CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Oil nummer beslaat uil ME Bladen. EERSTE BLAD. Strijdkas-Gemeenteraadsverkiezing. 8s,e JAARGANG MAANDAG 16 MEf 1927 NUMMER 2129 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaalI 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advértentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage* lijks geplaatst ad 40 cent. Htiisbezoekers(sters) Voorzie U voor het huisbezoek van propaganda-materiaal, wat ge kunt bekomen aan het bureau van de Nieuwe Leidsche Crt. Prop.-Club. Saldo 179.12 H Ontvangen van K. 10. Totaal 189.12 K Nog 10.87 H ontbreekt aan de Tweede Honderd. Wie volgt? J. KARSTENS. Bur. Nieuwe Leidsche Courant V Nog een week. Er ligt nog een week voor ons eer wij aan de stemming voor den Ge meenteraad toe zijn. Deze laatste week is dew eekvan actie bij uitnemendheid. Zoowel hier te Leiden als in de om geving wordt hard gewerkt. Het is een strijd, die, veel meer dan vroeger wel het geval was, staat in het teeken van het beginsel. Belangen-verscbillen zijn er, maar die gaan schuil achter de be- ginselvragen. Het gaat om het behoud of de versterking van de rechtsche meerderheid. Het gaat om heilige be ginselen, die op het spel staan. Noe men wij hier te Leiden slechts de kwestie van de Zondagsrust en ieder weet wat er broeit. Wanneer de rech terzijde niet gehandhaafd blijft, neen, wanneer zij niet versteekt uit den strijd komt, dan is het met onze Zon dagswijding gedaan. Dan krijgen wij hier niet alleen optochten en openbare betoogingen op Zondag, maar dan zal de Zondag in Leiden, evenals helaas in zooveel steden in ons Vaderland, het beeld gaan dragen van de uitgie tingen der zonde. Gaat u dat ter harte, werkt dan deze dagen zoo hard ge kunt. Laat nu deze week eens uitsluitend daaraan gewijd worden. Laat men nu eens één week alle niet dringend noodige vergaderingen tot volgende week uitstellen, opdat de werkers tijd krijgen. Nogmaals, er dreigt gevaar! Een week" van nalatigheid kan veel onheil baren, maar ook een week van krachtig werken kan u straks doen ju belen in de overwinning. V Vermaak op Zondag. Nauwelijks hebben wij achter den rug de eerste openbare 1 Mei-betoo ging op Zondag of een andere aan slag op de Leidsche Zondagsrust staat voor de deur. Wij hebben het reeds meer' met* dankbaarheid opgemerkt, dat de stad Leiden op de Zondagen nog de oud- Hollandsche stilte kent. Dat de neyol- king voor het grootste deel stil opgaat naar de bedehuizen. Dat in het alge meen al datgene wat een stille wijding van den Zondag tegen staat, geweerd wordt. Dat is niet jets wat een kleine groep wil en dwingend oplegt aan de andere groepen, neen, dat is algemeen,, iets teekenend Leidsch. Daarvoor zijn wij dankbaar. Daaraan willen wij vasthou den. Leiden's roem sluit zich hier aan bij ons beginsel. Wij weten ddt wij hier ontmoeten krachtig verzet van de S.D.A.P., die het nooit vergeeft als de massa niet mee-juicht in haar koor. Wij weten ook dat wij geen, of on voldoende, steun zullen vinden bij de andere groepen der linkerzijde, veel eer zullen wij van die zijde vernemen een wijzen op de veel grootere vrij heid, die andere steden genieten. Men is zoo spoedig gereed met te vragen of de Zondag hier niet te streng wordt gehandhaafd. Daarom blijven wij aanmoedigen de uiting van Christelijk Leiden in het heilig houden van den Zondag. Daarom ook betreuren wij, dat Ca féhouders en bioscoopexploitanten een actie beginnen om hier te Leiden een naar hun zeggen „mildere" toepassing van de Zondagswet te vragen. Alvo rens zoo luidt het in een oproep voor een te houden vergadering bij het Gemeentebestuur de noodzakelijk heid van een mildere toepassing van de Zondagswet te bepleiten zal een on derlinge bespreking noodzakelijk zijn. Ook wij gelooven dat die bespreking noodzakelijk is. Wij gelooven ook, dat het noodig is daarbij te overwegen of men met een actie voor vroeger open gaan van café s en vermakelijkheden op Zondag niet ingaat tegen den geest die uit wet en verordening spreekt, ook ingaat tegen wat de meerderheid der Leidsche bevolking nog altijd als een heilig beginsel be waart. Wij durven zelfs hopen, dat de S.D.- A.P. niet onverdeeld gunstig gestemd zal zijn voor een verzoek van de ca féhouders om op Zondag de café's eer der te openen. Immers, ook haar strijd gaat tegen het alcoliolkwaad. Onzerzijds moet het een aansporing zijn om te zorgen dat onze fractie ver sterkt in den Raad terugkomt, om ook voor het heilig houden van den dag des Heeren te blijven waken. STADSNIEUWS. CHR. LETTERK. KRING. Op de laatste'samenkomst van de Chr. Letterk. kring op Vrijdag 1.1. voer de. na de gebruikelijke opening, de heer van Teylingen uit Hillegom het woord over ,jHet Nieuwe Jeruzalem", een werk uit de cyclus ,,De gedachte der tijden", door P. H. v. Moerkerken. Spreker ving aan toet in 't algemeen de romantiek als verschijnsel te be spreken. Telkens bij 't verloopen van het intellect herneemt het gevoel zijn rechten in een romantische strooming om, na een zeker hoogtepunt te heb ben bereikt weer terug te ebben in ra tionalisme. Romantiek is er dus van ouds geweest. Men vindt zeonder de klassieken en men vindt ze in den Bij bel (de boeken Ruth en Esther); en een van de hoogste punten heeft ze zeker bereikt omstreeks het jaar 1COO toen men algemeen de wederkomst des Heeren verwachtte. In de Middel eeuwen treedt dan vertroebeling in (mystiek naast scholastiek), terwijl bij renaissance en humanisme het intel lect weer naar voren komt. Bij de lit teratuur der 17de eeuw treden rea lisme en romantiek gelijkelijk op, ter wijl de laatste weer wegzinkt bij de Aufklarung. Later zijn Byron, Cha teaubriand en Victor Hugo vertegen woordigers van een nieuwe romanti sche strooming en ook de tegenwoor dige tijd kent haar romantici in schrij vers als Schendel( Van Oordt, Prins en Van Moerkerken, welke laatste een ge heel eigen plaats inneemt. Mensch van het heden, staat hij tegelijk zeer vij andig tegenover dat heden, voelt hij al de tragiek in het menschelijk bestaan, de schrijnende ellende in de mensche- lijke samenleving, en wel zóó sterk, dat zijn geest zijn toevlucht zoekt bij het verleden, om zich daaruit het ide aal voor de toekomst op te bouwen. In „Het Nieuwe Jeruzalem" zoekt v. Moerkerken den honger van zijn ideaal te stillen bij de worsteling der Weder- doopers in de woelige dagen onmiddel lijk na de hervorming. De' dweeper Joris, zoon van Amel Leurekwak, komt onder de bekoring der Doopersche geestdrijverij, werpt zich met alle kracht in den stroom on danks de waarschuwingen van zijn v^der, om ten slotte na tal van weder waardigheden bij een aanslag op Am sterdam te worden verraden en op het schavot te sterven. Hiermee sterft ech ter het ideaal niet. Grootvader houdt het kind van zijn zoon steeds voor: „Gedenk, gedenk wat uw vader deed en wat hem is aangedaan." In sobere, heldere stijl, die juist zoo uitnemend bij dit onderwerp past, geeft V§tn Moerkerken goed geteeken- de figuren, zeker, maar meer nog een geweldige indruk van dit geweldig ge beuren van die beweging bij een heele menschengroep. Als weinigen kan hij in gedachten in vroeger eeuwen inle ven en op zeldzame wijze benadert hij de Middeleeuwen. Van Lennep en Hof dijk kunnen niet bij hem halen. Natuurlijk heeft ook deze schrijver zijn zwakke zijden. Zijn intrige is zoo zwak en' hij bedient zich van zooveel toevalligheden, dat men hetn eer een romantisch verteller dan een roman schrijver kan noemen. Bovendien ziet hij in de beweging der Wedprdoopers hoofdzakelijk een strijd voor betere maatschappelijke toestanden, in hun woelen een verdrukking, die tot den heilstaat voeren moet, terwijl het reli gieuze element geheel op den achter grond raakt. Daar weet hij niet goed weg mee. Hij ziet niet de religieuze waanziir, om met geweld te willen stichten, wat God bewaart voor de ver vulling der tijden. Hot wenkend ideaal der Christenen gaat hem voorbij, en zoo blijft zijn „nieuw Jeruzalem" te menschelijk, te'romantisch. Bij de bespreking trachtten enkelen aan het ijle begrip romantiek wat meer houvast te krijgen, terwijl de «preker zelf zijn bevreemding te ken nen gaf, dat men van het nieuwe Je ruzalem, waarheen toch immers de blik van alle oprechte Christenen vol hoop en verlangen gericht is, nog zoo weinig invloed bespeurt bij onze Chris telijke schrijvers. Dankgebed besloot deze zeer in structieve bijeenkomst. VERKIEZING AMBTSDRAGERS. Bij de gisteren gehouden verkiezing van ambtsdragers bij de Geref. Kerk alhier zijh gekozen tot ouderling de heeren;, H. J. Blommendaal, H. M. v. d. Bos, P. J. Gijsman, M. P. van Hooidonk, Th C. F. van Kamp, L. Meijer, F. de Rooy, P. van Weeren en G. van Zwieten. Tot diakenen de heeren: W. Bink, G. J. Boter, T. Kamminga, C. Kuypers, S. Melse, A. Parmentier^ H. Schutte, C. Veerman en C. Wil- lemse. HET VERMENIGVULDIGINGSCIJFER Uit ons verslag van de vergadering Woensdag in de Graanbeurs gehouden is weggevallen een aanhaling van den heer Goslinga. Deze sprak over den belastingdruk in onze stad. Daarbij wees hij er op. dat op voorstel van het toenmalige A.- R. raadslid, de heer J. de Lange, het vermenigvuldigings-cijfer belangrijk was omlaag gebracht. Nu wij dat toch reetificeeren willen wij meteen een fout, die de heer Gos linga daar onbewust bij maakte, her stellen. De heer de Lange toch stelde niet voor het verpjenigvuldigingscijfer van 1 op 0.9 te brengen. Dit is eerst op 27 April 1925 geschied. In de raadsvergadering van 15 Mei 1922 werd op voorstel van den heer de Lange dit cijfer terug gebracht van I.1 op 1. Het was voornamelijk de toe lichting en de discussie in den Raad die dit voorstel zoo belangrijk maak-, ten. B. en W. wilden voorzichtige po litiek voeren en groepeerden de cijfers zoo~ dat ongeveer een half millioen aan den dienst 1923 zou ten goede ko men. De heer de Lange daarentegen trok alle aandacht samen op de nood zakelijkheid van belastingverlaging. Daarbij wilde hij van een zekere re servevorming niets weten. Hij zag zijn pogen met succes be kroond. Hoewel B. en W. (de Burge meester was wegens uitstedigheid af wezig) met kracht het voorstel bestre den, de Raad nam het met 22 tegen 7 stemmen aan. Ook heeft de geschiedenis hem in 't gelijk gesteld, want belastingverhoo- ging is niet noodig geweest. Drie jaar later konden B. en W. zelf het voor stel doen om weer met 1/10 te verla gen. Wij voegen er voorzichtig de vraag aan toe: had ook dit jaar niet een verlaging met 1/10 mogelijk geweest? THEOL. FACULTEIT DER LEIDSCHE STUDENTEN. Voor het bestuur van de Theol. Fa culteit der Leidsche Studenten zijn voor het jaar 19271928 door het afge treden bestuur candidaat gesteld: J. W. F. 'Warners, praeses; S. H. Spanjaard, ab-actis; G. Oldeman, quaestor; Mej. S. J. Stroïnk, assessor I;.G. F. D. Locher, assessor II. NAAR INDIë. De heer P. Nieuwenhuizen, onder wijzer aan de Geref. School aan de Lusthoflaan, is benoemd tot onderwij zer aan de Chr. School te Djocja (op Java). PLEEGOUDERSTREIN NAAR WEENEN EN BUDAPEST. Dit jaar zullen een tweetal extra- treinen van Utrecht naar Weenen en terug loopen tegen aanzienlijk ver minderde prijzen, waardoor aan pleeg ouders van Oostenrijksche en Hon- gaarsche kinderen een welkome gele genheid geboden wordt om hun pleeg kinderen of de familie van dezen te gaan bezoeken. De eerste trein ver trekt 31 Mei en komt 10 Juni terug. De tweede verlaat Nederland 21 Juli, en zal 4 Augustus terug zijn. Ook niet-pleegouders mogen van de ze gelegenheid gebruik maken. Te vens is het "mogelijk om met den 10 Juni terugkeerenden trein Oostenrijk sche pleegkinderen mede te laten ko men. Voor nadere inlichtingen wende men zich zoo spoedig mogelijk tot den jieer D. M. van Nes, Vreewijkstraat 8, Leiden, telefoon 2152. KWAJONGENSACHTIG. Zaterdagavond laat is de politie hardhandig op moeten treden omdat oenige studenten waren binnengedron gen in de stadsgehoorzaal waar mo menteel de Italiaansche volksfeesten gehouden worden. Nadat de studenten uit de zaal ver wijderd waren, was e; een samenscho ling van burgers en studenten, voor de gehoorzaal, die uiteengedrèven werd. waarbij de politie van de wapens ge bruik moest maken. De „studenten" in onze stad mogen iets meer doen dan een gewoon bur ger, maar zulke kwajongensachtige streken verwachten we toch niet van jongelui van goeden huize. KORFBAL. Zaterdag speelde de korfbalclub „Pernix" een competitiewedstrijd te gen „Tonego" uit Wassenaar op het terrein aan den Kanaalweg. Na den uitworp ontwikkelde zich aan de zijde van Pernix vlug spel. Nog voor de bal in de Tonego-aanval is ge weest staat het 10 voor Pernix, even later gevolgd door 't tweede punt. De Tonego-verdediging houdt nu goed vol en de enkele doorbraken van Pernix leidden tot niets. In de Tonego-aanval wordt vaak en gevaarlijk gedoeld, doch zonder succes. Rust gaat in met 2—0 voor Pernix. Na de rust maakt het zware verde digen van Tonego het bijna onmoge lijk te schieten. Van de minstrvrije kansen wordt gebruik gemaakt en ein delijk beloond, 30. De Pernix-verde- diging krijgt het, nu zwaar te verant woorden. Tonego zet er alles op en vrij onverwachts komt een tegen punt, 3—1. Nu volgen achter elkaar twee pun ten van Pernix. De beginopstelling wept ondanks het vele schieten geen punten meer te zetten. Als de scheids rechter, de heer van Rooyen, het einde blaast, heeft Pernix in dezen wedstrijd verdiend met 51 gewonnen. Pernix II wist in Wassenaar op To nego II een 82 overwinning te be halen. EXAMEN APOTHEKERSASSIST. Opgeroepen 3 candidaten. Geslaagd mej. J. F. C. van Dijk, geboren te Rot terdam, en de heeren C. Schol, gebo ren te Zaandam en G. Trouwborst, ge boren te Rotterdam. Door de politie alhier in in be waring gesteld zekere C. J. K., alhier, die verdacht wordt van verduistering van een bedrag van f 107 ten nadeele van K. te Beverwijk en een bedrag van plm f 100 ten nadeele van N. A. V. alhier. J. de K., gesch. vrouw van L. heeft bij de politie aangifte gedaan v. het feit. dat ze door A. S. mishandeld is. Deze had met de vuist een slag ge geven op haar rechteroog. Zondagmiddag had op de Blauw- poortsbrug een oploopje plaats. Eenige burgers verstoorden de orde, zoodat de politie moest ingrijpen en de men- schen met de gummistok uit elkaar jagen. Hedenmorgen kwam een paard en wagen uit Katwijk van de Mare af en wilde bij de Marebrug de Oude Vest op. Doordat de voerman zijn draai te kort nam, liep het paard met zijn voorpooten in de punten van de brug, met het gevolg dat het verder geen dienst kon doen en onder behan deling van een veearts moest gesteld worden. In de Stedelijke Werkinrichting zijn in de afgeloopen week opgenomen 207 volwassen personen en 6 kinde ren, totaal 213 personen. BURGERLIJKE STAND. Ondertrouwd: B. Erades, jm. 25 j. en J. v. Weerlee, jd. 24 j.; D. Riet veld, jm. 23 j. en C. W. Brandt, jd. 27 j.; T. Mens, jm. 36 j. en M. Schutz, jd. 33 j.; W. F. Neuteboom, wedr. 57 j. en M. Meirink, jd. 46 j.; J. Buitenbeek, jm. 29 j. en M. Lacourt, jd. 28 j.; H. Beekman, jm. 20 j. en J. Leemans, jd. 21 j.; J. v. Wezel, jm. 21 j. en J. J. Smit jd. 18 j.; A, de Roode, jm. 21 j. en D. v. d. Laan, jd. 33 j.; A. B. Haasbeek, jm. 34 j. en C. Ouwehand, jd. 34 j.A. J. v. Velsen, jd. 26 j. en C. M. Kolder man, jd. 25 j.; F. W. v. d. List, jm. 29 j. en C. Laman, jd. 27 j.; H. J. v. d. Laan. jm. 23 j. en J. v. d: Linden, jd. 21 jaar. BINNENLAND. LIJDERS AAN VALLENDE ZIEKTE. Onder leiding van Ds. C. J. van Paassen, pred. te Haarlem, is Vrijdag aldaar de jaarvergadering van hoven- genoemde vereeniging gehouden. De voorzitter heeft een woord van welkom toegeroepen aan Mr. Jv'Schok- king, lid van de Tweede Kamer, die on langs als lid van het bestuur is opge*- treden. Hij heeft medegedeeld dat Dr. C. J. C. Burkens die 22 jaar lang geneesheer op de inrichtingen geweest is, om ge zondheidsredenen afgetreden is, en dat in diens plaats benoemd is Dr. J. van der Spek, caud. tot den H. Dienst en zenuwarts te Den Dolder, die 1 Aug. a.s. zijn werk hoopt t e beginnen, lu den tijd van de ziekte van dr. Bur kens is de vereeniging uitstekend ge- Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Zanghulde voor Prinses Juliana bij het jaarlijksch bezoek aan Amsterdam De eerste Missionair predikant der Chr. Geref. Kerk. Buitenland Een compromis in de handelscom missie der economische conferentie. Nieuwe doorbraken in het Mississip- pigebied. holpen door prof. dr. G. C. van -Walsem te Haarlem. - De secretaris der vereeniging, dr. J. A. van Leeuwen te Heemstede, heeft het jaarverslag uitgebracht. Het jaar 1926 is een jaar geweest, waaraan met weemoed en dankbaarheid gedacht zal blijven. De vereeniging heeft mogen deelen in de gunst van God en men- schen, maar er zijn velen heengegaan, wier arbeid zoo goed nis onmisbaar schijnt. In 1926 is op de inrichting te Haarlem een nieuw, naar de eischen des tijds ingericht, keukengebouw op gericht. De penningmeester der vereeniging, de heer C. F. Bierens Ue Haan, te Bloe- mendaal, heeft het finantieel verslag uitgebracht. Er is in het jaar 1926 360.031.22 ontvangen, waarvan 290.467.86 aan verpleeggelden, 20.934.95 aan collecten en giften. De 2 Yi cents vereenigingen hebben J 76.311.13 bij elkander gebracht. De uitgaven hebben bedragen 356.553.36, zoodat de rekening sluit met een batig saldo van 3.477.86. Het broeder- en zusterfonds heeft een kapitaal van 120.000 en het pensioen fonds v. ruim 100.000. Beide fondsen hebben aan hunne verplichtingen kun n envoldoen. Het verpleeggeld per dag en. per persoon heeft in 1926 2.14 be dragen, tegen 2.16 in 1925. Prof. van Walsum heeft het medisch verslag ingezonden. In dit verslag werd de medewerking van de specia listen geroemd. 31 Dec. 1916 waren er 410 patiënten aanwezig. 192 mannen op Meer en Bosch te Heemstede en 218, vrouwen op Bethesda Sarepta te Haar lem. In de maatschappij zijn 31 patien-* ten teruggekeerd, die geheel of relatief hersteld waren. Wij zijn menschelijker wijs gesproken den status epilepticus meester geworden. Het aantal toeval len is aanzienlijk verminderd. 8 broe ders diaconen zijn geslaagd voor bet examen A 1, 2 voor het examen A 2. 5 zusters diaconessen zijn geslaagd voor het examen A 1, 3 voor A 2 en 2 voor A 3. De toewijding van de broe ders en zusters wordt zeer geroemd. De exploitatie van het liui9 Over- bosch te Haarlem, waar min of meer hulpbehoevende oude dames huisves ting, verzorging en verpleging vinden, is in 1926 bevredigend geweest. Er zijn 16 dames opgenomen geweest. De uit gaven, die die de ontvangsten gedekt zijn, hebben in 1926 f 18.481 bedragen. Dit huis voorziet in een behoefte. Er komen telkens aanvragen tot opname in waaraan niet voldaan kan worden. De heer Jlir. Mr. P. 'leding van Berk liout en Mevr. de Koek van Leeuwen, beiden ie Heemstede, werden als lid in het bestuyr herkozen. FRANKRIJK SCHORST DE MARGARINE-BEPALING OP. Als resultaat der hardnekkige stap pen van de Nederlandsche legatie is de, voor de Nederlandsche industrie fnuikende- margarine-bepaling voor on bepaalden tijd opgeschort. DE WASCHINDUSTRIEELEN. Vanwege den Bond van waschindus trieelen' in Nederland wordt gemeld, dat ter bevordering van het loen on derzoeken van monsters wascbmaie- rialen en bedrijfswater, or tusschen liet Rijksbureau tot onderzoek van handelswaren en den Bond v. wasch- indusirieelen een overeenkomst is ge troffen, waardoor de betrokken mii- denstandsbedrijven tegen een zeer laag tarief de noodige onderzoekingen kun rien laten doen. Een gelijke overeenkomst is eenigen tijd geleden reeds aangegaan met dén Rijksvezeldien9t voor de in de wasch- industrie voorkomende t weefselonder zoekingen, met ala gevolg, dat de waschindustrie van de diensten dezer instelling een steeds toenemend ge bruik maakt. GELDSWAARDEN IN NIET AAN- GETEEKENDE BRIEVEN. Wij vestigen er de aandacht op, dat het, ingevolge de bepalingen van de Postwet, verboden is geldswaarden, enz. te verzenden in brieven die niet zijn aangeteekend. Behalve dat de af zender geen verhaal op de postadmini stratie heeft bij vermissing of beroo-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1