CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nienws in dit Nummer.
8*'" JAARGANG
DONDERDAG 30 JUNI 1927
NUMMER 2166
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 0 0 i 2.50
Per week 0.19
Francd per post per kwartaal I 2.90
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» ceat
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tariei.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij voornitbetaling
van ten boogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
BUREAU: Hooigracht 35 Tel. 1278, Postgiro 58936
Leiden Postbox 20
V Het interpellatierecht.
Van Sociaal-Democratische zijde
wordt het doorgaans voorgesteld, alsof
de Burgemeester voor de uitvoering
van de handhaving van de openbare
orde ingevolge paragraaf 2 van hoofd
stuk 3 der Gemeentewet verantwoor
ding aan den Raad schuldig is. Zooal
niet steunende op de wet. dan meenen
zij toch, dat het tegenwoordig meer de
mocratische standpunt ten opzi'chto
van het Dagel. Bestuur in de gemeen
te, dit meebrengt.
Ook nu weer schrijft „Het Volk":
„Men herinnert zich hef meenings-
verschil in onze Amsterdamsche
Raadsfraktie over Art. 188 der Ge
meentewet. Een 'interpellatie over het
burgemeesterlijk verbod van de film
„De Moeder" werd mede door onze
wethouders afgewezen, op grond van
de meening dat de burgemeester over
art. 188 niet interpellabel is.
De zaak is ook ter sprake gekomen
op de konferentie van christelijk-his-
torische raadsleden te Lunteren. Dr.
v. Bruggen hield een inleiding. Hij
achtte do bevoegdheden des burge
meesters volgens art. 188 nuttig en
noodzakelijk, doch noemde 't interpel
latierecht van den Raad een natuur
lijk korrektief.
Men weet, dat het interpellatierecht
van den Raad inzake art. 188 ook in
Rotterdam en Utrecht erkend is en
dat de burgemeesters daar een socia
listische interpellatie over het verbod
van „De Moeder" beantwoord hebben.
Wij meenen dat het verstandig is
van do Burgemeesters van Rotterdam
en Utrecht om een ruim standpunt in
te nemen ten aanzien van het interpel
latierecht. Daarentegen meenen wij
ook dat in de Gemeenteraden, niet na
me onze rechterfracties, niet moeten
nalaten er voortdurend op te wijzen
dat de Burgemeester wettelijk onver
plicht de gestelde vragen beantwoordt.
Het is voor een juiste beoordeeling
der kwesties die samenhangen met het
interpellatierecht noodzakelijk, deze
beide punten in het oog te houden.
V Communisme in het leger,
„De Nederlander" schreef dezer da
gen het volgende omtrent communis
tische denkbeelden bij tot officier op
geleid wordende personen:
„Wat is er waar van het volgende?
Op de militaire school te Mr. Cornelis
werd door een leerling Soewardi ge-
heeten, een opstel geschreven, dat een
gevoelvolle beschrijving bevatte van
het vertrek van een aantal communis
ten, die naar Boven-Digoel werden ge
zonden, welk opstel een gezagsvijandi-
gen geest weergaf.
De zaak werd door den Directeur
van de Militaire School gerapporteerd
bij den Legercommandant, Generaal
la Lau, met het voorstel om Soewardi
te ontslaan. Het bleek namelijk dat
deze gedurende twee jaar nauwe en
voortdurende relaties onderhield met
leiders van de communistische actie,
waaronder hij enkele familieleden
had. Terwijl iedereen dacht, dat Soe
wardi vanzelfsprekend niet zou wpr-
den toegelaten tot het examen voor de
Militaire Academie te Breda, heeft,
volgens de berichten uit Indië, de'Gou
verneur-Generaal persoonlijk ingegre
pen, en gelast, Soewardi niet te ont
slaan, zoodat deze thans in Nederland,
„het land van zijn wrok en verach
ting", tot actief officier zal worden op
geleid en des- Konings rok zal dragen.
Het is o.i. ten zeerste gewenscht, dat
over deze laatste aangelegenheden de
noodige ophelderingen worden gege
ven.
Dat de Nederlandsche autoriteiten
er blijkbaar anders over denken dan
de Gouverneur-Generaal indien in
derdaad de feiten, die over het geval
Soewardi zijn medegedeeld juist zijn
blijkt uit het door „Het Vaderland"
vermelde feit, door ons blad reeds
overgenomen, dat van de Militaire
Academie wegens communistische ten
denzen is verwijderd Raden Soecardeo
Tirtosoepono, zoon van een regent."
Het is ons bekend wij konden ge-
ruimen tijd dat van nabij waarnemen
dat men aan de Militaire School te
Meester Cornelis zich meermalen be
zorgd heeft gemaakt over de opvattin
gen van sommige leerlingen. In den
regel bleken de betere opvattingen te
komen met" de jaren en met de Euro-
jeesche opleiding. Vandaar, dat mis
schien met Soewardi ook die weg is
gevolgd. Intusschen zal een waak
zaam oog ook dezen jongen man zeker
te Breda vergezellen.
STADSNIEUWS.
DE BURGEMEESTER GAAT OP HET
RAPENBURG WONEN.
De burgemeester, Mr. A. v. d. Sande
Bakhuijzen, heeft het huis Rapenburg
31, bewoond door mr, A. J. Fokker, ge
kocht. De burgemeester is voorne
mens de woning op 1 September a.s.
te betrekken.
HONDERDJARIG BESTAAN GEREF.
MINNEHUIS.
Gisteren was het de laatste dag van
de .feestelijkheden ter gelegenheid van
het 100-jarig bestaan van het Geref.
Minnehuis in de Kaarsenmakersstraat
alhier.
Gistermorgen te acht uur bij de dag
opening hield Dr. de Planque een
speech aan de keurig versierde ont
bijttafel waaraan de verpleegden aan
zaten.
Te elf uur werd koffie met gebak ge
presenteerd, dat aangeboden was
door verschillende winkeliers hier ter
stede.
Te 1 uur werd een gemeenschappe
lijke maaltijd gehouden,- waar naast
het personeel en de verpleegden van
het huis ook aanzaten de Regenten en
de Diakenen met hunne dames. Deze
maaltijd duurde tot kwart voor drie.
Tijdens dezen maaltijd werd namens
regenten en verpleegden van het Min
nehuis een telegram gezonden, waarin
aan H.M. de Koningin betuigd werd
erkentelijkheid en verknochtheid aan
het huis van Oranje en Gods beste
zegen werd toegewenscht aan het Kon.
Huis.
Na den maaltijd was er voor alle
belangstellenden gelegenheid om het
huis te bezichtigen en daarvan werd
een zeer druk gebruik gemaakt. Mocht
het Minnehuis bij vele menschen een
verkeerde beoordeeling hebben, gister
middag hebben deze menschen een ge
heel anderen kijk op de dingen gekre
gen. Want een ieder die eens 'n kijkje
genomen heeft, in de verschillende za
len, zal toestemmen dat alles evert
keurig in orde is en dat er voor de
oudjes heel goed gezorgd wordt.
Gisteravond was er opnieuw feest in
den tuin. De heer Kok opende dezen
avond met gebed, waarna hij een kort
woord sprak. Spr. wees op de zware
taak die men honderd jaren geleden
op de schouders genomen heeft en hoe
zwaar de verantwoordelijkheid rust
op de regenten, die deze zaak hebben
overgenomen. Spr. bidt daarom de re
genten wijsheid toe en kloek verstand
Tevens wees spr. op het zware werk
van Vader en Moeder Zwerus. Ook
hen wensehte spr. toe kracht van bo
ven om moedig voorwaarts te gaan.
Het Leidsche Politie-muziekgezel-
schap, waarvan directeur is de heer
Bolderdijk, had het grootste gedeelte
van het programma van dezen avond
voor zijn rekening genomen en alle
aanwezigen, vooral de oudjes genoten
zichtbaar van de schoone muziek die
ten gehoore werd gebracht. Op het pro
gramma kwamen een paar nummers
voor, n.l. de ouverture Milanesse, en
de Fantasie Le Bois des Chenes," dfie
bet Politie-muziekgezelscbap zal' uit
voeren op een op 18 Aug. te houden
concours. Dat het gezelschap er nu
reeds mede voor den dag durft te ko
men, bewijst wel dat deze stukken
goed ingestudeerd zijn en dat het niet
onvoorbereid naar het concours zal
gaan.
De avond werd gesloten door Ds.
Hartwigsen.
De stemming op de drie feestdagen
die thans achter den rug zijn, is voor
beeldig geweest. Het zijn dagen ge
weest van oprecht feestvieren en dank
baar gedenken.
Een gesprek met verschillende der
oudjes toonde aan hoe ze genoten had
den. Veel misverstand over het Geref.
Minnehuis zal dan ook door deze fees
telijkheden wel opgelost zijn. Allen die
maar eenigszins iets niet het tehuis
te maken hebben, hebben zich beijverd
om oprechte blijheid te scheppen.
Op het telegram dat bij den feest
maaltijd gezonden is aan H.M. de Ko
ningin is vanmorgen antwoord ont
vangen, aldus luidende:
Het Loo, 29 Juni 1927.
H.M. de Koningin draagt mij op alle
deelnemers feestmaaltijd Geref. Min
nehuis Hoogstderzelver dank te betui
gen voor huldebetoon en goede wen-
schen.
VOS VAN STEENWIJK,
Adjudant.
TENTOONSTELLING
„VOEDING EN MELK HYGIëNE".
Naar wij vernemen, zal de tentoon
stelling Vrijdagochtend 10 uur offici
eel door Dr. I. H. J. Vos, wethouder
van Openbare Gezondheid van Am
sterdam .worden geopend; deze ope
ning is alleen toegankelijk voor genoo-
dïgden, terwijl de openstelling voor
het publiek omstreeks 11 uur plaats
zal hebben.
Buitengewoon interessant zal de
filmvertooning Vrijdagavond zijn, die
door Dr. Carstens, kinderarts te' U-
trecht, zal worden verklaard en toege
licht en waartoe iedere avondbezoeken
van de tentoonstelling vrijen toegang
heeft. 'Was aanvankelijk de bedoeling,
deze vertooning in de Receptiekamers
te houden, de te verwachten groote
toeloop van bezoekers heeft het be
stuur genoopt daarvoor de kleine bo
venzaal te gebruiken, zoodat velen een
plaats verschaft zal kunnen worden.
Het. is wel heel jammer, maar het
is niét mogelijk, deze film een twee
den avond te geven.
Dinsdagavond zal Prof. Dr. E. Gor
ter, Hoogleeraar voor kinderziekten
aan de Universiteit alhier, een voor
dracht houden over Zuigelingenvoe
ding, waartoe weer de bezoekers van
de tentoonstelling van dien avond
vrijen toegang zullen hebben.
Het gebeurt zoo zelden, dat dergelij
ke belangrijke lezingen voor een ieder
bij te wonen zijn, dat het te hopen is,
dat er een groote opkomst van belang
stellenden zal zijn.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN.
Gistermiddag vergaderde de Kamer
van Koophandel en Fabrieken van
Rijnland, in haar vergaderzaal aan den
Stationsweg alhiei\
De voorzitter, de heer Ten Cate Brou
wer, opent de vergadering.
De notulen worden gearresteerd,
v. De voorzitter deelt mede, dat bij de
jubilea van de Firma's Boot, Wouter-
loods en Tieleman en Dros de Kamer
van Koophandel is vei "tegen woordigd
geweest.
Verder deelt de voorzitter mede, dat
niet het gemeentebestuur een confe
rentie heeft plaats gehad over den
overweg van den Rijnsburgerweg. Het
is daarbij gebleken, dat het gemeente
bestuur in deze zaak zeer actief is en
dat spoedig hieromtrent voorstellen in
den Leidsqhen Raad zijn te verwach
ten.
Thans komen aan de orde de inge
komen stukken. O.m. was ingekomen
van den Minister van Financiën een
schrijven handelend over de getroffen
regeling inzake teruggaaf invoerrech
ten van bedorven snijbloemen.
Wordt voor kennisgeving aangeno
men.
Eveneens wordt voor kennisgeving
aangenomen een schrijven van bet
Departement van Arbeid, Handel en
Nijverheid, aangaande de verwachte
wijzigingen in het Belgische douane
tarief, dat zal afgedrukt worden in het
krantje van de K. v. IC.., en een schrij
ven van het Hoofdbestuur van de
Post en Telegrafie betreffende de
kosten van een telefoongesprek na de
eerste drie minuten in overweging zal
worden genomen tegelijk met andere
voorzieningen, waarmede zoodanige
berekening samenhangt.
Van het postkantoor te Leiden is een
schrijven ingekomen aangaande de
Ochtendbestelling van poststukken.
Daarin wordt aangeraden wanneer
men de stukken zoo vroeg mogelijk
wil hebben een postbus te nemen.
Wordt eveneens voor kennisgeving
aangenomen.
Verder is ingekomen van de ge
meente Leiden een schrijven aangaan
de het uitbreidingsplan. In verband
daarmede stelt de Voorzitter voor een
commissie ad boe te benoemen die
een en ander eens goed onder de oogen
kan zien.
De heer Sonneveld vraagt of niet de
mogelijkheid bestaat dat aan de ge
meentebesturen in den omtrek een
rondschrijven wordt gericht om bij
eventueele uitbreidingsplannen deze
aan de Kamer van Koophandel ter in
zage te geven vóór de vaststeling.
Verschillende ondersteunen dit voor
stel van den heer Sonneveld.
De heer Ouwehand verklaart zich er
tegèn. Spr. vindt dat de IC. v. K. geen
gemeenteraadje moet gaan spelen.
Het voorstel wordt aangenomen met
de stem van den heer Ouwehand tegen.
Van de Vereeniging van den Han-
deldrijvenden en Industrieelen Mid
denstand alhier is een motie ingeko
men inzake den Spoorwegoverweg hij
den Rijnsburgerweg. In deze motie
wordt uitgesproken dat de Vereeni
ging den overweg, een groot bezwaar
acht voor den Handel en dat ze met
alle gewenschte en geoorloofde mid
delen zal trachten verbetering in den
toestand te krijgen.
Wordt voor kennisgeving aangeno
men.
Op een verzoek van de Kon. Ned.
Mij. van Tuinbouw- en Plantkunde
olhier om ren bijdrage beschikbaar te
stellen ter herdenking van het 50-jarig
bestaan van deze Mij., wordt besloten
een bedrag toe te staan in geld van
f 25 of een medaille beschikbaar te
stellen ter waarde van 25.
Op een verzoek van „Kennis is
Macht1' alhier, om een bijdrage voor
de extra kosten, ontstaan door het
drukken der examen-opgaven wordt
besloten een bijdrage te geven van 50
De financieel© commissie wordt
daarna gedechargeerd van het gehou
den financieel beheer.
Punt 6 op de agenda betreft een
verzoek aan de Kamer van Koophan
del van den Polder Nieuwkoop en
Noorden om deze te steunen bij zijn
plan om de Gras- en Rietlanden in de
Nieuwkoopsche plassen met stadsvuil
op te hoogen, waardoor geschikte
gronden voor Tuinbouw en Industrie
beschikbaar zullen komen en de ge
brekkige vaartverbinding naar Nieuw
koop zeer zal worden verbeterd.
De Comm. van Vervoer geeft als
haar meening over deze zaak te ken
nen, dat het plan van het betrokken
gedeelte van het district der Kamer
van zeer groot belang is. Het ligt in
het voornemen om op het stadsvuil,
hetwelk met een laag bagger wordt
bedekt, groenten, heesters of bloemen
te teelen. Blijkens de ervaring, o.a. te
Aalsmeer opgedaan, is deze samen
stelling zeer geschikt voor tuingrond.
De tuinbowcentra Aalsmeer, Boskoop,
Ter Aar en Roelofarendsveen liggen
zeer dicht in de nabijheid, wat van
veel belang is voor het slagen der
tuinbouwondernemingen.
Het belang van handel en nijverheid
acht de Commissie inzonderheid ge
diend:
1. door de vaartverbetering, welke in
het plan is opgenomen;
2. door de meerdere ontwikkelings
mogelijkheden, welke de zeer specifie
ke Nieuwkoopsche smederijen ten
deel zullen vallen, vooral ook doordat
veel industrieterrein beschikbaar zal
komen;
3. door den handel in tuinbouwpro
ducten en benoodigdheden voor de
tuinderij.
Als nadeelen worden aangevoerd,
zoover de Commissie bekend is, bena
deeling van de schoonheid der Nieuw
koopsche plassen en de schade aan de
zeker niet onbelangrijke visscherij,
welke in de Nieuwkoopsche Plassen
wordt uitgeoefend.
Tegen deze nadeelen kunnen echter
verschillende argumenten worden
aangevoerd, n.l., dat niet allereerst
demping der plassen wordt nage
streefd maar ophooging der gras- en
rietlanden. De betrekkelijk geringe
schade aan de schoonheid en de viscli-
rijkdom der Nieuwkoopsche plassen
acht de Commissie daarom niet van
overheerschend belang in vergelijking
met het economisch nut, hetwelk aan
deze ophooging is verbonden.
De voorzitter wijst ook op het be
zwaar dat aangevoerd is, n.l. mogelij
ke besmetting door de faecaliën. Men
wijdt de typhusgevallen te Aalsmeer
ook aan de faecaliën van Amsterdam
die daar gestort worden. Anderen
echter weer zeggen, dat het er niet me
de te maken heeft. Echter heeft spr.
gehoord, dat in de desbetreffende
streken ook plannen bestaan voor een
waterleiding, zoodat het bezwaar daar
mede zou zijn opgeheven.
De heer v. d. Laan, als vertegen
woordiger van de bollenstreek is bang
dat wanneer de rietvelden van de des
betreffende streek zullen verdwijnen,
de bloembollenkweekers gebrek zullen
krijgen aan riet voor het afdekken v.
de bollen.
Nadat nog eenigen tijd over de zaak
gesproken is wordt besloten de zaak
nogmaals te renvoyeeren naar de Com
missie van Vervoer ter nadere inzage
van de nagekomen stukken en het
hooren van de tegenstanders-.
Punt 7 op de agenda handelt over den
Spoorweg AlphenGouda.
De Minister van Waterstaat heeft
aan de K. v. K. de vraag gericht: „of
een groote verbindingsweg voor het
gewone verkeer aan de behoeften van
de streek tusschen Gouda en Alphen
in gelijke mate zoude kunnen voldoen
als de thans in uitvoering zijnde spoor
wegverbinding v. Gouda naar Alphen".
Het bureau stelt daarom voor een
adres te richten aan den Hoofdinge
nieur van den Rijkswaterstaat waarin
o.m. staat dat de Kamer het voor de
beantwoording van de vraag van den
Minister juister acht af te gaan op het
economisch karakter der streek en
daarbij vooral ook te letten op de ma
te, waarin de bevolking dier streek
van de bestaande ontwikkelingsmoge
lijkheden reeds gebruik gemaakt
heeft. Niet ondienstig is het daartoe U
er op te wijzen, dat in den loop der
laatste 25 jaren het vrachtgoederen-
verkeer te water van onze Rijnstreek
met Gouda en Rotterdam geweldig is
toegenomen.
De Kamer wijst verder op de vele
industrie en handel, welke zich in
Gouda, in Waddinxveen in de Bos-
koopsche culturen en te Alphen langs
den Ouden Rijn heeft ontwikkeld.
Blijkbaar zijn hier de voorwaarden
voor het ontstaan van nijverheid en
handel èn door den aard der bevol
king èn door de economische omstan-
Binnenland.
Vermoedelijke samenstelling Colle
ge Ged. Staten van Zuid-Holland.
De F VII is heden ie Batavia aange
komen.
Buitenland.
De vliegtocht San-Francisco—Hono-
loeloe is gelukkig volbracht.
De Oceaanvlucht van Byrd; deze
wordt Vrijdagnacht te Parijs verwacht
De hoofdredacteur van de „Action
Frangaise" is in hechtenis genomen.
digheden ten volle tot haar recht gé-
komen.
Naar het oordeel der Kamer zal deze
rail verbinding een nieuwe aan- en af
voer per spoor veroorzaken, welke
voor de rentabiliteit van de andere lij
nen van het spoorwegnet van veel be
lang zullen zijn, gezien de groote bin-
nenlandsche handel, welke in deze
streek bestaat.
De Kamer veroorldbft zich in het bij
zonder te wijzen op de belangen, wel
ke handel en industrie te Alphen heb
ben bij een goede spoorwegverbinding
naar het zuiden.
De Kamer besluit bet adres met te
adviseeren, behalve den grooten ver
bindingsweg voor het gewone verkeer,
in elk geval ook den aanleg van den
spoorweg te bevorderen en het tracé
van den weg voor het gewone verkeer
zoo te maken, dat het sterk industriee-
le dorp Alphen aan den Rijn volle nut
van dezen weg zal kunnen trekken.
Een uitgebreide discussie ontspint
zich over deze zaak.
De heer van der Laan verklaart zich
tegenstander en wijst daarbij op de
tram van Heemstede naar Leiden en op
't spoor in de Haarlemmermeer, waar
van slechts weinig wordt gebruik ge
maakt. Het meeste vervoer geschiedt
per motorboot. Spr. gelooft, dat de
vaart een te sterke concurrent is om
een spoorweg goed rendabel te maken.
De voorzitter zegt dat deze vergelij
king niet opgaat. Spr. wijst op het
vuur waarmede de belanghebbenden
voor deze zaak ijveren in Alphen, Bos
koop, Waddinxsveen en Gouda..
De heer Mr. Knibbe wijst op de fi-
nancieele offers, die deze gemeenten
gaarne willen brengen. Dat is voor spr.
al een zeer groot bewijs dat er behoef
te bestaat aan den spoorweg. Spr.
zegt dat men niet alleen moet zien
naar dat gedeelte van de streek dat
ressorteert onder de Kamer van Koop
handel van Rijnland, maar naar de
geheel© streek. De gemeente Wad
dinxsveen b.v. is ondanks het feit,
dat ze een groot bedrag zal moeten
storten toch den laatsten tijd in groo
te meerderheid voor den aanleg.
Nog verschillende andere heeren
voeren het woord over dit punt en
tenslotte wordt besloten het adres te
verzenden met de stem van den heer
v. d. Laan tegen.
Bij punt 8 werd besloten een adres
te zenden aan het hoofdbestuur der
Posterijen, Telegrafie en Telefonie of
niet de mogelijkheid bestaat dat bii
telefoongesprekken overschakeling op
een ander nummer kosteloos ge
schiedt in gevallen dat men iemand
niet kan bereiken, omdat deze zich be
vindt in een ander perceel, dat, alhoe
wel op hetzelfde locale net aangeslo
ten, een afzonderlijke lijn en nummer
heeft. In dit adres wordt tevens gewe
zen op het Voranrufssysteem en de
voordeelen daarvan.
Over punt 10, Ambtshalve doorha-,
ling van ingeschreven handelszaken,
wordt geen bespreking gehouden.
Bij de rondvraag wijst de heer Hee-
renga op de hooge tarieven voor tele
grammen. aan de Nederlandsche kolo
niën. Berekend wordt 2 per woord.
Vergeleken bij Engelahd en zijn domi
nions b.v. is dat verbazend hoog.
De voorzitter zegt dat deze zaak de
aandacht zal hebT-en van de Commis
sie van Post en Telegrafie.
De heer Wernink zegt dat hij zich
nog steeds interesseert voor de vaart
door Leiden. De Janvossenbrug zal
thans verdwijnen en dat is al een be
langrijke verbetering. Spr. verzoekt
het bureau nogmaals aan te dringen
op de verbetering van de vaart.
De heer Molkenboer zou graag
„Kleinbedrijf" uit willen noodigen een
onderzoek in te stellen naar de wen-
schelijkheid van de opleiding tot win
kelpersoneel.
De voorzitter draagt den heer Mol
enboer op dit in „Kleinbedrijf" ter
-prak© te brengen.
Daarna sluiting van de openbare
vergadering.
AMBACHTSSCHOOL.
De jaarlijksche verloting aan de Am
bachtsschool heeft plaats op Vrijda.t
8 Juli a.s. Blijkens advertentie in di
blad worden oudere en belangstellen-
