CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7<"« JAARGANG
DINSDAG 15 FEBRUARI 1927
NUMMER 2045'
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per week i 0.19
Franeo per post per kwartaal I 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
- Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS:
Gewone advertentiën per regel cent'
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief
Bij contract, belangrijke redactie, 'J
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dag«£
lij les geplaatst ad 40 cent.
lit nummer bestaal uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Onze Burgemeester,
Vandaag is het voor onze stad een
heuglijke dag. Onze nieuwe Burge
meester aanvaardt zijn ambt.
Terecht is aan het ambt van Burge
meester een gróót gewicht geherüt
Anders, zeker meer, dan onder de
Republiek, heeft het in het constitu
tioneel monarchaal bewind, sedert
1813 een persoonlijke beteekenis ge
kregen. De strijd over de vraag of hij
Rijksambtenaar of gemeentebestuurs
orgaan is moge niet volstreden zijn,
daar waar de Burgemeester zich nauw
bindt aan de gemeente verkrijgt men
hij gelijke kansen het meest doeltref
fende bestuur.
Daarom gaat ook bij elke vacature
de wensch en vewrachting van de ge
meente uit naar een man waarvan
men o.m. mag verwachten, dat hij c!c
gemeente lief heeft of lief zal krijgen.
Temeer wanneer de vertrekkende
persoonlijkheid een minnaar van de
stad, waaraan zijn naam als burge
meester verbonden was, bij uitnemend
he id is geweest.
Zoo gingen dan ook, toen op den
Oudejaarsdag 1926 de benoeming van
den heer Mr. van de Sande Bakhuyzen
bekend werd, de vragen onmiddellijk
in de richting, welke banden den be
noemde aan Leiden bonden of zouden
kunnen binden.
Zoowel door den benoemde zelf, als
door anderen, werden daaromtrent
geruststelende en hoopvolle mededee
lingen gedaan.
Van vandaag af zien wij dan ook
hoopvol tot onzen nieuwen burgermees
ter op.
Wij wenschen hem in de eerste
plaats toe de goede gunst onzes Gods.
Een zegen in gezondheid en voorspoed
voor hemzelf en zijn gezin. Een zegen
ook in het vinden van de juiste wegen
tot het hart der Leidsche burgerij.
Maar ook een zegen om met wijsheid
het bestuur te voeren en te leiden, den
Raad, het Dagelijksch Bestuur en de
Ambtenaren.
Wij wenschen hem toe, kon het zijn,
een rustig bestuur, maar mocht dit
niet zoo zijn, mochten er ook rumoe
rige dagen aanbreken, dat dan vooral
wijsheid en voorzichtigheid naast
kracht en doorzettingsvermogen zijn
daden mogen zijn.
Wij willen reeds nu uitspreken dat
wij met alle kracht die God ons geeft
hem in zijn bestuur zullen steunen.
Wederkeerig hopen wij dat onze
Burgemeester in het Anti-Revolutio
naire deel,der burgerij steeds zal zien
niet alleen een der meest loyale groe
pen, maar dat hij ook steeds aan die
groep zich nauw verwant zal gevoe
len.
V Nu voorzichtig.
Een der laatste dagen van Januari
heeft de heer A. C. A. van Vuuren voor
de R.-K. Kiesvereeniging te Groningen
een rede gehouden over den politieken
toestand.
Daarin heeft hij verschillende be
hartigenswaardige woorden gesproken.
Ons trof o.a. bijzonder de wijze
waarop hij de mogelijkheid van her
stel der samenwerking van rechts be
sprak.
Hij wijst er op, dat sommigen dit
herstel al heel gemakkelijk opvatten.
Men heeft, zoo redeneeren dezulken,
eenvoudig den draad op te nemen,
waar men die in 1925 liet vallen, en
de zaak is gezond. Een of ander rechts
sche leider de hr. Colijn 'of een ander
heeft de formatie maar te aanvaar
den op een program, overeenstemmen
de met dat, waarop in 1925 de drie
partijen zich hadden vereenigd en hij
heeft een meerderheid voor een parle
mentair kabinet.
Oogenschijnlijk is deze redeneering
zeer logisch: Men moet echter nooit
alleen rekenen met de feiten, maar
daarnaast ook met de omstandighe
den, waaruit zij zijn geboren. Sinds de
evenredige vertegenwoordiging in ons
land is ingevoerd staan alle partijen
op zichzelf. Voor haar leiders moet
dit een reden zijn, om niet alleen op
het heden te letten, maar ook op de
toekomst, niet alleen te vragen, wat is
ons dadelijk belang, maar tevens wat
zal het gevolg zijn in de toekomst, als
wij ons door dit dadelijk belang laten
leiden. Verkiezingsdagen zijn voor een
dergelijk perspectivisch handelen ech
ter niet zeer geschikt. Men vraagt zich
dan alleen af: hoe krijg ik het best
de kiezers naar de stembus.
Zoo is het inderdaad.
Alleen wij meenen dat dit kiezers
naar de stembus brengen iets breeder
opgevat moet worden dan die enkele
daad die op den verkiezingsdag plaats
heeft.
De A.-R. partij met name heeft noo-
dig dat in de komende maanden ern
stig gebouwd wordt. Onze kiezers
moeten leeren zien dat de partij op
zichzelf ook nog wat beteekent. Wij
hebben noodig nog eens weer onbelem
merd door een verkiezingsactie ons
heen te worstelen, om de lauwheid
uit te bannen, maar ook om aan de
bedillers te toonen dat wij nog even
trouw ons scharen om het vaandel
door Groen en Kuijper, Talma en an
deren, ontplooid
Stembusdagen voor Staten en Ge
meenteraad zijn niet geschikt om over
$en politiek accoord te gaan spreken,
hoe wenschelijk ook op zichzelf, dan
liehbei® we ander werk te doen dat
meer dringt
Maar dat moet tevens inhouden, dat
wij 1 Juni ons voor overleg beschik
baar stellen. Slechts een kolt uitstel.
V De doodstraf in Indië.
De Indische strafwetgeving kent de
doodstraf nog.
Met uitzondering van een enkele in-
dividueele uiting mag men zelfs zeg
gen, dat in Indië nog nimmer een ern
stige vraag om afschaffing is gehoord
geworden.
Toch wordt ze weinig toegepast. Ge
durende het geheelt tijdvak van het
bestuur van den G.-G. Fock is voor
alle veroordeelden tot die straf ge
vangenisstraf daarvoor in de plaats
gesteld.
Het strookte niet met de politieke,
en misschien ook niet met de moree-
le opvatting, van den heer Fock om,
voor zoover het aan hem lag, de dood
straf te doen voltrekken.
Wat G.-G. de Graeff doen zal' ten
aanzien van de veroordeelde commu
nistische moordenaars, voor zoover z,e
oen verzoek om gratie van die straf
hebben ingediend, is nog niet bekend.
Wij willen thans niet spreken over
het beginsel ten aanzien van de uit
voering van die straf, maar constatee-
ren dat wanneer de Rechter na gron
dige bestudeering van de voorgebrach
te misdaad deze wettig en overtuigend
bewezen acht, en eveneens meent dat
de doodstraf daarop volgen moet, de
G.-G. zich terdege moet bedenken al
vorens uit gunst dis straf te verande
ren.
Tot welke treurige uitingen van
de Oostersche booswichtenziel het
leidt indien de G.-G. uit gunst de
doodvonnissen wijzigt, moge blijken
uit een onderzoek dat de, Bataviasche
Javabode heeft ingesteld bij de terdood
veroordeelden.
„De Javabode heeft eens onderzocht
waarom zij, (deze terdood veroordeel
den) zonder eenige poging om verlich
ting van straf te erlangen in het werk
te stellen erin hebben berust en is tot
merkwaardige bevindingen gekomen.
Blijkens uitlatingen van de ter dood
veroordeelden zeiven rekenen zij er
stellig op, dat het doodvonnis niet vol
trokken wordt. Dit is de voornaamste
reden van hun berustende afwachten
de houding.
Zij hebben lachend verklaard, dat
de Landraad hen maar voor de mop
tot' de doodstraf had veroordeeld. Er
bestond immers geen doodstraf meer.
Nu ja, er werd nog wel altijd mee ge
dreigd, als je niet de waarheid zei,
maar van toepassing van deze straf
kan geen sprake meer zijn. Het was
vonden zij zelfs vreemd, dat de
Landraad, die met het uitspreken van
het doodvonnis feitelijk huiten zijn
boekje gegaan was, niet op zijn vin
gers was getikt hiervoor
Het Mohammedaansche fatalisme is
hier veranderd in een cynisch tarten.
Is het wonder dat ook in den jong
st en opstand op Java en op Sumatra
op de meest afschuwelijke wijze aan
de moordlust is toegegeven. Men weet
het immers, van -wedervergelding is
toch geen sprake. De Rechter veroor
deelt maar voor de mop ter dood,
hoogstens volgt er gevangenisstraf en
wie Indië kent weet het wat
maalt een inlandsch booswicht daar
om?
Nogmaals wij hopen, dat de G.-G.
zich zal 9tellen op het standpunt van
het recht en alleen de straf zal veran
deren als er naar de maat van het
recht reden voor is.
STADSNIEUWS.
HAARLEMSCHE ORKEST-VEREEN.
Gedurende de jaren 1892'95 was
Antonius Dvórak directeur van het
Nationaal Conservatorium te New-
York. Toen hij in 1904 stierf vond men
onder zijn nagelaten geschriften ook
zijn 5de symphonie, getiteld „Aus der
neuen Welt" omdat het werk daar
was ontstaan. En de Yankees zijn er
zoo trotsch op, dat deze compositie in
hun land ontstond, dat ze haar te pas
en te onpa9 willen hooren. 't Is «je"
populaire muziek voor de Amerika
nen.
Waarschijnlijk (heeft het verzinsel,
dat Dvórak negermelodieën zou heb
ben benut voor zijn thema's de Ame
rikanen de behoefte opgedrongen dit
werk voor specifiek Amerikaansch te
houden.
De motieven zijn Tsjechisch van ka
rakter en er is meer invloed van Wag
ner te hespeuren, dan waarschijnlijk
van de neger-muziek. Wijst men nog
op de rhytlimische verscheidenheid,
dan kan men al mede opmerken dat
Dvórak zijn eigenaardige rhythmiek
meer ontleend aan zijn eigen zoo mu
zikaal volk dan aan de negers.
Er is in deze symphonie veel moois
en omdat de rhythmiek zoo mooi en
zoo bijzonder is, kunnen we ons voor
stellen dat ze gaarne door den heer
Gerharz gedirigeerd wordt.
Het tweede gedeelte, het Largo, is
wel heel mooi. Een eigenaardig wee
moedig eenigszins sleepend thema, dat
door heel bijzondere harmonie-verhin
gen ontwikkeld wordt. Zoo trof ons tel
kens hoe innig mooi de vioolpartij als
't ware vloeide uit de accoorden der
blaasinstrumenten en hoe elders weer
de hobo zich losmaakte uit het orkes
traal geheel en dan, zacht en zangerig
omgonsdj het thema weer aanstemde.
En toch is er,uitgezonderd in het
La;go in deze symphonie, iets, dat ons
niet bevalt. Er zijn passages in die niet
fijn zijn, niet voornaam ondanks de
rhythmiek. Er zijn gedeelten in die
ons meer pathos dan ziel gelijken.
W ordt ze daarom door de Yankees zoo
geliefd?
Men versta ons wel. Deze opmerking
geldt niet den dirigent, die ze met
zijn ontest keurig ai werkte en gaaf
vertolkte, waarvoor gaarne alle hulde.
Toen betrad de zangeres, mej. An
nie Vlemin'g, net podium, om met or
kestbegeleiding een zestal Javaansche
liederen ten gehoore te brengen, ge
toonzet door L-onstant van de Wall.
Aangezien tekst noch vertaling in de
zaal voornanaen was, konden we den
miioud niet volgen en toch ook
wel weer. De -lieele voo* dracht droeg
nu het karakter van absolute muziek,
waaraan een mooie, frissche, volle
stem een mjzondere bekoring gaf. Al
deze liederen .zijn melodieus en dan
eenigszins droomeiig, weemoedig. Er
ligt in da eigenaaruig sleepende een
stemming van heimwee en tevens een
groote rust. Alleen No. 3 was meer ge
passioneerd en daarbij vervulden een
paar slaginstrumenten, als de xylo-
pnoon een rol. De eerste vijf waren
t,een oorspronkelijk Javaansche melo
dieën, maar geinspireed op Indische
mu/.xek. Alleen het laatste was zuiver
Maleisch. Maar dat was dan ook zeer
mooi en werd niet groote verinniging
voorgedragen, waarhij hijzonder op
viel liet eenvoudige en zeer sympathie
ke optreden van de zangeres. Een hul
de voor haar prachtig pianissimo 1
Na de pauze het derde gedeelte van
Mahlers Vierde Symphonie. Muziek
die rustig, blij en gelukkig stemt;
soms als een droom zoo fijn. Hoe prach
tig die hooge, zwevende lang aange
houden accoorden van de violen ho
ven het diepe rhytlimische gor.2en van
de contrabassen. Rust, diepe bezonnen
beid is het karakter van deze muziek.
Men zou ze heel veel ivillen hooren.
Ten slotte droeg Mej. Vleming nog
twee liederen van Gustav Mahler
voor: „Ich bin der Welt abhanden ge-
kommen", dat naar stemming en in
houd mooi aansloot bij wat vooraf
ging, en „Revelge'.
Wij hebben zeer genoten van het
niet oversterk, maar warm geluid en
de eenvoudige maar ontroerende dic
tie van het eerste lied. Hoe mooi is de
vocaal maar ook de consonant-ver
zorging als „In meinem Lied De zan
geres werd steeds zeer artistiek door
het orkest begeleid en oogstte zeer veel
bijval en een prachtige tuil paarse se
ringen. Ook de dirigent had telkens
van de flink bezette zaal een warme
hulde in ontvangst te nemen, waarin
hij zijn orkst liet deelen. Er is met
succes gemusiceerd.
KUNSTAVOND NEDERLANDSCHE
BLINDENBOND.
Gisteren hield de Nederl. Blinden-
bond een groote Propaganda-Kunst-
avond in de concertzaal van gebouw
l'Union aan de Steenstraat.
De vergadering stond onder leiding
van den heer L. Rombaut.
Als sprekers voor dezen avond tra
den op de heer J. v. d. Berg, propagan
dist der Nederl. Blindenbond en Mevr.
BakkerNort.
De heer van der Berg begon zijn re
de met aanhaling van een woord van
Frederik v. Eeden, gesproken op een
vergadering van arbeiders: „Gij denkt
dat ik gelukkig hen, omdat ik geld en
goed heb, maar ik hen niet gelukkig,
omdat gij niet gelukkig zijt". Spr.
wijst er op, dat wij allen de taak heb
ben te bouwen aan en te strijden voor
het menschelijk geluk. Wij moeten le
ven in de gemeenschap en vóór de ge
meenschap. Er zijn in ons land onge
veer 4000 blinden en het cijfer der li
chamelijk misdeelden is 1600 op de
100.000. Dit is een maatschappelijk
vraagstuk. Spr. zegt dat de blinden
niet langer geholpen moeten worden
met het sentimenteele medelijden en
met den aalmoes. Het systeem van de
particuliere liefdadigheid is een sy
steem van afhankelijkheid.
Dat nu mag niet voorkomen in on
ze verlichte" maatschappij. De blinden
moeten nietlanger aangewezen zijn
op het particulier initiatief, maar dq
overheid moet zorgen voor de blinden
Spr. eischt uit naam van de blin
den: 1. Verplicht onderwijs. 2. Vakop-
behoorlijk loon.
Spr. noemt het een schande voor de
maatschappij, dat de blinden buiten
de leerplichtwet vallen en geen ge
legenheid krijgen om productief te ar
heiden. Verder wijst spr. op het on
voldoende van de particuliere vakop
leiding en 3e. Productieve arbeid tegen
leidingsinstituten voor de blinden.
Daarom doet spr. een beroep op de
inwoners van Leiden, waar minstens
25 blinden zijn, om er toe mede te wer
ken, dat het maatschappelijk blinden
vraagstuk opgelost worde.
Mevr. Bakker-Nort begint haar re
de met te wijzen op de verkeerde
voorstellingen aangaande de blinden,
alsof ze steeds verkeerden in een toe
stand van lusteloosheid. Spr. wijst op
hun buitengewone energie. Dat er
hier in Nederland geen leerplicht is
voor de blinden, noemt spr. een fout
in de regeering. Verder pleit spr. voor
aanvullende staatszorg. Niet het par
ticulier initiatief onderdrukken, want
daardoor is toch ook al veel goeds ge
schied, Spr,. gelooft niet, dat de staat
kan zorgen voor algeheele opleiding
en werkverschaffing. Maar wel kan
de staat zorgen voor een toeslag op
de loonen en aanvullende staatszorg.
We schieten te kort in wetgeving en
regeering en de toestand hier ten lan
de is een toestand ons onwaardig.
Spr. wekt voorts allen op mede te wer
ken om in de duisternis der blinden
dat licht te ontsteken, dat we mach
tig zijn te geven,
Voor dezen avond werkten verdei*
mee de mannenzangvereen. „Kunst
na Arbeid", directeur de heer W. Hoo
gezand, de heer J. v. d. Wind, decla
mator en de heer L. Boom aan de pi
ano.
In de pauze werd gecolporteerd met
propagandalectuur van den Ned. BI.
Bond en was er gelegenheid in te tee
kenen als abonne op de Blindenbode.
DE OPHEFFING DER HUUR
WETTEN.
De heer Van Stralen heeft aan den
raad verlof gevraagd cle volgende vra
gen aan B. en W. te richten:
le. Is door den Minister aan B. en
W. gevraagd of er bezwaar bestaat te
gen de intrekking der huurwetten of
de opheffing der huurcommissie hier
ter plaatse? En zoo ja, willen B. en W.
aan den raad hun' antwoord mededee-
len?
2e. Willen B. en W. ook meedeelen
of door den Minister aan een lid van
hun college of een der ambtenaren
persoonlijk advies is gevraagd omtrent
het opheffen der huurcommissie, en
zoo ja, welk antwoord daarop gege
ven werd?
3e. Zijn B. en W. niet van meening,
dat het vervallen.der huurwetten voor
vele ingezetenen beteekenende liuur-
verhooging zal ten gevolge hebben?
4e. Zijn B. en W. bereid, ernstig na
te gaan of door een gemeentelijke ver
ordening zoo goed mogelijk de nadee-
lige gevolgen voor de huurders, die
door de opheffing der huurwetten zul
len ontstaan, kunnen voorkomen
worden?
5e. En zoo dat mogelijk is, zijn B. en
W. bereid, een dergelijke verordening
aan den raad-ter goedkeuring voor te
leggen?
BAZAAR HAANSTRA-SCHOOL.
Naar wij uit goéde bron vernemen
heeft zich voor de op 10, 11, 12 ép 13
Mei te houden bazaar, ten bate der
kweekschool tot opleiding van bewaar
schoolhouderessen, aan het Rapenburg
131, directrice mej. D. Voltman, die de
methode Haanstra welke methode
door zijn bij uitstek uitnemende resul
taten, door het geheele land eene bij
zondere vermaardheid heeft verwor
ven steeds om die goede eigenschap
pen met ijver voortzet, en tracht aan
te vullen, wat nog noodig blijkt, een
damescomité gevormd, dat gaarne be
reid is cadeaux en gelden voor de ba
zaar in ontvangst te nemen, bestaan
de uit de navolgende dame9: Mevr. S.
Verheij van Wijk—Roem, Burggraven
laan 1; Mevr. T. Verwer—Akkersman,
Zoeterwoudschesingel 13; Mevr. B.
Kuijntjes—Elsinga, Haagweg 2, n.b. de
Ambachtsschool; Mevr. J. Bruins—
Kammeraad, Hooglandsche Kerkgracht
24; Mevr, A, Grin—Peetoom* Kas tan-
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De installatie van Leidens nieuwen
burgemeester, Mr. A. van de Sande
Bakhuyzen.
Buitenland.
Bij een sneeuwstorm in Japan zijn
bijna 500 personen om het leven geko
men.
De troepen van Woe Pei Foe en
Tsjang Tso Lin zijn slaags geraakt.
De Chineesche vertegenwoordiger
bij den Volkenbond heeft tegen het
zenden van Engelsche troepen naar
China geprotesteerd.
jekade 9, Tuinstad wijk; Mej. F. H. v.
d. Vlugt, te Oegstgeest, Wilhelmina-
park.
CHRISTEL. GEHEELONTHOUDING.
Gisteren vergaderde te dezer stede
het bestuur van het Dislriets-Comité
der Nat. Chr. Geh. Onth. Vereeniging
met het bestuur van de plaatselijke
afd. van de N.C.G.O.V., ter bespreking
van de Voorjaarsvergadering die al
hier gehouden zal worden den 4en Mei
Besloten werd om voor deze vergade
ring een bidstond te houden voor de
leden der aangesloten plaatsen, en na
cie huishoudelijke vergadering een ge
meenschappelijke koffietafel, 's mid
dags een tweetal referaten te laten
houden over de actueele vraagstuk
ken in verhand met het alcoholisme.
Na deze zal met de aanwezige een ex
cursie door Leiden gemaakt worden
om daarna gemeenschappelijk te di-
neeren in Oud-Hortuszicht.
's Avonds zal speciaal voor de Leid
sche afdeeling een kerkdienst plaats
hebben waar naast een bekend spre
ker, ook een Leidsch predikant, een"
woord hoopt te spreken.
DIEFSTAL VAN RIJWIELPLAATJES
De Commissaris van Politie ver
zoekt allen, die gedurende den loop
van dit jaar een rijwielbelastingplaat-
je vermisten, dat vermoedelijk van
hun rijwiel werd ontvreemd, waarvan
tot heden geen aangifte werd gedaan,
hiervan kennis te geven aan het bur.
van politie, afdeeling Recherche.
Gisteravond is Mr. A. Heijmans,
wonende Konijnenlaan 39, Wassenaar
door de mist misleid, met zijn auto op
den overweg halte De Vink naast het
rijvlak op de spoorbaan gereden, waar
door heide sporen versperd werden.
Trein 1077 maakte hierdoor 32 minu
ten vertraging en trein 238 kwam 20
mjnuten te laat in Leiden aam De
seinwachter van De Vink liet des sig
nalen onveilig stellen en plaatste
knalsignalen op de spoorrails, zoodat
verdere ongelukken voorkomen wer
den.
De machinist, stoker en conducteurs
van trein 1097 en nog een paar man
nen, hebben met vereende krachten de
auto uit de rails getild en weer op den
rijweg gezet.
De auto was niet beschadigd, zoodat
hij na een half uur weer verder rijden
kon.
Door de politic zijn in bewaring
gesteld de 18-jarige J. de H., de 19-ja-
rige II. v. H. en de 20-jarige D. S., al
len verdacht van diefstal van rijwiel
plaatjes.
Vanmorgen half 9 geraakte op
den Haagweg d*e 6-jarige C. A. S., uit
de Nic. Beetsstrakt onder oen auto.
Gelukkig kwam de kleine er vrij goed
af; het meisje bekwam een lichte
schaafwond aan het voorhoofd en.
klaagde over pijn in den rug.
Op verzoek van den Commissaris
van Politie alhier is in Den Haag aan
gehouden de 24-jarige B. K., dienstbo
de, verdacht van oplichting van bon
bons. Ook in Den Haag had zij oplicli
ting gepleegd.
Toen de 37-jarige D. A. v. d. L. he
demmorgen 10 uur op het Stationsem
placement aan het grind lossen was,
had hij het ongeluk een misstap to
doen en met zijn rechterzijde op den
kant.van den wagen te vallen, waar
door zijn ribben gekneusd werden.
Hij liep naar het Acad. Ziekenhuis
en werd daar door Dr. R. onderzocht
die hem een paar dagen rust voor
schreef.
Bij de politie zijn inlichtingen te
bekomen omtrent een heerenrijwiel,
dat in een winkel aan den Morschweg
ia achter gelaten.
Door de politie is aangehouden
de 48-jarige smid J. P., uit Arnhem,
die nog 6 wekeji gevangenisstraf we
gens wederspannigheid en 1 maand
wegens vernieling moest ondergaan,
hem opgelegd door den rechter te