CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
8*"> JAARGANG
VRIJDAG 8 JULI 1927
NUMMER 2173
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal.1 2.50
Per weekI 0.19
Franco per post per kwartaal 2.90
Git nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V De Gedeputeerde Staten.
Het is eeli opmerkelijk* verschijnsel
dat bij de keuze van leden voor de
Dagelijksche Besturen telkens weer
gewezen wordt op de wenschelijkheid
van evenredige vertegenwoordiging.
In onderscheiden provincies hebben
wij dat ook Woensdag weer opge
merkt.
In Zuid-Holland waren het de So
ciaal-Democraten, die meenden dat
hun zetel-aantal meebracht dat zij
aanspraak hadden op twee zetels in
Gedeputeerden.
In Overijssel waren de lieeren So
ciaal-Democraten zelfs zoo brutaal ge
weest om te eischen dat hun aandeel
in Gedeputeerden op een bepaalde
hoogte werd vastgesteld waarna dan
nog vriendschappelijke besprekingen
gehouden zouden kunnen worden.
In Noord-Holland was het de Vrij
heidsbond die zich miskend achtte en
daarom als protest niet aan de verkie
zing deelnam.
Het is in het algemeen een raadsel
hoe deze voorstanders voor het even
redigheidsbeginsel zich voorstellen een
Regeeringscollege besluiten te doen
nemen die steunen op de beginselen
van de meerderheid in de Staten, wan
neer in Gedeputeerden'niet die meer-
aanwezig is.
In Zuid-Holland was de rekensom
die de Sociaal-Democraten opzetten
al wel heel bijzonder. Met 21 van de 82
zetels meende deze fractie recht te
hebben op 1/3 van het College van Ge
deputeerden. Toen van de zijde van
den Vrijheidsbond op deze al te groo-
te vrijmoedigheid gewezen werd vond
men uitvlucht door te wijzen op den
Voorzitter die het zevende lid van het
College is. Alsof dat het percentage
van 25 op 33 zou brengen.
Welke zonderlinge beschouwingen
de S.G.P. en H.G.S. er op na houden is
ook bij deze stemmingen weer geble
ken. Noch rechts noch links was de
leuze. Noch Jan, nocli Piet, zou men er
bij kunnen voegen, wanneer men op
den uitslag der stemming ziet. Een
zeldzame verdeeldheid, dat was het
resultaat. Dat belooft niet veel goeds
voor de komende Staten-werkzaamhe-
den.
Een zeer sympathieke geste vonden
wij de verkiezing van den heer De
Wilde tot buitengewoon lid. Afgeschei
den van de omstandigheid dat men
voor dit buitengewone lidmaatschap
geen beter persoon had kunnen vin
den mogen wij toch ook in deze keuze
een waardeering zien van het vele goe
de dat de heer De Wilde voor de Pro
vincie heeft gedaan.
V De interpellatie-Heijkoop.
De interpellatie Heijkoop in de Sta
tenvergadering van Woensdag heeft
ons veel geleerd.
In de eerste plaats dit dat Gedepu
teerden zich zoo sterk en zoo princi
pieel voelen dat tenzij de Kroon
spoedig in voor het College ongunsti-
gen zin mocht beslissen elke ver
ordening van welke gemeente ook ter
vernietiging zal worden voorgedragen.
Het indragen in de Rotterdamsche
verordening van het beroep op den
Raad, waartegen Ged. Staten bezwaar
zien, zal moeilijk anders kunnen. Maar
ook al zou eenige gemeente dit onder
vangen, dan is dit het hoofdbezwaar
niet. Evenmin is strijd met art. 153 dei-
Gemeentewet, het algemeen belang,
een hoofdbezwaar, al gold dit ook als
een ernstig bezwaar tegen de Rotter-
damsche verordening.
Hoofdbezwaar van Ged. Staten is
strijd met art. 150 der Gemeentewet,
het betreden van het terrein van den
Rijkswetgever. Volkomen juist, en ook
feitelijk niet bestreden, haalde de heer
von Fisenne ter verdediging van de
houding van Gedeputeerde Staten aan,
dat de Huurwetten zijn verdwenen op
de wijze als zij er gekomen zijn. Het
buitengwone rechtsmiddel kan in
buitengewone gevallen heilzaam zijn,
zoodra die buitengewone gevallen ver
dwenen. zijn, moet dat rechtsmiddel
ook ophouden.
Die controle nu moet in handen van
den Rijkswetgever blijven. Verlegt
men die naar de lagere organen, dan
betreedt men een te gevaarlijk pad.
Het wil ons voorkomen ook in de
Staten-debatten was die toon te be
luisteren dat de Koninklijke beslis
sing spoedig Ged. Saten in het gelijk
zal stellen.
Zou dat geen leering inhouden voor
andere gemeenten?
Wat voor nut kan het hebben, om
thans nog met zekeren spoed een ver
ordening aan te nemen, die zeker
stral s toch door Gedeputeerde Staten
ter vernietiging zal worden voorge
dragen. Het is slechts moeite voor
niets.
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22'/i cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Met name voor Leiden is geen en
kel motief te vinden dat hout snijdt,
zijn het enkel de motieven van de
Rotterdamsche verordening waarop
deze steunen kan.
STADSNIEUWS.
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Gemeenteraad
op Maandag 11 Juli 1927.
Te behandelen onderwerpen:
1. Onderzoek van de geloofsbrieven
van de nieuw benoemde leden van den
Gemeenteraad.
2. Benoeming van een leeraar in de
Natuur- en Scheikunde aan het Gym
nasium.
3. Benoeming van een Opzichter, in
den rang van technisch-ambtenaar 2e
klasse, hij den dienst van het Bouw
en Woningtoezicht.
4. Praeadvies op het verzoek van
Dr. W. Th. M. VVeebers, om ontslag
als curator van het Gymnasium.
5. Rekening, dienst 1926, van het
Burgerlijk Armbestuur.
C. Voorstel inzake ingebruikneming
van het speelterrein achter de Hoogere
Burgerschool met 5-jarigen cursus aan
de Burggravenlaan;
a. aan den Turnkring voor Leiden
en omstreken;
b. aan de Joodsche Jeugdvereeni-
ging „Mischmar Hajardein".
7. Voorstel tot aankoop van he( per
ceel Hartesteeg Nis. 3 en 5 en tot be
schikbaarstelling van de voor dien
aankoop benoodigde gelden.
8. Voorstel:
a. tot vaststelling van een verorde
ning, ter voorkoming van onredelijke
opdrijving van huurprijzen van wo
ningen;
b. tot afkondiging van de sub a be
doelde verordening onmiddellijk na
haar vaststelling.
9. Verordening, regelende de heffing
van opcenten op de hoofdsom der Per-
soneele Belasting te Leiden.
10. Beantwoording van de interpel
latie van den heer van S.ralen, inzake
de uitvoering en toepassing van het
Tarief van bijdragen, te voldoen we
gens Ziekenhuisverpleging vanwege
de gemeente Leiden.
GEMEENTEZAKEN.
Verhuur speelterrein.
Het speelterrein achter de H.B S.
aan de Burggravenlaan wordt dooi
den Turnkring voor Leiden en Om
streken en de Joodsche Jeugdvereeni-
ging Mischmar Hajardein in huur ge
vraagd. B. en W. geven in overweging
aan deze twee organisaties dat terrein
in huur af te staan voor resp. ƒ40 en
25 per jaar.
Aankoop panden.
en W. hebben bij j.l. Vrijdag ge
houden veiling aangekocht de per-
ceeïen Hartesteeg nos. 3 en 5 voor de
som van ƒ9300. Bij geven den Raad
in overweging tot dezen aankoop als
nog te besluiten.
Techn. ambt. Bouw- en Woning
toezicht.
Ter vervulling van de vacature-Koel-
ma stellen B. en W. voor te benoemen
een technisch ambtenaar van 't Bouw
en Woningtoezicht en voor die benoe
ming een keuze te doen uit het twee
tal' J. Voorbacb te Leiden en J. Hoek
stra te Den Haag.
DE WETHOUDERSZETELS.
ZooaJs bekend had gisteravond op
uitnoodiging van de fractie der S. D.
A. P. een bijeenkomst plaats van af
gevaardigden der politieke partijen,
die in September in den nieuwen ge
meenteraad vertegenwoordigd zullen
zijn.
De leider der soc.dem. fractie, mr.
D. A. van Eek, betoogde uitvoerig, dat
zijn fractie, gelet op de uitkomst der
verkiezingen (de S.D.A.P. telt 10 van
de 33 zetels), recht kan laten gelden
op twee vertegenwoordigers in het da-
gelijksch bestuur. De S.-D. fractie
heeft besloten, slechts dan deel te wil
len uitmaken van" het college van B.
en W., indien haar daarin twee zetels
worden toegewezen en overeenstem
ming zou zijn te bereiken over enkele
nader te bespreken punten van haar
program.
Van alle uitgenoodigde fracties wa
ren vertegenwoordigers verschenen.
Hoewel deze vertegenwoordigers
uiteraard voor zichzelf spraken (een
mededeeling van het juiste onderwerp
van bespreking was tevoren niet ont
vangen) kon geen hunner dien eisch
billijken.
Naar wij vernemen waren de verte
genwoordigers der andere partijen wel
'v;4\ <-•• ioe mede te werken, dat aan
de S. D. A. P. één wethouderszetel
wordt toegewezen. Dit aanbod werd
niet aanvaard, zoodat het praktisch
zeker is dat na September geen sociaal
democraat deel zal uitmaken van het
dagelijkach bestuur onzer stad.
VEREENIGING „HET LEIDSCHE
DIERENASYL".
Gisteravond werd in één der zalen
van het Nutsgebouw de Alg. ledenver
gadering gehouden van „Het Leidsche
Dierenasyl".
De voorzitter Mr. Klein, opent de
vergadering, waarna Dr. Holshèimer,
die de vergadering niet bij kon wonen
eerst de gelegenheid werd gegeven een
verslag nit te brengen van de polikli
niek voor Kleine Huisdieren over het
jaar 1926.
Hieruit bleek, dat deze Polikliniek
zoo langzamerhand een geregeld be
drijf is geworden en dat heel veel
menschen hun honden, katten, kip
pen en andere huisdieren telkens doen
verplegen.
De Secretaresse las daarna de notu
len van de vorige vergadering die on
veranderd werden goedgekeurd.
Vervolgens werd aan de Secretares
se gelegenheid gegeven haar jaarver
slag uit te brengen, waaruit we bet
volgende overnemen.
In het bestuur kwam in den loop
van het jaar verandering door het
bedanken van den heer Nord Thom
son direct na de ledenvergadering en
door het aanstaande vertrek uit Lei
den van den heer en mevrouw De
Gijselaar, gevolg van het aftreden van
den heer De Gijselaar als burgemees
ter; om welke réden mevrouw De Gij
selaar het gewenscht oordeelde al haar
functies in de Leidsche vereenigingen
.neer te leggen, dus ook zich als be
schermvrouwe van ons asyl terug te
trekken.
Bij de afscheidsreceptie van Mevr.
De Gijselaar mochten we ook namens
het dierenasyl een woord van dank. tot
haar richten voor den van haar onder
vonden steun, maar in ons jaarverslag
mag dit zeker herhaald worden, waar
mevrouw De Gijselaar van de oprich
ting af met haar grooten invloed ons
terzijde heeft gestaan.
Het verheugt ons hierop de mede
deeling te kunnen laten volgen, dat
we Mr. A. v. d. Sande Bakhuyzen, Lei
den's nieuwe burgemeester, bereid
hebben gevonden het beschermheer
schap over het asyl te aanvaarden.
Van 1 Februari 1926 tot 11 Januari
1927 werden in ons asyl verpleegd 476
dieren met 24.433 verpleegdagen, te we
ten: 117 pensionhonden met 1076 ver
pleegdagen; 131 zwerfhonden met 11110
verpleegdagen; 102 pensionkatten met
1646 verpleegdagen: 126 zwerfkatten
met 10601 verpleegdagen.
Het aantal contribuanten kwam van
243 op 254, waaronder ook zijn uit
Delft, 's-Gravenhage, Groningen, Haar
lem, Hilversum, Horst, Katwijk,
Noordwijk, Rotterdam, Roosendaal
Sassenheim, Voorburg en Voorschoten;
wat wel een bewijs is dat ons asyl ook
buiten Leiden bekend is en vrienden
heeft.
Wat de medewerking van 't publiek
betreft, verwijs ik naar hetgeen daar
over gezegd is in het vorig jaarverslag.
Dit is ook heden nog volkomen geldig
en waar ditmaal het asyl-verslag te
gelijk met dat van de afdeeling ge
drukt zal worden is het slot van het
jaarverslag daarbij dan geheel op zijn
plaats.
Dit jaarverslag werd onder dank
aan de secretaresse goedgekeurd.
De Penningmeester werd vervolgens
gedechargeerd van zijn gehouden be
heer en een nieuwe commissie tot
nazien der rekening werd benoemd.
Bij de bestuursverkiezing werden de
bestuursleden Mevr. Vosmaer en Dr.
Roos bij acclamatie herkozen.
Gesproken wérd vervolgens nog
over de najaarsactie.
Daarna volgde sluiting.
INDONESISCHE TALEN.
Namens de vereenigde faculteiten
van rechten en letteren aan de Univer
siteit alhier, maakt prof. dr. N. J.
Krom bekend, dat met den volgenden
cursus de schriftelijke taaiexamens af
geschaft worden en de Indonesische
talen dus uitsluitend mondeling wor
den geëxamineerd.
RAAD VAN ARBEID.
Aan het jaarverslag van den Raad
van Arbeid over het dienstjaar 1926
wordt het volgende ontleend:
Het aantal aanmeldingen tot de in
validiteitsverzekering bedroeg dit jaar
4300, waardoor het aantal loopencle
verzekeringen op 31 December 1926 tot
66016 klom.
Toegekend werden in 1926:'
284 invaliditeitsrenten;
327 ouderdomsrenten;
80 weduwenrenten;
66 weezenrenten.
waardoor het totaal bedrag, dat jaar
lijks aan renten wordt uitgekeerd in
het district van den Raad van Arbeid
Leiden steeg tot 443.14-0.—.
Aan 89 verzekerden werd gedurende
dit jaar genees- of heelkundige hulp
verleend, waarvan 87 in een ziekenin-
richting of sanatorium werden opge
nomen en waarvoor een bedrag van
plm. ƒ44.000.— i# uitgegeven
Aan rentezegels werd ten kantore
verkocht tot 'n bedrag v. 730.717,77 J4.
Bij den Raad van beroep werden 21
beroepen ingesteld tegen beslissingen
van den Raad krachtens de Invalidi
teitswet en de Ouderdomswet, terwijl
daarvan in 10 gevallen hooger beroep
is ingesteld bij den Centralen Raad.
Opgemaakt zijn terzake van overtre
dingen van de Invaliditeitswet en On
gevallenwet 146 processen-verbaal, ten
gevolge waarvan 111 vervolgingen
plaats vonden.
Voor de Ouderdomswet werden 1023
nieuwe verzekerden ingeschreven,
waardoor het aantal loopende verze
kerden klom tot een totaal van 11819.
Toegekend werden krachtens deze
wet 419 jaarrenten tot een bedrag van
62300.—.
Het aantal ingeleverde loonlijsten of
op andere wijze verkregen loongege
vens, waardoor eenigermate de om
vang van de bemoeienissen van den
Raad van Arbeid inzake de Ongeval
lenwetten uitkomt, bedragen 8708
319 en het aantal premievaststellingen
6900 270, terwijl alleen in 1926 3233
ongevalsaangiften zijn behandeld.
DE OPENING DER NIEUWE
KAASMARKT.
Zooals gemeld, zal de volgende week
Vrijdag 15 Juli a.s., het nieuwe kaas
marktterrein in gebruik genomen wor
den.
De eigenlijke opening zal op het ter
rein (van het afgebroken voormalig
Invalidenhuis) om 8 uur v.m. plaats
hebben en zal bestaan uit een eenvou
dige handeling van den Burgemeester
of den Wethouder voor het Marktwe
zen.
De openingsrede en verdere toespra
ken zullen echter worden gehouden in
„Den Burcht" en aanvangen te 10 H
uur v.m. precies. Aldaar zullen ver-
verschingen worden aangeboden en
prijzen worden uitgereikt aan hen, die
daarvoor in aanmerking komen.
Prijzen zullen aan na te noemen
kaasboeren worden uitgereikt:
a. aan hem, die dien dag de zwaar
ste partij (in KG.) Goudsche kaas ter
markt heeft aangevoerd;
b. aan hem, die dien dag de zwaar
ste partij (in KG.) Leidsche Kaas ter
markt heeft aangevoerd;
c. aan hem, die dien dag met zijn
wagen kaas van de verst gelegen boer
derij naar de markt gekomen is;
d. aan hem, die dien dag ter markt
den hoogsten prijs voor Leidsche kaas
gemaakt heeft*
e. aan hem, die dien dag ter markt
den hoogsten prijs voor Goudsche kaas
gemaakt heeft;
f. aan hem, die dien dag als de 250-
ste ter markt gekomen is.
Ook voor de handelaars in kaas wor
den prijzen ter beschikking gesteld en
wel voor hem, die het grootste aantal
KG. Leidsche en voor hem, die het
grootste aantal KG. Goudsche kaas op
dien dag ter markt heeft gebracht.
Den boeren en producenten zal toe
gang tot „Den Burcht" verleend wor
den op vertoon van hun dien dag ont
vangen marktbrief je.
De boeren moeten op 15 dezer recht
streeks naar de nieuwe kaasmarkt ril
den. Hun plaats zal aldaar worden
aangewezen (onder toezicht van den
heer L. A. Mennes, directeur van de
Markt- en Havendienst) door den amb
tenaar met de plaatsregeling belast
(sedert eenigen tijd al werkzaam op
de tegenwoordige markt). Voor dien
dag zal slechts één toegang worden
benut en wel de Koppenhinksteeg, loo
pende van de Hooigracht naar het
nieuwe terrein. Als uitgang wordt ge
bruikt de Koppenhinksteeg, voerende
naar de Hooglandsche Kerkgracht.
Een en ander zal met borden duidelijk
worden aangegeven.
Het ligt voor de hand, dat deze re
geling als een voorloopige moet wor
den beschouwd. Een definitieve rege
ling, ook die van de opstelling der wa
gens, zal eerst kunnen worden getrof
fen als het terrein geheel klaar is. Op
de nieuwe markt zullen worden aan
gebracht urinoirs, privaten en drink-
gelegenheid voor mensch en dier.
De boeren worden er aan herinnerd,
dat de marktbriefjes op 15 Juli ont
vangen, dien dag in de Waag niet zul
len worden ingenomen, aangezien ze
als bewijs van toegang tot „De Burcht'
moeten dienen. Zonder uitnoodiging of
marktbriefje zal niemand aldaar wor
den toegelaten.
De aanvang der markt zal worden
aangegeven door het luiden van een
bel.»
Om de verkochte kaas aan de stads
waag te laten wegen, zij er op gewezen
dat de wagens moeten volgen den weg
vanaf de Hooglandsche Kerkgracht,
via de Koornbrug naar de Vischmarkt.
om ter plaatse, zoo noodig, te worden
opgesteld.
iansrerion met de Ingebruikneming
Binnenland.
De soc.-dem. fractie in den Leid>
schen raad houdt vast aan haar eisch
van twee wethonderszetels.
Auto-ongeluk te Delft.
Buitenland.
Op de conferentie te Genève is een
compromis-voorstel van Japan aange
nomen.
De vertegenwoordiger van de regee
ring te Peking in den Volkenbonds
raad neemt ontslag.
Tsjingtan is door Chineesche op
standelingen bezet.
Prinses Marie José van België zal
zich verloven met prins Umberto van
Aosta.
Ontploffing in een dynamietfabrlek
bij het Belgische grensplaatsje Aren-
donk; zes personen gedood.
van het nieuwe kaasmarktterrein, ge
streefd is naar verbetering van markt-
gelegenheid, zal medewerking van de
zijde der kaasproducenten en -hande
laren, tot verkrijging van succes", op
hoogen prijs worden gesteld.
DE LEIDSCHE WINKELSTAND.
Een van de meest rendabele bedrij
ven is tegenwoordig zeker wel de
handel in Radio- en Electriciteitsarti-
kelen.
Geen wonder dan ook dat het aan
tal menschen dat daarin hun brood
vindt den laatsten tijd sterk is toege
nomen.
Zoo heeft thans de heer W. Schreu-
der, die reeds enkele jaren in boven
genoemde bedrijven is werkzaam ge
weest in een gesloten huis in de V'rou-
wensteeg, thans in de Haarlemmer
straat 73b een winkel geopend, die er
zoowel van binnen als van buiten keu
rig uitziet.
Het perceel waarin deze winkel is
ingericht was vroeger een kruide
nierszaak, maar is thans geheel geres
taureerd en beantwoordt nu schitte
rend aan zijn doel. Het timmerwerk
is verricht door den heer J. de Lange,
Sieboltstraat alhier en het schilder
werk door de firma Haak en de Bruin,
Voorstraat, eveneens alhier, geheel tot
tevredenheid van den heer Schreuder.
Het is nauwelijks noodig te zeggen
dat men in de nieuw geopende zaak
alles kan vinden op Radio- en Electri-
teitsgebied.
De meest moderne Radio-toestellen
zijn bij den heer Schreuder verkrijg
baar, bijna alleen eigen fabrikaat en
alle onderdeelen, zoowel voor de Ra
dio als voor de Electriciteit, zijn voor
radig.
Prachtige Electrische kronen, sche
merlampen en verwarmingsartikelen
zijn uit vooiaad leverbaar.
We wenschen den beer Schreuder
veel succes met deze nieuwe zaak.
OVERLEDEN.
De Leidsche student L. M. Trip, die
eenige dagen geleden op den Haagwcg
onder Voorschoten des nachts bewus
teloos naast zijn rijwiel werd gevon
den en met een herschenschudding en
een beenbreuk in het Diaconessenhuis
alhier is opgenomen, is vanmorgen
zonder tot bewustzijn te zijn gekomen
overleden.
J. B. vr. J. N. had het ongeluk bij
het breken van een bord zich dusdanig
aan de scherven te verwonden, dat de
hulp van den E. H. D. noodzakelijk
was. Ze had een diepe vleeschwonde
aan de linkerpols bekomen.
BINNENLAND.
OPENBARE RUST IN INDIë.
In „De Tribune" lezen wij, dat de
heer L. de Visser het wenschelijk acht
om, teneinde zich volkomen op de
hoogte te stellen, in Ned. Indië een per
soonlijk onderzoek in te stellen.
De heer De Visser heeft zich tot
den minister van Koloniën gewend.
Deze wendde zich tot den Gouverneur.
Generaal van N.-I.
Thans heeft de heer De Visser het
volgende antwoord ontvangen:
's-Gravenhage, 2 Juli 1927.
Geachte Heer De Visser,
In antwoord op mijn telegram naar
Indië over uw voornemen, een reis
daarheen te ondernemen, ontving ik
van den Gouverneur-Gen. bericht, dat
deze, met het oog op de openbare rust
en orde, geen vrijheid meende te mo
gen vinden tot uwe toelating.
Met mijn beleefde groeten verblijf ik,
Uw xeer dw.
(w.g.) KONINGSBERGER.
