Cil nummer bestaat uit ME Btadsn. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 8.ie JAARGANG MAANDAG 2 MEI 1927 NUMMER 2117 ABONNEMENTSPRIJS 1d Lelden en buiten Leiden waar agenten gevestigd rijn Per kwartaali 2.50 Per week f 0.10 Franco per post per kwartaal f 2.90 BUREAU: Hooigrrcht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 EERSTE BLAD. V Moeder H.M onze geëerbiedigde Koningin bezit de gave om op oogènblikken, waaróp dit pas geeft op ontroerende Wijze uiting te geven aan de hooge ge voelens die Haar ziel beroeren. Zij toont zich dan een hoogstaande Moeder des Vaderlands. Dat is ook Zaterdag weer zoo tref fend uitgekomen. Aan den galamaaltijd heeft H.M. de Koningin het woord gevoerd. Zij richt te Zich lot Hare dochter niet de vol gende woorden: Geliefd Kind, Alvorens uw Vader onzen gasten voorstelt een heildronk op uw gezond heid uit te brengen, gevoel ik mij ge drongen een enkel woord tot u te rich ten, waar mijn hart vol is van dank aan God, dat Hij het U gegeveh heeft in goeden welstand deïi mijlpaal door de Grondwet gesteld bij de vervulling van uw 18e jaar te bereiken. Zoo be- hooren thans de gelukkige jaren van uwe opvoeding en aanvankelijke Vor ming tot het verleden. Ik wensch een woord van hulde en warmen dank te wijden aan allen die daartoe met öfts hebben medegewerkt. Echter kan hiermede voor U het tijdperk Van studie nog niet worden afgesloten, integendeel, gij zult nóg verdéf voor dé wachtende taak Wil len en ffioeten bekwamen. Het is Uw Vader én mij aangenaam gewéést ge volg te kunnen geven aan den. in U Zelvè opgekomen wèhscli, Uw studies voort te zetten aan de Leidsóhê Hóo- geschóöl, die dóór zulke schoone èn al oude tradities aan de geschiedenis van het vaderland en onze faöiilie is ver bonden. En als ik denk aan het schoone. volle leven met zijn groote verant woordelijkheden, dat U wacht, te mid den Waarvan gij de kunst zult tnöë'en leeren verstaan U wezenlijk gelukkig té gevóélen, onverschillig onder welke omstandigheden, dan gaan mijne ge dachten van zélf terug tot Uwe prille jeilgd, waarin wij reeds het verlangen U één te voelen en mede te leven met ahdereh, mochten beluisferen. Zij het gegeven altijd Weer te vin den d i e diepere eenheid, dié alle menschen saambindt, dié gij steeds gezocht hebt, en te leerèn andereh en U zelve te besrijpen en U irt te levèn in het tijdperk dat voor ligt; zóó het vertrouwen Waardig te maken Van Uwe tijdgenooten en bovenal van ons dierbaar volk aan wélks geluk eii wel zijn ge eenmaal geroepen zult zijn uwe beste gaven en krachten te wijden. Wij weten zeer goed, geliefd kind, dat gij dit allés niet in eigen kracht alleen zult beproeven, het is daarom dat wij met U heel uwe toekomst met ootmoed en met ontroering in het hart doch met groote blijdschap eti ver trouwen, leggen in die Vaderhand Die uw jonge leven tot hiertoe zoo liefde vol bewaard heeft. Is het niét treffend, dit woord van Hare Majesteit? Alle zièldoortrillende liefde tót Haar kind èn Haar Vaderland legde ze in - Haar wóórd eti. Wij kunnen hét niet betër samen vatten dan ih dit eene woord „M o e- d e r". Zij is een Moeder in hoogen. edelen zift! V Een rechtzetting In onze driestar van Woensdag 27 April i,Eèn kaakslag", ageerden wij tegen de toestemming die aan de S.D. A.P. alhier gegeven was om op Zon- dag 1 Mei een optocht door Leiden te houden. Wij betreurden daarin dat de Bur gemeester deze vergunning had ver leend. In een onderhoud dat wij Zaterdag, op verzoek van deh Burgemeester, niet hem ten stadhüize hadden, deelde Z E.A. ons mede, dat deze vergunning niet van hem uitging doch van B. en W., zulks ingevolge de bepalingen der Zondagswet. Meer bepaaldelijk kwam de heer Van de Sande Bakhuijzen er tegen op, dat wij het voorstelden als zou hij van de politiek, door zijn voorgangers hier ge voerd, afwijken. Wij zijn den Burgemeester dank baar vóór deze mededeeling. Hoèwel Z.E.A. niet uitdrukkelijk verklaarde, hoe hij over verschillende zaken als deze dacht, nemen wij de verklaring op zich zelf en concludeeren dus met blijdschap dat hij niet wettscht in te. gaan tegen de tot heden gevolgde rich ting van eerbiediging der Christelijke traditie. Wij herroepen daarom ook gaarne dezen zin dat de daad van den Burge meester zou zijn; ,,Een openlijke ont kenning van onzen Burgemeester dat hij de Christelijke traditie naar den regel der Christelijk Historische be ginselen wil eéren." Wij bieden Mr. Van dé Sande Bak huijzen onze excuses aan. V Het protest gehandhaafd Deden wij den Burgemeester per- scoi.4i)k onrecht door hem alléén Ver antwoordelijk te stellen, Wij mogen niet atidten ons plutest te handhaven Zijn wij goed ingelicht, dan was «ie demonstratieve opiccht van gisteren avond vcöi Leid:. 11 iets nieüws. Hoe- we.l ook in 1921 de eerste Mei op een Zondag Viël is toen geen optocht ge houden, en naar wij hoorden ook niet gevraagd. Wel zijn meermalen optochten ge hóuden van de eene plaats naar de andere, b.v. Van hét stadon naar het Volksgebouw. Maar ëen optocht als deze, dié de kennelijke bedoeling had de burgerij in de actie der 1 Mei-be- töoging te betrekken, en waarbij een ommegang door de stad gemaakt is, kwam tot heden niet voor. Daarom betreuren wij nogmaals dat deze vergunning is verleend. ïn 1921 was zij te Haarlem geweigerd, waar aan in de Tweede Kamer de berucht geworden mótie-Duys haar ontstaan dankte. Waarom moest ze te Leiden wel verleend worden? Wij willen nogmaals en met nadruk uitspreken dat wij de vergunning diep betreuren en hopen dat dé verschillen de prolesten zoo luide en zöo talrijk zullen opklinken, dat een dergelijke vergunning niet weer voor de tweede maal gegeven zal worden, Gaai'na sluiten wij ons aan bij den toon van diep leedwezen, die gisteren in al onze bedehuizen werd beluisterd. Bijzonder trof ons. dat e^n onzer pre dikanten God om vergeving bad over deze zonde van onze plaatselijke over heid. Zoeken wij in ootmoed kracht van God om hier pal te siaan voor Zijn eer, voor Zijn dienst en voor Z ij n d a g. STADSNIEUWS. PRINCLSSEiIAG TE LEIDEN. Hoèwel Zaterdag de straten van on ze stad vi'oolijk Versierd warén met vele vlaggen, zoo heeft de verjaar dag van Prinses Juliana toch een zeer stemmig vërloop gehad. Behalve de optochten met muziek van het Leidsch Politièmuziekgezel- SChap èn de Padvinders, 's morgens en 's middags en de muziek op verseliil- lehde plaatsen S avonds, hebben geen feestelijkheden plaats gehad. De stemming onder de inwoners Van onze stad whs zeer kalm. Tegen dén avond gingen velen naar Pen Haag en die achter bleven schij nen de tnëef bezadigden te zijn ge weest, die hun liefde voor Oranje lie ver wilden uiten op een stemmige ma nier dan door vröolijke jolijt. Want het was slechts een enkeling die men zon der oranje zag loopen. 's Morgens marcheerden, zooals we reeds zeiden het Politiecorps door de stad onder leiding van den directeur, den heer M. Bolderdijk. Te 11 uur werd ten stadhüize het be stuur van dit gezelschap ontvangen. De vooizittel van liet muziekgezel schap, de heer W. Post, sprak zijn vreugde er over uit dat dë burgemees ter officieel kennis met het gezelschap heeft willen maken en zich bereid heeft Verklaard het bestuur te willen ontvangen. De burgemeester was ook van mee- niug, dat het muziekgezelschap van de politie tot een góede verstandhouding tusschen de burgerij en de politie kón medewerken, welke op déze wijze naar buiten köii worden aangetoond. Deze dag, aldus vervolgde spr., heeft voor ons land echter een zeer bijzondere foe- teekenis nu Prinses Juliana haar 18en verjaardag viert. Spr. stélde vervolgens in het licht liet vele dat ons land aan het Oranjehuis te danken heeft. Voor de Leidsehe burgerij heeft het bereiken vaii dezen leeftijd echter iiog een an dere beteekenis, daar de Prinses van dezen zomer af deze stad gedurende eenige jaren geregeld zal bezoeken in verband niet haar studies aan de Uni versiteit, waarbij op de Leidsehe poli tie de taak van haar beveiliging rust. Hierna werd de eerewijn aangebo den waarbij een heihvehseh op de Prin ses werd Uitgebracht. De Burgemeester en de officieele personen begaven ziëh vervolgens op het bordes van het stadhuis, om een muzieknummer van het muziekgezel schap, (lat zich op de Breestraat hacl opgesteld, aan te hooren. 's Middags hielden de padvinders (eters) een optocht, onze kranige jon gens en meisjes, met hun veerenden stap en hun montere gezichten pe optocht stond cmder leiding van dj/n lib-er Chr. Stokliuyzen en bestónd uit de Chr. PadVindefsorganisatie „LéèUWkcntroep" eli den Padvinders- bond van het „Leger des Heils". 't Was mede dé bedoeling van deZert tocht meerdere samenwerking tusècheh deze twee organisaties te verkrijgen. In verschillende wijken liéten de Pad vinders vaderlandschê liederen schet teren en ze genóten völop de be langstelling van 't publiek. Ook 's avonds weefden verschillende muziekcorpsen zich kranig. Het feest van Juliana is in Leiden echter hog niet afgêlöopen. Herhaalde lijk Wezen We op hedenavond, wanneer allen, die hun Prinses willen huldigen, opgaan naar de Stadsgehoorzaal om het door de Leidsehe Chr. Oranjever- eenigihg georganiseerde feest mee te maken. Wie kan, kome, om te zién, hoe Christelijk Leiden onze Prinses weet te huldigen. HET AFEETALING5SYSTEEM. Men schrijft ons: Verlèclen week hield de Christelijke Middènstandsvereeniging te Leiden een vergadèi ing waarin de heer Pk. P Déumer een inleiding gaf óVer het af betalingssysteem. Een kort verslag heeft over deze vergadering reeds in de bladen gestaan. Men is dien avond ech tér niet met dit onderwerp gereed ge- karnen en daarom zal in een spoedig te houden vólgende Vergadering deze belangrijke zaak nogmaals aan de orde komen. Uit de inleiding bleek dat de heer Ph. P* DeUmer vooral tegen het afbe talingssysteem gekant is, omdat dit de woeker in de hand Werkt. Immers de firma's, dié zich ermede bezig houden leveren slechte kwaliteiten tegen veei te hooge prijzen en Stellen vaak eischen die de cliënt onmogelijk kan nakomen om zoodoende weer in het bezit te ko men van het geiëverde, terwijl het reeds betaalde niet wordt teruggegeven daar dit als huur wordt beschouwd voor den tijd» dat nét voorwerp in han den van den cliënt is. Uit de op deze uiteenzetting volgende bespreking bleek weldra dat ieder der aanwezigen dit soort teiinijn-betalingssysteem, dat intusschen niet iets van na den oorlog is, maar reeds daarvoor bestond, ten zeerste afkeurde. Doch men vond niet zonder meer verwerpelijk het afbeta- iingssystèem, dat na den oorlog ont staan is en waarbij geen woekerprijzen worden gevraagd. Deze tegenwoordige wijze van toepas sing met een behoorlijk eigen, goed ge organiseerd bankwezen, waar de han delaars óp de met hun cliënten afge sloten contracten 70 pet. crediet krij gen, is niet altijd verkeerd te noemen. Dit systeem, uit Amerika afkomstig, is vooral door den automobielhandel ontstaan. De gToote Vlucht in Amerika kwam in 1921 toert de hoog-conjunctuur der na-oorlogsjaren Was afgeloopen. Groö- tere export naar Europa bleef uit en daaroim probeerden de industieelen den afzet in het binnenland te vergrooten. Door het afbetalingssysteem steeg de afzet belangrijk hetgeen een flinke prijsverlaging in de hand werkte. De lagere prijzen kwamen den kooplust weer tegemoet, zoodat het termijn-be taiingssyèteem er zeer zeker toe heeft bijgedragen de crisis in het Amerikaan sche bedrijfsleven te overwinnen. Dit systèem, overgeplant in Europa, ïs niet steeds verwerpelijk. Men be schouwt de termijnbetaling als een nieuwen vorm van sparen, als is de oudé dan ook zeer zeker veel beter. Doch men heeft te rekenen met de om stahdigkëden en dan kan het afbeta- lmgssysteem goed wérken als het Wórdt toegepast op voorwerpen met een lahgen levensduur, die besparin gen aan tijd of arbeid met zich bren gen, (auto's, fietsen, machines, enz.). Toen de inleider tenslotte met enkele conclusies k.wain welke hij wenschte te zien aangenomen, wilden de aanwe zigen deze eerst nóg eens rustig bespre ken. Wij gelooven stellig, dat deze volgen de vergadering eveneens zeer belang rijk zal zijn. Vooral als de vergadering er toe zou kunnen komen enkele con clusies vast te stellen, die de meening uitspreken dat niet alle vorm van afbe- talingssysteem verwerpelijk is, dat zelfs de hierboven genoemde vorm mee kan werken tot overwinning van de malaise in de zakenwereld, maar. dat dit systeem ongetwijfeld afgekeurd moet worden wanneer er sprake is van woekerprijzen. De inleider verdient den dank van den Leidschcn Middenstand, dat hij dit onderwerp behandelen Wilde. RECTOR GYMNASIUM. Curatoren van het gymnasium al hier bevelen voor de benoeming in de met 1 September openkomende betrek king van rector van het gymnasium aan do lieercn dr. M. Engers, rector van het gymnasium te Zwolle, en dr. D. E. Bosselaar, rector van het gym nasium te Gouda. VOORDRACHT LEERAAR FRANSCH. B. en W. hebben bij den raad "de vol gende voordracht ingediend ter vervul lihg van de vacature, ontstaan door het eervol ontslag aan mej, H. Ph. Me senig als leerares in de F ran sche taal en letterkunde aan de H. B. S. met 5- jarigen cursus: 1. drs. H. Zwanenburg, loeraar Aan de R. H. B. S. te Ter Apel; 2 dr G. G. Eelerbrock, lecraar aan het gemeentelijk lyceum te Ensche«ie. MACHTIGING BURGERRECHTE LIJKE HANDELINGEN. B. en W. deelen den raad mee, dat aangezien de Hooge Raad bij arrest van 22 Januari 192G heeft beslist, dat de uitvoering van burgerrechtelijke handelingen van den gemeenteraad niet wordt beheerscht door de voor schriften van de artt. 70 en 179a der Gemeentewet, het noodig is een rege ling te treffen om te voorkomen, dat die handelingen door den rechter on geldig zouden worden verklaard. Blijkens het door prof. mr. E. M. Meyers aan de vereeniging van Neder- landsche Gemeenten uitgebrachte ad vies kan de oplossing worden gevon den in het geven door den gemeente raad van een uitdrukkelijke machti ging aan B. en W. tot uitvoering van Je burgerrechtelijke raadsbesluiten. Uit een administratief oogpunt is het het eenvoudigst B. en W. in navol ging van vele andere gemeenten, daar toe een algemeene machtiging te ver strekken. Ook verdient liet aanbeveling dat de raad de reeds door B. en W. verrichte handelingen ter uitvoering van vroe gere burgerrechtelijke raadsbesluiten alsnog bekrachtigt. In velband met eer. en ander stellen B. en W. voor, de machtiging in kwes tie te verleenen. SLACHTTARIEVEN. De commissie van beheer over het openbaar slachthuis heeft eèti verla ging van de slachttarieven voorgesteld van ongeveer 15 pet. en verder een spe ciaal slachttarief ten behoeve van te Leiden gevestigde vleeschwarenfabri- kanten, teneinde voor hen de concur rentie met elders gevestigde fabri kanten gemakkelijker te maken. B. en W. stellen den raad voor de door de commissie voorgestelde wijzigingen van de desbetreffende verordening goed te keüren. SLUIS SLAAGHSLOOT. Ten behoeve van de centrale riolee- ring is het noodig een installatie te maken voor een beweegbare afsluiting va de Slaaghsloot met een ijzeren val- schut. B. en W. hebben van een 13-tal firma's prijsopgaaf gevraagd en komen thans met een voorstel tot den Gemeen teraad om het werk op te dragen aan de Alkmaarsche IJzer- en Metaalgiete rij te Alkmaar voor de som van 4500, te béstrijden uit het beschikbaar gestel de bedrag voor de centrale rioleering. GR. v. Z. „HET OOSTEN". Wedvlucht vanaf Lier (België) af stand 114 K.M. op Zaterdag 30 April. In vrijheid gesteld om 1 uur, met Noor delijke wind, en bereikten hun hokken als volgt: 1. J. W. Wolters, 2.54.46. 2. J. Marijk, 2.55.25. 3. A. Faber, 2.57.51. 4. J. Kooreman 3.0.37 5. A. Stoeke 3.0.49 C. H. E. Christiaanse 3.7.1 7. L. N. G. Wijling, 3.7.11 8. J. Boekkooi 3.22.42 9. Chr. Selier 3.38.3. LEIDSCHE SPAARBANK. Bij de Leidsehe Spaarbank is in de maand April ingelegd f 250.258,18 en terugbetaald f357.131,08, terwijl 88 nieuwe inleggers zijn ingeschreven en 54 boekjes geheel werden afgelost. Het tegoed dei* 15972 inleggers be droeg einde April f 6.346.983,45. FORD-KARAVAAN. Hedenmiddag te circa half drie trok een „Ford '-karavaan door de stad. Komende van Den Haag, nam de ka ravaan de volgende route: Noordeinde, Breestraat, Höogewoerd, Kraaierstraat, N. Rijn, Heerengracht, Haarlemmer straat Steenstraat, Stationsweg, al waar bij de N.V. „Het Motorhuis" een wijle werd gepauzeerd, waarna de reis werd voortgezet naar Haarlem. De karavaan bestond uit de nieuwste modellen personenwagens, lastwagens- chassis, alsmede geheel gecarrosseerde vracht- en bestel-auto's, alle standaard modellen, verder Fordson tractor's met sleepwagens enz. Het doel is onder ineer het publiek een volledig beeld te geven van de Fordproducten. In de Stedelijke Werkinrichting zijn opgenomen: 211 volwassen perso- ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22'/% cent Ingexonden Mededeellngen, dubbel taxieL Bij contract, belangrijke reductie* Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage» lijk» geplaatst ad 40 cent. Belangrijkste nieuws ir. iiil Hummer. Binnenland. Geestdriftige viering van prinses Juliana's ver'aardag. De algemeen-1 verandering van de Ned. Ver. van Chr. Kantoor- en Han delsbedienden. Bnttertinnd Rusland beeft de economische boy- cct van Zwitserland opgeheven. Dreigende tramstaki&g te Antwer pen. In het Eritsche vnkvereenigings- ontwerp is een artikel ingelascht, waar bij een algemeens uitsluiting evenzeer strafbaar is als een algemecne staking Het ItaliaansDh-Joegc-Slevisch ge schil. Ondanks het opbla.zan van den Mis- sissippidijk is het navaar voor New- Orleans nog niet geweken. Coolidge's ontwapeningsconferentie zal waarschijnlijk te Locden of Den Haag bijeenkomen. nen en 5 kinderen, totaal 216 perso nen. Zaterdagmorgen omstreeks half 12 is een auto, bestuurd door H H. K., te gen de reeds neergaande sluitboomen aan den Rijnsbura'erwecr gereden, met het gevolg dat een der sluitboomen brak en toen door een nieuwen moest ve'.wangen worden. De autobestuurder dacht nog net te Runnen passeeren. Pe U-jarige J .1. R. klom bij «jen Ka naai weg over ren hek om zich naar hét Weiland te herwen Hij bleef met den linkervoet haken, viel en brak een been. In een perceel aan do Haarlem merstraat was gisteren een begin van brand ontstaan, doordat een electrisch strijkijzer de strijkplank doorbrandde. Met een emmer watèr werd de brand gebluscht. Eenzelfde bluss» bins bad plaats in 'n perceel dan de Haven, waar de vlam in een pan vet geslagen was Bij de politie ziin eenige se) eeps- diefstallen aangegeven: 2 roeispanen ten nadeele Van N. en een zo1! van een zeilboot (tér waarde van f 118j *en na deele van V.; voorts is een ro?itoot ver mist door. S. A. v. L. beeft bij de politie ge klaagd, dat zijn zoontje door v. d. H. is mishandeld, v. d H. heeft geklaagd, dat hem door V. I.. met een mesje een steek is toegebracht. Eeniee rijwielen zijn ontvreemd: ten nadeele van E van voor een per ceel op de Heêrengrach*: ten nadeele van R. uit de Bolwerkstraat. Wie is in den nacht van Vrijdag op Zaterdag zijli rijwiel kwijt, geraakt? Nadere inlichtingen bij de politie. BURGERLIJKE STAND. Ondertrouwd: J. A. Vink, jm, 24 j en W. v. d. Ploeg, jd, 24 j; A. M. Nieu- wenburg jm, 22 j en C. S. Schouten, jd, 18 j; J. de Voë; jm, 27 j en J. J. R. v. Dijk, jd, 26 j; J. Bos, jm, 28 j en J. Over- duin, jd, 27 j; F. W. T. Hunger, jm, 24 j en E. C. Kapteijn, jd 24 j; L. de Man, jm, 27 j, en H. C. Hakkenberg, jd, 26 j; N. Hi Wasserman, jm, 30 j en M. E. Karreman, jd, 31 j; J. P. N. Radenstaff, jm, 25 j en A. C. v. Dorp, jd, 23 j; J. C. v d Werf, jm, 28 j en J. M. Simons, jd, 25 jj L. W. v. Liebinstein, jm, 27 j en G. C. A. Pitlo, jd, 23 j; J. A. Halff- man, jm, 27 j en M. C. Zaalberg, jd, 19 j; W. F. Ivloots, jm, 24 j en P. E. Brug man®, jd, *26 j: A. C. Sirach, jm, 30 j en C. Meerloo, jd, 31 j; B. T. J. Schmidt, jm, 31 j en J. Vefplancke, jd, 25 j; J. Nieuwenburg, jm, 22 j en J. C. Sluiten, jd, 21 j: J. Rittert, jm 24 j en C. J. v. Evert, 23 j; M. Somimeling, jm, 24 j en C. Boom, jd, 24 j; P. J. Braaksma, jm, 25 j en J. de Raadt, jd, 24 j; H. H. Bril, jm, 26 j en G. J. S. Onvlee, jd, 23 j. BINNENLAND. GEDENKTEEKEN JULIANA VAN STOLBERG. Op het Louise Je Coliguyplein te 's- Gravenhage heeft Zaterdagochtend 11 uur vanwege het Nationaal Comité tot het oprichten van een gedenkteeken voor Juliana van Stolberg de eerste steenlegging voor dat gedenkteeken plaats gehad. Nadat de Kon. Militaire Kapel onder leiding van luitenant Boer de plechtig heid met het „Wien Neerlandsch Bloed" had geopend, hield de voorzit ter van het comité, generaal Ph. VV. Weber, een toespraak, waarin hij dank

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1