en pensions, onbewoonbaar verklaarde en liofjeswoningen 810 en in woningen 16134 gezinnen. Van deze laatste be vonden zich in de binnenstad 7424 en in de buitenstad 8710 gezinnen. Van het totaal aantal gezinnen wa ren 979 niet-woningbehoevend en 15971 woningbehoevend, onder welke laatste gezinnen zich bevonden 864 gezinnen, gevormd door alleen of samenwonen de ongehuwde personen. Het perceptl woningbehoevende was 94.22 pet. van het totaal aantal gezinnen. Het aantal woningbehoevende ge zinnen was als volgt ondergebracht: 14520 in zelfstandige woning als hoofd bewoner zonder en 1019 met inwonen- den, 153 inwonend en in woningen en 279 in onbewoonbaar verklaarde wo ningen. De niet als woningbehoefte te be schouwen 979 gezinnen, zijn voor het grootste gedeelte, n.l. 909, inwonend in woningen. Van deze laatste gezinnen werden er gevormd door weduwnaren:, 232 en door weduwen: 399. Deze gezin nen zijn regelmatig over de buiten- en binnenstad verspreid. Van deze cijfers wordt gewag ge maakt in het voorwoord en de heer G. F. E. Kiers, directeur v. gemeentelijk Bouw- en Woningtoezicht trekt daar uit de volgende conclusie: Het percentage inwonende, niet- woningbehoevende, gezinnen is nor maal te 'noemen. Het aantal gezinnen, welke een zelfstandige woning ver langt en deze nog niet bezit, bedraagt slechts 2.71 pet. van het totaal aantal woningbehoevende gezinnen. Voor de gezinnen, welke de huur van een zelf- supporting woningwetwoning k'unnen betalen, was een voldoend aantal wo ningen in aanbouw, zooals blijkt ui,t de gegevens v 'n dit deel in verband met de cijfers van blz. 62 van deel I. In de goedkoope, eenvoudige woningen, welke zonder bijslag op de huren niet geëxploiteerd kunnen worden, is de onbevredigds- behoefte het grootst en in die categorie zal daarom van de mogelijkheden, geboden in de Minis- terieelè circulaires de eerstvolgende jaren gebruik gemaakt dienen te wor den. In een inleidend woord wordt dan kortelings uiteengezet hoe de verschil lende gegevens werden verzameld en dan komen een viertal hoofdstukken waarin de resultaten van het onder zoek zijn weergegeven, n.l.: I. Het totaal aantal gezinnen; II. De woningbehoevende gezinnen; III De niet-woningbehoevende gezinnen; en IV Vergelijking uitkomsten der wo ning- en gezinstelling. Woningbezet ting en woningreserve. Het aantai woningbehoevende ge zinnen wordt voor 78.95 pet. gevormd door echtparen, voor 5.41 pet. door on- gehuwden in zelfstandige woningen, en voor 15.64 pet. door afzonderelijk le vend gehuwden en in weduwen of ge scheiden staat verkeerende personen. Het aantal weduwen is belangrijk grooter dan het aantal weduwnaren, in de percentages komt dit ook tot uiting. De oorzaak zal hier in hoofd zaak wel te vinden zijn in de omstan digheid, dat méér weduwmaren her- trouwen dan weduwen. Ook het aan tal gescheiden vrouwen is hooger dan het aantal gescheiden mannen en evenzeer geldt dit voor de gehuwde vrouwen en mannen. De percentages voor gehuwde mannen, gehuwde vrou wen, gescheiden mannen en -vrouwen in de laatste kolom, d.i. ten opzichte van het totaal aantal gezinnen, is niet hoog te noemen en is eerder beneden dan boven het cijfer van grootere ge meenten. In de binnenstad bedraagt het aan tal woningbehoevende gezinnen 6978 en het aantal nietrwoningbehoevende 446 of wel respectievelijk 93.99 en 6.01 procent. In de buitenstad zijn deze cijfeiis 8247 en 463 of 94.68 en 5.32 pet. alzoo geen noemenswaard verschil. Hoofdstuk II, dat van de Woningbe hoevende gezinnen, wordt gesplitst in bevredigde en onbevredigde woning behoefte. De bevredigde woningbehoevende gezinnen zijn in aantal gelijk aan de bewoonde woningen, waarover zij als hoofdbewoner, hetzij als gezin hetzij als alleen- of samenwonende ongeh., beschikken. De onbevredigde behoefte wordt weergegeven door het aantal ge zinnen, welke bij anderen inwonen en een zelfstandige woning verlangen, en die'in verblijven, welke niet als wo ning kunnen worden beschouwd. Ili de onbevredigde woningbehoefte is niet rekening gehouden met voorge nomen en mogelijk wegens woning nood uitgestelde huwelijken. Van de woningbehoevende echtpa ren zijn er 45.3 pet. "gehuisvest in woningen beneden 4 per week; voor de overige onregelmatige gezinnen behalve voor de ongehuwden be weegt zien dit pej-centage tusscben 49.2 en 60.7 pet. Voor de laagste huur- groep zijn deze percentages nog meer uiteenloopend, n.l.: 10.9 en 20.8 tot 34.5 pet. In elk geval blijkt uit beide staten, dat in de goedkoope eenvoudige wo ningen meer woningbehoevende onre gelmatige gezinnen zijn aangetroffen dan woningbehoevende echtparen. In 153 gezinnen was sprake van on bevredigde woningbehoefte, inwonend in woningen en 279 gezinnen inwo nend in onbewoonbaar verklaarde wo ningen. De niet als woningbehoefte te be schouwen gezinnen bedragen voor de binnenstad 446, in de buitenstad 463, samen 909. Daarbij komen dan nog degenen die wonen in woonschip, in woonwagen, in hotel, pension, loge ment, in keet, in hofjeswoning, in Cae- ciliagasthuis tezamen 71, alzoo totaal 979. Wat de woningbezetting aangaat moge het volgende dienen: bewoonde woningen in ,1899: 11100 inwoners: 52643; gemiddeïde woningbezetting: 4.74; bewoonde woningen in 1911: 12480; inwoners: 58136; gemiddelde Woningbezetting: 4.66; bewoonde woningen in 1919: 13494; inwoners: 60411; gemiddelde woning bezetting: 4.48; bewoonde woningen in 1926: 15539; inwoners: 68042; gemiddelde woning- bezetting 4.38. Een geregelde afname is hierbij te eonstateeren. In poorten en sloppen kwamen op 1 April voor 136 onbewoonbaar ver klaarde woningen met 641 bewoners en 242 woningen met 983 bewoners (hofjeswoningen buiten beschouwing gelaten). De gemiddelde woningbezet ting bedroeg dus 3.24. Het boek bevat verder een schat van gegevens, verschillende statistieken on een grafiek. roeken-tentoonstelling. De firma Burgersdijk en Niermans alhier heeft een catalogus (no. 67) van oude geneeskundige werken samenge steld, die niet minder dan 2006 num mers omvat. Deze interessante collectie, die door haar omvang reeds iets bijzonders is, en talrijke zeldzame boeken telt, zal van 18 tot 22 Juli a.s. in de magazij nen der firma in het historische 's- Gravensteen worden geëxposeerd. De tentoonstelling sluit aan bij het congres voor de geschiedenis der geneeskunde en de Boerhaave-huldi- ging, die tegelijkertijd alhier plaats vindt. Van Boerhaave bevat de cata logus niet minder dan 100 nummers. liefdadigheids-bazaars. Men schrijft ons: Over bovenstaand onderwerp trof fen wij een artikel aan in het blad van de vereeniging van den Handeldrijven- den en Industrieelen Middenstand, waarin wordt uiteengezet, hoe be zwaarlijk het voor winkeliers is aan alle aanvragen van bazaar-comité's te voldoen. Nu er, voor zoover ons hekend is binnen afzienbaren tijd geen enkele bazaar hier ter stede zal worden ge houden, nemen wij de gelegenheid waar, eens op dit euvel te wijzen, Men ?:al dan wel inzien, dat wij ons be zwaar niet tegen een, f meer bepaal de bazaars hebben, doch over het al gemeen tegen allen. D.w.z. niet dat wij tegen het houden van bazaars zijn, die ontstaan door giften in geld of goede ren, in natura van hen die met 't doel, dat beoogd wordt, sympathiseeren, doch wel tegen de manier, waarop bij deze gelegenheden alle winkeliers, of zij met het doel sympathiseeren of niet worden verzocht van hun artikelen gratis aan het bazaar comité afstand te doen. De comité-leden, die tegenover «de winkeliers staan als client tegenover leverancier, trachten door persoonlij ken invloed, den winkelier er toe te bewegen eadeaux te geven aan de ba zaars voor vereenigingen, waarvoor hij in het geheel geen sympathie heeft. Maar weigeren durft hij niet, en dus geeft hij noodgedwongen enkele arti kelen present. Wanneer het zoo was, dat enkele ar tikelen werden gevraagd, welke aan den winkelier werden betaald, terwijl deze een bepaalde reductie op den prijs gaf, en dan de verdere goederen zouden moeten worden gekocht, van de giften van hen die met het doel, dat met de bazaar beoogd wordt sym pathiseeren, dan zou het nog wel gaan maar de tot op heden gevolgde metho de is een verkeerde. En omdat het zoo gemakkelijk is, wordt het aantal der bazaars organiseerende vereenigin gen steeds grooter, en daarmede de moeilijkheden voor de winkeliers even eens. Wij gelooven,_ dat door de Midden- standsvereenigingen hiertegen iets zal moeten worden gedaan. Men zal een besluit moeten nemen, evenals dit gebeurd is ten aanzien van het niet meer adverteeren in program ma's voor feestvierende vereenigingen En waar momenteel geen enkele ba zaar in het zicht is, is het nu de tijd het besluit te nemen en bekend te ma ken. Waarbij dan de winkeliers beslui ten geen eadeaux meer te geven voor de te houden bazaars en dergelijken. (Hier wordt de vinger gelegd op nog een ander euvel dat aan de bazaars kleeft, dan gemeenlijk wordt aange voerd. Eén reden te meer om met die bazaars voorzichtig te zijn. Red.) Gewone advertentiSn per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentien bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. Beiangriikste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De Leidsche raad stelt de gemeente lijke hunrverordening vast. Buitenland De vlootconferentie schijnt een gun stige wending te nemen. Ernstige aardbeving in Palestina. CZémenceau is ernstig ongesteld. bloemenfeest in het kinderhuis „jeruel". Tot' heden bleek het, dat bet niet slecht gezien is van de leiders van het Tehuis voor arme verzwakte kinderen „Jeruel" aan de Middelstegracht, om een bloemenfeest te organiseeren, ten einde een bedrag bijeen te brengen dat kan dienen om de mindere inkomsten der zomermaanden te dekken. Des winters wordt over bet algemeen meer gevoeld om iets te offeren dan des zo mers, vooral ook doordat dan dagelijks aan 100 of meer kinderen des mor gens melk en brood wordt verstrekt. Echter eischt het kinderhuis, waar sinds November 1.1. reeds vijf kleinen zoozeer door de verpleging, goede voe ding enz. zijn versterkt, dat ze met een geheel ander aanzien weder naar hun eigen huis terug konden gaan, ook zomers hulp en steun. Op het oogenblik zijn er nog zes die in het te huis verpleegd" worden, enkele geval len zijn in behandeling en dezer dagen hoopt men meerdere bedjes te kunnen bezetten. Doch iedere week bij ver nieuwing komen de kosten terug, dus heeft men ook des zomers inkomsten noodig en daarom is bet gelukkig ge vonden een bloemenfeest te organisee ren. Een tot aan het plafond reikende rots is door de leiders gebouwd, van boven tot onder met uithangende bloemstukken en electrische verlich ting bezet. Daaromheen is een tuin aangelegd, algemeen wordt een en an der bewonderd. In de achterzalen be- vin len zich honderden artikelen van allerlei aard, die door de winkeliers geschonken zijn. Alles wordt tegen be hoorlijke prijs omgezet. Men kan voor 25 cent een lot bekomen, waarop men drie kansen heeft, n.l. een zeldzaam prachtig aangekleed© pop, een fraai stilleven in lijst of een groote sprei te winnen, drie prachtige kansen dus voor een kwartje en er zijn slechts 400 nummers. Zaterdagavond werd reeds aardig verkocht. Zondag is er vergaderd met eeu groote toeloop, zooat het vriende lijk gebouwtje tot buiten toe gevuld was. Giseravond moesten velen zich met een plaatsje voor en om het ge bouw tevreden stellen. Op schoone wijze zong het gemengd koor „Eben Haëzer" uit Haarlem, Tusschen de pauzen werd druk li monade gedronken, lie sjoelbak en grabbeltonnen werden omstuwd en van allerlei verkocht. Hedenavond verwacht men van 7 10 uur andermaal veel bezoek en voor al morgen, Woensdag, wanneer alle overige artikelen bij opbod uitverkocht worden. Moge de penningmeester de heer Moene, Oude Rijn 114, voor hot schoone werk ondei; de arme kleinen een flink financieel restant kunnen boeken na al deze 'inspanning. prof. einthoven. Prof. Dr. W. Einthoven, uitvinder van den snaargalvanorneter, waarvoor hein onlangs de Nobelprijs is toege kend, is in hjet Diaconessenhuis op genomen. De hoogieeraar is lijdende aan een vrij ernstige kwaal, welke een opera tie noodzake.ijk maakt, doch waar toe de geneesheeren met het oog op zijn leeftijd niet durven overgaan. Nader kan omtrent Prof. Einthoven worden medegedeeld, dat de hooglee raar een rustigen nacht had en zijn toestand hedenochtend iets beters was. goedkoope reis. Vanwege de Nederlandsclie Spoor wegen is op Woensdag 20 Juli 1927 een goedkoope reis georganiseerd naar de Zuiderzeewerken per trein en per boot. Van Enkhuizen af gaat het met een der, booten van den veerdienst. Van at Leiden zal deze reis kosten voor le, 2e en 3e klasse resp. 6.75, 5.25 en 3.50 heen en terug. De reis zal gezien de groote belang rijkheid van de Zuiderzeewerken ze ker te moeite waard zijn. (Zie voor verdere inlichtingen de ad vertentie in dit nummer). eindexamen chr. h.b.s. Bij het eindexamen der Chr. H.B.S. alhier slaagden de leerlingen: H. Buur man, Leiden; W. J. J. de Does, Oegst- geest; H. H. Frans, Oegstgeest; J. Haantjes, Valkenburg; F. Henneman, Leiden; W. J. Hofman, Leiden; mej. M. P. Neuteboom, Leiden; mej. C. P. Ouwehand, Katwijk; W. K, H. Kar stens, Leiden; J. Los, Oegstgeest; J. A. de Vlieger, Voorschoten; J. Munting, Leiden; G. Nell., Wassenaar; mej. W. F. Huurman, Leiden; A. de Jong, Kat wijk; J. Th. L. B. Rameau, Leiden; L. Th. Schellingerhout, Benthuizen; D. J. H. W. Spanjaard, Wassenaar; L. J. v. Stralen, Leiderdorp. Afgewezen 3. De „Johanna-prijs" kon dit jaar niet aan één leerling worden toegekend. De Commissie van Toezicht besloot om dien prijs dit jaar te verdeelen on der de twee beste leerlingen. Daarvoor kwamen in aanmerking W. J. J. de Does en W. K. H. Karstens. een gedenkplaat voor herman boerhaave. Ter gelegenheid van het Interna'io naal Congres voor de Geschiedenis dér Geneeskunde zal Dinsdag 19 Juli een gedenkplaat worden onthuld, welke zal worden aangebracht aan den gevei van het sterfhui? van Boerhaave aan het Rapenburg 31, thans bewoond door Mr. Fokker. Op de gedenkplaat worden gebei teld, in het latijn, de woorden: Hier stierf Herman Boerhaave, en daaron der zijn sterfdag. waterpolo. Be Zijl I Z.I.A.M. I 1—8. Gisteravond heeft ten aanschouwe van een talrijk publiek bovengenoem de ontmoeting plaats gehad, die, zoo als de cijfers duidelijk aangeven, voor De Zijl I geen bemoediging is ge weest. Evenwel kunnen de Leidsche spe lers toch op een goede wedstrijd terug zien, daar het we'l vooruit vaststond, dat zij door de Haagsche ploeg geklopt zouden worden, gezien de uitwedstrijd in Den Haag, welke met' flinke cijfers werd verloren. Het spel der Hagenaars was sneller en tactischer dan dat der' Leidenaars en vooral hun meerdere balroutine heeft bijgedragen, dat de score tot 8 kon worden opgevoerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1