NIEUWE LEIDSCHE COURANT VAN VRIJDAG 25 MAART 1927
T-UDWIG 17AN BFFTHOVEN.
'rr7 2G M^art 1927
Beekhoven
Zou er wel één comnonist zijn.
wiens naam meer bekend is en
nagedachtenis meer geëerd wordt?
Wie heeft meer recht op den naams
van Titaan?
Was hij niet de worstelaar, om int
zijn schenningen het hemelsche te be-
rè'ken? Denken wij" slechts aan zijn
were'dberoemde Negen Symphouieëri
en de Missa Solemnis, welke laatste
vooral zich vertoont als een tot aan de
sterren reikende dom.
Wie was Beethoven en wat was hij?
Ludwig van Beethoven werd in 1770
te Bonn aan den Rijn zeer waarschijn
lijk op den T6den December geboren,
althans zijn doopdag valt op den I7deii
December.
Zijn vader was tenorzanger aan do
hofkapel van den keurvorst van Keu
len.
Het eerste, gebrekkig en met dwangj
uitgeoefende muziekonderricht ontving
Beethoven van zijn vader; vervolgens
bij twee hoforganisten te Bonn, aoor
welke hij gevormd werd tot orgelspeler
en ingeleid in de harmonieleer.
Reeds, op 12-jarigen leeftijd wijdde
Beethoven aan zijn keurvorst drie aoor
hemzeiven gecomponeerde sonaten
voor het klavier.
Na in 1784 tot tweeden hoforganist
te zijn benoemd, werd hem voor zijn
verdere vorming een reis naar Weenen.
toegestaan, waar hij met Mozart in
aanraking kwam, die hem zelfs een
ge uren onderwijs zou hebben gegeven.
In 1792 verliet hij Bonn voor goed,
om onder leiding van Joseph Haydn
zijn vorming als kunstenaar te Wee
nen te voltooien.
In 1795 trad de jonge meester voor
het eerst in het openbaar te Weenen
op als klavierspeler.
Werd hij tot nu toe nog steeds onder
steund door zijn begunstiger, den keur
vorst van Keulen, in 1801 verloor hij|
dezen door den dood en moest hij ver
der in 2ijn eigen levensonderhoud voor
zien.
Hij genoot echter toen reeds de be
langstelling van den hoogen Oosten-
rijkschen adel, welke kringen hij boei
de door zijn oorspronkelijkheid en ver
nuft, alsmede zijn geniaal en vrij tan-
taseeren op de vleugelpiano.
De meester zelf vergat echter door
de hem rijkelijk ten deel vallende waar
deering geen oogenblik, wat anderen
vóór hem gedaan hadden. Hoe drukte
hij zich altijd vol eerbied en bewonde
ring uit over Bach, Handel, Hay dn en
Mozart, we ke laatste zelfs „Beetho
ven's afgod" werd genoemd.
Men was in Oostenrijks hoofdstad
{zoo met Beethoven ingenomen, dai
men hem na een door hem geteekend
contract, waarin hij verklaarde Wee
nen niet te zullen verlaten, een eere
pensioen van f 4000 per jaar verze
kerde.
Niets is minder waar dan de oud©
fabel, dat Beethoven eerst door de
nakomelingschap gevierd is en dat hijl
door zijn tijdgenooten evenmin erkend
als begrepen zou zijn geworden.
Hij verwierf veeleer reeds in 1795
een geachten naam te Weenen,.welke
van dien tijd af gedurende ongeveer
twintig jaren steeds bleef toenemen,
zoodat zijn roem ze.fs in Duitschland,
{Hongarije en Engeland doordrong.
Het toppunt van zijn aanzien in de
muzikale wereld bereikte Beethoven;
in de jaren 1814 en 1815, omstreeks-
den tija van het Weener Congres.
De te dier tijd in de keizerstad aan
wezige vreemde vorsten en gezanten
wijdden hem een soort eeredienst, ter
wijl de stad Weenen hem in die dagen
tot haar eereburger benoemde.
Helaas is Beethoven ook het leedl
niet gespaard
Wanneer de hartstochtelijke liefheb
ber der natuur, die hij zoo etherisch
verstond, en waarheen ook zijn neiging
tot diepe, bespiegelende teruggetrok
kenheid hem voerde, op verre tochten
met zijn leerling Ries, door dezen op
merkzaam werd gemaakt op de tonen
van een schalmei, bespeela door een
ver af zijnden herder, dan moest hijt
met diepe smart erkennen, dat hij ze
niet hóórde.
De onder hem werkendzangers en
musici hadden in de repetitiën die de
uitvoeringen voorafgingen dikwijls een
harden dobber met den meester, die
gep'aagd door zijn steeds toenemende
doofheid, tot heftige opbru sende "uit
vallen kon vervoerd worden. Zelfs ge
beurde het een keer. dat de renetitiën
tweemaal achter elkaar geheel in de
war liepen, en de meester, door een
vriend hierop per briefje opmerkzaam
gemaakt, in hevige gemoedsaandoe
nig naar huis vluchtte, waar hij in
wanhoop op de sofa neerviel.
In weerwil van zijn uitbarstingen,
ontstond er slechts ze1den wrok bijt
de muzikanten, die onder zijn leiding]
stonden,"daar de eerbied voor de groot"
heid en het tragische lot des meesters
hen al het andere over 't hoofd deden
zien.
Ja in 1824, toen hij de eerste uitvoe
ring van de Negende Symphonie had!
gedirigeerd, werd hij het jubelen der
menigte niet gewaar, voordat twee
zangeressen, door hem naar het ptï
bliek te wenden, er hem opmerkzaam!
op maakten.
En hoe fijn was des meesters gehoor
geweest
Beethoven componeerde een Sym-
Ehonie Pastorale. Daarin wordt een
evige onweersstorm geschilderd en
daarop volgt een liefelijke herdersme
lodie. d:e door het strijkorkest met heö
accoord fc-a-g begeleid wordt. Het.
accoórd, dat volgens de latere muziek-
phvsologen bij watervallen wordt ge
vonden. Dit accoord wordt in geen
enkele muziekharmonie gevonden.
Beethoven werd dikwijls over die
„fout" aangevallen, maar hij veran
derde de plaats nooit, daar het, zeide
hij, naar zijn gevoel zoo juist was.
Daarbij had Beethoven zware zor
gen terwi'le van een neef, dien hif
als zoon had aangenomen, maar die
zich zeer slecht gedroeg. Om dien1
neef als zoon te kunnen" aannemen,
had hij vroeger reeds een lastig pro
ces "met diens moeder, zijn schoonzus
ter, 'die in een kwaden reuk stond,
moeten voeren.
Het ergste was evenwel nog, dat dit
jongmensch, voor wie hij zooveel' ge
leden had, al' zijn zorgen en liefde met
snooden ondank en een ontaard gedragi
beloonde. Hij verzuimde zelfs, toen da
meester zwaar ziek lag een dokter ta
waarschuwen, 'maar begaf zich naar
een café, waar hij' de boodschap aan
een kellner opdroeg, die het op zijn
beurt vergat, en eerst drie dagen laten
zich van zijn boodschap kweet.
Bij 'dit alles voegde zich nog in d«
laatste levensjaren des meesters een
sombere argwaan omtrent de oprecht
heid der menschen ook zijn broe
ders behandelden hem niet, zooals her
behoorde die hem hoe langer hoe
meer aan het verkeer met de men
schen onttrok.
Ook zijn dagelijksch onderhoud»
baarde hem zorg, die hem ter neer
drukte, daar toenemende lichaams
gebreken en ten slotte een ziekte, de
waterzucht, die zijn krachten onder
mijnde en een nauwkeurige verpleging]
vereischte, hem iedere inkrimping due
hij zich meende te moeten opleggen,
dubbel zwaar deden vallen.
Nu was die vrees wel denkbeeldig,,
daar hij nog f 9000, -meestal afkom
stig van door hem geschreven com
posities bezat. Doch in zijn overdreven
nauwgezetheid beschouwde hij dit geld
niet meer als zijn eigendom, maar als
dat van zijn zooveel goedheid onwaar
digen neef, dien hij, in weerwil van
al de smart, hem aangedaan, tót zijn
eenigen erfgenaam benoemde.
Den 17den September schrééf Beet
hoven nog aan Schott te Mainz:
Apollo en de muzen zullen mij nog
niet aan den knokkel man overleveren,
want nog zoo veel ben ik hen ver
schuldigd en moet ik, vóór mijn in
trede in de EliseescJie velden achter
laten, wat de geest mij ingeeft en ge
biedt te voltooien. Het is mij, of ik'
nauwelijks eenige noten geschreven
heb".
Den 26sten Maart 1827, des avonds»
te ongeveer 6 uur, stierf Beethoven,
na Voorzien te zijn van de H. Sacra
menten, op 57-jarigen leeftijd aan de
gevolgen van waterzucht.
De oude smartkreet: .,De doodsmare
van groote mannen vfiegt jammerend
over de landen", bevestigde zich ook
bij Beethoven's verscheiden, en met te
meer ontzetting voor de achterblijven
den, die moesten erkennen, dat zij den
meester zijn drie laatste levensjaren
veronachtzaamd, ja bijna vergeten had
den. Dit gold vooral' voor de bewoners
van Weenen.
Den 29sten Maart 1827, des namid
dags te drie uur, had de begrafenis'
plaats. Meer dan 20.000 menschen ge
leidden hem naar zijn laatste rust
plaats. Nu eerst voelde men, welk een
onherstelbaar verlies de muzikale we
reld in Beethoven leed.
De meester was, ofschoon een goedi
Katholiek, toch tegelijkertijd een vrij
zinnig aanhanger zijner Kerk. Volgens
'sommigen zou Beethoven ook vrijmet
selaar zijn geweest.
Voor Beethoven zijn sedert zijn heen
gaan een groot aantal gedenkteekenen
in metaal of marmer opgericht. Wijl
noemen slechts die te Weenen en
Bonn, alsmede een kolossale buste aan
gene zijde van den Oceaan, te New
York.
Geen monüment kan echter halen
bij het gedenkteeken, hetwelk de mees
ter zich bij de nakomelingschap door
zijn eigen toonscheppingen heeft ge
sticht.
Wij hebben, zij het in 'tkort, iets van
den internationaal gevierden meester
betreffende wie en wat hij was ge
schreven. Het zou ondoenlijk zijn in
een kort bestek nog iets over Beet
hoven's werken te schrijven.
Beethoven was de meester, die de
meest persoonlijke muzikale uitdruk
king aan 'de grootste en geniaaTste»
beheersching der kunstvormen ver
mocht te paren, gelijk niemand, met
name in de instrumentale muziek, het
zij vóór, hetzij na hem.
Op deze wijze trad hij op als de
hefos, die, hoewel zelf een Titaan, de
grenzen eerbiedigt, door de eeuwige
wetten der kunst gesteld.
W. St.
UIT DE OMGEVING.
KATWIJK.
Gemeenteraad.
De Raad dezer Gemeente
Voorzitter de Burgemeester.
Afwezig de heeren G. van Duyn en
van der Zwan.
De Voorzitter opent de vergadering
met gebed.
Onder de ingekomen stukkeQ merken
dering van Vreemdelingenverkeer, om
weder een subsidie# te mogen ontvangen
van f250,als bijdrage in de kosten
van het bureau. Wordt in handen van
B. en W. gestéld.
Missives Ged. Staten goedkeuringeo
Raadsbesluiten.
(De deur gaat open; een stem: „Mó je
nog sinaasappelen". Gelach).
Rekening en verantwoording Ambacht
Teekenschool.
Idem Visscherijschool.
Worden voor kennisgeving aangeno
men.
Een adres uit de gemeentenaren onder
teekend door 360 personen, in verband
met de openkomende plaats van Burger
meester in deze gemeente. Adressan
ten verzoeken den Raad voor deze vaca
ture aan H. M. de Koningin voor te wil
len dragen den heer Mr. Dr. Ir. J. van
Kettinga Trómn. Dit njres wordt dade
lijk in behandeling genomen. Eersto on
der tc?ken?j»r is d© heer. J. Eyke'enboom
De heer Meerburg zegt, dat hii te
gen het verzoek^zd stemmen, omdat in
dezen Raad niemand is van de beginse
len van genoemden heer.
De heer P ar 1 e vli e t onderstreept
het door den heer Meerburg gezegde.
Het verzoek wordt afgewezen met 12
tegen 1 stem, (die van den heer J. van
Duij-n).
2. .Stemming over het voorstel van
den heer Meerburg tot wijziging van
punt 2 der voorwaarden tot verpach
ting van het Kabinet met Rijwielberg
plaats en'vaststelling dier voorwaarden
De heer J. v. Duyn motiveert zijn
stem. Hij zal voor stemmen.
Het voorltel wordt aangenomen met
7 tegen 6 stemmen. Tegen stemden de
heeren J. Hou waard, C. v. Tongeren, W.
van Beelen Czn., R. Ouwehand, Kruyt
en J. Perk. Het kabinet zal dus ook dea
Zondags geopend zijn van 110.30 uur
3. Voorstel tot vaststelling eener ver
ordening op het oprichten van Radio-
Centrales. Wordt gesteld in handen van
een Commissie, bestaande uit de heeren
van Beelen Czn. en Wouda.
4. Voorstel tot wijziging der verorde
ning betreffende de straatnotitie. Wordt
gesteld in handen van dezelfde Commis
sie.
5. Benoeming lid en plaatsvervangend
lid scheidsgerecht. Benoemd worden de
heeren M. C. v. d. Lee en C. de Best.
6. Benoeming Commissie tot onder
zoek der rekeningen van de gemeente-
drijven, het grondbedrijf en den vleesch
keuringsdienst over 1926. Voor onder
zoek der rekeningen van de gemeente
bedrijven wijst de voorzivter aan dehee
ren J. Dubbeldam, G. van Duyn en J.
van Duyn, en voor onderzoek van die
van het grondbedrijf en. vleeschkeurings
beuriji de heeren W. van Beelen Wzn.t
W. Wouda, L. v. d. Zwan.
7. \oorstel tol afbraak brug over dc
vaart der Zanderij „De Ridder". Dii
brugje is een bezwaar vcor de vaart
is ook niet ongevaarlijk voor voet
gangers. B. en W. stellen voor het brug
getje af te breken en een wegje aan té
1 egg en, zoodat toch het bouwland kan
bereikt worden. Aangenomen.
8. Voorstel tot het maken van een
afrit naar het strand. B. en W. stellen
voor een 70 M. lange afrit te maken hij
de Lestevaerweg. Dat is hard noo-
dig. l>e afrit zal vcor 30 M. mei het be
ton belegd Worden, en vcor de rest met
keien.
De heer Meerburg ge'.ooft dat het
beter is die afrit te maken vcor de Lou
westraat.
De heer Houwaard maakt bezwaai
tegen de bes.rating met keien.
Nadat deze bezwaren door den heer
Ouwehand zijn opge.oafr, wordt het voor
stel van B. en W. aaneenoraen.
9. Voorstel tot verkoop en uitgifte
in erfpacht van grond. De heer D. Blok
Jr. vraagt een perceel aan de Secr.
Varkevisserstraat in kcop en het achter
liggende gedeelte in erfpacht. Evenzoo
vragen de heeren A. Haasnoot en van
der Plas een perceel in koop en het
achterliggende gedeelte in erfpacht,
grenzende aan het gevraagde terrein,
door den heer D. Blok Jr. Ook wordt
door den heer Schalkers een perceel
grond gelegen tusschén zijn woning en
de begraafplaats in kcop gevraagd. R
en W. stellen voor, het gevraagde toe te
staan. Aangenomen.
d. Prae-advies op het verzoek van
het politiepersoneel om verhooging der
vergoeding voor kleeding en scLjOïsel
B. en W. adviseeren een toeslag op
het bedrag van f ico,te geven van
April van"f 25,Bij de begrooting 1928
kan er dan nader over gesproken wor
den. Aangenomen.
11Verzoek om plaatsing van eon pa
tiënt in de Dr. Mr. Willem van den
Bergh-Stichting. B. en W. stéllen voor,
dat verzoek in ta willigen. Verschillen
de heeren verklaren zich er tegen.
De heer Meerburg doet een tua
pchenvcorstel om het een half jaar te
probeer en. Dit voorstel wordt zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
12. Verzoeken van Onderwijzend Per
soneel om eervol ontslag. Deze verzoe
ken zijn gedaan door den heer J. v. d
Vlist, Onderwijzer aan de O. L. School
2 en door Mej. E. J. van Griethuyzan,
Onderwijzeres aan dezelfde School.
B. en W. stellen voor, dat eervol ont
slag te verleenen en in de plaats van deie
twee leerkrachten één tijdelijke te be
noemen, omdat het niet onmogelijk is,
dat het aantal van het onderwijzend per
soneel niet gehandhaafd kan blijven.
Aangenomen.
13. Voorstel tot vaststelling verorde
ning op de heffing van schoolgeld voor
L. 0. en U. L. O., alsmede de verorde
ning op de invordering. Aangenomen.
14. Praedvies op het verzoekschrift
om subsidie in de exploitatiekoeten ee
ner Christelijke Bewaarschool. In dit
praeadvies wijzen B. en W. er op, dat
aankoop van grond voor dit doel, dien
bouw en het onderhoud dezer school ge
heel uit eigen fondsen en bijdragen van
particulieren zullen worden bestreden
Dat de school toegankelijk zal zijn voor
kinderen van alle gezindten. Een gemid
deld schoolgeld zal worden geheven van
121/2 ct. per week. Het schoolbestuur
doet de toezegging op de exploitatiekos
ten der Bijzondere Lagere Scholen ón
der dit bestuur staande, zoodanig te be
zuinigen, dat de gevraagde subsidie
hiervan geheel of voor een zeer groot
deel zal kunnen worden betaald. De
meerderheid van het College van R
en W. zeggen het een verblijdend tee
ken te vinden, dat het particulier initia
tief zich in deze zoo krachtig openbaart.
Ook op het gebied van het Bewaarschool
onderwijs behoort volgens haar over-
heddszorg eêrst in de tweede plaats zich
te laten gelden. Ook daarom behoort het
verzoek in ernstige overweging te wor
den genomen. Immers er is een zeer
groote behoefte aan een Bewaarschool
te Katwijk aan Zee. In 1903 telde Kat
wijk aan Zee 6700 inwoners, thans
12000. De plaat- he ft zich vooral uitge
breid naai* het Noorden waar in het ge
heel geen bewaarschool staat. Ware het
niet dat de kosten van oprichting' zoo
hoog waren, dan had reeds lang daar
van gemeentewege een bewaarschool
moeten worden gesticht. De exploitatie
kosten bedroegen over 1925 per kind
aan de bestaande school f19,10, waar
van wegens schoolgeld terugontvangen
werd f3,20 per kind, kosten dus f15,90
per kind. Hierbij zijnde stichtingskosten
der school buiten beschouwing gelaten.
Wanneer men dat wel deed, zoji gere
kend mogen worden op bouw- en in
richtingskosten f 25000,waarvoor
voor rente en aflossing per jaar noodïg
zou zjjn f2375,Een school van b.v.
150 kinderen zou dus een iaarlijksche
uitgaaf vorderen van 150 x 115,90 plus
f2375,is f4760,—.
Door het voorstel van het schoolbe
stuur komt de zaak echter anders te
slaan, en behoeft er geen openbare be
waarschool te worden gebouwd, doch
zal er een Christelijke school komen,
iets wat zeker niet onderschat mag wor
den. De kosten der Bijzondere scholen
zijn in vergelijking met andere gemeen
ten, zeker niet hoog te noemen, en zoo
veel mogelijk zal' bespaard worden
op wat de gemeente aan subsidie
voor de gevraagde school zou uitkeeren.
B. en W. zeggen dat dit hun geen vol
doende zekerheid geeft, al wordt de toe
zegging wel op hoogen prijs gesteld. Zij
zouden daarom willen adviseeren de
voorwaarden aan het verleenen van sub
sidie zoodanig te bepalen, dat de in
uitzicht gestelde bezuiniging met de sub
sidie in verband wordt gebracht zoodat
de grootte der subsidie afhangt van de
verkregen besparing. In het hierbij
gaande concept-besluit hebben B. en
W. getracht dat denkbeeld te verwezen
lijken. En hiermede heeft het bestuur
der te stichten bewaarschool verklaard
zich te kunen vereenigen. B. en W. ge
ven het volgende voorbeeld: als het aan
tal kinderen 150 bedraagt, dan bedraagt
het subsidie 150 x f4,is f600,Ver
onderstel verder dat het gelukte exploi
tatiekosten der Herv. Scholen over dat
jaar te brengen op f 10,per leerling.
Op de O. L. School was dat cijfer over
1922—'23—'24 f11,92. Dus op de Bij
zondere scholen f1,92 minder. Wanneer
die scholen over dat jaar 1400 leerlin
gen telden, zou in het geheel zijn uitge-
1400 x f1,92 is f2688,Van
dit bedrag wordt nu als subsidie uitge
keerd 40 pet. of f 1075,20. Maakt met
genoemde f600,f 1675,20. De overige
oesparing ad f 1612,80 komt aan de ge
meente ten goede. De financieel© lasten
zullen dus vopr de gemeente zeer gering
zijn. De meerderheid- van B. en W.
meent dat tegen inwilliging van het ver
zoek van adressant geen bezwaar kan
bestaan en geeft den Raad daarom in
overweging het verzoek toe te staan.
Een minderheid van het College van B.
en W. kan er zich niet mee vereenigen.
Zoolang de gemeente niet verplicht
wordt het bewaarschoolonderwijs te be
kostigen, acht zij het met het oog op de
financieélen toestand der gemeente niet
verantwoord, ten behoeve van het voor
bereidend Lager Onderwijs uit de Ge-
mentekas gelden beschikbaar te stellen.
Zij heeft bovendien de vaste overtuiging
dat het bij eene school niet zal blijven,
en het bedrag hiervoor op de gemeente-
begrooting spoedig f 10.000 zaT zijn. Be
zuiniging van de schoolbesturen is een
gewone plicht. Mogelijk zal een dérgelijk
verzoek komen van een bestuur dat
geen Lagere scholen onder haar beheer
heeft. Dat zou dan toch evenmin kunnen
worden afgewezen.
De heer W. v. Beelen Czn., betuigt
zijn instemming met het voorstel van B.
en W.
De heer R. Ouwehand is er tegen
De heer van Tongeren zegt, dat
het particulier initiatief ook ten opzich
te van de bewaarschool zijn sporen heeft
verdiend. Spr. bewijst dit met verschil
lende staaltjes. Daarom zal' hij voorstem
men.
Daarna wordt het bij het praeadvies
aangeboden concept-besluit vastgesteld.
Na de Rondvraag, die niets bijzonders
opleverde, volgt sluiting met dankgo
bed.
NOORDWIJK AAN ZEE.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
v.m. 10 en n.m. 5 uur Ds. Hospers.
Geref. Kerk v.m. 10 en n.m. 5 uur
Ds. Koers.
Voorbereiding H. Avondmaal.
NOORDWIJK BINNEN
Predikbeurten Geref. Kerk v.m. 10
en n.m. 5 uur, Ds. Schuurman, Emer.-
Pred. te 's-Gravenhage.
OEGSTGEEST.
De door de R. K. Kiesvereeniging
.'oslijst van candidaten
voor de a.s. Raadsverkiezing, luidt als
volgt(in alphabetische volgorde):
B. J. Averdieck.
A. v. d. Hulst
B. J. M. Kotmann.
J. J. Nijssen.
G. P. J. Paardekooper.
H. W. Rubenkamp.
G. J. Schoonderwoerd.
Scheepstijdingen.
CARDIGANSHIRE, Vancr. n. Rott.
v. Los Angeles.
RIJNDAM, 24 v. Rott. n. Hamborg.
HOLLAND—AFRIKA-LIJ1».
HEEMSKERK, thmsr., 24 v. Pt. Natal.
BILDERDIJK, uitr 22 v. Pt. NataL
SPRINGFONTEIN, thuisr. 24 te Kaap-
stad.
HOLLAND WEST-AFRIKA LIJN.
RIJNLAND, 24 v. Hamburg te Amst.
Ceres, uitr., 23 tv. Lagos n. Calabar.
IJST RjOOM, 23 v. Ainst. n. Hamborg.
KON. HOLLANDSCHE LLOYD.
EEMLAND, uitr., p. 23 Dimgeness.
GELRIA, uitr., p. 23 Portsmouth:.
ROTTERDAMS CHE LLOYD.
DJEMBER, Hamburg, n. Rott. 24 te
Bremen.
TOBA, thuis., 24 (1 nm.) y. Pt. Said.
MEDAN, uitr., 24 (1 nm.) y. Colombo.
TAB AN AN, tbuisr., 24 (10 vm.) y. Co
lombo.
SAMARINDA, uitr., 24 (7 ym.) te Bela-
wan.
TAMBORA, uitr., 24 (12.10 mm.) te Be-
lawan.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND.
PRINSES JULIANA, thuisr., p. 23 Pe-
rim.
ROTTI, thuisr., 24 te Marseille.
SOEMBA, uitr., p. 22 Perim.
KRAKATAU, uitr., p. 23 Perim.
BAT JAN, 21 v. Java te Yokohama.
JOHAN DE WITT, thuisr., 26 (6 vm.)
te IJmuiden en 10 vm. te Amster
dam verwacht.
P. C. HOOFT, uitr., 24 te Genua.
ENGGANO, 22 te Pt. Said komt terug.
MANOERAN, uitr., 22 v. Sabang.
KON. PAKETVAART MIJ.
LE MAIRE, 23 v. Sydney n. Singapore.
DE MANTELS.
Deze belde hier volgende modellen zijn schep*
pingen van beroemde Parijzer kleermakers.
Een mantel van Vergne uit natuurlijke
veulenhuid, welke op het oogenblik zeer en
vogue is. De mantel is gegarneerd met vos en
van onderen lichtelijk wijd uitloopend gesne
den.
Dit is een ensemble van Kasha uit het huls
Marie Novitzky. Op het kasha een teeke*
ning in kleine vierkantjes, donkergroen en wit
Het randborduursel der stol doeti te gelijker*
tijd als zoom dienst
HUISHOUDELIJKE RAADGEVINGEN.
Sponsen laten zich zeer gemakkelijk reini
gen door ze in 1 Liter water te brengen, waar
aan een theelepel sterke ammoniak toege
voegd is. Borstels en kammen worden op de
zelfde wijze schoongemaakt Men laat ze daar
na in de zon drogen.
Een vette spons kan zeer goed gereinigd
worden door deze een nacht in een kom wa
ter, waaraan een handvol ruw zout is toege
voegd, te laten liggen.
HOLLAND— AMERIKA-LIJN.
WESTERDIJK. N. York n. Rott. p. 24
(3.20 vm.) Lizard.
BLIJDENDIJK, Baltimore n. Rott. p.
24 (5.20 vm.) Lizard.
NOORDERDIJK, Rott. n. Vancr. 22 te
Cristobal.
ROTTERDAM, 24 v. Venetië te Napels.
EDAM, N Orleans n. Rott. 23 v. Ha
vana.
LOCHKATRINE,, Vancr. n, Rott. 22 te
Portland (O.)
MONTGOMERYSHIRE, Vancr. n. Rott.
23 te San Francisco
Aardappelen. Gele aardappelen zijn de
beste om te bakken en voor ragout De roode
neemt men voor purée, croquetten en soep,
omdat zij zich zeer gemakkelijk laten fijnwrij-
ven. Kiest bij nieuwe aardappelen steeds die,
waarvan de schil zich gemakkelijk verwijde
ren laat Om ze van den schil te ontdoen
schudt men ze in een grof linnen zak met ruw
keukenzout dooreen. Nieuwe aardappelen, di«
geschraapt moeten worden, zijn niet meeri
nieuw en hebben een groot gedeelte ran hun]
lekkeren smaak ingeboet
De benoodigde en voldoende hoeveelheid
water om rijst te koken is tweemaaal het vo
lume der rijst Neemt dus voor een glas met
rijst 2 glazen water.
Koopt nooit een Sool of salade, omdat deze
zoo extra groot is. want dan loopt gij de risico
Jat de ribben dik en do bladen hard zijn.
