CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
e* o JAARGANG
VRIJDAG 3 JUNI 1927
NUMMER 2144
iCHE COURANT
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal I 2.50
Per week .......i 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Oil nummer bestaal uil IWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Strijdkas-Gemeenteraadsverkiezing.
Saldo 241.Ï5
Ontvangen van^N. N. 10.—
Totaal251.75
De hoop, welke ik voor eenige dagen
uitsprak, dat ik 250 zou mogen bij
eenbrengen voor de strijdkas der Ge
meenteraadsverkiezing, is vervuld.
Met de 10, welke mij heden ter hand
gesteld werd, heb ik de 250 zelfs
overschreden.
Er is mij wel eens gevraagd of met
dit bijeengebrachte bedrag nu de go-
heele onkostenrekening der verkiezing
kan worden bes Ir eden.
Laat ik nog eens mogen herhalen,
dat de door de Nieuwe Leidscbe Cuu-
rant bijeengebrachte gelden slei hts
ten extraatje bedoelde te zijn.
Behalve deze 251.75 heeft het be
stuur onzer Kiesvereeniging een be
drag weten hijeen te brengen.
Of de totaal ingekomen bijdragen
toereikend zullen zijn om alle gemaak
te ohkosten te bestrijden, weet ik als
buitenstaander natuurlijk niet, maar
dat de-penningmeester in goeden luim
zal zijn als ik hem heden de som van
j 251.75 ter and stel. daarvc n houd ik
mij overtuigd.
Hartelijk dank aan allen, die mij in
mijn bescheiden pogen om 250 hij
een te brengen, hebDen gesteund.
Voor toezending van meerdere gif
ten verwijs ik naai- den penningmees
ter onzer Kiesvereeniging, de beer J.
'van der Steen, Oude Rijn 6.
J. KARSTENS.
De stormramp.
Allerwege is deernis met het lot van
de op 1 Juni zoo droevig geslagen
streek in het Oosten van ons land. Iu
den eersten nood werd onmiddellijk
voozrien. Maar de ellende is zoo groot!
Om die te lenigen is zoo veel noodig.
Nooit kunnen wij aan de families die
dierbare panden door den dood wer
den ontrukt dit verlies goedmaken.
Onze liefde ons gebed kan hen sterken.
Maar ook ons geld kan hun te hulp
koon en I
Op vereerend verzoek wil ook de
Nieuwe Leidsche Courant niet achter
blijven om bemiddelend werkzaam te
zijn.
Ieder wiens hart geroerd wordt zen-
de zijn gave. Wij zullen ze doorzenden
en verantwoorden.
Geve God milde harten!
Reeds gisteravond werd in de feest-
vergadering in de Graanbeurs een in
zameling gehouden, die 53.19 op
bracht.
Voorts ontvingen wij nog van:
de N. L. Crt. i f 25.
van Mej. v. B. 2.50
Maakt met bovengenoemde 53.19
Totaal80.69
DE DIRECTIE.
V Eerbaarheid.
Voor het.Gerechtshof in Den Haag.
heeft onlangs gediend de zaak tegen
iemand wien in eersten aanleg' ten
laste was gelegd het in een voor het
puliek toegankelijke lokaliteit te s-
Gravehhage geschriften, aanstootelijk
voor de eerbaarheid, te hel bon ten
toongesteld (nummer van de „Pan'
waarin o.a. voorkwamen afbeeldingen
van een geheel naakte vrouw).
De kantonrechter had hem schuldig
verklaard, doch geen straf opgelegd.
De advocaat-generaal was thans
van meening, dat wanneer deze af
beeldingen voor de eerbaarheid aan
stootelijk zouden worden geacht, er
heel wat voorwerpen uit ouzo musea
zouden moeten verdwijnen. De afbeel
dingen kunnen voor de eerbaarheid
aanstootelijk zijn, wanneer zij voorko
men tezamen met andere afbeeldingen
of in een bepaalde omgeving, maai' de
afbeelding van een naakte vrouw al
leen achtte spr. op zichzelf niet aan
stootelijk.
Wanneer deze zaak overeenkomstig
den eisch van het Openbaar Ministerie,
dat vrijspraak vroeg, wordt beslist
dan heeft de politie daarmede, reke
ning te houden. Dan zal dus voortaan
gewenscht zijn om terdege na te gaan
of de omstandigheden waaronder, en
de vertooning van afbeeldingen of
voorwerpen tezamen, aanstootelijk
voor de eerbaarheid zijn.
Hoewel wij volstrekt niet willen be
weren dat elke vertooning van een
schunnige plaat de bedoeling heeft om
de eerbaarheid aan te tasten, mag toch
wel gezegd worden dat hij die het.vie
ze tijdschrift de „Pan" tentoonstelt en
ten verkoop aanbiedt de bedoeling zal
hebben de, helaas in onzen tijd over
prikkelde, verbeelding tegemoet te
komen.
Daarom is het jamimer dat het
Openbaar Ministerie deze overweging
liet gelden.
Moge de conclusie al dezelfde zijn,
dat hier geen opzettelijke aantasting
van de eerbaarheid te constateeren
viel ook het vonnis van den Kan
tonrechter wijst daarop de bewijsvoe
ring is niet gelukkig. De strijd tegen
dit soort lectuur zal er niet gemakke
lijker door worden#
Het Russisch gevaar.
Het afbreken van de politieke vriend
schapsbetrekkingen tusschen Enge
land en de Russische Sovjet heeft al-
gemeene belangstelling g-,trokken. Fr
waren zoodanige feiten aan het licht
gekomen, dat Engeland meende de
Russische regeering aansprakelijk te
mogen stellen voor de revolutie-propa-
ganda in Engeland.
Welke voordeelen er ook verhonden
mogen zijn aan een diplomatieke
vriendschapsbetrekking, wanneer die
verkregen moeten worden tegen zoo'n
prijs als de Sovjet meent te mogen stel
len, dan zijn die te duur gekocht.
De Russische propaganda is een ge
vaar omdat de coinmunistiscne leer
gevaarlijk is en de Russische diploma
ten zich niet 'ontzien om a)3 propagan
disten voor die leer op te treden.
In de wijze waarop Rusland propa
ganda maakt komt wel eens verande
ring, maar het doel blijft hetzelfde.
Het gaat steeds tegen den godsdienst.
Het doel is de wereld-revolutie.
Als no. 214 van het Geert-Groote-Ge-
nootschap herscheen: „Hoe ze onge-
loovig gemaakt worden", in welk bro-
chuurtje pater G. Kolfschoten S.J. aan
de hand van gegevens uit wetenschap
pelijke tijdschriften vertelt, met welke
middelen de bolsjewistische Staat het
Russische volk en allereerst de jeugd
godsdienstloos tracht te maken.
JVIet'niets-ontzienden haat hebben de
bolsjewisische leiders den strijd aan
gebonden tegen de godsdienst, eerst
met. geweld, later door andere midde
len. -Zij hebben het maatschappelijk
leven anti-christelijk gemaakt, het hu
welijk uiteengerukt, de school omge
vormd tot kweekschool van ongeloof,
al hun jeugdorganisaties van godloo
chenende propaganda doortrokken en
zelfs in de kinderziel trachten zij alle
godsdienstkiemen te dooden.
Voor 'n forcneele anti-godsdienstige
propaganda is te Moskou een „semina
rie voor bolsjewistische priesters" op
gericht! De leerlingen uit dit instituut
worden geheel bestemd voor de anti
godsdienstige propaganda in de steden
en op het land en organiseeren overal
anti-godsdienst-cursussen.
Het volk wordt nu niet meer met ge
weld van zijn godsdienst beroofd; men
doet het tegenwoordig op fijnere wijze?
Officieel heerscht zelfs godsdienstvrij
heid in Rusland. Van staatswege ech
ter wordt de anti-godsdienstige pro
paganda krachtig gesteund; cursussen,
kranten, tijdschriften, boeken en pla
ten, bioscoop en film voeren den strijd
tegen den godsdienst onder, het volk.
„Sinds 1925, aldus pater Kolfschoten,
is het belang van de film in den strijd
tegen den godsdienst beter door de lei
ders ingezien. Thans is daarvoor te
Moskou een controle-bureau opge
licht, om uit te maken, of de vervaar
digd© filmen en lichtbeelden geheel ad
captum voor den gewonen arbeider
zijn. De film-productie neemt geweldig
toe en tracht zich als reclame-middel
ook over de vedere -wereld bekend te
maken. Sinds „Potemkin" zijn er- al 4
andere groote communistische en
atheïstische films op de wereldmarkt
verschenen".
Het boekje van pater Kolfschoten
komt precies op tijd voor degenen, die
zich snel op de hoogte willen stellen
van dè Russische propaganda. Het kan
degenen genezen die rondwandelen
met de gedachte, dat Rusland „kunst"
biedt en hen misschien overtuigen dat
de burgemeesters die deze „kunst" als
gevaarlijk verwijderd houden van hun
burgers, nog zoo onverstandig niet
handelden.
Wat de Bolsjewieken voor Rusland
willen is ook hun einddoel voor heel
Europa en vdor heel de wereld.
Het Russisch gevaar is een wereld
probleem.
STADSNIEUWS.
WIJDINGSDIENST.'
Gisteravond is in de Pieterskerk een
wijdingsdienst ter gelegenheid van
't aanstaande Pinksterfeest gehouden,
die geleid werd door Dr. J, Riemens Jr.
Nadat de heer Henny Schouten, or
ganist uit Den Haag, als voorspel
„Praeludium en fuga in CM van J. S.
Bach en daarna het Choralvorspiel
„Liebster Jesu, wir sind hier" van den
zelfden componist op het mooie kerk
orgel vertolkt had, sprak de voorgan
ger het votum uit, waarna de gemeen
te zong Gez. 116 2.
Daarna zong de solist© Mej. M. M.
WssteiTnan Holstijn uit Apeldoorn:
„Auf, auf, mein Herz, mit Freuden!"
aak on! mijn hart, met vreugdI)
Vervolgens las de voorganger eenige
gedèelten der Heilige Schrift (Joh. 1
1—5,» 9—14, 17; 10:7—18, 16:25—28).
Nadat nog de gemeente Ps. 47 3 ge
zongen had en het orgel Choral en
Menuet uit Suite Gothigue van Boël-
man had gespeeld, hield Ds. Riemens
een korte toespraak naar aanleiding
van Hand. 1 14a: „Deze allen waren
eendrachtelijk volhardend© in het bid
den en smeeken".
Spr. wees er op, dat de triomf van
Christus zonder de uitstorting des
Heiligen Geestes slechts is opvaart, en
dat daarom uit de gemeente het gebed
opsijgt om den Geest v. den Opgeva-
rene ook immanent in de gemeente te
hebben als blijvende inwoning. Een ge
bed, waarin zij zich beroepen kan op
de belofte van den Heiland in Joh. 14
16—17.
De solozangeres zong daarna het be
kende „Liebster Herr Jesu, wo bleibst
du sb lange?" (Lieve Heer Jezus, waar
blijft Gij zoo lang?), de voorganger las
de Schriftgedeelten: Joh. 14 1820 en
2729, waarin Christus Zijn discipelen
den anderen Trooster belooft en d© ge
meente zong het lied der hope: „Ik
blijf den Heer verwachten" (Ps. 130 3).
Nadat het orgel de „Praelude" van C.
Franck had gespeeld, wees Ds. Rie
mens in enkele goed gekozen woorden
op de onuitsprekelijke gave die de Ge
meente ontvangen heeft in de uitstor
ting de§ Heiligen Geestes en besloot
met het voorlezen van de Pinksterge
schiedenis uit Hand. 2 16 en 1742.
De gemeente zong daarna Gez. 152
1 en 3 (Pinksterlied) en de zangeres:
„Komt Seelen, dieser Tag muss heilig
sein besungen" (Komt, zielen, deze
dag moet heilig zijn bezongen).
Tep slotte werden nog eenige toe
passelijke Schriftgedeelten, gelezen en
enkele liederen gezongen, waarna Ds.
Riemens voorging in een gebed om
den Pinksterzegen en de zegenbede uit
sprak. Na 't staande zingen van Gebed
des Heeren 9 ging het orgel over in
Sonate No. 6 van Mendelssohn, die
over de melodie van 't Gebed des Hee
ren geschreven is. Onder dit orgelspel
verliet de schare rustig de kerk.
Het was een uitnemende gedachte
van den kerkeraad der Ned. Herv. Ge
meente aldus in de Pinksterweek een
dienst te organiseeren, waarin de
kunst aan de religie werd dienstbaar
gemaakt en de gemeente door gezang,
orgelspel en lezing van passende
Schriftgedeelten werd gestemd voor
de aanstaande viering van het Pink
sterfeest.
Uit het feit, dat de kerk bijna geheel
gevuld was mag wel worden afgeleid,
uat de gemeente dezen wijdingsdienst
op prijs heeft gesteld.
Voor de prestaties van den organist
en de zangeres hebben wij niets dan
lof; jammer was alleen dat het voor
spel (Praeludium van Bach) eenigs-
zins onzuiver klonk, hetgeen naar wij
later vernamen te wijten was aan het
blijven „hangen" van een toets (de Es)
op het orgel. Doch overigens was het
orgelspel schitterend.
Na afloop van den dienst werd een
schaalcollecte gehouden voor de res
tauratie der Marekerk, die precies
151.opbracht.
FEESTVERGADERING IN DE
GRAANBEURS.
Gisteravond hebben onze werkers
voor de Gemeenteraadsverkiezingen,
welk werk met zulk een mooi resul
taat is bekroond, in de Graanbeurs op
recht en hartelijk feest gevierd. Dit
feest was aangeboden door de candi-
daten van de A.R. lijst die gekozen zijn
De avond stond onder leiding van
No. 1 van lijst 2, Dr. van J2s.
Deze opende de, vergadering, liet zin
gen Ps. 119:53 en ging voor in ge
bed. Hij heette daarna allen hartelijk
welkom namens de gekozen candida-
ten en wees er op, dat deze avond aan
geboden wordt buiten bezwaar van de
schatkist en natuurlijk ook van de
strijdkas. Dit om de ronddolende
praatjes daarover te bestrijden. Spr.
heet speciaal welkom het besjuur van
„Nederland en Oranje" en zegt dit be
stuur nog hartelijk dank voor het ver
trouwen in de candidaten gesteld. Ver
der heet spr. welkom de leden van de
Prop.club en vooral den voorzitter,
den heer Lambooy. Spr. zou ook gaar
ne welkom heeten de dominee's Jan
sen, Thomas en Beekenkamp. De eer
ste en de laa:ste hebben echter be
richt van verhindering gezonden en
Da. Thomas komt iets fater. Voorts
heet spr. welkom de heer Plu met zijn
violisten en last not least den heer
Burlage uit trecht, die den avond
op zal vroolijken met zijn declamato
risch talent.
Spr. wil dan nog een woord over zich
zelf zeggen n.l. dat hij in den laatsten
tijd gemerkt heeft, dat hij eigenlijk
een goeie kerel is. In de stembureaus
lagen zijn portretten overal Verspreid
en hij heeft over zich laten loopen.
Daar hoopt hij echter in den gemeente
raad voor op te passen. Spr. deelt ver
volgens een en ander mede over de in
deeling van den avond en eindigt met
den wensch, dat deze avond bij de vol
gende verkiezingen nog versch in het
geheugen zal zitten en als we dan
evenals nu weer winst kunnen boeken,
wie weet, schiet er weer niet zulk een
avondje over.
Staande worden vervolgens geestdrif
tig een tweetal coupletten van 't Wil
helmus gezongen, waarna Dr. v. Es
nogmaals het woord neemt en zegt dat
hij gaarne alle werkers een souvenir
zou geven, maar dat zou te veel ingrij
pen in de schatkist der candidaten en
daarom zal hij in een allen eeren en
overhandigt aan den heer Lambooy,
die naar men zegt 12 potlooden heeft
versleten, een potlood waarvan de stift
wel verslijt, maar de huls niet.
Verder zegt spr. dat op het portret
dat van hem verspreid is een vaas op
de kast-ontbrak, die hij zelf een paar
weken geleden gebroken heeft.
Waar nu een vriendelijk belangstel
lende hem een vaas cadeau gaf, ter
wijl het geschonden stel reeds weer
compleet was gemaakt, zal spr. na
mens de fractie aan den heer P. van
Weeren Jr., die over enkele *veken in
het huwelijksbootje stapt, deze ge
schonken vaas aanbieden.
Thans treedt op de heer Burlage, die
met z'n humoristische liedjes en z'n
schitterende voordracht de menschen
goed in de stemming weet te houden.
Intusschen zaten de menschen niet
op een droogje maar werden van het
noodige voorzien.
De heer Rietkerk spreekt als buiten-
stedenaar, die toch echter als oud-Lei-
denaar meeleeft met het Leidsche le
ven en daar de werkers eigenlijk de
candidaten niet kunnen feliciteeren en
de candidaten de werkers niet, omdat
het zou lijken alsof zij grootsch op
zichzelf waren, wenscht spr. thans bei
den van harte geluk met de resultaten
van den stembusstrijd.
De heer de Jong, wien Dr. van Es
ongevraagd het woord geeft, spreekt
zijn verheuging over dezen avond uit
en dankt Dr. van Es daarvoor en ook
nogmaals voor het feit dat hij lust ge
had heeft zich te geven als No. 1 van
lijst 2.
In de pauze brak het enthousiasme
eerst goed los. Vooral de jongeren wa
ren uitbundig. De gekozen candidaten
werden op de schouders door de zaal
gedragen en enkelê andere vooraan
staande personen ondergingen het
zelfde lot. Er heerschte een opgewekte
stemming.
Na de pauze werd de wijn rondge
diend en stelde de heer Lambooy een
toast in op den goeden afloop van den
stembusstrijd. Het doet spr. pleizier,
dat gebroken is met vroeger, toen de
candidaten werden gekozen en de wer
kers bedankt en verder niets. Een
avond als deze is hem bijzonder sym
pathiek. Spr. is er van overtuigd, dat
als er goed gewerkt wordt, en als het
aloude beginsel wordt uitgedragen,
op de juiste manier, hier in Leiden
voor de A.R. partij wel 6 of zeven ze
tels te behalen zijn.
Daarna sprak de heel* J. Karstens,
die zegt dat het hem verheugt, dat w«
dezen avond feest kunnen vieren over
het goede resultaat van den stembus
strijd. Echter voor, zichzelf had spr.
toch nog meer van de verkiezingen ver
wacht, niet 3700, maar minstens 4000
stemmen. Er zijn nog stembureaux die
achteruitgegaan zijn bij de magere Sta
tenverkiezingen. In andere bureaux
daarentegen is het steminpncijfer zeer
vooruitgegaan. Spr. denkt daarbij aan
het bureau van den voorzitter der
Kiesvereeniging. den heer Kuyper,
waar het stemmeneijfer verdubbeld is.
Dit is een voorbeeld voor degenen, die
weinig of niet gewerkt hebben. Spr.
brengt hulde aan Dr. van Es, dat hij
zich heeft willen geven als no. 1, maar
wijst er tevens op, dat Dr. van Es dit
al veel eerder had kunnen doen. Reeds
in zijn studentenjaren interesseerde
hij zich voor de politiek en tusschen
dien tijd en nu is een heele periode
waarin hij weinig van zich heeft laten
hooren. Tenslotte zegt spr. dat het pro
pagandawerk zijn besten steun zal vin
den in een fractie, die van zich laat
spreken. Hij hoopt dan ook, dat dat
het geval zal zijn.
Een drietal aanwezigen hadden een
stukje samengesteld: „Het huisbezoek
bij Jongejan en zijn vrouw", een bij
zonder leuk gevonden stukje, waar
over we niet kunnen nalaten den spe-
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Binnenland.
De Koninklijke familie komt de vol
gende week in Den Haag voor de aan
neming en bevestiging van prinses
Juliana.
De stormramp in den Achterhoek en
Twente. Het aantal dooden is tot ze
ven gestegen.
Buitenland.
Het antwoord van Egypte op de
Engelsche nota.
Te Peking bestaat ernstige onge
rustheid.
Iers ons compliment te brengen. Schit
terend waren de personen getypeerd
en er was geen gaping in de aaneen
rijging van geestigheden.
Daarna werd rondgedeeld een zege
zang op de verkiezingen, die staande
werd gezongen op de wijze van: Al is
ons Prinsje nog zoo klein.
Nog verschillende heeren voerden 't
woord: Allereerst Ds. Thomas die zegt
dat het hem genoegen doet deze frac
tie binnenkort den Raad te zien bin
nentrekken. We mogen de gaven die
God aan de menschen gegeven heeft
waardeeren. Spr. hoopt, dat ze met
taaie onvervalschte Christenmoed mo
gen strijden tegen degenen, die bewust
of onbewust onder het vaandel van
den Vorst der duisternis geschaard
zijn. Hij hoopt, dat hun werk gedragen
mag worden door het gebed van het A.
R. volk met dankzegging.
De heer P. van Weeren las een stuk
je proza jDe reis naar Utrecht", waar
braaf om gelachen werd.
Verder voerde nog het woord de
heer Huinink, die de vijf gekozen can
didaten een voor een noemde in zijn
speech. Van Dr. van Es hoopte spr, dat
hij zijn homoeopathische neigingen in
den Raad op zij zou zetten en dat hij
het gif niet met hetzelfde gif zou be
strijden maar daartegen een tegengif
zou stellen. Van Eikerbout hoopte spr.
dat hij, die ook wel de ijzervreter ge
noemd wordt, zoo stevig van beginsel
zou zijn dat de vijanden zich de tan
den zouden stukbijten. Huurman, de
technicus had de taak de constructie
van verschillende dingen in het Leid
sche leven, die nog niet heel stevig zijn
vast te leggen. Van Goslinga, de man
die goed op de hoogte is met het ze
gelt jesplakken, hoopt spr., dat hij als
een echt en hecht zegel de A.R. begin
selen zal hechten aan de gemeenteza
ken en als een etiket zal toonen,
wat het A.R. beginsel is. Parmentier,
de fabrikant die zijn hoogste roem
vindt in het zelf-doen, is de man, die
zal strijden voor het particulier ini
tiatief.
De heer van Egmond wekte de bu
reau-voorzitters op om ook eens goed
te gaan werken voor de Nieuwe Leid
sche Courant in hun bureaux, opdat
we ook- in dat opzicht oprecht feest
kunnen vieren.
De heer Parmentier het woord ver
krijgende, zegt dat in alle dingen voor
ons A.R. mannen en vrouwen altijd
eerst de ernst naar voren komt; Wij
zeggen dat we ons beginsel uit moe
ten dragen op alle terrein. Dat kan
echter alleen als we persoonlijk dak
beginsel deelachtig zijn. Eerst moet
het uitkomen in ons persoonlijk leven
en daarna moet het zich openbaren op
het publieke terrein. Spr. hoopt, dat de
Kiesvereeniging geen vergissing heeft
begaan met hem candidaat te stellen
en dat het zoo zal zijn dat hij uit het
persoonlijk beginsel kracht mag put
ten voor'het werk in den Raad en dat
hij gedragen wordt door het gebed van
het A.R. volk.
De voorzitter sluit dan de vergade
ring na allen hartelijk dank gezegd te
hebben voor hun tegenwoordigheid,
waarna Ds. Thomas voorgaat in dank
gebed nadat nog staande gezongen is
het laatste vers van Ps. 72.
Bij de deur werd een schaalcollecte
gehouden voor de stormramp in den
Achterhoek, die f 53,19 opbracht.
't Was een mooie feestavond, die in
alle opzichten geslaagd mag heeten.
Wij weten dan ook te spreken na
mens alle feestvierenden, als wij onze
A.R. Raadsfractie hartelijk dank zeg
gen voor het organiseeren van dezen
avond, welke ongetwijfeld heeft mede
gewerkt tot het leggen van een hech
tere band tusschen de gekozenen en
ons A.R. volk.
DE STORMRAMP.
Het Stonmrampcomité 1925 heeft
reeds thans besloten, dat a.s. Woens
dag een open-schaalcollecte zal gehou
den worden ten behoeve van de slacht
offers der stormramp in den Achter
hoek en Twente.
