CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nummer bestaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dii Xurnrrer. 7'» JAARGANG MAANDAG 21 MAART 1927 NUMMER 2074 SCHE COURANT BUREAUHooigracht 35 TeL 1278> Postgiro 58936 Leidenf Postbox 20 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Lelden weer agenten gevestigd zijn Per kwartaal 1 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 Huwelijks-wetgeving. Het i3 bekend hoe van links en vooral van Sociaal-Democratische zij de sterk wordt aangedrongen op wij ziging van onze huwelijkswetgeving. Men wil verschillende veranderingen Zoo o.a. dat de verhouding tusschen man en vrouw niet die van volledige vrijheid alleen, maar volledige gelijk heid zal zijn. Nu zijn wij ook naar Christelijke or dening voor volledige vrijheid van cle beide huwende partijen. Wanneer de bruid ook maar onder den minsten dwang haar ja-woord zou geven, dan wijzen wij dat af met den regel, dat tie vrouw door Christus is vrij ge maakt van liet Oud-Testamentische juk. Maar vrijheid in haar keuze brengt nog niet mede gelijkheid in het huwe lijk. Daar eeren wij de eenheid, die een bovendrijvende macht vordert. Wij zeggen, dat de man het hoofd is van de eclitvereeniging, hij is de verantwoordelijke persoon. Daarom moet de vrouw hem gewillige onder danigheid bewijzen. Dat is geen schan de, geen achterstelling, neen, dat ligt in den aard der vrouw. Maar de sociaal-democraten predi ken gelijkheid. De vrouw moet die na tuurlijke aandrang, „hulpe te zijn" nu maar eens afleggen en met den man gelijk zijn. Nu liggen er op het terrein van de volledige vrijheid heel wat bijkomsti ge dingen, die ook naar onze meening wel eenige verbetering behoeven. Vooral de internationale regelingen zijn te verbeteren. Handig grijpen nu de socialisten die kleine oneffenheden aan, om hun beginsel te propageeren. Het Duitsche correspondentieblad der sociaal demor cratische vrouwen „Die Genossin' bevat een artikel van Adèle Schreibei' waarin zij eerst een verhaal ophaiigt van de rechteloosheid der vrouw in Afghanistan, in welke rechteloosheid 2elfs vrouwen van een oorspronkelijk vreemde nationaliteit deelen. Zij ver telt: „Kort geleden wekten de berichten over het lot eener jonge in Afghanis- stan gehuwde Berlijnsche vrouw alge meen opzien en verwonderd hoofd schudden, En toch was het geen fabel, dat in het jaar 1927 een jonge Duitsche, die enkele jaren geleden een koopman uit Afghanistan als zijn vrouw naar zijn geboorteland gevolgd was, naden dood van haar man aan den meest biedende als slavin openbaar zou ver kocht worden i Volgens de wet van dat land, die voor de Duitscne met den Afghaan- schen man op het tijdstip van haar huwelijk van kracht was, erfde de broeder van den gestorvene diens vrouw en kinderen en mocht hen als zijn eigendom verkoopen. Er bleef niets anders over, dan zich aan deze wet te onderwerpen. Het Duitsche rijk moest met den slaven handel meedoen en zijn consul op dracht geven, om door steeds hooger tc bieden clan de andere koopers, de jonge vrouw haar vrijheid terug te geven". De schrijfster knoopt daaraan vagt de noodzakelijkheid van de zeggen schap van de vrouw over haar natio naliteit. Wij zijn het volmaakt eens met de schrijfster, dat de vrouw na den dood van haar man qver haar eigen natio naliteit moet kunnen beschikken. Dat behoort tot het terrein der vrijheid. Maar in geenen deele brengt dit de noodzakelijkheid mede dat de vrouw nu voor haar vrijheid in het huwelijk moet vechten. Evenmin is het juist om het Duitsche of Nederlandsche hu welijksrecht te vergelijken met het Afghaansche. Daardoor sticht men verwarring; een verwarring in de ge dachten waar men handig gebruik van denkt te maken. STADSNIEUWS. DE VERBOUWING VAN HET KERK GEBOUW DER CHR. GEREF. GEMEENTE. De verbouwing en vergrooting van het kerkgebouw der Chr. GereL Gem., welk werk op 7 September j.l. aange vangen werd, nadert haar voltooiing. Hedenmorgen waren wij in de gelegen heid er een kijkje te nemen, waarbij wij het genoegen hadden door den op zichter te worden rondgeleid, die zoo bereidwillig was ons de verschillende wijzigingen en uitbreidingen die het gebouw ondergaan heeft nader te la ten zien. We zullen beginnen met het begin, en merken dan allereerst op dat de vroegere ingang aan de Boomgaard- steeg als zoodanig geheel komt te ver vallen en alleen gehandhaafd blijft als nood-uitgang. De ingang der kerk zal voortaan zijn Steenschuur 9 ter plaatse waar vroeger de drukkerij van de firma G. F. Théonville geves tigd was. Dit pand is, althans bene den, geheel geamoveerd; er is daar een nieuwe voorgevel gemaakt en ook van binnen is alles veranderd. Thans is daar cle nieuwe ingang der kerk; rechts van clen ingang treffen we een garderobe en eenige toiletten aan. De kerk zelf heeft een algeheelë ver nieuwing ondergaan, zoodat men haar bijna niet meer herkennen zou. Naar cle zijde van de Boomgaardsteeg is een belangrijke uitbreiding tot stand gekomen; het aantal zitplaatsen, dat tevoren slechts een kleine 400 bedroeg is thans tot 600 gestegen. De preekstoel is geheel vernieuwd en heeft thans den vorm van een ka theder, die wat stiji bëtreft in over eenstemming is met de geheele kerk. Het orgel, dat vroeger, gelijk men zich herinneren zal, opzij van den preek stoel was, is thans aangebracht op cle galerij aan de achterzijde der kerk, al zoo in het nieuwe gedeelte. De wanden der kerk, die vroeger wit waren zijn thans geschuurd, ook is een geheel nieuwe kap op de kerk gezet: in de plaats van het houten plafond (hetzelfde nog van Huize Wij- tenburg) is thans een gestucadoord plafond gekomen.. Een hijzonder mooien indruk maken ook de gekleur de ramen: glas in lood, geel, paars en groen genuanceerd. Het kerkgebouw zal centraal verwarmd worden. Boven den ingang der kerk is de con sistoriekamer, die tegelijk als verga derzaal zal dienen; daar achter is een spreekkamer, terwijl de rest van de lste en 2de etage zal worden bestemd als woning voor clen koster, den heer J. v. d. Keur, die thans naast de kerk woont. Zoo is er thans een bij uitstek prac tised en keurig geheel ontstaan: de Chr. Geref. Gemeente heeft een waar dig bedehuis gekregen, dat aan alle te stellen eischen, ook uit' schoonheids oogpunt, voldoet. De aannemer, de heer Oudshoorn (Oude Vest 17) en de architect, de heer Spijker (Zoeterw.singel 43a), kun nen weldra als hun werk voltooid is met voldoening daarop terugzien; eveneens de stucadoor, den heer J. Best (Witte Singel 101). Het glas in lood is aangebracht door de fa. van Kleef te Utrecht. Het verfwerk moet nog geschieden; daarop komen we te zijner tijd, als daarover geoordeeld kan worden, nog wel terug. Het werk is 7 September begonnen, en men hoopt omstreeks Paschen ge reed te zijn. Het lag aanvankelijk in de bedoeling met lsten Paaschdag het kerkgebouw weer in gebruik te ne men, doch het is mogelijk, dat het ver ven der banken nog eenige weken ver traging ten gevolge heeft. In elk ge val is het nog slechts een kwestie van enkele weken, en de Chr. Geref. Gem. zal weer in haar eigen kerkgebouw kunnen vergaderen. DE A.S. GEMEENTERAADSVER KIEZING. Onderstaand schrijven wercl door den heer J. B. H. Grotenhuis Zater dag verzonden aan het Bestuur van de A. R. Kiesvereeniging. WelEd. Heeren. De openlijke en opzettelijke negee ring van de arbeidersgroep in Uwe Kiesvereeniging bij de samenstelling van de candidatenlijst ^joor de a.s. Ge meenteraadsverkiezing, was voor mij aanleiding met de vooraanstaande Anti-Revolutionaire arbeiders overleg te plegen. Een en ander maal hebben wij te zamen zeer ernstig gesproken over de wijze waarop wij ons protest, tegen het misbruik maken van de macht der meerderheid in Uwe Veree- niging door negeering van het arbei derselement, zouden tot uiting bren gen. Thans, kan ik U meedeelen, dat ik, na rijp overleg met mijn vrienden, be sloot, uit protest tegen de handelingen van de meerderheid Uwer Vereeniging, ïnij van de candidatenlijst te doen schrappen. Ernstig hebben wij nog overwogen, ons protest te doen blijken door een advies uit te geven voor voorkeur stemmen, waartegen ook Uw Bestuur blijkens mij verstrekte mededeelingen niet het minste bezwaar had. Wij zijn daarvan echter teruggekomen', ik wensch niet, dat de arbeidersgroep wordt misleid en de gelegenheid worde geboden door' voorkeurstemmen de A. R. lijst te versterken. Hoogachtend, (w. g.) J. B. H. GROTENHUIS. Door het Bestuur der A. R. Kies vereeniging wordt ons verzocht onder staand antwoord op te nemen .- Het moderamen der A. R. Kiesver eeniging heeft met smart kennis ge nomen van het schrijven van c -•». lieer Grotenhuis, een schrijven, dat reeds Zaterdag in het Leidsch Dagblad werd gepubliceerd en blijkbaar door den schrijver aldaar is ingezonden. Allereerst moeten wij stelling nemgn tegen cle bewering van „openlijke en opzettelijke negeering van de arbei dersgroep in Uwe Kiesvereeniging bij de samenstelling van de candidaten lijst voor de a.s. Gemeenteraadsverkie zing", eene bewering, welke door geen bewijzen wordt gestaafd. Hier tegen stellen wij slechts dit i als no. 2 op onze lijst staat de heer F. El- kexbout, Voorzitter van den Christe- lijken Metaalbewerkersbond en lid van het Hoofdbestuur van het Christe lijk Nationaal Vakverbond Tweedens nog ditde Heer Groten huis was en is nog, blijkens boven staand schrijven, van meening, dat de samenstelling van de candidatenlijst niet juist is, en waar nu het Bestuur den indruk had gekregen, dat de Heer Grotenhuis ernstige gronden had of althans meende te hebben, om te ver onderstellen, dat de ca. honderd leden, clie cle candidatenlijst hadden samen gesteld, bij hunne keuze niet zuiver het gevoelen vertolken van de ca. 4000 kiezers, die, naar wij hopen, op onze lijst zullen stemmen, daar heeft het Bestuur gemeend, geen ernstig be zwaar te moeten maken tegen.een eventueel propaganda maken door een deel der broeders voor een anderen candidaat dan no. 1. De Heer Groten huis heeft het antwoord op zijn agn clen Voorzitter te dier zake gestelde vraag Vrijdagmiddag j.l. ca. 3 ure ont vangen. Echter bij het overdenken dei' za ken, die hier in het geding zijn, meent het Bestuur hierop ernstig den nadruk te moeten leggen, dat de A. R. Kiesver eeniging eene vereeniging is, die door beginselen wordt samengehouden en niet cloor belangen, en die alzoo alle Lagen der bevolking bevat, In onze bij eenkomsten worden alle leden gelijk geëerd, en door het beginsel verbon den, gevoelen wij ons aldaar als broe ders en zusters in onzen Koning Jezus Christus. •Het schrijven van den Heer Groten huis wijst naar onze meening op een gevaarlijken weg bij den inzender, nl., dat hij in plaats van den broederband, cle klassetegenstelling in onze Veree niging wil doen gaan heerschen. Wij achten dezen weg daarom zoo gevaarlijk, omdat dit een hellende weg is, die van klassetegenstelling tot klas senstrijd voert. En al mogen de leiders van zulk een beweging wanen vast in hun schoenen te staan, zoodat gevaar voor afglijden niet bestaat, d© vraag is doen hun volgelingen dat ook Bestaat er niet ernstig gevaar, dat binnen korteren of langeren tijd de lei ders niet meet leiden, doch geleid worden 'Waar de Heer Grotenhuis meent, openlijk vbor zijn zienswijze propa ganda te moeten maken in de courant, daar zien wij, tot ons groot leedwezen, ons verplicht ook openlijk in de pers te wijzen op het groote gevaar, waarin de Heer Grotenhuis en zij, die zijne leiding in dezen misschien mochten volgen, verkeeren, en hun ernstig toe te roepen en toe te bidden„Broe ders, verzaakt uw beginsel niet, blijït het A. R. vaandel trouw, laat de roode baan in dat vaandel u mogen spreken van de liefcle in het bloed des Kruises: de liefde,, die niet ongeschiktelijk han delt, de liefde, die niet verbittert en niet kwaad denkt". En dan vragen wij nog dit: Is het slot van boven staand schrijven van den Heer Groten huis jJk wensch niet, dat de arbei dersgroep wordt misleid en de gelegen heid worde geboden door voorkeur stemmen de A.R. lijst te- versterken", in overeenstemming met dat rood der O'i'UteJi'ke liefde? Of wijst, zi'.iks niet eerder naar den rossen gloed van den revolutiebrand, waaromheen de opge zweepte schare schreeuwt de on-chris- telijke uitroep: „Wij hebben lang ge noeg prnr:nd, het wordt rui tijd te hater. 9 Het Moderamen: G. KUYPER, voorzitter. T. S. GOSLINGA, Vice-voorz. Mr. F. H. VAN DER TAS, secr. J. VAN DER STEEN, Penningm. GEEN GEMEENTEBEDRIJVEN. Men schrijft, ons: In een onzer bijdragen hebben wij al eens de bezwaren uiteengezet, die de electrotechnische werkgevers heb ben van cle Toonkamer der Sted. Fa brieken van Gas en Electriciteit aan de Hooigracht. Wij hebben toen ook medegedeeld, dat wanneer cteze Toonkamer alleen aan haar naam beantwoordde en dus zonder meer Toonkamer was, de Mid denstand nog wel het bestaan van deze Toonkamer kon dulden, waar 't dan alleen als reclame zou zijn be doeld voor de invoering van meerdere electrische toestellen bij het publiek. Het zou dan wel groote kosten met zich brengen voor de genoemde Fa brieken, dus uiteindelijk door de be lasting betalende bevolking onzer stad moeten worden opgebracht en zoodoen de zou te betwijfelen zijn of deze kos ten gerechtvaardigd genoemd kunnen worden; maar zooals d© toestand mo menteel is, wordt bovendien aan den bona fide handel op electrotechnisch gebied een concurrentie aangedaan, die niet te dulden is. Werd nu nog maar over zoo'n be drijf een financieel overzicht gegeven, dat aan duidelijkheid niets te wen- schen overliet, dan zou voor een ieder te constateeren zijn, hoeveel deze Toon kamer kost. Maar de overzichten zijn niet zoo duidelijk en de lasten van deze soort bedrijven worden vaak op andere overgebracht en zoodoende ver keert men dan in onzekerheid wat de verliezen zijn. Want dat Gemeentebe drijven vaak met verlies werken, komt langzamerhand toch wel vast te staan. Zoo wercl deze week een op dit ge bied leerzame vergadering belegd te Amsterdam waarin de heer J. Ger- hardt het; woord voerde. Hij sprak over de Gemeente-Electriciteitsbedrij- ven van Amsterdam en zette uiteen, dat, hoewel er volgens de gepubliceer de gegevens een nettowinst was ge maakt van f92.000, bij een omzet van 1 Yi millioen, dus een nettowinst van 6%, dit alleen mogelijk was doordat de salarissen der inspecteurs op andere boekhoofden der G. E. werden geboekt, terwijl slechts 1% provisie ten laste der exploitatierekening was gebracht. De G. E. had verklaard dat graag 15% van den geheelen omzet als provisie aan de insta!lateurs zou zijn uitge keerd, als deze voor de acquisitie wil den zorgen, maar was dit geschied, dan zou f 65.000 verlies geleden zijn. Tot dit bedrag komt men als men 15% van den omzet neemt, dat is f225.000. Uit de mededeelingen blijkt, dat over een kwart van den omzet de 15% is betaald, dus niet over s/4, waarover 1% werd betaald. Deze s/4 is f168.750. Hiervan aftrekkende f92.000 winst en 1% provisie over den s/4 omzet zijnde f 11.250, dus totaal f 103.250, geeft een verlies van ongeveer f 65.000. Het ware te wenschen, dat wij betreffende de Leidsche Toonkamer eens over vol doende gegevens konden beschikken. Intusschen hopen' wij, dat de Leid sche Middenstandsvereeniging steeds voort zal gaan in deze alle krachten in te spannen, omdat de Middenstand zeer gebaat zal zijn bij een verdwijning dezer Toonkamer. En waar wij nu vrij dicht voor de verkiezingen' staan voor den Gemeen teraad, daar worden door de Midden standers toch alle krachten Ingespan nen, opdat ieder in zijn eigen partij cle belangen van dit zeer belangrijke volksdeel naar voren brenge. Het is gewenscht, dat alle groepen der bur gerij in den Gemeenteraad vertegen woordigd zijn. 'Waarom zou dan alleen de Middenstand een vertegenwoordi ger moeten missen Elke politieke pai*tij rekene bij de samenstelling cler candidatenlijsfen ook met d enMiddenstand. -Mocht de Leidsche Gemeenteraad straks den weg op gaan van exploi- teeren van meerdere gemeentebedrij ven, dan zou dit mede de schuld zijn van den Middenstand, di© niet vol doende paraat bleek toen het noodig was, n.l. bij de verkiezingen. VERKIEZING PROV. STATEN. De Prop. Club „Dr. A. Kuyper" doet per advertentie m dit nummer een op roep uitgaan tot alle anti-revolutio naire mannen en vrouwen1, om mede te werken aan de a.s. verkiezingsactie. A.s. Woensdag zal de Club vergade ren £n de Nutszaal om d© werkzaam heden aan deze verkiezing verbonden, te regelen. Ook zal Ds. Thomas in cleze vergadering een woord van opwekking spreken. Is het nog noodig, dat wij tot ge trouw bezoek aan deze vergadering op wekken? 't Schijnt noodig te zijn, anders zou de Club het ons niet hebben gevraagd. De tot nog toe betoond© belangstelling voor de a.s. verkiezing was niet groot, 't Is waar, ook bij de ander© partijen is niet veel leven te bespeuren. Maar dat ontslaat ons niet van den plicht, paraat te zijn, gezien het groote ge wicht der a.s. verkiezing. In de j.l. Don derdag gehouden Propaganda-meeting in de Stadszaal is er in allerlei toon aarden op geweien. Laat de bezielende geest welke van de meeting is uitgegaan, straks weer klank vinden in een geestdriftige actie voor het behoud en de bestendiging ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advert ea£iën per regel 22ty» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei BIJ contract, belangrijke reductie. Kleine adrertentfën bij vooruitbetaling van ten hoogete 30 woorden, worden dage» Ujka gepleatet ad 40 cent Binnenland. De verbouwing en uitbreiding der Chr. Geref. Kerk te Lelden. Een belangrijke arrestatie inzake den moord aan den Bezuidenhuatsche- weg te 's-Gravenhage. Te Groningen drie jonge kinderen door gasverstikking gedood. Buitenland De Noordelijken in Gïiina hebben een nederlaag geleden. Do val van Sjanghai aanstaande geacht. De Jcego-siavisjhs minister van buitenlandsche zaken over de door Italië verspreide aiarmeerende berich ten. Het Fransche kabinet heeft de beslis sing inzake het zenden van een waar nemer naar Coolidge's oniv.apemngs- confereniie uitgesteld. Pilsoedski zou het koningschap van Polen begteren. van de rechtsche meerderheid in de Prov. Staten. A.s. Woensdag naar hei Nut! RING LEIDEN EN OMSTREKEN. De Ring Leiden en Omstreken van J.Y. op G. G. hield Zaterdagavond in „•Het Nut" zijn jaarvergadering/ De w.n. voorzitter, vr.Verhoog, opent deze vergadering dooi te laten zin gen Ps. 89 1 en ging hierna voor in gebed. Nu leest hij voor Ps. 119 vanaf vers 1 tot en met 18. Vervolgens heet hij de aanwezigen van harte welkom, spreekt zijn teleurstelling uit over de slechte opkomst en uit den wensch, dat de leden cler aangesloten ver een i- gingen meer liefde zonden krijgen voor onze organisatie. Het woord is hierna aan den secre taris, tot liet lezen der notulen der voorgaande vergadering, welke na een kleine opmerking worden goedgekeurd en onderteekend. Voorts leest hij het jaarverslag, waaruit blijkt, dat liet meeleven v. d. Ring niet is zooals het behoort, echter wordt ook geuit de dank aan God, dat Ilij onze organisa tie nog lieeft willen bewaren en nog verscheidene'vrienden lust heeft gege ven om zich met liefde aan onze or ganisatie te geven. Nadat verschillende huishoudelijke zaken zijn besproken, treedt de pauze in, waarin koffie wordt rondgediend. Na de pauze is het onderwerp aan cle orde: Onze Bondsidee", hetwelk wordt ingeleid door vr. Joh. Boter van de J.V. „Dr. Bavinck". D© inl. laat dui delijk uitkomen dat liet doel van den Bond van Jongelingsvereen. op Geref. Grondslag is „het doen kennen en be lijden der Geref. beginselen voor Kerk Staat en Maatschappij". Verder wordt gewezen op het verschil tusschen het Xed. Jongel. Verbond en het Geref. Jongel. Verbond. Eerstgenoemd Ver bond plaatst zich op het standpunt van het drijven van Evangelisatie in het bijzonder onder de jeugd, terwijl de laatstgenoemde zegt, dat dit de taak is van de Kerk, en niet van de Jonge lingsvereen. Op dit onderwerp volgt een aange name bespreking. Naclat de rondvrdttg aan de orde ge komen is, waarin nog enkele huishou delijke zaken besproken worden, sluit de voorzitter deze zeer gezellige en leer zani© vergadering, waarna vr. Boek kooi voorgaat in- dankgebed. CHR. ONDERWIJZERS. Zaterdagavond vergaderd© de Ver. van Chr. Onclerw. en Onderwijzeressen, in „Het Nut". De voorzitter opent de vergadering nadat gezongen, is Ps. 27 7, met ge bed. In zijn openingswoord, dat liij verbindt aan J-esaja 53 1—5. wijst liij op het lijden van Jezus en d© behan deling van de plaatsbekleedende offe rande van den Heiland voor de kinde ren. Hij richt een woord van welkom tot de aanwezigen, in hei bijzonder tot den- inleider, den heer C. de Vries, van Oegstgeest. Na het lezen der notulen, welk© on veranderd worden goedgekeurd, en vastgesteld, verkrijgt de inleider liet woord, welke zijn onderwerp: Ideaal idealisme voorleest. D© paedagogiek, aldus de inleider, wordt vaak een saai vak genoemd. Ai is het waar, dat de behandeling op Kweek- en Normaal scholen schuld daaraan kan hebben, wie zich eenigszins op de hoogt© houdt met zijn vak-literatuur en diepergaan- de studie maakt, zal voor verrassende ontdekkingen komen te staan en moe ten toegeven, dat de theorie voor een

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1