Dii nummer besiaal uit TWEE Bladen.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nisaws in dit Nummer.
3»*» JAARGANG
VRIJDAG 6 MEI 1927
NUMMER 2121
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
Ld Leiden en buiten Leiden
waai agenten gevestigd rijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
EERSTE BLAD.
Y Staatsrechtelijke voorlichting.
In de Wekker, het orgaan van de
Ghr. Geref. Kerken schrijft L(engkeek)
Veluwsche brieven, die het lezen zeer
waard zijn.
Natuurlijk wordt ïoor de Staatk
Geref. Partij daaraan aandacht gewijd
en mot name de heer K te A., vermoe
delijk de Partijsecretaris, ie heer
Kuyk te Amsterdam, toont aicb be
wust te zijn daarover nu en dan te
moeten schrijven.
Door L. was geschreven:
„Zelfs zou het kunnen gebeuren,
dat er een wet tot stand kwam, die,
hoewel de Koningin er persoonlijk
geheel tegen was, toch door haar
zou moeten worden bekrachtigd".
De heer K. te A. kwam daar tegen
op met de nog al naieve opmerking
dat de Grondwet spreekt van het al of
niet bekrachtigen van een wet door de
Koningin. Hij meende dat de Koningin
dus elk wetsontwerp dat door de Sta
ten Generaal is aangenomen kan be
krachtigen of ter zijde leggen geheel
naar eigen believen.
Hoewel dit formeel juist is, wijst L.
in de Wekker van deze week zijn op
ponent als volgt op zijn eenzijdige
voorlichting.
„Vanzelf bedoelden wij met dit te
schrijven geen wet, die bepaaldelijk
tegen Gods gebod, of die het welzijn
van ons volk zou schaden. Wij ken
nen H. M. onze Koningin als een
rechte telg van het Oranjehuis.
Maar juist daardoor kan net zijn,
dat Zij, als goed const. .oneele
Vorstin Hare roeping verstaande,
gehoor gevende aan den wensch des
volks, eigen persoonlijk oordeel zou
terzijde stellen, om een in een wet
tigen weg saamgestelde wet te be-
- krachtigen. Behalve van een rech
terlijk moeten kan er ook van een
zedelijk moeten sprake zijn.
De heer K. denke zich de conse
quenties eens in van een de Heere
beware er onze Koningin en ons
volk genadig voorl van een con
flict tusschen Staten-Generaal en
Kroon!
Ik kan bet niet helpen, dat wij le-
leven, naai- Groen s definitie, in het
revolutionaire tijdvak, en dat onze
Grondwft daarvan de sporen draagt.
Men bestudeere de beginselen,
waarnaar ons volk geregeerd moet
worden, maar men bestudeere
ook de beginselen, waarnaar ons
land geregeerd w o r d 11 Dan kan
er tenminste sprake zijn van „staats
rechtelijke voorlichting Niet
als men in de plaats van hetgeen is
zijn eigen voorstelling stelt".
Als de heer K. te A. nu deze afstraf
fing eeas ter harte neemt en boven
dien nog eens beter naleest wat Pref.
Fabius nota bene door hem zelf
aangehaald over dit onderwerp in
Anti-Revolutionaire Staatkunde 9chreef
dan krijgen eindelijk de Banier-lezers
misschien eens betrouwbare voorlich
ting. Dan worden goede A.-R. mannen
zeker niet meer verketterd zooals nu
zoo vaak gebeurd.
V De juiste weg
In Vlaardingen gaat het met de ac
tie voor de Gemeenteraadsverkiezing
niet goed. Een deel der A-R. broeders
en zusters acht zich'bezwaard over de
candidaatstelling. Men heeft nu een
Comité van actie gevormd.
Op een vergadering door de A.-R.
Kiesvereeniging uitgeschreven heeft de
heer Schouten gesproken.
Na in het algemeen over ons A.-R.
standpunt en de A.-R. politieke gespro
ken te hebben wijdde bij eenige woor
den aan de plaatselijke toestanden.
„Hebben wij, aldus Spr., al geen
moeite genoeg in den strijd tegen de
S.G.P.? Is het niet zoo dat deze strijd
onze krachten verteert?
Er zijn hier broeders die vinden dat
zij aan dien strijd niet genoeg hebben.
Afgescheiden van onze actie is maar
één reden geoorloofd, n.l. als onze
consciëntie ons dwingt.
Indien dit laatste niet het geval is,
dan is afscheiding niet te verdedigen.
Al zou de Kiesvereeniging in dit ge
ding voor honderd procent ongelijk
hebben, dan zou nog dit afzonderlijk
optreden van het Comité van Actie on
verdedigbaar zijn, omdat het niet om
consciëntie-bezwaren gaat.
't Zal wel meer gebeuren dat kiesver
eenigingen bij het candidaatstellen
verkeerde plaatsen geven. Alle men-
schenwerk is onvolkomen. Kan m°n
dit niet meer tijdig in orde maken,
dan past het zich daarbij neer ta leg
gen, maar in geen geval daartegen in
te gaan.
Dergelijke dingen moeten worden
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
opgelost. De bezwaarde zegge tegen
degenen, die hem deze bejegening
aandoen: „ik trek mij terug" maar
daarmee ook onherroepelijk uit
Elk middel van redres buiten het
wettig orgaan van de partij om, be
hoort onder ons ontoelaatbaar te zijn,
tenzij men van gevoelen is dat het zou
raken het primordiaal A.-R. beginsel.
Spr. hoopte ten slotte dat het Comité
van Actie morgen aan den dag zou
melden zich te hebben ontbonden, ook
in 't belang van de zaak die zij dient.
Indien "zij zich waarlijk groot ge
draagt zal dit invloed hebben op de A.
R. en leiden tot het meest spoedige re
dres.
De A.-R. Partij zal zijn of niet zijn
Dit hangt er van af hoe zij zich ge
draagt, ook op het terrein der gemeen
tepolitiek".
Een beharigingswaardig woord, dat
o.i. iitn jUiScen weg aanwijst.
STADSNIEUWS.
GEMEEN x KRAAD.
Vergadering van den Geipeen.eraad
op Maandag 9 Mei a.s.
Te behande en onderwerpen:
1. Benoeimng van een Kector aan
het ,G>mnasium.
2. Benoeming van een leeraar in de
Fransche taai en letterkunde aan de
Hoogere Buigerscnoot met 5-jarigen
cursus.
3. Rekening dienst 1926 van den Ar
menraad.
4. Rekening dienst 1926 van de
Piaatselij..e Scnoo.commissie.
5. Begroo.ing dienst 1927 van de
Plaatselij-e Scüooicommissie.
6. Voors e. tot verhoog ng van ver
schil.ende pos.en der begrooring,
dienst 1926, waarvan de raming te
iaag is gebeden en tot toevoeging van.
eenige nieuwe pos.en aan die oegroo
ting.
7. Prae-advies op het verzoek van
het bestuur van het genoo.scnap „Ma
thesis Scientiarum Genetrix", om her
kosteloos gebru k van eenige locali-
teiten van de Stadsgehoorzaal, voor
het houden van de a gemeene verga
dering en van de tentoonste.iing van
door de leerl.rigen vervaardigde werk
stukken en van de ingekomen antwoor
den op de uitgeschreven Jubileum-
prijsvraag op electro technisch gebied.
8. .Voors el tot verhur.ng van de
naast het perceel Haarlemmerstraat
No. 165a ge egen bergplaats, aan L.
en ,W. Kanb er, firma L. Kanbier.
9. Voors e. tot wijziging van de met
het Rijk, krachtens raadsbesluit van
13 Maart 1919, gesloten huurovereen
komst betreffende het voormalige Pest
huis c.a.
10. .Voorstel tot verpachting van het
recht tot heffing van den weg- en wa-
tertol tegenover den Rijnsburgschen
Vliet bij het Leidsche Hek c.a., aan
P. Ciggaar.
11. Voorstel tot kostelooze overne
ming in eigendom en onderhoud bijl
de gemeente van het strookje grond
aan den Zijl singel, Sectie K, nos. 609
610, 611 en 999, alle ged.
12. Voorstel om aan de Zwemvei-
eeniging „De Zijl" een bijdrage van
f 100 te verleenen in de kosten van
een door haar te houden zwemfeest.
13. .Vaststelling van een aanvullende
overeenkomst, betreffende de levering!
van e'ectriciteit in de gemeente Kou
dekerk door de Stedelijke Electrici-
teitsfabriek te Leiden.
14. Voorstel tot aankoop van een
stukje grond, ge'egen achter de Em-
ma'aan en den Terweeweg, kad. be
kend gemeente Oegstgeest, Sectie C
No. 2237, ged. ten behoeve van de
Electriciteitsfabriek.
15. Praeadvies op het verzoek van
de Leidsche Duinwatermaatschappij
om toestemming tot het aanvragen van
de vereischte Koninklijke bewilliging
voor een verenging van hare statuten
met 25 jaren.
16. Voorstel tot onderhandsche op
dracht van de levering en het montee-
ren van den bovenbouw van een install
latie voor een beweegbare afsluiting5
van de Slaaghsloot met een ijzeren val
schut ten behoeve van de Centrale rio
leering, aan de Alkmaarsche Ijzer- en
'Metaalgieterij te Alkmaar.
17. Voorstel inzake het verleenen
van machtiging tot het aangaan, resp.
bekrachtigen van overeenkomstenter
uitvoering van raadsbesluiten betref
fende burgerrechtelijke handelingen
van den gemeenteraad.
18. a. Herstemming over het amen
dement Eerdmans c.s., op art. II der
vcrc/idenrng, houdende wijziging van
de veicrSening van 31 Januari 1901
Gemeenteblad no. 3 betreffende da
■samenstelling en den werkkring der
■Commissie van Financiën;
b. Voortzetting van de behandeling!
dier veioroening.
19. Praeacrvies op het verzoek van
de Leidsche Katoenmaatschappij voor
heen de Heijder en Co., om vergun
ning 'ct het maken van een iuchtbrugi
van hare fabriek aan de Heeren
gracht naar die in de Looierstraat.
2U. Verordenu.g, houdende wijziging!
van de veordening van den 22en Janua
ri 1923 (Gemeen.eb cd No. 4), rege
lende de heffing van belastingen voor
het j^eoruik van het Openbaar Slacht
huis .e Leiden.
21.' Vasts.e.ling van het vermenigvul
digingscijfer, bedoe.d in de verorde
ning op de heffing eener plaatselijke
belasting naar het inkomen te Leiden,
voor het be.ast.ngjaar Mei 1927Mei,
1928.
CLASS1CALE VERGADERING.
Gistermiddag is de vergadering van
de classis Leiden der Geref. Kerken
voortgezet.
Onder de ingekomen stukken wa3
het Rapport Depp. Gen. Synode inzake
het Vrouwenkiesrecht in de kerk. Er
was geen voldoende tijd geweest dit
rapport te bespreken, doch besloten
werd indien een der kerken een be
spreking wenscht, voor dit doel een
buitengewone classicale vergadering
bijeen te roepen.
Met een kleine wijziging werd aan
genomen het voorstel van de kerken
van Leiden en Sassenheim, dat de
Part. Synode van Z.-Holland (N. Ged.)
aan de Gen. Synode te Groningen zal
voorstellen:
a. (tenminste drie) Deputaten te be
noemen voor de uitzending per Radio
van Kerkdiensten van Geref. kerken
in Nederland, en hun op te dragen:
1. er naar te staan, dat een behoor
lijk aantal Zondagen een zender voor
het uitzenden van kerkdiensten van
Geref. Kerken worde beschikbaar ge
steld, en
2. de uitzending van kerkdiensten
van verschillende Gereformeerde ker
ken in ons vaderland, voor zoover zij
daarvoor gevoegelijk in aanmerking
zullen komen en zij daartoe bereid
zijn, te regelen; en
b de noodige maatregelen betreffen
de de financiën te dezer zake te ne
men.
Aangenomen werd voorts een voor-
stel-Rijnsburg, aan de Synode te vra
gen een gedragslijn vast te stellen,
waardoor de moeilijkheid wordt weg
genomen inzake leden, die elders ker
ken en op wie toch niet de afsnijding
met het Formulier van den Ban kan
worden toegepast. Voorts zal aan de
Synode worden voorgesteld wijziging
te brengen in het percentage dat door
de classes moet worden afgedragen
aan de Generale Zendingsdeputaten
en dat thans 10 pet. van alle inkom
sten bedraagt. Men acht het niet bil
lijk, dat thans de meest actieve res
sorten, wier zendingsterrein het mees
te kost, ook het meest aan de alge-
meene inkomsten bijdragen.
Tot deputaten naar de a.s. Part.
Synode werden benoemd:
Dienaren des Woords:
Primi: Di. A. M. Boeijinga (Sassen
heim), N. Hl Koers (Noordwijk aan Z.).
en H. Meijering (Katwijk aan den
Rijn); secundi: E. H. Broekstra (Rijns
burg), H. J. Kouwenhoven (Lelden) en
K. Schilder (Oegstgeest).
Ouderlingen:
Primi: de heeren H. Koelmans (Bos
koop), C. v. d. Niet Dzn. (Noordwijk
aan Zee) en J. Velthuijzen van Zanten
(Hillegom); secundi: de heeren K.
Floor (Wassenaar), N. Francken (Kou
dekerk) en K. Zandbergen (Rijnsburg).
Aan het einde der vergadering nam
D9. J. G. Fernhout van Boskoop, die
in verband met zijn a.s. vertrek naar
Bandoeng de acte van ontslag kreeg,
met enkele woorden afscheid van de
classis.
Hij werd door den praeses in harte
lijke woorden toegesproken, waarna
hem door de aanwezigen werd toege
zongen Ps. 121 4.
HULDIGING VAN F. O. H. W.
KESSELRING.
Morgenmiddag zal in tegenwoordig
heid van de directie van het Natuur
kundig Laboratorium en van het we
tenschappelijk en technisch personeel
de heer Kesselring worden gehuldigd,
vanwege zijn 25-jarige ambtsvervul
ling als leeraar in het glasblazen bij
de „Vereen, tot bevordering van de
opleiding tot instrumentmaker", waar
na hij op 1 Juli 1902 in dienst kwam
van het Rijk, door zijn benoeming tot
glasblazer aan het Natuurkundig La
boratorium. Door de afwezigheid
van prof. Keesom wegens verblijf in
Rome, den man, waarmede hij zoo
vele jaren samenwerkte en die ook
wenschte mee te doen aan deze huldi
ging werd zij tot Zaterdag uitgesteld.
De heer Kesselring is een merkwaar
dige figuur in de geschiedenis van het
Leidsch Natuurkundig Laboratorium.
Hij heeft voor de studie der natuur
kundige wetenschap op het gebied der
practijk groote verdiensten.
Een Duitscher van afkomst, genoot
hij zijn opleiding als glasblazer aan de
vakschool voor glasblazers te Ilmenau
werkte in verschillende glasfabrieken
in Thüringen voor hij in Leiden
kwam. In het Natuurkundig Labora
torium ontwikkelde hij zich in den
loop der jaren tot een der bekwaamste
glasblazers van de wereld, kan men
wel zeggen. Geen onderzoek is er in
de afgeloopen 25 jaar gedaan of daar
bij is gebruik gemaakt van zijn onge
looflijke kunstvaardigheid in de glas
bewerking. Het toestel, waarmede in
i908 dóór prof. Kamerlingh onnes voor
het eerst het helium vloeibaar is ge
maakt, werd, wat het glas betreft,
door hem vervaardigd. De vacuumgla-
zen onderaan het toestel, waarin het
eerste vloeibare helium werd opge
vangen zijn van de hand van den beer
Kesselring. Een en ander wordt thans
bewaard in bet Historisch Museum
van natuurkundige instrumenten in 't
Nat. Laboratorium. De tallooze buiten
landsche geleerden, die in de afgeloo
pen 25 jaar in het Laboratorium ge
werkt hebben, hebben bij Kesselring
het licht opgestoken. Daardoor is zijn
werk over de geheele wereld beroemd
geworden. Engelscbe, Fransche, Belgi
sche, Duitsche, Noorsche, Zweedsche,
Poolsche, Spaansche, Japansche en A-
merikaansche geleerden, die in het La
boratorium gewerkt hebben, hebben
het welslagen van hun proeven voor
een deel aan de kunstvaardigheid van
den heer Kesselring te danüen.
Aan zijn opvoedKundige bekwaam
heden is het te danken, dat vele ieer-
lingen der instrumentmakersopleiding
zijn werkplaats ais bekwame glashla
zers verlaien hebben. Niet alleen in
Nederland, maar ook in Amerika, En
geland, België en Ned. Indië zijn oud-
leerlingen van den heer Kesselring
werkzaam.
De vacantie-cursussen in de laatste
helft van Augustus m hei Laborato
rium gehouden, staan mede onder zijn
leiding en onder de 4U leerlingen zijn
er steeds t> of 8 vreemdelingen, gewoon
lijk Engelscken en Schotten.
Sinds 1903 is de heer Kesselring lid-
van de Commissie belast met bet af
nemen der practische instrumentma
kers- en glasblazersexamens.
Rustig, zonder zich op zijn verdien
sten te laten voorslaan, gaat deze stil
le in den lande zijn weg, de weten
schappelijke^ zooals Prof. de Haas,
Keesom, lector Crommelin en anderen
met raad en daad bij te staan.
Morgen zullen de heeren toonen, hoe
dat door hen wordt gewaardeerd.
PROF HERTZSPRUNG.
Prof. dr. E. Hertzsprung, adjunctdi
recteur der Leidsche Sterrenwacht,
die reeds gedurende 1 jaar in Amerika
vertoeft tot het doen van wetenschap
pelijke onderzoekingen aan het obser
vatorium van de Harvard University
te Cambridge (Mass.) zal omstreeks
half Mei uit Amerika vertrekken. Voor
echter naar ons land terug te Keeren,
zal hij zich nog voor eenigen tijd naar
Denemarken begeven tot het verrich
ten van wetenschappelijke onderzoe
kingen.
BELASTING-OPHAALDIENST.
Het Bestuur van den Belasting-op
haaldienst vergaderde 4 Mei ter be
spreking van de verschillende zaken
den dienst betreffende.
Reeds hebben zich in den betrekke
lijk korten tijd van het bestaan van
dezen dienst ruim 5C0 personen aange
sloten, waarvan 250 reeds de kwitan
ties zijn aangeboden, de overigen nog
in behandeling zijn, doch hoogst waar
schijnlijk zullen in den loop der vol
gende week hij alle aangeslotenen de
gelden worden geind.
Ter geruststelling van de aangeslo
tenen, kan worden medegedeeld, dat
zij, die zich hebben aangemeld, ook al
is nog geen kwitantie aangeboden, bul
ten de invorderings- en vervolgings
maatregelen zijn gesteld.
„PAEDAGOGISCHE BIBLIOTHEEK."
Zaterdag 7 Mei a.s. zal in het Nut
de heer A. Jager uit Heemstede voor
bovengenoemde vereeniging spreken
over taalonderwijs.
De heer Jager heeft reeds eenigen
tijd geleden voor de Paedagogische
vereeniging te Amsterdam over dit on
derwerp gesproken. Ook is van zijn
hand een inderdaad belangwekkende
taalmethode verschenen.
Zooveel wat voor het onderwijs ver
schijnt, zou beter ongedrukt kunnen
blijven, omdat het geen wezenlijk nieu
we gedachten bevat of in vrijwel de
zelfde vorm reeds eerder bestond.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewon* advertentiën per regel 22*1% cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel Urlei
Bil contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentie» bij Tooraitbetaiing
van ten hoogste 30 woorden, worden dage*
lijk* geplaatst ad 40 cent
Binnenland.
Ds. C. Vermaat te Makknm afgezet.
Buitenland
Rede van Colijn op de internationale
economische conferentie te Genève.
De nitslag van de prijsvraag voor
het Volkenbondsgebouw.
Het onlwerp-vaLvui-jnigingswet
is door het Lagerhuis in tweede lazing
aangenomen.
Een Grieksch-Enlgaarsch grenslncl
dent.
Ganscli anders is dit met het werk
van den heer A. Jager. Hier ls een in
derdaad belangwekkende gedachte in
nieuwe vormen uitgewerkt.
Hoè belangwekkend, zal ieder kun
nen waarnemen, die de laatste num
mers van dr. Hamakers Tijdschrift
voor Ervaringsopvoeding" inziet.
Ook de bekende oud-inspecieur, de
heer Wirtz, neemt hierbij deel aan de
gedachten wisseling.
Ongetwijfeld zal ook de belangstel
ling in Leiden groot zijn.
EEN CONFLICT VAN PLICHTEN.
Zeer talrijk zijn de gevallen, waarin
arbeid :rs voor bet kantongerecht alhier
zich te verantwoorden hebben inzake
het niet verstrekken van inlichtingen
aan den Raad van Arbeid. Vooral brj los
se arbeiders komt zulks veelvuldig voor
en bij hen, die werkzaam zijn in den
land- en tuinbouw.
Als aan de arbeiders naar de reden
van hun a igbrid wordt gevr agd, is
het stereotiepe aai woord: Verstrek ik
de gevraagde inlich ingen, dan worden
mijn werkgevers gedwongen, rentezegels
ingevolge de Invaliditeitswet voor mq te
plakkén, en woid: ik ontslagen.
Een voeger in lossen diens, heeft zich
nu ook voor het kantongerecht voor het
genoemde feit te verantwoorden gehail.
en voerde de even genoemde reden tot
zijn verweer aan.
De waarnemende kantonrechter, Mc
G. H. E. No:d Thomson, verklaarde
de«n voeger scnuldig, e.h er zonder toe
passing van straf, waarbij hij van de vol
gende overwegingen ui g'ng.
Dat ter terechtzitting is aangevoerd,
dat als verdachte de gevraagde inlich
ringen zou hebben v rs rekt, hem vei»
ider werk als voeger bij zijn werkge
vers zou zijn geweigerd;
dit de getuige Gos inga, de directeur
van dan Raad van Arbeid te LeideK
heeft erkend, dat zeer vaak voegers,
die de door den §,aad van Arbeid ga
wenschte inlichtingen verstrekken, ver
der werk bij de werkgevers wordt ge
weigerd;
dit deze handelwijze van de betrok
ken werkgevers mee: worden afge
keurd, doch buLen de machissfeer va a
,den rechter valt;
dat iedereen verplicht is te voldoen
aan hetgeen in westelijke bepalingen
wordt vereischt, ma.ar dat, indien dit
ten, gevolge heeft, dit hij, die voldoet
aan die bepalingen, broodeloos wordt en
zijn gezin en zichzelf met ondergang ziet
bedreigd, een conduct van plichten
naleving van wettelijke bepalingen ende
zorg voor het gezin ontstaat, waarmo
de de rechter neeft rekening te houden;
dat in dit geval eenerzijds het alge
meen belang bij de naleving betrekkelijk
gering is en voornamelijk den verdachte
ten goede zou komen, krijgende hij_ daar
door eventueel recht op de uitkeeringen
krachtens de Invaliditeitswet, en andes
TJijds zii, die met de naleving van de wet
zijn belast, in het algemeen in art. 313
van de wet in het bijzonder andere we
gen vinden aangewezen om de gegeven*,
(deelachtig te worden, die zij verlangen;
dat bij het bewandelen van deze \vo
gen wordt voorkomen, dat dei betrok
ken werknemer werkloos en broode
loos wordt, wat ook weer in het alge
meen belang is, en het nimmer de bedoa
ling van den wetgever kan geweest zijn
den werknemer eenerzijds oe voordea
len te verschaffen van mogelijke uitkeo
ringen krachtens de Invaliditeitswet,
doch hem anderzijds uit zijn broodwm
ning gestooten te zien;
Daar derhalve het middel om de werk
nemers te helpen, erger ware dan de
kwaal, daar door de werkloosheid van
den, -werknemer bedoelde «voordeelen,
althans gedeeltelijk itoch souden komen
te y er vallen.
Hedenmorgen is op de Haarlem
merstraat aangereden mej. C. G. v. S.
door een motorrijder. Ze bekwam een
schaafwonde aan de linkerzijde.
Gistermorgen is de 32-jarige niöj-
J. v. W. wonende Oude Rijn, terwijl ze
op de binnenplaats van haar woning
op een trag plazen stond te zeemen,
met de trap omgevallen, waardoor ze
een bloedende hoofdwonde opliep.
Door een dokter van den Eersten
Hulpdienst ia ze verbonden.
