CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
v Geen zijpaden.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
7"« JAARGANG
ZATERDAG 26 FEBRUARI 1927
NUMMER 20S5
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
BUREAUHooigracht 35 «fÖRS!. Tel 1278, Poslglro 58934
T,pitten Posihftx 70
ADVERTENTIE-PRIJS
In Leiden en buiten Leiden
«aai agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Gewone adrerientiSn per regel 2©ant
Ingezonden Mededeelingen, dobbel taxiei.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiSn bij vooruitbetaling
▼an tan hoogate 30 woorden, worden dago-
lljka geplaatat ad 40 cent
Waarom het gaat.
Nog slechts enkele weken, en de
kiezers, de vrouwen zoowel als de
mannen, worden weer ter stembus ge
roepen.
Het -Nederlandsche volk voorzoover
het kiesgerechtigd is, wordt weer in de
gelegenheid gesteld zich uit te spre
ken over de vraag in welke rich
ting en naar welke beginselen
in de allereerste plaats de provincie,
imaar straks ook het geheele land
moet worden bestuurd.
Daarmede wordt op de kiezers een
ernstige verantwoordelijkheid gelegd
Ook op dit gebied de ervaring
heetf het telkens weer geleerd geldt,
dat een oogenblik van onbedacht
zaamheid de meest ernstige gevolgen
kan hebben.
En nu zullen als naar gewoonte de
kiezers in de komende weken van alle
kanten worden bewerkt.
Iedere partij zal trachten hare can-
didaten aan te prijzen. Op allerlei ma
nieren zal getracht worden de kiezers
duidelijk te maken, dat zij op een be
paalden candidaat hunne stem heb
ben uit te brengen.
En wie dan niet Mast in de schoenen
staat, die zal zich misschien door schit
terende beloften en mooi klinkende
leuzen laten verleiden een partij te
steunen, die lijnrecht in gaat tegen de
beginselen die hem dierbaar zijn en
telaat zal hij zich beklagen zóó ver
van den rechten weg te zijn afgewe
ken.
Daarom is 't van zoo groot belang,
dat ons helder voor oogen staat waar
om het eigenlijk gaat ook bij de ver
kiezingen voor de Provinciale Staten
en dat we ons er terdege van bewust
zijn, welke groote belangen hier op
het spel staan.
Wanneer wij trachten op de vraag
waarom het gaat een antwoord te ge
ven, dan stellen wij op den voorgront
dat het niet gaat om personen in
de eerste plaats, van hoeveel beteeke-
nis bepaalde personen overigens ook
mogen zijn en niet allereerst om be
langen al moet ook aan de be
langen van de verschillende volksgroe
pen behoorlijk aandacht wordeh ge
schonken maar dat het gaat en gaan
moet, om de diepere beginselen
die heel ons leven, die ook het staat
kundige leven beheerschen
En nu is liet een zeer gelukKig ver
schijnsel dat dit door een groot deel
van ons volk nog altijd wordt gevoeld.
In dit opzicht zijn wij vele andere
landen vooruit. Ook in andere
landen worden er wel gevonden, die
de Anti-revolutionaire, en in 't alge
meen de Christelijke beginselen lief
hebben, maar voor een optrekken on
der eigen banier, is daar geen sprake.
Van een program om welbewust te
genover de revolutiebeginselen het
Evangelie van Jezus Christus te stel
len, bemerkt men daar niets. Er is
daar geen terugroepen naar de oude
paden van het Woord des Heeren en
nergens wordt daar het „Pro Rege" in
de partijbanier geschreven.
Bij ons is. dat anders. Er wordt
hier met groote dankbaarheid mag
het geconstateerd nog geworsteld
om de hoogere dingen. De strijd gaat
hier niet in de laatste plaats om de
beginselen.
Dat is van groote beteekenis. Het is
een zegen, waarvooi- we bij het kla
gen over gebrek aan beginselvastheid,
het oog niet mogen sluiten.
Kleinere of grootere belangen mogen
voor een oogenblik bepaalde volks
groepen in beweging brengen en b.v.
oorzaak zijn dat een man als de heer
Braat in de gelegenheid gesteld wordt
de belangen der plattelanders te
schaden, alleen de strijd der begin
selen kan de geestdrift doen op
laaien en het hart van ons volk in
vlam zetten.
Het gaat in den staatkundigen strijd
in de eerste plaats om de be
ginselen.
Het gaat in den grond der zaak om
a e z e vraag, of we al dan
niet met Gods Woord rekening wen
schen te houden, om de vraag of de
mensch zelf zal uitmaken wat goed
is en kwaad, recht en onrecht, dan
wel of wij ons in alles wenschen te
buigen voor de goddelijke ordinantiën
Dat is de groote vraag die heel de
wereldgeschiedenis heeft beheerscht,
de tegenstelling, de anti-these die
overal en tekens weer aan het licht
treedt.
En nu hebben de partijen ter linker
zijde, hoe overigens ook onderschei
den, dit gemeen, dat zij weigeren,
met de meeste beslistheid God de
Heere als den Oppersten Souverein te
erkennen.
Zij stellen zich op het revolutio
naire standpunt, komen in opstand
tegen God, en verkiezen naar eigen
inzicht op zelf gekozen wegen te gaan.
En daartegen nu keert zich de Anti
revolutionaire partij, wier program,
wat dit grondbeginsel aangaat, aan
duidelijkheid niets te wenschen
overlaat.
Kloek en bondig verklaart het, dat
de bron van het souverein gezag
niet ligt in den volkswil, en niet in
de wet, maar alleen in God.
Ook op staatkundig terrein belijdt
zij de eeuwige beginselen van Gods
Woord en daarom beschouwt zij de
Overheid niet als dc dienaresse van
de meerderheid of van de toevallig
sterkste groep, maar als de dienaresse
Gods.
Daardoor staat de Anti-rvolutionaire
partij altijd sterk.
Zij vraagt niet in de eerste plaats
naar wat de menschen wenschelijk
achten, maar wat G d van ons eisrht
Zij plaatst zich op de vaste ba
sis van de Heilige Schrift en roe. t
on9 volk terug tot de wet en de getui
genis.
Zij wenscftt, dat in onze wetgeving
en in ons bestuur het Christelijk ka
rakter van cns volk niet zal worden
verloochend, m.a.w. dat ons recht en
ons oordeel over goed en kwaad, dat
ons begrip van schuld en straf, dat
ons inzicht in het huwelijk en het ge
zin niet los gemaakt worden van
zijn goddelijken oorsprong en var. de
goddelijke wet.
Zij wenscht, dat^niet alleen in de
landspolitiek, maar ook in het bestuur
van de Provincie met de goddelijke
ordinantiën rekening zal worden ge
houden.
Daarom gaat het ook in den ko
menden strijd.
En het is met het oog daarop tjlat
wij allen die deze beginselen belijden
met den meesten aandrang opwekken
t r o u w te zijn, niet alleen op Jen stem
mingsdag, maar ook trouw te zijn
in de weken die ons nog van ie stem
bus scheiden. ZUIDE?'
Dearbeider moet vol
waardig zijn.
Straks worden wij weder ter stem
bus geroepen.
Het zal dan gaan om de verkiezing
van leden in de Provinciale Staten.
eluisteren wii welke meening te
dezen opzichte vaak onder de arbeiders
heeft post gevat, dan zouden wij tot
de slotsom kunnen komen, dat er een
niet onbelangrijk deel is, dat de mee
ning is toegedaan, dat" een verkiezing
voor leden in de Provinciale Staten
voor hen geen beteekenis heeft.
Deze meening is geheel onjuist. On
juist, in de allereerste plaats daarom,
omdat wij als Christen arbeiders ons
niet stellen op het klassenstandpunt,
welk standpunt door onze tegenstan
ders wordt gehuldigd. Ook voor de
Provinciale Staten is het van groot be
lang of daarin zitting hebben een meer
derheid van mannen, die onze begin
selen zelve onderschrijven of dat de
meerderheid wordt gevormd uit man
nen die leven uit gansch andere begin
selen.
Het is ook voor ons van de grootste
beteekenis of de belangen van ons ge
west worden behartigd of verwaarloosd
gebaat of geschaad.
Wij mogen ook hier wel even her
inneren aan het besluit, door de Chr.
georganiseerde arbeiders genomen, bij
het samenstellen van het Program van
Politiek Sociale wenschen. Het was
een zuiver geluid dat gehoord werd.
Aan onze tegenstanders, zoo was de
uitspraak, zenden wij onze wenschen
niet, slechts aan onze vrienden, de ver
schillende Chr. Politieke partijen.
In deze uitspraak ligt naast een er
kenning een veroordeeling.
De erkenning is, dat de wetenschap
onder de geoi ^niseerde arbeiders
leeft, dat het niet onverschillig is hoe
-en door welke vertegenwoordigers on
ze gemeente, zoowel als ons gewest
wordt geregeerd. Da„ het van het
grootste belang geacht wordt, dat de
meerderheid in de verschilende poli
tieke colleges rechts is en rechts moet
blijven. Dat de arbeidersbeweging ver
trouwen heeft in de rechtsche politiek
Daarmede wordt niet uitgesproken
dat wij het altijd en in elk opzicht met
de meenini^.. en beslissingen onzer
politieke vrienden eens zijn. Wij wil
len wel verder gaan en uitspreken
dat wii tegen bepaald j beslissingen
door onze politieke vrienden geno
men, groote bezwaren zouden kunnen
hebben, maar principieele verschillen
kunnen dat niet zijn. Onze vrienden
leven en worden ook bij het nemen
van hun beslissingen geleid door de be
ginselen die ook de onze zijn.
Met onze vijanden, of wilt gij tegen
standers, staat het evenwel gansch
anders. Hier treedt een diepgaand, een
principieel verschil naar voren. Onze
vijanden op .itiek en economisch
terrein, worden bij al hunne verrich
tingen en beslissingen geleid door be
ginselen die de onze niet zijn, neen
sterker, door beginselen die lijnrecht
staan tegenover onze beginselen.
Door onzen invloed als menschen
van de Chr. Vakbeweging, ieder in
eigen politieke vereeniging, kan be
langrijke verbetering worden aange
bracht in de erkenning van onze mee
rling. Maar, daarvoor zijn wij aller
eerst persoonlijk aansprakelijk. De ar
beider moet volwaa.dig zijn. moet zich
a'o w'.vvaardig gedragen e.. kan dan
erkenning opeischen dat hij volwaar
dig wordt behandeld. Onze invloed
moet, door medewerking als personen
op politiek terrein vergroot. De erken
ning moet komen, daarmede zijn wij
het volmaakt eens, maar eerste eisch
is, dat de arbeider zich zelf als vol
waardig gevoelt. Maar en dit is thans
de groote kwestie, bij de a.s. verkiezing
voor de Provinciale Staten gaat het er
allereerst om, of ons gewest door een
meerderheid van mannen zal worden
geregeerd, die met ons uit hetzelfde
beginsel leven. Of bij het nemen van
beslissingen onze beginselen zullen do-
mineeren.
Zouden wij er -v^-ede mede kunnen
hebben als mede door onze schuld
straks beslissingen worden genomen,
die geleid worden door het beginsel
van den tegenstander? Immers neen.
Onz-e tegenstanders zijn in ons oog niet
de ware arbeidersvrienden.
Wij willen het sterker uitdrukken,
in ons oog zijn onze tegenstanders
slechts arbeiders-vijanden. Zouden zij
hunne beginselen in gewest en gemeen
tp kunnen in toepassing brengen, dan
is dat, naar onze wijze van zien aller
minst een arbeidersbelang. Wij kun
nen er dan ook als arbeiders niet rus
tig op gaan, wanneer wij ook bij deze
verkiezing ons niet als volwaardig be
schouwen en onzen plicht doen.
Volwaardig moet de arbeider zijn.
Met gemopper alleen komen wij niet
waar wij zijn moeten. Volwaardig, dat
wil zeggen, getrouw aan het beginsel
ook op politiek terrein.
GROTENHUIS.
Er dreigt gevaar.
De vooruitzichten bij de komende
verkiezingen zijn voor de rechtsche
partijen in het algemeen en voo de
Antirevolutionaire partij in 't bijzon
der, niet bepaald gunstig.
Een vergelijking tusschen de verkie
zingen in 1922 en 1925 leert, dat reke
ning houdend met de vermeerdering
van het kiezerscorps, de Antirevolu
tionaire partij alleen in Zuid-Holland,
een verlies had te boeken van 23184
stemmen.
Een lichtpunt hierbij is, dat de Sta-
tenkieskring Leiden in vergelijking
met andere kieskringen nog een goed
figuur maakte, daar hier het werke
lijk verlies slechts 29 stemmen be
droeg, terwijl naar den maatstaf van
het geldige stemmental het tekort op
440 stemmen moet woeden gesteld.
Dit neemt echter niet weg, dat de
toestand als ernstig moet worden aan
gemerkt, wat ook duidelijk wordt als
we niet alleen met de uitgebrachte
stemmen, maar met de verkregen ze
tels rekening houden.
In 1913 behoorden in Zuid-Holland
27 leden der Provinciale Staten tot de
Antirevolutionaire partij. In 1919 daal
de dit getal tot 17 en in 1922 tot 16. En
wanneer we nu de stemmen-cijfers van
1925 tot grondslag nemen, dan zal het
aantal A.-R. Statenleden zelfs dalen
tot 13, terwijl de rechtsche meerder
heid dan zou worden omgezet in een
minderheid die (de Staatk. Geref. mee
gerekend) slechts 40 van de 82 zetels
zou bezetten.
Deze cijfers spreken voor zichzelf.
Er dreigt gevaar!
Het gevaar dat de Staten van Zuid-
Holland „om" zullen gaan en dat in
de toekomst de rechtsche meerder
heid in dien val zal worden meege
sleept.
Daarom: nu aan het werk.
Alle hens moeten aan dek worden
geroepen.
Heel liet kiezerscorps moet worden
gemobiliseerd.
Allen moeten samenwerken om dit
dreigende gevaar af te wenden.
het Belgisch Verdrag is. Die meaning
heeft met d© politiek van Staten en
Raden niets te maken. Althans in veel
mindere mate is hpt van belang of
Rotterdam of een andere haven er voor
deel of nadeel van ondervinden, dan
de vraag of wij de rechtsche meerder
heid in de Staten zullen behouden.
Wij vragen niet of candidaat no. 2
of 3 misschien niet voor onze plaats
meer beteekent, wij stemmen Anti-re
volutionair.
Wij vragen niet of in de candidaten-
lijst wel voldoende met Kerkgenoot
schappen is rekening gehouden. Wij
vragen niet of wel voldoende de ar
beidersbelangen zijn behartigd, of de
Middenstand wel voldoende aandacht
heeft gehad. Al die vragen hebben
voor het oogenblik afgedaan.
't Is nu alleen de vraag wie is de
Anti-revolutionaire beginselen toege
daan. Al wie belijdt dat hij met Groen
en Kuyper, met Talma en anderen,
kiest vóór Christus, en die tegen dp
Revolutie het Evangelie plaatst, die
begeeft zich niet meer op zijpaden,
maar rsteeft er naar om ons stemmen-
aartal zoo groot mogelijk te maken.
Alleen de groote rechte weg en geen
7iir>aden, dat. zii onze leuze.
Stemming voor de Prov.
Staten op Woensdag
6 April 1927.
Candidatenlijst der A.-R. Partij
1. W. WARN A AF!, (aftr.) Sassenheim
2. J. VAN DER STEEN, Leiden.
3. Dr. G. A. DE BRUYNE, Leiderdorp
4. 3. P. SEGERS, Lisse.
5. F. ELXERBOUT, Leiden.
C. Dr. J. G. v. ES, Leiden.
7. R. OUWEHAND, Katwijk.
8. T. S. GOSLINGA, Leiden.
9. H. v. ZONNEVELD, Sassenheim.
10. J. B. H. GROTENHUIS, Leiden.
Dreigt er gevaar, dan moeten wij ons
dat gevaar ook bewust zijn.
Dan moeten wij ook ons aaneen
sluiten om sterk te staan. Eendracht
maakt hier macht.
Dan vragen wij ook bij de komende
verkiezingen niet wie voor o! tegen
STADSNIEUWS.
ANTI-REV. KIES VEREENIGING
De Anti-revolutionaire Klesvereeni-
ging Nederland en Oranje vergadert
Vrijdagavond 4 Maart des avonds 8
uur in het gebouw „Prediker", Jan
Vossensteeg. Het voornaamste punt
der agenda is: Samenstelling van de
candidatenlijst voor den Gemeenteraad
VERA JANACOPULOS.
Een wonder deze zangeres 1 Van
vier componisten werden op het pro
gramma liederen vermeld en telkens
was de zangeres een andere.
Eerst een lied van Dominico Scar
latti en we bewonderden de vanzelf
sprekende gratie, de voorname allure
van deze muziek. Op nog hooger plan
staat wellicht de muziek van den va
der Alessandro Scarlatti; eveneens Ita-
liaansche gratie, nobel aristocratisch
van geest. Er is tusschen zoon en va
der verschil van muzikale persoonlijk
heid. En 't is merkwaardig: 't .is of
we bij de vertolkster der Italiaansche
liederen dit psychisch verschil aan
voelden, of ze door het klanktimbre
barer stem heider eigenaardig persoon
lijk-muzikaal wezen wist uit te beel
den.
Van Alessandro Scarlatti genoten1
wij een zestal liederen. En werden
we verrast, of liever sterk aangegre
pen door de klanksfeer waarin zij de
zen componist wist te zetten, even
sterk kwamen we onder den indruk
van de stemmingen waarin zij ieder
der liederen afzonderlijk deed leven.
Dit eischt een techniek, die mensche-
lijkerwijs gesproken, volmaakt is;
maar deze techniek dan ook uitslui
tend met het grootste gemak en de
grootste soepelheid gebruikt als mid
del tot psychische inleving en verdie
ping.
Over welk een phenomenale zang
kunst beschikt Mevr. Janacopulos:
het soms zoo mollig aanzetten der
tonen, het liefkozen van de teerste
klanken, het spelen met de coloratuur
(laatste lied van Scarlatti—Violetta)
het breed opzetten dan weer; het ma
gistraal crescendo; het verinnigen,
het verdwijnen van de klanken of ze
heel uit de verte komen en stil reso-
neerend verklinken liet is alles even
frappant. En het leeft: het is van een
innerlijke bewogenheid, die mijmert
en droomt, die zucht en klaagt, die
trillert en jubileert en zich verheffen
kan tot een stormende passie.
Naar den naam een Grieksche; vol
gens een bericht v een Braziliaansche,
bezit zij in haar temperament al de
eigenschappen van een Slavische, her
Buitenland.
Sjanghai is in staat van verdediging
gebracht.
Poincaré zal in zake de schuld-af
doening de kwestie van vertrouwen
stellen.
In Mexico is een trein ontspoord.
Er zijn 40 dooden en 70 gewonden.
innert zij niet minder aan het Hon-
gaarsche sentiment en vooral maar
dan in den meest nobelen muzikalen
zin aan de vrijheidsdrang der no
maden die in de Hongaarsche vlakte
rondzwerven: een Zigeunerin, maar
dan doordrongen van de denkbaarst
fijne muzikale cultuur. Iemand die
cosmopolistiscli voelt en tevens de zie
len der rassen en in die rassen, die
zielen der grootste kunstenaars heeft
aangevoeld en verstaan.
Want na de voorname pracht der
Italianen vertolkte zi ons een zeven
tal liederen van den modernen Fransch
man Gabriel Fauré. En hierin was
alles even fijn en voornaam van lijn,
alles even subtiel van kleur. O, die
soc-pel-elegante welving der melodieën
Ijoven de innig voortruisehende bege-
leidingsaccoorden; die fijn-verdroom
de zang in de teerste klanktinten; dat
vanzelfsprekende van heel de voor
dracht; die adoratieve belichting van
Fauré's muzikale persoonlijkheid, die
zuiver Fransche sfeer; het was 'alles
van een zeldzame bekoring.
En na de pauze een zevental liede
ren van Moussorgsky: de «Enfantines-
kinderliedjes. Hierin het ras-Slavi
sche; het eigenaardig vleiende in die
wonderlijke melodieën, die op onze
Westersche ooren inderdaad den in
druk maken soms van kindergesta
mel; die prachtige voordracht, geestig
guitig', half-wild soms, gepassioneerd,
ineens breed en krachtig. De wonder
lijke ziel van den Rus, werd door klank
verinniging en explosies van energie,
door weemoed en overmoed, door ge
stamel en gejubel, met overtuigende
vanzelfsprekendheid in haar eigen
sfeer gezet.
Niet weinig droeg hiertoe bij, en tot
alles! de uiterst gevoelige, volgzame
en schitterende klavierbegeleiding van
Mevr. Yvonne Herr-Japy: die een
prachtigen Steinway-vleuge'l uit het
magazijn van Bender tot haar beschik
king had.
Ook deze dame is een "kunstenares
en men zou ze gaarne eens alleen wil
let! hooren. We hebben onverdeeld ge
noten van haar spel dat naar het sen
timent voortdurend voeling hield met
de zangeres. De goed bezette Gehoor
zaal was geestdriftig gestemd. Twee
bloemstukken werden Mevr. Janaco
pulos vereerd en na herhaalde terug
roepingen gaf zij aan het slot nog drie
maal een toegift.
JUBILEUM Ds. C. HARTWIGSEN
Ds. Beekenkamp vervoegde deze
week het werkwoord „jubileeren": wij
hebben gejubileerd, wij jubileeren,
wij zullen jubileeren.
Ook de Ned. Herv. Gem. alhier kan
dit woord tot het hare maken, want
nog is liet jubileum van Ds. Beeken
kamp niet geheel achter ten rug of
er is reeds een ander gedachtenisfeest
in het verschiet.
De oudste predikant der Ned. Herv.
gemeente alhier, Ds. C. Hartwigsen,
hoopt 17 April a.s. zijn veertig-jarige
ambtsbediening te herdenken. Hij dien
de achtereenvolgens de gemeenten
Nieuwpoort (1887'89), Oud-Beierland
(1889'95) en Leiden.
15 September 1895 deed Z.Eerw. hier
ter stede intrede met een predikatie
over Efeze 6 11: „Doet aan de ge
heele wapenrusting Gods".
NED. CHR. VROUWENBOND
In het „Nut" werd gisteravond een
vergadering van de afdeeling Leiden
van den Ned. Chr. Vrouwenbond ge
houden, die matig bezocht was.
De presidente Mevr. Schokking
opende de vergadering-, liet zingen
Gez. 50 1, las eenige verzen uit Efeze
en Filipp. en ging voor in gebed. Ver
volgens heette zij de spreekster, Mevr.
Rauws, hartelijk welkom en na nog
even op de groote beteekenis der lec
tuur zoowel voor ouden als jongen ge
wezen te hebben gaf zij haar het woord
tot het houden harer lezing over
„Prikkellectuur en de voorlichting der
ouders".
Mevr. Rauws ging uit van Gal. 7:7:
„Dwaalt niet; God laat zich niet be
spotten".
Spr. definieerde vervolgens prikkel-*
lectuur als die lectuur die de lagere
gevoelenis in den nuensch wakker
roept en aanwakkert. Daartoe behoort
niet slecht9 de lectuur die geschreven
is met het vooropgezette doel de harts
