CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Git nüüinier beslaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 88|e JAARGANG VRIJDAG 13 MEI 1927 NUMMER 2127 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaalf 2.50 Per week.1 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel t&riei. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Vrijdenkers of In Duitschland duiken telkens weer ïoricliten op van een organisatie wier loei het zou zijn op alle mogelijke wij ten kerk en godsdienst tegen te wer den maar ook de belijders van den .hristus het leven bitter te maken. Onze Chr. Amsterdammer vertelt lat nu weer in de „Welt am Abend' •en Duitsch blad van „vrijdenkende" arbeiders, kort na Passchen een op- •oep verscheen, die letterlijk vertaald Jdus luidt: „De dagen van de inzegening (dat ls de tijd van openbare belijdenis) hebben weer eens getoond boeve'e arbeiders hunne kinderen nog con fessioneel laten verpesten. Zou het niet gewenscht zijn, deze dwaze en laffe ouders eens voor altijd te brandmerkenI Ik roep u op lot een boycot (doodverklaring) van de kerk! De vereeniging 'van proletarische vrijdenkers moet een eenvoudig speldje laten maken. Dit speldje zal ongeveer 20 Pfennig moeten kosten en voorzien zijn van bet opschrift: „Ga uit de kerk! Dit speldje zal in de arbeidersorganisaties alleen wor den uitgereikt tegen bewijs, dat de persoon uit de kerk getreden is. De dragers van deze speld hebben den plicht, allen collega's en kameraden, die deze speld nog niet dragen, bet leven zoo zuur mogelijk te maken door spot en grap, maar ook ernstig. Zij mogen niet met ben in bet café zitten, uitgaan, of vriendschappelijk spreken 1 De druk van le millioenen vrijdenkers in Duitsch'and zal, bij verstandige organisatie, zóó mach tig worden, dat geen enkele arbei der zich durft onttrekken. Men kan zulk een campagne eerst een maand laten duren, en ze dan zoo noodig na eenigen tijd herbalen". Dat telkens weer dezelfde poging vordt herhaald bewijst dat bet Duit- scbe volk nog niet algemeen zoo laag gezonken is dat oen dergelijke actie kans van slagen heeft. Ook de aanhef van den oproep be wijst dit. Maar aan de andere zijde bewijst de ze oproep ook dat een ernstige poging gedaan kan worden ilet is ons een be wijs van de vervulling van Jezus woorden: Alsdan zullen zij U overle veren in verdrukking en gij zult ge haat worden van alle volkeren om Mijns naam wille. V Kras maar goed. Onze Ministers treden naar het oor deel van sommigen wel eens te veel lis zedemeesters van de gemeenten op. De aanschrijving van den Minister aver de Volkshuisvesting in het voor jaar van 192(3 heeft heel wat pennen in beweging gebracht. Ook de aanschrijving in verband met de financieele werkzaamheid van ie gemeente werden meermalen niet srg vriendelijk ontvangen. Toch gaan er wel eens aanschrijvin gen uit die onze volle sympathie heb ben. Tot deze behoort een circulaire van den Minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw aan de gemeen ten, welke met 3teun van het Rijk werk verschaffen, v.aarin hij de aan lacht vestigt op klachten van de Rijks commissie Werkverruiming dat som mige gemeentebesturen, wier gemeen ten o.m. door subsidid Rijkssteun ont vangen, hunnerzijds niet in zulke ma te blijk geven het algemeene streven ier Regeering, waarvan o.m. het be staan dezer commissie een bewijs is, »e steunen als de commissie zou mo gen verwachten. Meermalen komt het voor, dat ge meentebesturen, die belangrijke or ders heb1 en te plaüttsen en waarnaar ook buitenlandsche ondernemers din gen, naar het buitenland, wórden ver geven, omdat het betrokken gemeente bestuur óf niet óf niet tijdig overleg met de commissie heeft gepleegd. De Commissie heeft de overtuiging, dat, f.ou dat overleg tijdig hebben plaats ge had, menigmaal een order voor de Nederlandsche nijverheid zou kunnen zijn behouden. De Minister betreurt dit gebrek aan medewerking, hetwelk zelfs nu en dan moet worden geconstateerd bij ge meentebesturen, (Jé met steun vanwe ge zijn Departement werk aan werk- loozen verschaffen. Hij deelt ten slotte mede te zullen overwegen verderen steun in de kos ten van werkverschaffing aan die ge meenten te onthouden, van welke mocht blijken, dat zij niet het hare doen om hare bestellingen, voor zoo veel mogelijk, aan onze industrie op ,e dragen. Hij zal moeten aannemen, at voldoende medeweming niet wordt verleend, indien het gemeentebestuur hij voorkomende gelegenheden óf niet, óf niet tijdig met de Rijkscommissie Werkverruiming in overleg treedt. Het is kras gesproken. Maar o.i. volkomen juist. Er wordt en terecht geklaagd dat onze in dustrie zeer lijdt onder de buitenland sche concurrertie Dan gaat het niet aan dat gemeentebesturen opzettelijk of uit achteloosheid de buitenlandsche industrie bevoordeelen als met de Ne- derlandsche een even voordelige over eenkomst kan gesloten worden. STADSNIEUWS. DE ONDERZOEKINGEN VAN PROF. VENING MEINESZ. Inleiding van prof. De Sitter. Woensdagmiddag heeft prof. De Sit ter een inleiding gegeven tot den voor dracht, die prof. Vening Meinesz hier vanavond zal houden over zijn onder zoekingen aan boord van de K XIII. Spr gaf een overzicht van de proble men die men zich in de latere jaren ter oplossing heeft gesteld, wat betreft de studie over den vorm der aarde. De aarde die beschouwd moet worden als 'n taaie vloeistof op de harde korst van een honderdtal kilometers na, zal de eigenschappen vertoonen van een zich wentelenden vloeistof, zal den vorm aatinemen van een ellipsoïde, aan de polen afgeplat, zoodat een doorsnede door de meridiaan een ellips een door snede door den aequator een cirkel zal geven. Uti het aantrekkingsveld dat de aarde aan haar oppervlakte uit oefent zullen conclusies te maken zijn over den vorm der aarde, derhalve is het zaak dit aant: ekkingsveld over een aantal punten der aarde vast te stellen. Men wil nu hierbij uigaan van een aequipotentiaalvlak geoïde ge naamd waarin op alle punten de intensiviteit der zwaartekracht gelijk is en men heeft zich liu in de latere jaren bezig gehouden mèt het bepalen van een oppervlak dat zoo goed aan-1 sluit bij dit theoretische oppervlak. Spr. behandelde vervolgens de bei de methoden, die men kan aanwenden tot bepaling van het theoretische op pervlak. In het aequipotentiaal-vlak staat de zwaai tekracht loodrecht op vlak; door de richting van de zwaarte kracht derhalve te bepalen zal men dit ook t. a. v. het theoretische oppervlak kunnen doen. Men kan echter ook ge bruik maken van het gegeven dat in elk aequipotentiaal-vlak de intensiteit van de zwaartekracht gelijk is op alle punten. Deze weg der intensiteitsme ting nu is gevolgd door prof. Vening Meinesz, die op verschillende punten van de aarde slingerproeven heeft ge nomen. Het bezwaar van de laatste méthode is, dat men eerst een overzich telijk resultaat krijgt als een geheel waarnemingsnet over de aarde i9 uit gespannen (de reis van de K XIII vol tooide dit in 1923 begonnen net). De methode van richtingsbepaling van de zwaartekracht heeft het nadeel, dat men voor zijn waarnemingen aan zeer bepaalde punten is gebonden. In het tweede deel van de inleiding, die prof. De Sitter gistermiddag heeft gehouden, besprak hij meer speciaal de slingerwaarnemingen ter bepaling van de intensiteit van de zwaarte kracht en in verband daarmede den vorm van de in het eerste college be sproken geoïde. Prof. De Sitter gaf echter eerst een overzicht van de verschillende andere methoden, waarop men voor den oor log de intensiteit van de zwaartekracht heeft willen bepalen en zoo werden 1e gebruikte veerbalansen en de methode van Hecken besproken. Bij deze laat ste methode is de intensiteit van de zwaar tekracht bepaald uit de lengte van de kwikkolom van een barometer, door de luchtdruk te meten met be hulp van het kookpunt van water. Na den oorlog heeft men echter de metho de der slingerwaarnemingen gevolgd, waarbij bij een bekenden slingertijd en een bepaalde lengte van den slinger de intensiteit wordt beschouwd uit slingertijd-formules. Prof. De Sitter be sprak vervolgens de moeilijkheden, die zich bij de slingerproeven voor doen, waarhij het probleem van de be weging van het ophangpunt het voor naomste is. Men heeft dit probleem opgelost door gebruik te maken van het principe van het 9lingerapparaat van Van Sternick, welk apparaat ook op het gebied van registratie en het in beweging brengen der slingers door prof. Vening Meinesz is verbeterd. Aan de hand van lichtbeelden besprak prof. De Sitter uitvoerig het slingerappa raat van Prof. Vening Meinesz met de vier slingers; twee voor de eigenlijke slingerproeven, een voor het meten van de slingerbeweging van het schip en een voor de meting van de tempe ratuur. Tenslotte behandelde prof. De Sitter het belang van een nauwkeurige tijd waarneming. MAREXERK-AVOND. In de Hooglnndsche kerk werd gis teravond een Mare-kerkavond gehou den, n.l. een opwekkingsavond om me de te werken gelden bijeen te brengen voor de restauratie Van de Marekerk. •Aan het begin der samenkomst werd gezongen Gez. 2:1 en 3, waarna Dr. J. Schokking voorging in gebed. Voor het welslagen van dezen avond was welwillende medewerking ver kregen van Mej. A. v. d. Reyden, so praan; van den jongenheer Velthuyzen cello en van den Heer L. Kooien, orgel. Mej. van der Reyden zong „Gott ist mein Hirte" en „An der Wassern zu Babyion'' twee liederen van Anton Dvorak. Devoot klonk de stem door de hooge gewelven en braebt een innige stemming teweeg oij de toehoorders. Ook het cello-spel was op zijn plaats in deze sferen en werd dankbaar aan vaard. Hierna hield dr. J. Schokking een toespraak. Spr. begon met te zeggen dat deze vergadering eep belang te dienen heeft dat de gansche gemeente geldt. Het is niet de eerste finaal dat dit wordt gezegd. Er moet gezorgd wor den voor een andere meubileering van de Marekerk, voor verwarming en voor een andere verlichting, terwijl ook het orgel om restauratie roept. Het doel van deze samenkomst is om het bedrag daarvoor aan te vullen op dat des te spoediger met het werk kan begonnen worden, Het bedrag is er nog lang niet. Dat is geen verwijt voor de gemeente van Leiden, want zij doet%reeds veel. De tijdsomstandighe den zijn er ook niet gemakkelijker- op geworden. Er is voortdurend zooveel noodig. Spr. vraagt of ér wel vrijmoe digheid is om in die omsfandigneden op te wekken tot mededeelzaamheid, ls er in 't algemeen vrijmoedigneid tot net opwekken van meuedeelzaamheid. riet antwoord op die vraag is aller eerst gebaseerd op een geestelijke over weging. Het vrijwillig geven om s Hee ren wil gaat niet vanzelf. Spr. wil niet oordeeien over de motieven. Er is o zooveel geven dat onzuiver is. Mis schien is net wel nooit zuiver. We moe ten er echter op uit zijn te leeren dat net zoo zuiver mogelijk worde. Het mag niet gaan om bijkomstige rede nen. Het geven moet telkens weer wor den geleerd, um gaat steeds moeilij ker waar er zooveel gedwongen uitga ven zijn. Onze tijd brengt bet nevaar met zich dat het geven zooals het moet steeds moeilijker woidt. Het vrijwilli ge geven is echter heter dan bet ge dwongen geven, in de gein.-commis- sie merkt spr. wel dat er nog zoovelen bezwaren hebben tegen den hoofdelij- ken omslag. Spr. verklaart dat als de gemeentecommissie er van overtuigd was dat de vrije bijdrage toereikend zou zijn ze den hoofdelijken omslag zou loslaten. Het vrijwillige- geven moet blijven de eer van de gemeente. Wanneer het vrijwillige geven uit de gemeente zou verdwijnen, zou dit met zich brengen verarming van de maat schappij. Er staat geschreven: Het is zaliger te geven dan te ontvangen. Ten zij we ontvangen kunnen we niet ge ven. Dat is de tegenstelling tusschen God en mensch. Het geven om 's Hee- ren wil is een voorrecht, is een zegen, is genade. Spr. meent te mogen opmerken, dat de mededeelzaamheid voor de kerk nog niet in verhouding staat met dat gene wat uitgegeven worddt voor ge not, voor ontspanning en dergelijke dingen. We mogen natuurlijk ook dankbaar gebruik maken van wat de natuur en de cultuur ons biedt, maar de mededeelzaamheid ten opzichte v. de kerk moet in verhouding zijn met die andere uitgaven. Nu is de vraag: Is de vraag om mede deelzaamheid voor de restauratie van de Marekerk gerechtvaardigd. Daarop antwoordt spr.: De Marekerk is het waard in eere te worden gehouden. De Marekerk heeft een mooie historie en is nog sterk genoeg, als ware ze pas gebouwd, om de gemeente te ontvan gen, als ze goed gerestaureerd is. De Marekerk leent zich tot het inrichten tot een stemmingsvol gebouw. Daarom wekt spr. allen op te geven naar hun verinogen en te doen wat in hun ver mogen is. Nadat de aanwezigen nog een oogen blik genoten van het celol-spel en zang hield Ds. J. G. W. Goedhard een korte toespraak. Spr. zegt dat de wen- schelijkheid der restauratie van de Marekerk door verschillende personen gevoeld is. Er is momenteel een be drag van 4000 bijeengebracht. De kosten zullen evenwel in de tienduizen den looptn. De mogelijkheid van res tauratie is daarom echter nog niet weggenomen. Wanneer licht en ver warming tot stand komen dan zal dit reeds een wekelijksch© hesparing ge ven en dat bedrag kan de restauratie weer ten goede komen. De Oosterkerk heeft echter nog een schuld van 12000. De collect^ daarvoor brengt per jaar ongeveer 1400. Dit bedrag moet grooter worden, zoodat men in 5 jaar van deze schuld af is. Dat kan ge makkelijk volgens spr. Dan kan een collecte ingesteld worden voor de Marekerk-restauratie. Verder kan er hard gewerkt worden voor het Verjaardagfonds van het Mare-kerk-Comité. Er zijn in Leiden ongeveer 6000 Ned. Herv. gezinnen. Wanneer daar 4000 bij zijn die lauw zijn voor de zaak dan blijven er jiog 2000 over. Wanneer nu één lid uit zoon gezin 1 per jaar geeft aan het fonds dan is dit reeds 2000 per jaar. Spr. gelooft dat hij thans toch niet overdreven heeft. Nogmaals wekt spr. allen op te doen wat in hun vermogen is, niet uit liefhebberij, maar ernstig uit ware mededeelzaamheid. Daarna ging Ds. Goedhard voor in gebed. Waarna nog gezongen werd het laatste vers van Ps. 90. DEURWAARDER P. H. v. THIEL. Naar wij vernemen heeft de heer P. H. v. T h i e 1, onbezoldigd deurwaar der hij de Arrondissciments-Rechtbank te 's-Gravenhage, ter standplaats Lei den, tegen 1 Juni a s. aan den Minister van Justitie eervol ontslag aange vraagd. De heer van Thiel, die bij zijn benoe ming als deurwaarder opvolger werd van wijlen zijn vader, heeft 36 jaar aan een zijn ambtelijken arbeid in onze stad en daarbuiten als deurwaarder verricht. Voorwaar een prachtige staat van dienst. DE BEGRAFENIS VAN MEJ. JOH. DROST. Gistermiddag half vier ongeveer had onder groote belangstelling plaats de teraardebestelling van bet stoffelijk overschot van Mej. Drost, Ridder in de Orde van Oranje-N assau, oudste dochter van wijlen Joh. Drost, in leven predikant bij de Ned. Herv. Gemeente te dezer stede, op de begraafplaats aan de Groenesteeg alhier. Bij de geopende groeve werd aller eerst gesproken door Ds. Koolhaas, zwager van de overledene, die er aan herinnerde dat zij was de oudste doch ter uit een groot gezin en dat ze reeds vroeg kennis gemaakt heeft met de zorgen van het leven. Ze heeft echter, in dat leven hare rijke gaven kunnen ontplooien. Wat ze met die gaven ge daan heeft zal spr. niet nagaan. Hij herinnert er alleen aan hoe ze, toen haar vader z'n plichten als leer aar niet meer kon waarnemen, zij zich bewaamd heeft tot godsdienstonder wijzeres en hem aldus bijgestaan heeft. Ook de familie verliest veel in haar. Ze was iemand waarop men altijd re kenen kon. Boven alles heeft ze echter in het oog gehouden het grootere doel van dit leven, n.l. Jezus te dienen. Veel wordt in haar verloren door de fami lie, vooral voor haar oudste zuster is de slag zwaar. Zij blijft eenzaam ach ter. Wij zullen echter trachten dat ver lies eenigszins te vergoeden, aldus spr. en de hand nauwer toehalen. Ze was een voortreffelijke vrouw, die zich eerst aan den Heer gaf en daarna aan ons. Vervolgens voerde het woord Prof. Van Nes, die namens het Diaconessen huis dankbaar herdacht alles wat ze voor deze stichting als bestuurslid ge daan heeft. Spr. wees er op dat de overledene in de ziekenverpleging een middel vond om te wijzen op Jezus op het lichtende van de toekomst als men Hem aanneemt. Zij waè een voorbeell voor waarachtig Christelijk leven. Daarna sprak Ds. W. Coenraadt, uit Beek, in Gelderland, waar de overlede ne eveneens heeft gewerkt, woorden van dankbaarheid aan God dat men in haar ontvangen heeft een levenden blief van Christus, waar Ze met haar kinderlijk geloof en geestelijke nuch terheid al haar liefde gegeven heeft voor den dienst van Jezeus. Tot slot sprak Ds. T. J. Jansen - Schoonhoven, van Oegstgeest, die her dacht wat ze ook in die gemeente ge daan heeft. Ze was een voorbiddende Christin. Het geheim van al haar stre ven was het innige gebedsleven. De liefde van Christus heeft haar gedra gen op haar levensweg. Ze is met kalmen vrede ingegaan in de eeuwige rust. We gaan allen denzelfden weg als zij en spr. hoopte dat ook voor ons zal gelden wat voor haar geldt. Spr. liet zingen Gez. 209 2, waarna hij het Onze Vader bad. Ds. Koolbaas dankte namens de fa milie voor de eer aan de overledene bewezen. DE FLORIS VERSTER-TENTOON STELLING. Teneinde ook minder goed gesitueer den in de gelegenheid te stellen, de Floris Verster-tentoonstelling te be zichtigen, heeft de Commissie besloten de*e tentoonstelling a.s Zondagmiddag van 35 en Maandag van 10—4 voor Buitenland. Lovink heeft ter economische confe rentie een voorstel ingediend betref fende de maatregelen tegen planten ziekten. Een persconferentie bij de Rassen te Genève. Waarschijnlijk znllen morgen twee Amerikaansche vliegtuigen een non- stopvluebt naar Parijs ondernemen. de prijs van 0.25 per persoon te doen bezichtigen, terwijl het gewone tarief 0.60 bedraagt. Wij betreuren het, dat dit vermin derd tarief Zondag- en niet Zaterdag middag geldt. Maandagmiddag 4 uur wordt de ten toonstelling gesloten. ADVERTENTIERECLAME. Men schrijft ons: Er zijn velerlei manieren van recla me maken en één van deze is het ad- verteeren in bladen. Dit brengt ook zeer zeker moeilijkheden met zich. In de eerste plaats komt de vraag op: zou ik wel adverteeren? Is het niet beter op andere wijze een rfieer vruchtdra gende reclame te maken? Doch als men dan besloten .is wel te advertee ren, dan komen de vragen eerst recht. In welke bladen moet worden geadve- teerd, in dagbladen of in week- en maandbladen en in welk speciaal blad .wel, in welk niet. Hoe moet de opstel ling zijn van de te plaatsen adverten tie? Deze en nog meer vragen zijn te stellen en hoewel natuurlijk wel eeni- ge algemeene regels zijn te geven, moet deze aangelegenheid toch voor iedere zaak weer afzonderlijk worden be schouwd. Dit staat echter vast, dat een be paald plan moet worden gevolgd. Hij, die maar aan iederen colporteur, die om een advertentie komt vragen, een opdracht geeft, hoeft niet vreemd op te zien als het succes miniem is. Het verkoopen van ad verten tie's is eemvak op zichzelf, en een goed advertentie- colporteur is niet alleen voor het blad, waaraan hij verbonden is. een te waar- deeren kracht, doch ook de zakenman zal hem gaarne zijn opdracht geven, omdat hij verzekerd is, dat zijn belan gen op de beste wijze zullen worden behartigd. Enkele uitzonderingen daar gelaten is het adverteeren in program ma's en reclameblaadjes steeds te ont raden. Het feit doet zich hier echter voor, dat de zakenman voor zoo'n pro gramma veelal bezocht wordt door één der leden van de vereeniging, welke het programma opstelt. Dat lid, dat dan meestal een cliënt van hem is, moet hij wel om der wille van de re latie een advertentie opgeven. Dat de ze advertentie geheel zonder resultaat zal blijven, zoodat hij even goed het bedrag, dat hij ervoor moet betalen aan de vereeniging in kwestie cadeau kan geven, staat echter bijna steeds vast. Het was daarom goed gezien van de drie Leidsche Middenstandsvereenigin gen dat zij in het najaar van 1925 een circulaire aan de leden zonden om hen aan te raden aan de verschillende verzoeken om te adverteeren in pro gramma's geen gehoor meer te verlee- nen. Wij gelooven dat het aanbeveling verdient dat- dit advies van tijd tot tijd wordt herhaald, vooral nu er in- tusschen al weer anderhalf jaar ver- loopen zijn. Bovendien zou dan het ge- heele onderwerp betreffende het ad verteeren in een vergadering der ver eeniging kunnen worden behandeld. Het is een groot belang dat de zaken man dit onderwerp door deskundigen hoort voorlichten. Nog beter zou het zijn als het onder werp reclame in het algemeen op de agenda werd geplaatst. Het zou zeker een dankbaar gehoor vinden. REDDINGSBRIGADE. Het Bestuur der L. Z. had besloten aan alle bruggen van het Levendaal ha ken aan te brengen, dit omdat de heer v. d. Mark 14 April genoodzaakt was zich te water te begeven om een iongen te redden. Woensdag is evenwel door de jeugd een baldadige aanslag ge pleegd en is de haak Bethlehemsbnig doorgebroken, die aan den Geeregracht brug geheel verdwenen qn die aan de Korevaarbrug in 't water geworpen.^ 't Is droevig, dat waar Eet materieel zoo noodig is, omdat het water der gracht zoo smerig is, dat daar het vai> dalisme zoo tiert. Merken de ontwonen* den dan niets van deze vernieling ol laat het hen koud. Het Bestuur zal pog eenmaal de haken aanbrengen; mocb ten deze weer vernield worden, dan is het haar niet mogelijk eenig materieel maar op bet Levendaal te statioaeereja,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1