CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
8®,e JAARGANG
ZATERDAG 28 MEI 1927
NUMMER 2139
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Oil numnisr iiesiaa? uii TWEE BSaiisa.
EERSTE BLAD.
SirijiTKS^eineenleraadsverkiezino.
Saldo 233 25
Ontvangen'van Mej. D. 2.50
van T. 1.—
Totaal236.75
Hartelijk dank!
Nog een klein rukje en ik ben er!
J. KARSTENS.
Bur Nieuwe Leidsche Courant
De Erub.
Een Hebreeuwsch woord, dat „ver
menging"' beteekent. Het wordt voor
namelijk gebruikt in de leer van de
Schriftgeleerden en Farizeeën van
Jezus' dagen.
Zij, de opvoeders van het volk, had
den tot in het minutieuze of onbedui
dende toe met hun 39 „hoofdwerken
en daaruit volgende andere „werken'
bepaald, wat men niet mocht doen.
In het algemeen ging Jezus' scherp
oordeel tegen dit omgekeerde van de
bedoeling van Gods wet.
God wilde dat Israël uit innerlijke
drang tot zijn eer zou leven. De zede-
wet'die wel ook liet hooren „gij znlt
niet liet toch ook hooren „gij zult".
Maar bovendien elk gebod was „stel
lig", was geen ontkenning maar een
erkenning, wilde geen onthouden in
de eerste plaats, maar een doen uit
liefde.
De Schriftgeleerden hadden nu
heel het leven van den Israëliet in 39
hoofdwerken uitgebeeld. Het laatste
dezer 39 was het niet mogen dragen
van iets yan het eene gebied in het an
dere op den sabbat.
Nu was bet eigenaardige van al deze
bepalingen, zoo ook van deze 39e dat
ieder poogde om, zonder tegen de let
ter van het verbod in te gaan, toch
vrijheid van beweging te krijgen.
Allerlei middelen en middeltjes wer
den bedacht om toch maar stipt de
wet te volbrengen en toch te doen naar
het goeddunken van eigen hart. Daar
op vonden de Schriftgeleerden de
Erub of de vermenging van de gebie
den.
Deze Erub was een beproefd middel.
Om het probleem tot oplossing te
brengen moest men de gebiedsbegren-
zing wijzigen. God had aan Israël be
volen dat zij in hunne huizen op den
sabbat rusten zouden. Dat huis was
dus het gebied, zoo redeneerden de
Schriftgeleerden. Uit het eene gebied
mocht niets naar het andere gedra
gen worden. Maar wanneer nu dat ge
bied, dat huis, eens veranderde tot een
gemeenschappelijk gebied van een
groep huizen, wel dan was ook aan de
wet voldaan. Telkens voor de Sabbat
aanving, moesten de bewoners van 'n
groep huizen op een bepaalde plek in
die buurt wat spijs neerzetten, waar
nmde zij te kennen gaven dat op den
Sabbat heel die groep van woningen
tot één gemeenschappelijk gebied was
vereenigd. De Schriftgeleerden schre
ven ook nog- voor hoeveel spijzen voor
zulk een Erub of Vermenging moesten
gebruikt worden.
Was ook deze Erub nog te begrensd,
welnu er was nog wel een ander mid
del. Liepen toch twee van deze groe
pen in elkaar, of waren zij door een
nauw straatje gescheiden, dan moest
voor den sabbat de straat slechts ver
sperd worden door een hout. een
draad, of iets dergelijks. De ruimte on
der deze versperring was dan de in
gang tot den nieuwen Erub.
Zoo kon dan een Jood, die wat han
dig was, op den sabbat, met een vroom
gezicht, op groote afstanden allerlei
voorwerpen door Jeruzalem dragen,
want al droeg hij het ook een uur
lang hij bleef binnen hetzelfde gebied.
Twijfelde hij, een Schriftgeleerde of
Farizeeër wist er wel raad op.
Nog- op een andere wijze werd Gods
gebod krachteloos gemaakt door men-
srheiijke inzetting, werd de letter
voor den geest gesteld, de wette
lijkheid voor de zedelijkheid,
n 1. op het stuk van den sabbatsweg of
de sabbatsreize.
In Exod. gebood de Heere aan Israël:
„Een ieder blijve in zijne plaats, dat
niemand uit zijne plaats ga op den ze
venden dag'Dus zeiden de Farizeeërs
niet alleen het reizen is ongeoorloofd,
c.ok het wandelen is verboden. Maar
binnen de woonplaats mocht men vrij
wandelen, al was die stad ook drie-
haal zoo groot als Jeruzalem. Boven
dien zoo zeiden ze de naaste omge
ving behoort er ook toe. Men trok nu
een denkbeeldig vierkant om de stad
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
en bepaalde den afstand van daar tot
aan de uiterste grens op 2000 ellen.
Maar men ging ook nog verder en trok
deze sabbatsgebieden ook weer samen,
zoodat het geen moeilijkheden meer
opleverde om van het eene gebied,
door het andere, een bepaald doel te
bereiken. Was ook deze besrenzing
r.og te nauw, welnu de Joodsche
Schriftuitleggers wisten er wel raad
op. Ook hier moesten dan door de ge
meenschappelijke spijze de gebieden
tot een gebied worden vermengd. Zoo'
nam men wat spijze mede, wandelde
tot aan de grens van het gebied, ging
daar eten en begroef dan een weinig
van het overschot. Maar ook dat was
soms nog te lastig, daarom hadden de
Schriftgeleerden er op gevonden dat
men ook een boom of een muur op de
grens van een zeker gebied tot zijn
sabbatszetel kon maken en vandaar-
uit dan verder wandelen. Maar dat
kon dan ook slechts1 eenmaal gebeu
ren geen stap verder dan was het over
treding.
Zoo zouden wij kunnen doorgaan
om aan te toonen tot welke dwaze for
malistische uitvluchten de Joden in
Jezus' dagen kwamen om Gods gebod
op zij te zetten en te leven naar eigeD
goedvinden.
Onwillekeurig moeten wij hieraan
denken nu in onze dagen ook de zeven
de dag, de -dag des Heeren wordt aan
getast.
God heeft in de eerste plaats dien
dag ingesteld als rustdag. Maar ook
dien geheiligd door zelf te rusten van
zijnen arbeid. God wilde dat die dag
de verbruikte krachten weer gesterkt
zullen vvoVden, maar ook dat die sterk
te in de eerste plaats in God gezocht
zal worden.
Ook in onze dagen ontmoeten wij
voortdurend-mensehen die meenen dat
formalistisch dit gedaan en dat nage
laten moet worden. Daarentegen van
een wijden van den dag aan des Hee
ren dienst soms geen spoor.
In den Gemeenteraad ook diezelfde
gedachte. Wordt de dag slechts in ge
pastheid doorgebracht, dan heeft nie
mand dfiar wa,t op te zeggen, ieder
moet vrij zijn om te doen op den Zon
dag. wat hij wil.
Neen zegt God, het is een rustdag.
Het is mijn dag dien gij heiligen moet.
Daar ligt dan ook de groote tegenstel
ling. De mensch wil dien dag voor
zich opeischen, de sabbat is een „vrije"
dag. Wat gaat 't een ander aan hoe di<-
dag wordt doorgebi acht, a's die ander
rtiaar niet gestoord wordt. Evenals de
Joden in Jezus' agen. Maar Jezus er
gerde het wel. Hij, met Zijn discipelen,
vatte den sabbat weer op naar gc 1 le
lijk recht, een dag om te rusten en in
die rust God te dienen.
Daarom mag er onder ons geen
Erub zijn, geen vermenging van ge
bieden. De dag is des Heeren!
Geen raadslid doch Burge
meester.
Het is wel opmerkelijk, dat de benoe
ming van Dr. Schokking afkomt juist
twee dagen na de stemming. Het K. B.
is, zijn wij goed ingelicht, gedateerd
23 Mei.
Er wordt in onzen kring zelfs ge
mompeld van een opzettelijk ophou
den va nde benoeming om toch maar
niet de trekkracht in gevaar te bren
gen. Liever dan daaraan mee te doen
willen wij aannemen dat onze Chr.
Hist, vrienden inderdaad ook zelf in
onzekerheid hebben verkeerd. Dat ook
bij hen een zekere onrust is geweest
hoe het gaan zou en ook een niet we
ten hoe to handelen. Mogelijk is daar
aan ook te wijten het achteruitloopen
van het stcmcijfer op de Chr. Hist, lijst
van nu in vergèlijking met April j.l.
In de tweede plaats willen wij er
op wijzen dat wanneer onzerzijds ge
weten was dat Dr. Schokking benoemd
was of benoemd zou worden, misschien
meer dan oirbaar was daarvan ge
bruik zou gemaakt zijn.
Laat ons daarom zwijgen en niet
verdenken.
Laat ons bedenken dat het afkomen
van de beslissing n a de stemming ons
heeft belet om op ongeoorloofde wijze
daarvan gebruik te maken.
Laat ons de verkregen zegen in de
behaalde overwinning voldoende zijn.
Bovenal dat de broederlijke liefde
blijve.
STADSNIEUWS.
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Gemeenteraad
op Maandag' 30 Mei 19*27, des namid-
•dags le twee uur.
Te behandelen onderwerpen:
1. Benoeming van tw^e leden van
het Bestuur der vereeniging tot Bevor
dering van den bouw van Werkmans
woningen.
2. Benoeming van een opzichter,
chef der afdee'ing bestratingen bij den
dienst der Gemeentewerken, in den
rang van hoofdopzichter.
3. Praeadvies op het verzoek van
J. J. Va'kenburg, om eervol ontslagl
als leeraar aan het gymnasium.
4. Praeadvies op het verzoek vara
J. M. Vos Jzn., om eervol ontslag als
(ondenviizer bij het openbaar vervolg
onderwijs.
5. Praeadvies op het verzoek van
J. Koel ma, om eervol ontslag als op-
Kichter bij het bouw- en woningtoe
zicht.
6. Voorstel tot verhuring van het
perceel Haarlemmertrekvaartweg No.
49. met tuin c.a., (G roenoord) aan J.
W. Mante.
7. Voorstel tot kostelooze overne
ming in eigendom en onderhoud bit
de gemeente van een strook grond,
deel uitmakende van het perceel, kad.
bekend gemeente Leiden, Sectie K,
No. 2222.
8. Voorstel tot verkoop van een ge
deelte Berm langs den Haarlemmer
trekvaartweg onder de gemeente
Noordwijkerhout, Sectie B No. bil
ged., aan P. Warmerdam Pzn.
9. Voorstel tot verkoop aan de ge
meente Warmond van de woning met
bijbehoorende schuur en grond, gele
gen te Warmond, Dorpstraat B no. 34.
10. Praeadvies op het verzoek van
de Leidsche Duinwater-Mij., om vei
gunning tot uitbreiding van den \va-
tervang onder de gemeenten Katwijk!
en Wassenaar.
11. Voorstel tot wijziging van da
Ibegrooting, dienst 1927, van den dis-
tricts-Keuringsdienst van Waren.
12. Beantwoording van de interpel
latie van den heer Knuttel, inzake hec
met verleenen van steun door het Bur?
ger.ijk Armbestuur aan uitgetrokken
arbeiders.
13. Voorstel inzake nadere vaststel
ling van het voorschot op de vergoe
ding voor 1927, bedoeld bij art. 101
•der Lager Onderwijswet 1920, aan
de besturen van verschillende bijzon
dere scholen.
14. Voorstel tot het verleenen van 'ra
vergoeding, krachtens art. 100 der
Lager Onderwijswet 1920, over 1925,
aan de besturen van verschillende bij
zondere scholen voor Lager en uitge
breid Lager onderwijs.
15. Voorstel tot beschikbaarstelling
van gelden:
aten behoeve de kosten van aan
sluiting van wijk I op de Centrale rio
leering.
b. ten behoeve van de kosten van
exploitatie van het hoofdrioolgemaal
in het jaar 1927.
10. Praeadvies op de motie van den
heer Van Stralen, inzake verbetering
en verbreeding van den Haarlemmer
weg.
17. Nader praeadvies inzake het
•maken van een keerplaats op de Rijn
en Schiekade.
DE NIEUWE BAAD.
Pas is de verkiezing van den Ge
meenteraad achter den rug of allerlei
geruchten over de gekozenen doen de
ronde. Zoo bereikte ons een bericht,
dat de heer D. M. Kuivenhoven, no. 7
op de Chr. Hist, lijst, geen zitting zal
nemen als raadslid. Eveneens werl
dit beweerd van den heer M. H. de
Reede die, als no. 8 op de lijst, de heer
Schokking zal vervangen.
Wij zijn in staat zoowel wat den
heer Kuivenhoven als den heer de
Reede betreft dit met de meeste be
slistheid tegen te spreken.
DE BENOEMING VAN
Mr. J. SCHOKKINC.
In verschillende kringen lu eft het
een eigenaardigen indruk gemaakt,
dat de benoeming van den heer Schok
king tot burgemeester van, Katwijk,
om met de „Leidsche Crt." te spreken,
„toevallig" vlak na dq Raadsverkie
zing is gebeurd
Ook de „Msb." van gisteravond
schrijft:
„De heer Schokking stond als no.
1 op de lijst van de C.-H. Unie bij de
-gemeenteraadsverkiezing te Leiden
en is ook als raadslid gekozen.
Juist hedenmorgen heeft bet Cen
traal Stembureau hem gekozen ver
klaard. Het doet dan ook te Ledden
eenigszins vreemd aan, dat, waar
reeds eenigermate bekend was, dat
de heer Schokking tot burgemeester
van Katwijk zou worden benoemd,
deze benoeming eerst thans, onmid
dellijk na de raadsverkiezing van
Dinsdag wordt bekend gemaakt".
Nog vóór het K. B. betreffende de be
n Leming was gepubliceerd, schreef
„Het i-. agsche Volk":
„De Chr.-Hist. hadden een, politiek
gesproken, goeden zet gedaan door
Mr. Schokking lijst-aanvoerder
maken. In konservatief Leiden heeft
dominee nu enmaal nog een groo-
ten invloed. Een gelukte spekula-
tie dus.
Het zal nu moeten blijken wat er
waar is van de reeds voor de verkie
zing loopende geruchten Jat
Schokking alleen als lijsttrekker
moest dienst doen en hij geen plan
heeft zitting te nemen, in verband
met zijn waarschijnlijke benoeming
tot burgemeester van Katwijk".
HERDENKINGSSAMENKOMST.
De gunstige uitslag der Gemeente
raadsverkiezing, waarbij niet alleen
door onze partij één zetel veroverd
werd, maar waarbij tevens de linksche
groepen van 10 tot 14 werden terugge
drongen, zal a.s. Donderdagavond in
de Graanbeurs, door allen die. in wel
ken vorm ook, aan de verkiezingsactie
hebben deelgenomen, worden herdacht
Er zal feest worden gevierd.
No. 1 van lijst 2, Dokter J. G. van Es,
de man wiens naam de laatste weken
op duizenden lippen geweest is, zal
deze feestvergadering, namens de A.-R.
Raadsfractie, presideeren.
Tot deze vergadering worden allen,
die den leeftijd v. 16 jaren hebben be
reikt en die aan de actie hebben deel
genomen, uitgenoodigd. Voor de klei
neren, die ook het hunne -voor de ver
kiezing hebben verricht, wordt een
apart avondje georganiseerd in de
Nutsfeaal op Woensdag 8 Juni. a.s.
De hureauvoorzitters(sters) hebben
er dus voor te zorgen dat allen nie
mand mag vergeten worden die aan'
de actie hebben deelgenomen met hun
ne dames of heeren tot deze feestverga
dring worden uitgenoodigd. Het be
looft een mooie avond te worden.
DE CHR. SCHOLEN AAN DE HOOGL.
KERKGRACHT.
De nieuwe Cursussen voor bovenge
noemde scholen vangen aan met 1 Sep
tember e.k., zooals reeds gisteren in
een advertentie werd meegedeeld.
Ouders uit Leiden en Omstreken, die
Geref. Uitgebreid Lager Onderwijs
voor hun kinderen verlangen, kunnen
daar terecht. Het Hoofd der U. L. O.-
kopschool, de heer W. G. Aldershoff Jr.
geeft gaarne nadere inlichtingen.
Het bestuur der Geref. Schoolvereen.
besloot in zijn laatste vergadering, de
beide hoogste klassen van de Oplei
dingsschool (Hoofd de heer D. Meijer)
vanaf 1 Sept. a.s. te splitsen, om tege
moet te komen aan de vele aanvragen,
die echter wegens plaatsgebrek moes
ten worden geweigerd. Een extra on
derwijzer zal D. V. worden benoemd,
zoodat het Bestuur hoopt alle kinde
ren, voor wie een plaats gevraagd is,
om opgeleid te worden voor U. L. O.
H. B. S. of Gymnasium, te kunnen in
schrijven. Inlichtingen bij het Hoofd
der Opleidingsschool.
„MATHESIS SCIENTIARUM
GENITRIX'.
Aan het eindexamen der 5de klasse
voor Wis- en Natuurkunde namen 54
candidaten deel, waarvan 2 zich tij
dens het examen terugtrokken. Van de
overigen slaagden er 34, aan wie liet
diploma kon worden uitgereikt. De
namen der geslaagden zijn:
D. van Beek, B. G. J. van Bemmel, C.
Broekhuizen (met lof), J. J. Croese, H.
de Groot, A. W. N. van Heeringen, L.
G. van der Horst, L. P. H. Kautebeen,
A Kuivenhoven, P. P. Metscher, H. H.
Mugge (met lof), J. Mugge, J. C. Onvlee
J. W. Otto, C. le Pair (met lof) W. J.
van der Reyden, W. Reyngoud, J. M.'
Roos, C. B. Selier, II. D. Sierag, W.
Wind, J. W. van Wijk, W. F. Wijnno-
,bel (met lof), P J. van der Zeeuw, allen
te Leiden.
G. A. A. Nouwens, P. G. van IJssel-
dijk, beiden Oegstgeest.
H. Heeseman, H. C. Noyen, D, Re-
nooy (met lof)„ J. C. Verkley (met lof),
allen Den Haag.
M. Hassink (met lof), te Haarlem.
A. Hessing, te Renkum.
E. Schouten, te Amersfoort.
H. G. Werners, te Zuidwolde (Dr.)
Aan het eindexamen der 6e klasse
voor Beschrijvende Meetkunde en
Perspectief namen 24 leerlingen deel,
waarvan 7 niet aan de gestelde eiscben
konden voldoen. Aan de overige 17
kon 't diploma worden uitgereikt, t.w.:
G. H. Blanken, M. Joon, A. Leemans,
P. M. van Leeuwen, G. J. van der Lin
den, H. W. Marcelis, K. C. Roman, J.
M. Roos, L. C. Sègaar, G. A. de Vries,
H. Wind, allen te Leiden.
P. G. van IJsseldijk, te Oegstgeest.
A. G. van Aken, te Den Haag.
P. J. Moens, G. H. Schouten, beiden
te Rotterdam.
P. D. Groot, te Doetinchem.
L. W. Muller, te Apeldoorn.
Aan het Eindexamen Bouwkunde
van de Avondschool werd door 5 leer
lingen deelgenomen. Het diploma kon
uitgereikt worden aan:
W. Ouwerkerk en C. van Vliet, bei
den te Leiden; J. Buys, te Katwijk aan
Zee.
Aan het eindexamen van den dag
cursus, af deeling Werktuigbouw, na
men 5 leerlingen deel. Het diploma
verkregen:
A. G. van Aken, te Den Haag; A. J.
Koppe, te Amsterdam; H. Wickevoort
Crommelin te Den Haag; P. G. van IJs-
so'Jijk Ofigstgeeft.
Beianerijksie nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
De annexatie van Rijswijk en Voor
burg gaat niet door.
Eerste draadloos-telefonische verbin
ding IndiëNederland.
Vergiftigingsgeval te Den Haag.
Buitenland
Masarijk is tot president van Tsje-
cho-Slcwakië herkozen.
Be nota van Chamberlain aan den
Sovjet-zaakgelastigde te Londen.
Bij het eindexamen van den d&(^
cursus, afdoeling Bouwkunde, slaag
den 3 van de 4 candidaten, en wel:
J. N. Bouter, te Leiden; J. Buys, to
Katwijk aan Zee; W. J. van der Voet,
te Den Haag.
Terwijl in de afdeeling Waterbouw
kunde door 2 leerlingen .werd deelge
nomen, die beiden slaagden:
G. H. Blanken en J. N. Bouter, bei
den van Leiden.
BUITENLANDSCK BEZOEK.
"Gisteren hebben ongeveer 30 scho-
l.cren van de Mouccrcischule des Sclm-
lersvereins Allgau uit Wangen (Wur-
Icmberg) een bezocb juli onze sta.i
"ebracht, waar zij de fabriek van de
Ver. „Het waasmerk" hebben bèzieli-
tigÜ. Het gezelschap stond onder lei
ding van den staat lichen Molkerei-
lnspektor Litt en ook eenige bezitters
van groote Duitsche kaasmakerijen
hadden zich er bij aangeslotén.
Onder leiding van den directeur van
de fabriek „Het Ivaasmerk", den heel
de With, werd de inrichting in oogen-
schouw genomen. Vervolgens heeft het
gezelschap in „Zomerzorg" het noen
maal gebruikt en is daarna per trein
naar Utrecht vertrokken ter bezichti
ging van het Kaascontrolestation al
daar.
CURSUSVERGADERING VAN DEN
JEUGDRAAD.
De Jeugdraad hield gisteravond een
vergadering, die het karakter droeg
van een cursusavond.
De opkomst was vrij groot. Speciaal
de dames waren sterk vertegenwoor
digd.
De voorzitter, de heer Boekkooy,
opende de vergadering op de gebruike
lijke wijze en gaf na een kort wel
komstwoord dadelijk het woord aa,n
mej. van Zuilen, die voor de vergade
ring optrad met een referaat over:
„Gouden teugels", 't nog niet zoo lang
geleden verschenen boek van Mevr. v.
KoogstratenSchoch. Mej. v. Zuilen
gaf eerst een resumé van het hoek en
leverde aan het eind van haar opstel
eenige critiek.
Na de pauze volgde een bespreking
op de verdienstelijke inleiding, die
zeer interessant was. Mej. Moene presi
dente der Meisjesvereeniging, had hier
in het leeuwenaandeel en becritiseerde
het boek op deskundige wijze. Ver
schillende aanwezigen namen even
eens aan de bespreking deel.
Vooral de snedige opmerkingen van
Mej. Moene, die niet veel van het boek
heel liet, hoewel ze het goede ook
wist te waardeeren, maakte de bespre
king zeer interessant.
De heer J. de Graaf sloot met dank
gebed.
Het ligt in de bedoeling van den
Jeugdraad meer dergelijke avonden te
organiseeren en indien de belangstel
ling blijvend is, sprekers van buiten
de vereeniging uit te noodigen verschil
lende onderwerpen te behandelen.
Dit streven van den Jeugdraad is
ons zeer sympathiek. Een avond als
gisteravond is leerzaam en interes
sant en verdient de belangstelling van
alle Christelijke jonge menschen in on
ze stad. We kunnen er bij hen dan ook
niet genoeg op aandringen dergelijke
cursusavonden te bezoeken in hun
eigen belang. Ze hebben gisteravond
veel gemist.
ZEILWEDSTRIJDEN STUD. ZEIL-
VEREEN. „NOTOS".
De Jaarlijksche wedstrijden van de
Leidsche Studenten Zeilvereeniging
„Notos," zullen plaats hebben Donder
dag 2 Juni op de Kaag. Er zal gezeild
worden in 4 klassen n.ï.: scherpe boo
ten, jollen, schouwen en tjotters.
Op de Hoogewoerd, hoek Kraaler-
straat is gisteren de 36-jarige W. J. W.
aangereden door een auto bestuurd
door B. C. W. liep slechts enkele
schaafwonden op en is door een dokter
van den E.H.D. verbonden.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: Hugo Johannes Cornelia
zv. J. L. Pelle en H. S. P. v. d. Bosch;
Grietje, dv. T. Boon en C. Speelman: