CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 8S,# JAARGANG WOENSDAG 1 JUNI 1927 NUMMER 2142 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Oil nummer beslaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Tactiek. In een scherpen verkiezingsstrijd, zooals wij nu pas weer achter den rug hebben komen telkens uitingen voor die goed beschouwd achterwege gela ten moesten worden. Ook in dezen komen de karakters naar voren. Is de een kalm betoogend, overeenkomstig zijn karakteraanleg, de ander is voortvarender en wil door voorheelden de kiezes overtuigen. De e?n neemt het nauw en weegt elke .zin af. Zal een woord dat verkeerd uitge legd kan worden achterhouden. De an der zegt: het moet maar eens gezegd worden. Het kan geen kwaad, om de zaak scherp te stellen. Beide kan goed wezen. Als het beginselen geldt, dan mag nimmer van plooien en schipperen ge sproken kunnen worden. Maar er zijn ook tactische verschil len, die weinig gewicht in de schaal leggen. Door scherp den nadruk daar op te leggen wordt de zaak soms ver helder, maar ook wel eens, en dat veel vaker, bedorven. Zoo is bet naar het ons voorkomt ook met de Kerkelijke lijn in de poli tiek. „De Nederlander" nam onlangs aanstoot in het noemen van de namen van Ned. Herv. predikanten in .Anti revolutionaire strooibiljetten, 'maar beging daarbij de fout om daaraan een conclusie vast te knoopen dat de pre dikanten in de Ned. Herv. Kerk over liet algemeen stelling nemen tegen de Antirevolutionairen. Natuurlijk, zouden wij zeggen, komt van andere zijde daartegen verzet. De bekende heer Den Ouden komt in on ze Pers met klemmende tegen-argu menten en toont aan dat juist van Chr. Hist, zijde nogal eens met de Kerk ge schermd wordt. Het komt ons voor dat ee^ dergelij ke strijd nutteloos en ongewensrht is. Het is een feit, dat de scheidslijn mi eenmaal dwars over het Kerkelijk erf loopt.. Dat is geen nadeel maar een voordeel. Wederzijds dit te erkennen en- te aanvaarden is naar onze mee ning plicht. Tactisch kanvhet nooit goed zijn om deze scheidingslijn weg te redeneeren, noch ook om daaruit munt te slaan. Maar bovenal geeft het een gevoel van groote voldoening indien men na den strijd met een zeker welgevallen op de smetlooze middelen die zijn aangewend mag terug zien. Dat is een plicht van ieder Christen hij zij dan Antirevoluionair óf Christelijk-His- torisch. Ook in het gebruik van de practische middelen zij de regel:, kracht zoeken in het stellige en niet-noodzakelijlce tegenstellingen acherwege laten. hen de huren zeer laag zijn, ja natuur lijk zoo heeft men immers de men- schen opgevoed. Maar wat gebeurt nu, iemand die een krats betaalt voor huis huur weet dat huis weer zoodanig on der te verhuren dat hij daar een. be hoorlijk bestaan in vindt. En dat is niet een enkel geval, zoo komen er tientallen voor. Wij zouden zoo zeggen spaar ons de ze socialistische zegeningen. Laten wij liever de woningvoorziening zelf ter hand nemen. Dat zij de regel. STADSNIEUWS. MEI-VERGADERING 3-OCTOBER- VEREENIGING. Gisteravond werd in het ca^fé-rest. „In den Vergulden Turk", de Meiver gadering van de 3-October Vereeniging gehouden. De Voorzitter, de heer van der Laan, opent de vergadering en zegt dat het hem opvalt dat zoo weinig leden opge komen zijn. Men komt er echter niet met alles op zijn beloop te laten. Er is nu 8 maanden gewerkt, hoewel niet hard, maar thans moet er vier maan den hard gewerkt worden en daarom had spr. graag een groote opkomst ge zien, omdat dat een onmisbare rug steun is. Hij hoopt echter dat degenen die aanwezig zijn dezen avond goed zullen medewerken tot heil van de 3- October-Vereeniging. De notulen van de vorige vergadering worden gelezen door den 2den Secrea- ris, den heer Boot, en na een kleine wijziging gearresteerd. Ingekomen is Ti schrijven van den oud- Eere-Voorzitter, Jhr. Mr. Dr. de Gijse- laar, waarbij hij aanbiedt het bekende Jubileumboek, dat in dank is aan vaard. Ook is ingekomen een dankbetui ging uit naam van H. K. II. Juliana voor de felicitatie ter gelegenheid van Hoogstderzelver geboortedag. De voorzitter doet mededeeling van het feit, dat waar het altijd gewoonte is geweest dat de Leidsche burgemees ter Eere-voorziter was dpi* 3-October- Vereeniging, ook thans weer aan Mr. A. v. d. Sande Bakhuyzen het Eere voorzitterschap is aangeboden. Deze mededeeling word met instemming be groet. Tevens vraagt de voorzitter of de vergadering er zich mee kan vereeni gen, wanneer aan Jhr de Gijselaar liet cere-lidmaatschap wordt aangeboden Spr. zet nog even in het licht wat Jhr. de Gijselaar altijd voor de Vereeniging is geweest, hoe hij en zijn echtgenoote steeds hartelijk belang hebben gesteld in al haar werkzaamheden. De vergadering beantwoordt de vraag met partei ijk applaus. Vervolgens heeftplaats de verkie zing van een Commissie tot nazien der rekening voor 1927. Gekozen worden de heeren I. Zandvoort, A. Parmentier en A. C. C. van Reinswou. Thans doet de Voorzitter eenige me- dedeelingen over de feestelijkheden op 3 October. Er zijn natuurlijk weer de vaste nummers die ieder jaar eender zijn, n.l.: 's Morgens 7 uur Reveille op de trappen van het Stadhuis; 8 uur Koraalmuziek in het v. d. Werffpark; verder uitdeelen van haring en witte brood, springen fontein, en carrillon; 's Avonds feestvoorstelling in de Ge hoorzaal, Avondfeest, Vuurwerk. De groote moeilijkheid was echter het middagfeest. Het bestuur dacht dat het niet aanging elk jaar een his torisch feit te vertoonen, dat zou de menschen licht gaan vervelen, maar het was moeilijk iets anders te vinden. Een Leidsche burgeres, met name M. B. H. C.., die geheel onbekend wil blijven heeft 'echter een plan inge stuurd, dat als titel droeg „De Leid sche Hout". Deze titel kwam het be stuur heel goed yoor, maar het geheele plan zooals de dame het ingestuurd had was niet in alle deelen uitvoer baar. Het bestuur heeft zich toen ge wend tot Nico de Jong te Den Haag, de bekende tooneelspeler, die ook meermalen openluchtspelen heeft ge arrangeerd en deze heeft zich geassis teerd van den heer Francken, kunst schilder eveneens te Den Haag en sa men hebben deze kunstenaars een plan in elkarr gezet voor een optocht voorstellende ..De Leidsche Hout". De heer De Koning, voorzitter van het middagfeestcomité licht een en ander toe: De optocht zal bestaan uit drie groepen, elk met vier wagen-s. De groepen zijn: a. Het Bosch en de mensehheid b. Het Bosch en zijn be woners; c. Het huwelijk van den Leid schen Hout met de Leidsche burgerij. De wagens van groep a. stellen voor: 1. Het Bosch en het sprookje. Op deze wagen komen verschillende sprookjes figuren voor als Moeder de Gans, Boodkapje, enz. 2. Het Boscch en de sport voorheen: Deze wagen stelt een jachtpartij voor uit vroeger dagen; 3. Het Bosch en de sport tegenwoor dig; 4. Het Bosch en de vier jaargetijden des levens. (Dit is genomen uit het ont werp van de inzendster). Groep B. heeft de volgende wagens: 1. Boschnymfen; 2. Paddestoelen, en kabouters; 3. De dieren van het woud; 4. Bloemen uit het woud. (Alles wordt natuurlijk voorgesteld door personen). Groep C.: 1. Een jongeling in blinken de wapenrusting verdrijft de vijanden: Domheid, Gulzigheid, Jan Salie, enz.: 2. De zon en het water bieden aan bruid en bruidegom de huwelijksge schenken aan: 3. (slotwagen) De Leid sche Stedenmaagd zegent het huwelijk in: De heer De Koning is er van over tuigd,'dat het iets heel moois kan wor den. Hij deelt tevens mede, dat het plan bestaat gedurende den opfocht een inzameling te houden voor de Leid sche Hout. De hr. Boek'iooi is het er niet mede eens, dat ér niet elk jaar een histo risch feit naar voren gebracht kan wor den, daar het 3-Octoberfeest toch een historisch feest is. Spr. is bang, dat bij de menschen deze optocht niet goed zal voldoen. In elk geval moet hij dan erg kleurrijk zijn en zeer duide lijk. De Voorzitter gelooft, dat de men schen ook wel eens iets anders willen zien dan een historisch feit, dat op den duur toch ook gaat vervelen. De heer Sijtsma voelt voor zichzelf lieel veel voor liet plan, maar is bang, dat het zinnebeeldige niet begrepen zal worden. Om dat te voorkomen zal het heel mooi moeten worden. De Voorzitter heeft dat bezwaar ook gevoeld en zegt dat alles gedaan zal worden,'om het zoo duidelijk mo gelijk te maken. In het tekstboekje zal ook een duidelijke omschrijving worden gegeven. Het voorloopige plan wordt daarna goedgekeurd. De Voorzitter wijst-er nog op, dat er weer verschillende medewerkers nt>o- dig zijn. Spr. doet een beroep op de aanwezigen om in kring of club of ver eeniging de menschen op te wekken opdat ook dit jaar het féést weer uit nemend mag slagen. Bij de rondvraag wenscht de heer Ronianesko uit naam van allen den voorzitter geluk met zijn herstel. De voorzitter dankt daarvoor met een enkel woord. Daarna sluiting. DE LEIDSCHE DUINWATER MAATSCHAPPIJ. In de gisteren alhier gehouden ver gadering van aandeelhouders der Leid sche Duinwater Maatschappij, waren vertegenwoordigd 17 aandeelen, uit brengende 15 stemmen. Wegens ongesteldheid van den com missaris-voorzitter, den heer N. C. F. vali Ginkel. werd de vergadering gepre sideerd door den heer W. F. Verhey van Wijk. Aan het door de Directie uitgebrach te verslag over 1926 is het volgende ontleend: In het afgeloopen jaar werden te Kat wijk aan den Rijn uit het Duinreser voir opgepompt 2.228.880 ms duinwater tegen 2.138971 ms over het jaar 1925, zoodat 89.909 ms meer is opgepompt dan in het vorige jaar. Het brandstoffen- en stroomverbruik voor de filterpomp- en hoogdrukpomp machines, de luchtcompressoren^ de verwarming alsmede voor de pomp-in- stallatie Groot-Berkheide bedroeg in 1926 159.818 KG. steenkolen en 10.284 KG. gasolie en 617.036 K.W.U. stroom voor kracht. Voor de verlichting werd 3872 K.W.U stroom verbruikt.. De pomp-installaties in den water toren en iji het pompgebouw, alsmede de luchtcompressor, gedreven door de electrische kracht, zooals beschreven in het vorig verslag, werden op 16 Fe bruari goedgekeurd en in bedrijf geno men. De lengte van het buizennet in de gemeente Leiden bedroeg op 31 Decern- her 1926, 968,09 m; In Katwijk 20350 m; in Rijnsburg 4968 m. en in Oegstgeest 10703 m. Het totaal aantal contracten op het einde van dit jaar bedroeg 10104. in 1925 9690 in 1924 9334 Het water werd het geheele jaar ge regeld aangevoerd en onderzocht door ir. A. M. van Deventer. Zijn oordeel was: „Zeer goed drinkwater, voor zoo- verre dit langs scheikundigen weg is uit te maken." Bacteriologisch werd het water gere geld onderzocht aan het Chemisch en Bacteriologisch Laboratorium te Haar lem. Volgens het verslag van het labo ratorium was het kiemgehalte van 't water geregeld zeer laag; ook qualita- tief bacteriologisch was de hoedanig heid van het water zeer gunstig. De balans werd onder voorbehoud van goedkeuring door B. en W. der Ge meente Leiden, vastgesteld. De aftredende Gedelegeerd-commis saris, de heer Jhr. .J. A. van Kretsch- mar van Veen. werd herkozen. Dr. K. J. BROUWER NAAR INDIë. Dr. K. J. Brouwer, zendingsdirector van het Zendingsbureau te Oegstgeest, uitgaande vun het Ned. Zend. Genoot schap, de Utrechtsche Zend. Vereen, en 't Sangi en Talaud Comité, vertrekt dezer dagen naar Ned.-Oost-Indië voor een dienstreis, die vermoedelijk drie jaar zal uren. Dr. Brouwer zal er de verschillendezendingsposten bezoe ken. Gisteravond heeft Dr. Brouwer in een bijeenkomst in de Zendingsschool, die een intiem karakter droeg, afscheid genomen van het bestuur, de leeraren eri kweekelingen en he<t personeel. PROF. HERTZSPRUNG UIT AMERIKA TERUG. Prof. Dr. Hertzsprung, hoogleeraar in de sterrenkunde en adjunct-direc teur van de Leidsche Sterrenwacht, die ongeveer een half jaar in Amerika heeft vertoefd tot het doen van onder zoekingen aan het observatorium van de Harvard university, ten behoeve van de Leidsche sterrenwacht, is IVIaan dag hier ter stede teruggekeerd. UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK. De heer Brij Narain, professor aan de Hoogeschool te Gujarata, bevindt zich hier ter stede om aan de Univer- siteitsblibliotheek een onderzoek ie doen in handschiïfen en oude boek werken naar de geschiedenis der Ne derlanders in Hindostan. H. T. M. Blijkens het verslag over 1926 van de Haagsche Tramweg Maatschappij sluit volgens de „N. R. Crt." de winst en* verliesrekening met een voordeelig saldo van 148.910 (v. j. 219.553), het welk wordt overgebracht op nieuwe rekening. Op 31 December 1926 eindigde de ver gunniijg in de gemeente 's-Gravenhage voor de exploitatie van het stedelijk tramwegnet, aan de Maatschappij ver leend. In verband met de overneming door bet Gemengde Bedrijf van de eigendommen der Maatschappij had een taxatie daarvan plaats. Deze taxatie wees een aanzienlijk grooter waarde aan boven de boek waarde. Dientengevolge bleek het noodzakelijk een geheel nieuwe balans op te stellen met bijbehoorende ver lies- en winstrekening. Hierop komen de bezittingen, welke de Maatschappij aan het Gem. Bedrijf heeft overgedaan, voor met een saldo van 10.458.005. Blijkens de balans en winst- en ver liesrekening per 31 Maart 1927 laat bet winstsaldo toe aan aandeelhouders uit te keeren een dividend over het afge loopen boekjaar van 200 pet, (v. j. 15 pet.). De in de buitengewone algemee- ne vergadering van aandeelhouders medegedeelde bedoeling om bovendien aan alle aandeelhouders een gratis aandeel te verstrekken is tengevolge van verschillende redenen niet moge lijk gebleken. Uit het'algemeen overzicht van het verslag over 1926 blijkt nog, dat bet vervoer op de gemeente(stads)lijnen en op den spoorweg Den HaagDelft met ruim 2.6 pet. en dat op den spoor weg Den HaagLeiden met ruim 3 pet. toenam. Het totale vei*voer, inclu sief dat per autobus, vermeerderde met 5.5 pet. DE LEIDSCHE WINKELSTAND. De firma L. Questroo op cle Nieuwe Rijn alhier geeft in haar etalage mo menteel een demonstratie met een door haar in den handel gebracht soort spiegelglas, het E.V.-glas. Het gewone verzilverde glas voldoet niet geheel maar is aan verwering onder hevig. Het vei'zilverd en electro'ithisch Verkoperd E.V.-glas echter bederft niet zelfs onder de meest ongunstige om standigheden, zooals in bad- en toilet kamers urinoirs en closets. Op schepen en in de tropen en overal daar waar vocht aanwezig is, kan dan ook niet beter als E.V.-glas worden tpegepast. Tevens is het spiegelbeeld helderder dan van gewoon verzilverd spiegelglas Oud© en verweerde spiegels kunnen volgens E.V.-systeem opnieuw verzil verd worden. In de etalage van den heer Questroo is een stuk E.V.-glas geplaatst waar op onophoudelijk water neerkomt. Het lijdt er echter absoluut niet onder en een ieder kan zich van de deugdelijk heid overtuigen. De etalage trekt veel belangstelling BINNENLAND. BE REDE VAN H.M. DE KONINGIN VOOR WEST-INDIë. Wij vernemen nader, dat H.M. de Ko ningin hedenavond haar rede voor den microfoon van Philips' kortegolf- zender voor Oost-Indië niet te negen uur, doch reeds te zeven uur zal uit spreken. Het Philips' laboratorium is van spe ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De radiorede van H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses Juliana voor West- Indië. Het Collectief Arbeidscontract in de Tweede Kamer. Buitenland Een debat in de Belgische Kamer over Vandervelde's houding ten op zichte van Mussolini Trotzki opnieuw met uitsluiting uit de Communistische Internationale bedreigd. ciale verlichting voorzien. Op den to ren is een argaverlichting met de na men der Koningin en die der N.V. Philips aangebracht. Gisteravond precies 9.26 liep de ex tra-trein, waarmee H.M. de Koningin en Prinses Juliana zich van Het Loo naar Eindhoven hadden begeven om West- en Oost-Indië per draadlooze toe te spreken, op het spoorwegemplace ment te Eindhoven binnen. Duizenden menschen hadden zich langs den spoorweg opgesteld en juich ten de vorstelijke personen die beide voor een der ramen van den Konink lijken wagon verschenen waren, uit bundig toe. De Koningin wuifde spon taan met de hand. De koninklijke trein stopte voor het ontruimde en door de marechaussee bewaakte emplacement, waarop de burgemeester van Eindhoven, de heer A. Verdijk, bij -H.M. werd toegelaten om Haar op Eindhovensch grondgebied te begroeten. Na een onderhoud van ruim vijf minuten trok de koninklijke trein op naar het emplacement te Nuenen, al waar H.M. den nacht in den trein door zal brengen. Bij het passeeren van den trein glo rieerden alle Philipsfabrieken in volle licht; honderden vlaggen, meestal in de kleuren oranje-blanje-bleu, wapper den van de torens en daken en uit de gevels der fabrieken en aan alle inwoners van het Philips-dorp waren gratis vlaggen versti'ekt, zoodat elke woning in dat dorp met een vlag ge sierd is. Het Philips-sportveld is ex tra in orde gemaakt en met vele vlag gen omgeven. Hier zullen de Koningin en de Prinses hedenmiddag door Uet Philipspersoneel worden begroet. Ook staat hier een groote uitzender opge steld. Verdere versieringen zijn niet aangebracht. De uitzending naar West-Indië was vervroegd van 12 uur op 10.40 uur, ter wijl de uitzending voor Oost-Indië he denavond vervroegd is van 9 op 7 uur. Gisteravond tegen half elf arriveer den H.M. de Koningin en de Prinses per auto's in gezelschap van den heer A. F. Philips van af Nuenen door het villa-park over het Stations-plein en langs den Parallelweg op weg naar de studio. Langs den bovengenoemden weg stond een reusachtige menigte opge steld, welke de vorstelijke personen levendig toejuichte. De toespraak van H.M. de% Koningin. Bij het binnentreden van het labora torium speelde de Philips1 Harmonie het „Wilhelmus", hetgeen, daar de zen der reeds was ingesteld, voor de luis teraars in West-Indië de komst van H.M. de Koningin aankondigde. H.M. de Koningin richtte zich vervol gens in de volgende woorden tot Ne- derlandsch West-Indië: „Suriname en Curasao. Het is mij een groote vreugde, dat Nederlandsch vernuft met het doorzet tingsvermogen, waarom ons volk van ouds bekend is, op zoo schitterende •wijze de laatste moeilijkheden heeft overwonnen en voor de menschelijke stem de afstanden heeft doen wegval len, die de deelen van mjjn Rijk schei den. Ik grijp deze gelegenheid gaarne aan allereerst om Mijn dank uit te spreken voor de talrijke blijken van liefde en aanhankelijkheid ten aanzien van Mij en Mijn Huis, welke Mij uit Uw mid den bij menige gebeurtenis van bijzon deren aard hebben bereikt. De telkens daarbij tot uiting gekomen hartelijke gevoelens hebben Mij steeds diep ge troffen en erkentelijk gestemd. Ik koes ter het vertrouwen, dat de banden, die Suriname en Curasao aan het Moe derland hechten'en die den stempel van eeuwen dragen in gemeenschap pelijk streven immer meer zullen wor den versterkt en verinnigd. Het ook bij U levende besef, dat Ne derland en de overzeesche gewesten in Amerika in liefde en leed, in streven en cultuur één moeten zijn en blijven, V Woningpolitiek in Weenen In „Het Volk" kmt de volgende ju beltoon op de woningpolitiek van den Gemeenteraad van Weenen voor: De nieuwe gemeentei*aad van Wee nen hield Vrijdag zijn eerste zitting. De sociaaldemokraten hebben liet groote gemeenteprogram op de agen da gezet, dat tijdens de verkiezings dagen werd gepubliceerd. Aan do or de kwam allereerst het wöningpi'o- gram. Het voorstel der sociaaldemo kraten luidde: „De gemeente Weenen zal in de komende vijf jaar, van 1928 te begin nen, jaarlijks 6000 woningen, teza men 30.000 woningen bouwen. Hier in zijn begrepen de winkelzaken, werkplaatsen en noodzakelijke so ciale voorzieningen". Na langdurige debatten werd dit program goedgekeurd. De katholie ken stemden met cle sociaaldemo kraten voor het program. Men zou zoo zeggen:: wat prachtig, al die woningen dienen om krotten te vervangen en om ieder aan een wo- i'ing te helpen, zooals hij behoeft, waarvoor hij dan ook de vergoeding betaalt, die noodig is om de exploita tie te dekken,vdat kan immers als de gemeente het beheer voert. Ook zal dan, wanneer alle sociale voorzienin gen maar ontdaan worden van de enor me particuliere winsten, de belasting druk gering zijn. Gelukkig echter dat er langdurige debatten noodig waren voordat al de ze heerlijkheden gereed waren. Wat toch is het geval? Naar wij onlangs lazen helaas is ons ontschoten waarin is de belas tingdruk nu reeds enorm in Weenen, maar zal tengevolge van deze woning politiek het budget met 60 millioen verhoogd moeten worden. Vraag niet hoe zich dat afspiegelt op het belas tingbiljet. Maar ook de zegeningen van deze wonirgvoorziening zijn niet onver mengd. Zoo lazen wij ook dat in Wee

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1