CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Bit nummer bestaat uit TWEE Bladen. 8S,# JAARGANG DONDERDAG 5 MEI 1927 NUMMER 2120 NIEUW IDSCIE COURANT BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone edvertenAiën per regel 22*/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel terlei Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij Tooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage» lijks geplaatst ad 40 cent Binnenland. De classis Drachten der Geref. Ker ken heeft de schorsing van Dr. N. D. van Leeuwen opgeheven. De luidspreker op het Binnenhof te Den Haag was kosteloos aangeboden door de Siemens fabrieken. Buitenland. De Sovjet-delegatie is gistermiddag te Genève gearriveerd. De economische conferentie zal ver moedelijk drie weken duren. De Britsche nota over de schulden aan Amerika. ABONNEMENTSPRIJS Ia Leiden en buiten Leiden •■u agenten gevestigd lijn Per kwartaali 2^0 Pei week I 0.19 Franco per poet per kwartaal I 2.90 EERSTE BLAD. STADSNIEUWS. MIJ. TOT BEVORDERING VAN TOONKUNST. „Die Jahreszeiten." In 1797 had Haydn ,JJie Schöpfung" gecomponeerd. Twee jaar later werd het werk voor het eerst met enorm succes uitgevoerd te Weenen. Haydns vriend Gottfried baron van Swieten, meende dat het bij genoemd werk niet mocht blijven en toonde hem een En- gelschen tekst: „The Seasons" van Thomson, en om er meer'drang ach ter te zetten maakte Van Swieten een Duitsche vertaling. Haydn had geen lust; hij was 67 jaar en vond zich, naar hij zei, te oud, om zich in de ly riek der vier jaargetijden te verdie pen. De waarheid was, dat hij de tekst niet mooi vond en dan„Es lebe der Wein, es lebe das Fass, es lebe der Krug", kort om, alles wat wij nu als slotkoor van de derde afdeeling kennen, leek hem ongeschikt eenige muzikale inspiratie te wekken. Van Swieten praatte als Brugman en wist eindelijk den componist aan den ar beid te krijgen. In 1800 was het om vangrijke werk voltooid. In 1801 werd het voor 't eerst uitgevoerd en hield weldra met „Die Sohöpfung" een tri omftocht door Europa. En ae roem van beide werken is nog niet ver bleekt. „Afgezaagd!" roepen sommi gen. „Geef ons wat nieuws!" roepen anderen. Zal het nieuwe, dat we voor en na hooren eveneens meer dan hon derd jaar zijn frisrhheid benouden? Dirigenten, <*e wat beteekenen, die in nerlijk muzikaal zijn, keeren altijd weer tot de klassieken terug Begint ten slotte niet bij de klassieken onze muzikale eruditie? Een kleine bijzonderheid. Waar schijnlijk zonder dat velen het wisten, hebben we een verjaardag gevierd. Waarschijnlijk ook in verband met de eerste uitvoering van „Die Jahreszei ten" in 't kasteel Schwarzenberg bij Weenen, werd Haydn den 4en Mei 1801 benoemd tot eerelid van de Maat schappij Felix Meritis te Amsterdam. Dat de Amsterdamsche toonkunste naar Anton Tierie te Leiden een ga ve en schitterende vertolking gaf mo ge achteraf beschouwd worden als een hulde aan den componist die in allen eenvoud schreef „dasz Sie mich beehr haben, berechtigt mich vielleicht zu glauben, dasz ich nicht ganz sterben werde" en tevens aan het toenmalig bestuur van Felix Meritis, dat de ware grootheid van een tijdgenoot wist te erkennen. Het is en blijft een schitterend werk al is het voor ons moderne menschen wat lang en al mist het de dramati sche spanning welke wij zoo gaarne in een oratorium ondervinden. Moet men dan coupures maken? Maar wat moet er dan uit? De artistieke eenheid wordt zoo spoedig gebroken. De mu zikale gedachtengang die het geheel beheerscht, vertoont onmiddellijk hia ten. Is er iets in dat minder belang rijk i;s? Voor ons gevoel is alles in dit werk even belangrijk. Men blijft met een glimlach gevangen in de sfeer van poëzie, van humor, van speelsche gees tigheid, soms van hoogen ernst. Er zijn enkele hoogtepunten in die getui genis geven van een zeldzame geniali teit. En opzettelijk noem ik verder het bruisende slotkoor van de derde afdeeling, en verder o.a. het zeldzaam schoon liefdesduet. Bet is onmogelijk in kort bestek van het geheel een overzicht te geven. Van het begin tot het einde treft ons de frischheid, de poëtische gloed, de me lodische vindingrijkheid, de rhythmi- sche afwisseling. Maar dat dit alles ons zoo aansprak, ligt in de eerste plaats aan den lei der, den heer Anton Tierie, die met vurige geestdrift zijn ensemble leidde. Van dat ensemble noemen wij in de eerste plaats het Toonkunstkoor, dat met de grootste zekerheid zijn leider volgde, feilloos reageerde, met glans zong. Een prachtig sopranenkoor; eveneens een heel mooi altenkoor; de keeren iets minder sterk, maar altijd nobel van klank. Ten slotte toch wel een vrijwel evenwichtige stemmenver houding. Een groote, een machtige klankontwikkeling soms, maar geheel vrij van ruwheid. Van de drie solisten waren er twee voor Leiden vrijwel onbekend. Mevr. S. BothDe Haas had de r.ol van Hai- ma voor haar rekening genomen. Deze dame heeft een stralend sopraange luid, in alle registers af. Haar tech niek is volkomen beheerscht, zoodat ze met het grootste gemak haar partij uitvoert, gemakkelijk boven orkest en koor uitzingt en soms heel groote ver inniging in haar zang weet te leggen. Niet het minst trof dit in het reeds genoemde liefdes-duet, met Lucas, wiens partij gezongen werd door den tenor A. Wilde van Berlijn, wiens schitterende prestaties zeer terecht op hoogen prijs werden gesteld. Wij zijn hier in Leiden nu eenmaal wat ver wend door Louis van Tulder. Maar deze zanger had momenten, dat men het niet mooier en nobeler kon wen- schen. Zijn zang is in hooge mate ly risch, maar toch mannelijk en be heerscht. Den bas Hendrich van Cort kennen we hier reeds lang. Met zijn warm, vol, diep mannelijk geluid heeft hij ons opnieuw zeer sterk onder den in druk gebracht. In de Terzetten pasten de stemmen zich prachtig bij elkaar aan. En eindelijk komt een woord van dankbare hulde toe aan het Residen tie-orkest, volgzaam, slagvaardig, en nobel van klank. Het is ondoenlijk, hier de klankkleuren, welke Haydn in zoo rijke afwisseling van het orkest vraagt, ook maar in groote trekken te bespreken, maar we willen toch even herinneren aan de prachtige wald hoorn-begeleiding van het Jagerchor en het rhythmenfeest, dat de heer Tie rie hier wist te scheppen. Over de geheele uitvoering glansde een stralende vreugde, soms zich uit bundig verheffend, soms zich verbree- dend tot een ernstige visie, maar altijd gekenmerkt door dat ondefiniëerbare, dat het wezen der schoonheid is. De volle gehoorzaal heeft herhaalde lijk door geestdrfitig applaus haar dankbare gevoelens geuit. De heer Tierie kreeg een lauwerkrans. (Tot onze spijt konden wij dit con cert verleden week voor onze lezers niet aankondigen, aangezien het onze administratie ondanks alle aangewen de pogingen niet is mogen gelbk- ken, een advertentie van deze uitvoe ring van „Toonkunst" opgenomen te krijgen). DE DISTRICTSVERGADERING DER N. C. G. O. V. De middagvergadering. In de middagvergadering, die even als de ochtendvergadering in „Predi ker" werd gehouden, werd begonnen met de bespreking van het behandelde door Ds. A J. Mondjn in de ochtend vergadering, n.l. „Hét ontwerp-Drank- wet van Minister Slotemaker de Brui ne." Verschillende aanwezigen namen aan de bespreking deel. De vragen werden door Ds. Montijn bevredigend beantwoord. Onder de bespreking kwam ter ver gadering de eere-voorzitter, Ds. Dijk man, die hartelijk met applaus begroet werd. Vervolgens kregen de afgevaardig den van Den Haag (centrum), Leer dam en Wassenaar gelegenheid om mededeeling uit haren arbeid te doen. Ds Montijn geeft dan een korte toe lichting op „het plan-Ledeboer". Ds. Ledeboer wil dat er van het districts comité meer actie uitgaat en daardoor ook van de afdeelingen. Verschillende gegevens zijn daarvoor door spr. en door den heer de Jongh bijeengebracht naar aanleiding waarvan een plan de campagne kan worden opgezet. Spr. noemt daarna de verschillende plaat sen waar aanknoopingspunten zijn en waar de actie gevoerd zal worden. Spr. wees er ook nog op, dat het wen- schelijk is correspondentschappen te stichten in verschillende plaatsen. Over een en ander werd nog eenige oogenblikken gesproken, waarbij nog verschillende heeren het woord voer den. Nu kreeg het woord ds. Hermanides van Valkenburg, die als onderwerp had gekozen „In de vuurlinie". Spr. begon met voor te lezen een gedeelte van 1 Sam. 25, de geschiedenis van David, Abigail en Nabal. Spr. heeft niets tegen een Chr. Geheelonthouders vereeniging. In menige geheelonthou dersvereniging heeft spr. echter het verschijnsel opgemerkt, dat zeer velen de wacht houden bij het gereedschap en slechts weinigen staan in de vuur linie. Dat moet anders worden, zooals ook bij David 400 man in de vuurlinie en slechts 200 de wacht hielden. Vrij willigers voor! In een consultatiebu reau voor alcohol hier in Leiden heeft spr. in de vuurlinie gestaan. Van Chr. zijde heeft spr. echter niet veel mede werking gehad. Spr. vertelt daarvan, hoe zoo'n consultatiebureau werkt. Hier ligt voor den Christusbelijder een schitterend terrein braak. Eerst moet het hart van den dronkaard zacht gemaakt worden en dan kan van den Christus verteld worden. Spr. noemt een voorbeeld, waaruit blijkt, dat zoodra mimler alcohol wordt ge dronken het goede van vroeger weer terugkomt. Spr wekt de aanwezigen op om ook te staan in de vuurlinie. Er moeten of fers voor worden gebracht, maar die moeten we brengen om Christus te dienen. De middag vergadering werd geslo ten met dankgebed door Ds. Hermani des, nadat nog gezongen was Gez. 189 vers 4. De avondvergadering. De3 avonds bad in de Oosterkerk een openbare bijeenkomst plaats, die helaas slechts matig bezocht was en waar Ds. M. J. Punselie en Ds. J. C. Koningsberger uit Amsterdam het woord voerden. De samenkomst werd geopend met het zingen van Ps. 25 2, waarna Ds. Punselie voorging in gebed en las 1 Cor. 8. In zijn openingswoord wees spr. er op, dat deze dag zoowel bedoelt pro paganda als innerlijken opbouw. In verband hiermee zal spr. zich zoowel tot de geheelonthouders als tot ben die dit niet zijn richten. 'Wat de eersten betreft, wijst spr. op de gevaren en bezwaren der geheel onthouding als het strak dogmatisme en de zedelijke hoogmoed, die men in de kringen'der onthouders soms kan waarnemen; ook heeft spr. zich wel geërgerd aan gepeuter als b.v. over de kwestie of er alcohol was in den wijn die te Kana geschonken werd. Het is wel van belang, den onthouders te wij zen op dergelijke dingen die hun actie tot een belaching maken, immers un homme averti en vaut deux (een ge waarschuwd man geldt voor twee). Daartegenover wijst spr. op wat Prof. van Dijk heeft genoemd „liet zui vere goud der geheelonthouding": de gezindheid van het offer. De mensch- heid is een organisch geheel en het gaat er om, dat men zich vrijwillig in zijn genot beperkt en in zijn vrijheid begrenst ter wille van den zwakken broeder. Zoo gezien is de onthouder geen zonderlinge dweper maar wan delt bij in de voetstappen van Hem, die Zijn ziel gegeven heeft tot een rant soen voor velen. Nadat het meisjes-zangkoortje van den heer H. J. van Leeuwen een kleine Zendingscantate en „Jubilate, Amen' had gezongen, beklom Ds. Koningsber ger den preekstoel. Spr. begon met er op te wijzen, dat de N. C. G. O. V. een stiefkind is van de Christelijke Gemeente, vootal nu in den naoorlogschen tijd de drank zoo duur is en de menschen niet meer zoo drinken. Er is onder de rooden veel meer belangstelling voor den strijd te gen den drank dan onder de Christe lijke menschen. Het is niet voldoende dat door een dramatische schildering der drankel lende de snaren van het gevoel ge raakt worden, de gewetens moeten ge troffen worden. Daarom is het spreken voor de geheelonthouding steeds een verantwoordelijke taak. Spr. richt tot de aanwezigen de vraag: hebt gij het stiefkind der Chr. Drankbestrijding- wel eens onbevoor oordeeld in de oogen gezien, of kent gij alleen maar de blauwe-knoopcari- catuur der spotvogels? Spr. teekent vervolgens het begin sel der Chr. drankbestrijding als be staande uit een drietal elementen; de deernis met' anderer ziel, de verant woordelijkheid voor anderer lot en ten slotte de bereidwilligheid om een of fer te brengen voor anderen. Daarna zong het zangkoor op ver dienstelijke wijze „De vogelen" van Richard Hol. Dit zangkoor werd de zen avond niet door den heer van Leeuwen, doch door den heer Bot ge dirigeerd, onder wiens leiding het de laatste 3 maanden gestaan heeft. Naar wij vernemen, ligt het in de bedoeling a.s. Zaterdag met het instudeeren van nieuwe liederen te beginnen. De samenkomst werd gesloten door Ds. J., Luuring, die allen die aan bet welslagen van dezen dag hadden mee gewerkt, dankte en daarna voorging in dankgebed. CHR. HIST. UNIE. Op de laatst gehouden vergadering der Chr, Hist. Unie afd. Leiden, werd het volgende besluit met algemeene stemmen aangenomen; De Christelijk-Historische Unie, afd. Leiden, kennis genomen hebbende van de verleende toestemming, tot bet houden van een optocht met muziek, op Zondag 1 Mei 1927, door den bur gemeester dezer gemeente, overwegende, dat naar hare overtui ging, de overheid geroepen ls, om te waken voor het heilig houden van den dag des Heeren, betreurt, dat toestemming ls ver leend, om den Zondag te gebruiken voor het houden van openbaar feest- vertoon, waardoor een aanzienlijke groep der bevolking in haar godsdien stige gevoelens is gekwetst, en besluit bovenstaande te publicee- ren. Wij vernamen nog, dat deze verga dering stond onder leiding van den beer J. B. Meijnen, Wethouder. Hier uit volgt dus, dat of de heer Meijnen (of de beer Splinter aanwezig was is ons onbekend) medegewerkt beeft om zijn eigen werk als wethouder te hel pen veroordeelen, of dat het besluit van de vergunning door B. en W. niet met algemeene stemmen is genomen. ADRES VAN DE VEREENIGING VOOR CHR. FRÖBELSCHOLEN. Aan den Raad dezer gemeente is door de Vereeniging voor Chr. Fröbel scholen een adres verzonden inhou dende een verzoek om in de veror dening van 10 Februari 1910 (Gemeen teblad no. 3) laatstelijk gewijzigd bij de verordening van 11 Februari 1924 (Gemeenteblad no. 7) op te nemen een bepaling, dat voor nieuw te houwen bijzondere bewaarscholen gedurende 24 jaren vanaf den dag der opening wordt verstrekt een bijzondere Jaar- lijksche bijdrage in de kosten van ren te en aflossing, van 3H v. d. stich- tingskosten, zulks om verschillende redenen, in het adres genoemd, ter wijl er tevens op gewezen wordt, dat deze wijze van aanmoediging van het particulier initiatief in zich sluit een groote prikkel tot zuinigheid en dat daardoor het zich steeds meer opdrin gende vraagstuk van het bewaar- schoolonderwijs door de gemeente op weinig kostbare wijze, althans onein dig goedkooper dan door het stichten van openbare bewaarscholen, kan wor den tot oplossing gebracht. LEIDSCHE BURGERWACHT. Maandag 9 Mei a.s. zal ter gelegen heid van het uitreiken der medailles aan de vijf schutters, leden der L. B. W., die in 1926 in den Prov. wedstrijd der Burgerwachten den Wisselbeker hebben gewonnen, de „Leger- en Vloot film" worden vertoond. Aanvang te 8 uur nam. in de Concertzaal l'Union, Steenstraat 39, alhier. 50 JARIG ZAKENJUBILEUM. Zondag 8 Mei zal de firma Tiele- man Dros conservenfabrieken al hier, haar 50-jarig jubileum veiren. Op Zaterdag 7 Mei zal dit feit feestelijk worden herdacht door directie en per soneel. VERBETERING DER VOLKSHUIS VESTING. Bij Koninklijk Besluit is gehand haafd de toelating als vereeniging, uit sluitend in bet belang van verbetering der volkshuisvesting werkzaam, van de vereeniging: Vereeniging tot Be vordering van den Bouw van Werk manswoningen te Leiden, gevestigd alhier. HULDIGING LEGER DES HEILS. Zooals men weet, zal het a.s. Zon dag 8 Mei 40 jaar zijn geleden, dat het Leger des Heils zijn arbeid ln Ne derland aanving. Een nationaal Comi té is gevormd om bet te huldigen. Evenals in andere plaatsen hebben ook bier ter stede enkele personen zich bereid verklaard de collecte voor dit doel aan te bevelen; In de eerste plaat9 onze burgemeester Mr. A. van de Sande Bakhuijzen; verder de da mes Mevrouw SchokkingMeteler- kamp en Mej. A. Bosman, praeses Vrouwen Stud. Vereen., en de heeren A. L. Reimeringer, wethouder, Prof. dr. P. C. T. van der Hloeven, Prof. dr. H. M. van Nes, Dr. J. Schokking, lid der Tweede Kamer, Jhr. C. J. A. de Ranitz, praeses van het Studenten corps en Ds. Joh. Rauws. Het ligt in de bedoeling deze week ook hier ter stede circulaires en in- teekenlijsten voor dit doel te versprei den. 'Wij onderstellen, dat velen aan dien oproep om het Leger des Heils te huldigen om zijn belangeloozen ar beid gaarne zullen meedoen. RECTIFICATIE. In het verslag van de Oranjever- eeniging in bet nummer van 1.1. Dins dag staat dat de costumier voor bet tooneelstukje is geweest de heer Hob bezak, Breestraat. Dit moet zijn; de heer Hobbezak, Haarlemmerstraat. Gisteravond is door de politie aan gehouden D. v. E., alhier, die zonder licht reed. In plaats van zijn naam op te geven toen de rechercheur dit vroeg gaf hij dezen een stomp, wat reden was om hem in te pikken en proces verbaal op te maken. De 13-jarige P. A. K. heeft ten na- deele van een firma hier ter stede een aantal kousen gestolen. Na door de politie te zijn verhoord, is hij op vrije voeten gesteld. GEMEENTEZAKEN. Af- en Overschrijvingen begroo ting 1926. B. en W. stellen voor op verschillen de artikelen van ontvangst en uitgaaf der begrooting voor 1926 af- en over- te schrijven zooals dat in overeenstem aning met de verkregen resultaten noo dig is. In totaal moeten verschillende arti kelen van uitgaaf verhoogd worden met 114.256.92. Daarentegen kunnen, door verschillende mindere uitgaven dan waarop gerekend was andere ar tikelen met 34.236.79 worden ver laagd. Ook kunnen verschillende ont- vangstposten worden verhoogd met 67.657.47 zoodat uit onvoorzien ge put moet worden een bedrag van 12.362.66. Buiten deze af- en overschrijvingen van financieelen aard zijn verder nog eenige administratieve schikkingen van cijfers noodig, waartoe mede het voorstel wordt gedaan. Huur voormalig Pesthuis. Het voormalig Pesthuis is aan het Rijk verhuurd voor Opvoedingsge sticht. Nu het gebouw voor dat doel niet meer gebruikt wordt, zal het wor den ingericht tot Rijksasyl voor psy chopaten. Daarvoor zijn eenige verbou wingen noodig, die den betrokken Mi nister nopen, zich te verzekeren van de mogelijkheid van huur voor de jaren na 1944, in welk jaar de tegen woordige huur afloopt. B. en W. stellen nu aan den Raad voor, het Rijk in plaats van een optie van 5 jaar een optie van 20 jaar tege- ven mits de huursom na 1 Januari 1944 van 1000 op 1500 per jaar wordt gebracht. Tolheffing „Leidsche Hek". De weg- en watertol „Het Leidsche Hek" is voor den tijd van 5 jaar ver pacht aan Wed. G. J. Ciggaar voor 1150 per jaar. Ingevolge aan de pacht ster in 1924 verleende vergunning is aan haar toegestaan den tol te doen be dienen en bet buis dat er bij hoort te doen bewonen door baar zoon P. Cig gaar. Deze vraagt de thans geëindigde pacht voor een nieuw vijf-jarig tijdvak met bean aan te gaan voor een pacht som van 1400 per jaar. B. en W. hebben inmiddels aan den Minister gevraagd om tot de tolhef fing wederom voor 5 jaren vergunning te verleenen. In verband met de zeer belangrijke onderboudsuitgaven van de Haarlemmertrekvaart en van den weg vroeg het College tevens om de tolheffing met 50 pet. te mogen verhoo gen. Deze vergunning met verlof tot hoo- gere heffing is thans afgekomen. In verband daarmede stéllen B. en W. voor de pachtsom tot 2100 te ver- hoogen. Hierbij houden zij rekening met de verwachting dat het verkeer door deze hoogere heffing zal vermin deren. Strookje grond Zijlsingel B. en W. stellen voor een strookje grond aan den Zijlsingel van den eige naar van aldaar staande huizen over te nemen en te bestemmen voor weg. Overeenkomst electriciteltsleve- ring Koudekerk. In de overeenkomst voor de levering van electriciteit aan Koudekerk is be paald dat zoodra de gemeente Koude kerk een verzoek doet om uitbreiding van het Kabelnet Leiden op nader daarvoor te stellen voorwaarden daar aan zal voldoen. B. en W. stellen thans aan den Ge meenteraad voor op het desbetreffende verzoek van Koudekerk met die ge meente een garantie-overeenkomst aan te gaan waarbij Koudekerk jaar lijks tot 1955 betaalt een bedrag van 231 als tegemoetkoming in deze ka belnet-uitbreiding. Verder garandeert Koudekerk boven en behalve de reeds vastgestelde strooangaranties op den kabel langs den Hoogewaard een stroomverbruik van 5000 K.W.U. over 1927, 7500 K.W.U. over 1928 en 10000 K.W.U. over 1929 en volgende jaren. Tentoonstelling M. G. S. B. en W. geven in overweging om aan bet gen. M.G.S, te vergunnen ook dit jaar weder kosteloos gebruik te mo gen maken van eenige localiteiten der Stadsgehoorzaal voor het houden van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1