CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 7<"« JAARGANG DINSDAG 15 FEBRUARI 1927 NUMMER 2045' ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week i 0.19 Franeo per post per kwartaal I 2.90 BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS: Gewone advertentiën per regel cent' Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief Bij contract, belangrijke redactie, 'J Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dag«£ lij les geplaatst ad 40 cent. lit nummer bestaal uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Onze Burgemeester, Vandaag is het voor onze stad een heuglijke dag. Onze nieuwe Burge meester aanvaardt zijn ambt. Terecht is aan het ambt van Burge meester een gróót gewicht geherüt Anders, zeker meer, dan onder de Republiek, heeft het in het constitu tioneel monarchaal bewind, sedert 1813 een persoonlijke beteekenis ge kregen. De strijd over de vraag of hij Rijksambtenaar of gemeentebestuurs orgaan is moge niet volstreden zijn, daar waar de Burgemeester zich nauw bindt aan de gemeente verkrijgt men hij gelijke kansen het meest doeltref fende bestuur. Daarom gaat ook bij elke vacature de wensch en vewrachting van de ge meente uit naar een man waarvan men o.m. mag verwachten, dat hij c!c gemeente lief heeft of lief zal krijgen. Temeer wanneer de vertrekkende persoonlijkheid een minnaar van de stad, waaraan zijn naam als burge meester verbonden was, bij uitnemend he id is geweest. Zoo gingen dan ook, toen op den Oudejaarsdag 1926 de benoeming van den heer Mr. van de Sande Bakhuyzen bekend werd, de vragen onmiddellijk in de richting, welke banden den be noemde aan Leiden bonden of zouden kunnen binden. Zoowel door den benoemde zelf, als door anderen, werden daaromtrent geruststelende en hoopvolle mededee lingen gedaan. Van vandaag af zien wij dan ook hoopvol tot onzen nieuwen burgermees ter op. Wij wenschen hem in de eerste plaats toe de goede gunst onzes Gods. Een zegen in gezondheid en voorspoed voor hemzelf en zijn gezin. Een zegen ook in het vinden van de juiste wegen tot het hart der Leidsche burgerij. Maar ook een zegen om met wijsheid het bestuur te voeren en te leiden, den Raad, het Dagelijksch Bestuur en de Ambtenaren. Wij wenschen hem toe, kon het zijn, een rustig bestuur, maar mocht dit niet zoo zijn, mochten er ook rumoe rige dagen aanbreken, dat dan vooral wijsheid en voorzichtigheid naast kracht en doorzettingsvermogen zijn daden mogen zijn. Wij willen reeds nu uitspreken dat wij met alle kracht die God ons geeft hem in zijn bestuur zullen steunen. Wederkeerig hopen wij dat onze Burgemeester in het Anti-Revolutio naire deel,der burgerij steeds zal zien niet alleen een der meest loyale groe pen, maar dat hij ook steeds aan die groep zich nauw verwant zal gevoe len. V Nu voorzichtig. Een der laatste dagen van Januari heeft de heer A. C. A. van Vuuren voor de R.-K. Kiesvereeniging te Groningen een rede gehouden over den politieken toestand. Daarin heeft hij verschillende be hartigenswaardige woorden gesproken. Ons trof o.a. bijzonder de wijze waarop hij de mogelijkheid van her stel der samenwerking van rechts be sprak. Hij wijst er op, dat sommigen dit herstel al heel gemakkelijk opvatten. Men heeft, zoo redeneeren dezulken, eenvoudig den draad op te nemen, waar men die in 1925 liet vallen, en de zaak is gezond. Een of ander rechts sche leider de hr. Colijn 'of een ander heeft de formatie maar te aanvaar den op een program, overeenstemmen de met dat, waarop in 1925 de drie partijen zich hadden vereenigd en hij heeft een meerderheid voor een parle mentair kabinet. Oogenschijnlijk is deze redeneering zeer logisch: Men moet echter nooit alleen rekenen met de feiten, maar daarnaast ook met de omstandighe den, waaruit zij zijn geboren. Sinds de evenredige vertegenwoordiging in ons land is ingevoerd staan alle partijen op zichzelf. Voor haar leiders moet dit een reden zijn, om niet alleen op het heden te letten, maar ook op de toekomst, niet alleen te vragen, wat is ons dadelijk belang, maar tevens wat zal het gevolg zijn in de toekomst, als wij ons door dit dadelijk belang laten leiden. Verkiezingsdagen zijn voor een dergelijk perspectivisch handelen ech ter niet zeer geschikt. Men vraagt zich dan alleen af: hoe krijg ik het best de kiezers naar de stembus. Zoo is het inderdaad. Alleen wij meenen dat dit kiezers naar de stembus brengen iets breeder opgevat moet worden dan die enkele daad die op den verkiezingsdag plaats heeft. De A.-R. partij met name heeft noo- dig dat in de komende maanden ern stig gebouwd wordt. Onze kiezers moeten leeren zien dat de partij op zichzelf ook nog wat beteekent. Wij hebben noodig nog eens weer onbelem merd door een verkiezingsactie ons heen te worstelen, om de lauwheid uit te bannen, maar ook om aan de bedillers te toonen dat wij nog even trouw ons scharen om het vaandel door Groen en Kuijper, Talma en an deren, ontplooid Stembusdagen voor Staten en Ge meenteraad zijn niet geschikt om over $en politiek accoord te gaan spreken, hoe wenschelijk ook op zichzelf, dan liehbei® we ander werk te doen dat meer dringt Maar dat moet tevens inhouden, dat wij 1 Juni ons voor overleg beschik baar stellen. Slechts een kolt uitstel. V De doodstraf in Indië. De Indische strafwetgeving kent de doodstraf nog. Met uitzondering van een enkele in- dividueele uiting mag men zelfs zeg gen, dat in Indië nog nimmer een ern stige vraag om afschaffing is gehoord geworden. Toch wordt ze weinig toegepast. Ge durende het geheelt tijdvak van het bestuur van den G.-G. Fock is voor alle veroordeelden tot die straf ge vangenisstraf daarvoor in de plaats gesteld. Het strookte niet met de politieke, en misschien ook niet met de moree- le opvatting, van den heer Fock om, voor zoover het aan hem lag, de dood straf te doen voltrekken. Wat G.-G. de Graeff doen zal' ten aanzien van de veroordeelde commu nistische moordenaars, voor zoover z,e oen verzoek om gratie van die straf hebben ingediend, is nog niet bekend. Wij willen thans niet spreken over het beginsel ten aanzien van de uit voering van die straf, maar constatee- ren dat wanneer de Rechter na gron dige bestudeering van de voorgebrach te misdaad deze wettig en overtuigend bewezen acht, en eveneens meent dat de doodstraf daarop volgen moet, de G.-G. zich terdege moet bedenken al vorens uit gunst dis straf te verande ren. Tot welke treurige uitingen van de Oostersche booswichtenziel het leidt indien de G.-G. uit gunst de doodvonnissen wijzigt, moge blijken uit een onderzoek dat de, Bataviasche Javabode heeft ingesteld bij de terdood veroordeelden. „De Javabode heeft eens onderzocht waarom zij, (deze terdood veroordeel den) zonder eenige poging om verlich ting van straf te erlangen in het werk te stellen erin hebben berust en is tot merkwaardige bevindingen gekomen. Blijkens uitlatingen van de ter dood veroordeelden zeiven rekenen zij er stellig op, dat het doodvonnis niet vol trokken wordt. Dit is de voornaamste reden van hun berustende afwachten de houding. Zij hebben lachend verklaard, dat de Landraad hen maar voor de mop tot' de doodstraf had veroordeeld. Er bestond immers geen doodstraf meer. Nu ja, er werd nog wel altijd mee ge dreigd, als je niet de waarheid zei, maar van toepassing van deze straf kan geen sprake meer zijn. Het was vonden zij zelfs vreemd, dat de Landraad, die met het uitspreken van het doodvonnis feitelijk huiten zijn boekje gegaan was, niet op zijn vin gers was getikt hiervoor Het Mohammedaansche fatalisme is hier veranderd in een cynisch tarten. Is het wonder dat ook in den jong st en opstand op Java en op Sumatra op de meest afschuwelijke wijze aan de moordlust is toegegeven. Men weet het immers, van -wedervergelding is toch geen sprake. De Rechter veroor deelt maar voor de mop ter dood, hoogstens volgt er gevangenisstraf en wie Indië kent weet het wat maalt een inlandsch booswicht daar om? Nogmaals wij hopen, dat de G.-G. zich zal 9tellen op het standpunt van het recht en alleen de straf zal veran deren als er naar de maat van het recht reden voor is. STADSNIEUWS. HAARLEMSCHE ORKEST-VEREEN. Gedurende de jaren 1892'95 was Antonius Dvórak directeur van het Nationaal Conservatorium te New- York. Toen hij in 1904 stierf vond men onder zijn nagelaten geschriften ook zijn 5de symphonie, getiteld „Aus der neuen Welt" omdat het werk daar was ontstaan. En de Yankees zijn er zoo trotsch op, dat deze compositie in hun land ontstond, dat ze haar te pas en te onpa9 willen hooren. 't Is «je" populaire muziek voor de Amerika nen. Waarschijnlijk (heeft het verzinsel, dat Dvórak negermelodieën zou heb ben benut voor zijn thema's de Ame rikanen de behoefte opgedrongen dit werk voor specifiek Amerikaansch te houden. De motieven zijn Tsjechisch van ka rakter en er is meer invloed van Wag ner te hespeuren, dan waarschijnlijk van de neger-muziek. Wijst men nog op de rhytlimische verscheidenheid, dan kan men al mede opmerken dat Dvórak zijn eigenaardige rhythmiek meer ontleend aan zijn eigen zoo mu zikaal volk dan aan de negers. Er is in deze symphonie veel moois en omdat de rhythmiek zoo mooi en zoo bijzonder is, kunnen we ons voor stellen dat ze gaarne door den heer Gerharz gedirigeerd wordt. Het tweede gedeelte, het Largo, is wel heel mooi. Een eigenaardig wee moedig eenigszins sleepend thema, dat door heel bijzondere harmonie-verhin gen ontwikkeld wordt. Zoo trof ons tel kens hoe innig mooi de vioolpartij als 't ware vloeide uit de accoorden der blaasinstrumenten en hoe elders weer de hobo zich losmaakte uit het orkes traal geheel en dan, zacht en zangerig omgonsdj het thema weer aanstemde. En toch is er,uitgezonderd in het La;go in deze symphonie, iets, dat ons niet bevalt. Er zijn passages in die niet fijn zijn, niet voornaam ondanks de rhythmiek. Er zijn gedeelten in die ons meer pathos dan ziel gelijken. W ordt ze daarom door de Yankees zoo geliefd? Men versta ons wel. Deze opmerking geldt niet den dirigent, die ze met zijn ontest keurig ai werkte en gaaf vertolkte, waarvoor gaarne alle hulde. Toen betrad de zangeres, mej. An nie Vlemin'g, net podium, om met or kestbegeleiding een zestal Javaansche liederen ten gehoore te brengen, ge toonzet door L-onstant van de Wall. Aangezien tekst noch vertaling in de zaal voornanaen was, konden we den miioud niet volgen en toch ook wel weer. De -lieele voo* dracht droeg nu het karakter van absolute muziek, waaraan een mooie, frissche, volle stem een mjzondere bekoring gaf. Al deze liederen .zijn melodieus en dan eenigszins droomeiig, weemoedig. Er ligt in da eigenaaruig sleepende een stemming van heimwee en tevens een groote rust. Alleen No. 3 was meer ge passioneerd en daarbij vervulden een paar slaginstrumenten, als de xylo- pnoon een rol. De eerste vijf waren t,een oorspronkelijk Javaansche melo dieën, maar geinspireed op Indische mu/.xek. Alleen het laatste was zuiver Maleisch. Maar dat was dan ook zeer mooi en werd niet groote verinniging voorgedragen, waarhij hijzonder op viel liet eenvoudige en zeer sympathie ke optreden van de zangeres. Een hul de voor haar prachtig pianissimo 1 Na de pauze het derde gedeelte van Mahlers Vierde Symphonie. Muziek die rustig, blij en gelukkig stemt; soms als een droom zoo fijn. Hoe prach tig die hooge, zwevende lang aange houden accoorden van de violen ho ven het diepe rhytlimische gor.2en van de contrabassen. Rust, diepe bezonnen beid is het karakter van deze muziek. Men zou ze heel veel ivillen hooren. Ten slotte droeg Mej. Vleming nog twee liederen van Gustav Mahler voor: „Ich bin der Welt abhanden ge- kommen", dat naar stemming en in houd mooi aansloot bij wat vooraf ging, en „Revelge'. Wij hebben zeer genoten van het niet oversterk, maar warm geluid en de eenvoudige maar ontroerende dic tie van het eerste lied. Hoe mooi is de vocaal maar ook de consonant-ver zorging als „In meinem Lied De zan geres werd steeds zeer artistiek door het orkest begeleid en oogstte zeer veel bijval en een prachtige tuil paarse se ringen. Ook de dirigent had telkens van de flink bezette zaal een warme hulde in ontvangst te nemen, waarin hij zijn orkst liet deelen. Er is met succes gemusiceerd. KUNSTAVOND NEDERLANDSCHE BLINDENBOND. Gisteren hield de Nederl. Blinden- bond een groote Propaganda-Kunst- avond in de concertzaal van gebouw l'Union aan de Steenstraat. De vergadering stond onder leiding van den heer L. Rombaut. Als sprekers voor dezen avond tra den op de heer J. v. d. Berg, propagan dist der Nederl. Blindenbond en Mevr. BakkerNort. De heer van der Berg begon zijn re de met aanhaling van een woord van Frederik v. Eeden, gesproken op een vergadering van arbeiders: „Gij denkt dat ik gelukkig hen, omdat ik geld en goed heb, maar ik hen niet gelukkig, omdat gij niet gelukkig zijt". Spr. wijst er op, dat wij allen de taak heb ben te bouwen aan en te strijden voor het menschelijk geluk. Wij moeten le ven in de gemeenschap en vóór de ge meenschap. Er zijn in ons land onge veer 4000 blinden en het cijfer der li chamelijk misdeelden is 1600 op de 100.000. Dit is een maatschappelijk vraagstuk. Spr. zegt dat de blinden niet langer geholpen moeten worden met het sentimenteele medelijden en met den aalmoes. Het systeem van de particuliere liefdadigheid is een sy steem van afhankelijkheid. Dat nu mag niet voorkomen in on ze verlichte" maatschappij. De blinden moeten nietlanger aangewezen zijn op het particulier initiatief, maar dq overheid moet zorgen voor de blinden Spr. eischt uit naam van de blin den: 1. Verplicht onderwijs. 2. Vakop- behoorlijk loon. Spr. noemt het een schande voor de maatschappij, dat de blinden buiten de leerplichtwet vallen en geen ge legenheid krijgen om productief te ar heiden. Verder wijst spr. op het on voldoende van de particuliere vakop leiding en 3e. Productieve arbeid tegen leidingsinstituten voor de blinden. Daarom doet spr. een beroep op de inwoners van Leiden, waar minstens 25 blinden zijn, om er toe mede te wer ken, dat het maatschappelijk blinden vraagstuk opgelost worde. Mevr. Bakker-Nort begint haar re de met te wijzen op de verkeerde voorstellingen aangaande de blinden, alsof ze steeds verkeerden in een toe stand van lusteloosheid. Spr. wijst op hun buitengewone energie. Dat er hier in Nederland geen leerplicht is voor de blinden, noemt spr. een fout in de regeering. Verder pleit spr. voor aanvullende staatszorg. Niet het par ticulier initiatief onderdrukken, want daardoor is toch ook al veel goeds ge schied, Spr,. gelooft niet, dat de staat kan zorgen voor algeheele opleiding en werkverschaffing. Maar wel kan de staat zorgen voor een toeslag op de loonen en aanvullende staatszorg. We schieten te kort in wetgeving en regeering en de toestand hier ten lan de is een toestand ons onwaardig. Spr. wekt voorts allen op mede te wer ken om in de duisternis der blinden dat licht te ontsteken, dat we mach tig zijn te geven, Voor dezen avond werkten verdei* mee de mannenzangvereen. „Kunst na Arbeid", directeur de heer W. Hoo gezand, de heer J. v. d. Wind, decla mator en de heer L. Boom aan de pi ano. In de pauze werd gecolporteerd met propagandalectuur van den Ned. BI. Bond en was er gelegenheid in te tee kenen als abonne op de Blindenbode. DE OPHEFFING DER HUUR WETTEN. De heer Van Stralen heeft aan den raad verlof gevraagd cle volgende vra gen aan B. en W. te richten: le. Is door den Minister aan B. en W. gevraagd of er bezwaar bestaat te gen de intrekking der huurwetten of de opheffing der huurcommissie hier ter plaatse? En zoo ja, willen B. en W. aan den raad hun' antwoord mededee- len? 2e. Willen B. en W. ook meedeelen of door den Minister aan een lid van hun college of een der ambtenaren persoonlijk advies is gevraagd omtrent het opheffen der huurcommissie, en zoo ja, welk antwoord daarop gege ven werd? 3e. Zijn B. en W. niet van meening, dat het vervallen.der huurwetten voor vele ingezetenen beteekenende liuur- verhooging zal ten gevolge hebben? 4e. Zijn B. en W. bereid, ernstig na te gaan of door een gemeentelijke ver ordening zoo goed mogelijk de nadee- lige gevolgen voor de huurders, die door de opheffing der huurwetten zul len ontstaan, kunnen voorkomen worden? 5e. En zoo dat mogelijk is, zijn B. en W. bereid, een dergelijke verordening aan den raad-ter goedkeuring voor te leggen? BAZAAR HAANSTRA-SCHOOL. Naar wij uit goéde bron vernemen heeft zich voor de op 10, 11, 12 ép 13 Mei te houden bazaar, ten bate der kweekschool tot opleiding van bewaar schoolhouderessen, aan het Rapenburg 131, directrice mej. D. Voltman, die de methode Haanstra welke methode door zijn bij uitstek uitnemende resul taten, door het geheele land eene bij zondere vermaardheid heeft verwor ven steeds om die goede eigenschap pen met ijver voortzet, en tracht aan te vullen, wat nog noodig blijkt, een damescomité gevormd, dat gaarne be reid is cadeaux en gelden voor de ba zaar in ontvangst te nemen, bestaan de uit de navolgende dame9: Mevr. S. Verheij van Wijk—Roem, Burggraven laan 1; Mevr. T. Verwer—Akkersman, Zoeterwoudschesingel 13; Mevr. B. Kuijntjes—Elsinga, Haagweg 2, n.b. de Ambachtsschool; Mevr. J. Bruins— Kammeraad, Hooglandsche Kerkgracht 24; Mevr, A, Grin—Peetoom* Kas tan- Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De installatie van Leidens nieuwen burgemeester, Mr. A. van de Sande Bakhuyzen. Buitenland. Bij een sneeuwstorm in Japan zijn bijna 500 personen om het leven geko men. De troepen van Woe Pei Foe en Tsjang Tso Lin zijn slaags geraakt. De Chineesche vertegenwoordiger bij den Volkenbond heeft tegen het zenden van Engelsche troepen naar China geprotesteerd. jekade 9, Tuinstad wijk; Mej. F. H. v. d. Vlugt, te Oegstgeest, Wilhelmina- park. CHRISTEL. GEHEELONTHOUDING. Gisteren vergaderde te dezer stede het bestuur van het Dislriets-Comité der Nat. Chr. Geh. Onth. Vereeniging met het bestuur van de plaatselijke afd. van de N.C.G.O.V., ter bespreking van de Voorjaarsvergadering die al hier gehouden zal worden den 4en Mei Besloten werd om voor deze vergade ring een bidstond te houden voor de leden der aangesloten plaatsen, en na cie huishoudelijke vergadering een ge meenschappelijke koffietafel, 's mid dags een tweetal referaten te laten houden over de actueele vraagstuk ken in verhand met het alcoholisme. Na deze zal met de aanwezige een ex cursie door Leiden gemaakt worden om daarna gemeenschappelijk te di- neeren in Oud-Hortuszicht. 's Avonds zal speciaal voor de Leid sche afdeeling een kerkdienst plaats hebben waar naast een bekend spre ker, ook een Leidsch predikant, een" woord hoopt te spreken. DIEFSTAL VAN RIJWIELPLAATJES De Commissaris van Politie ver zoekt allen, die gedurende den loop van dit jaar een rijwielbelastingplaat- je vermisten, dat vermoedelijk van hun rijwiel werd ontvreemd, waarvan tot heden geen aangifte werd gedaan, hiervan kennis te geven aan het bur. van politie, afdeeling Recherche. Gisteravond is Mr. A. Heijmans, wonende Konijnenlaan 39, Wassenaar door de mist misleid, met zijn auto op den overweg halte De Vink naast het rijvlak op de spoorbaan gereden, waar door heide sporen versperd werden. Trein 1077 maakte hierdoor 32 minu ten vertraging en trein 238 kwam 20 mjnuten te laat in Leiden aam De seinwachter van De Vink liet des sig nalen onveilig stellen en plaatste knalsignalen op de spoorrails, zoodat verdere ongelukken voorkomen wer den. De machinist, stoker en conducteurs van trein 1097 en nog een paar man nen, hebben met vereende krachten de auto uit de rails getild en weer op den rijweg gezet. De auto was niet beschadigd, zoodat hij na een half uur weer verder rijden kon. Door de politic zijn in bewaring gesteld de 18-jarige J. de H., de 19-ja- rige II. v. H. en de 20-jarige D. S., al len verdacht van diefstal van rijwiel plaatjes. Vanmorgen half 9 geraakte op den Haagweg d*e 6-jarige C. A. S., uit de Nic. Beetsstrakt onder oen auto. Gelukkig kwam de kleine er vrij goed af; het meisje bekwam een lichte schaafwond aan het voorhoofd en. klaagde over pijn in den rug. Op verzoek van den Commissaris van Politie alhier is in Den Haag aan gehouden de 24-jarige B. K., dienstbo de, verdacht van oplichting van bon bons. Ook in Den Haag had zij oplicli ting gepleegd. Toen de 37-jarige D. A. v. d. L. he demmorgen 10 uur op het Stationsem placement aan het grind lossen was, had hij het ongeluk een misstap to doen en met zijn rechterzijde op den kant.van den wagen te vallen, waar door zijn ribben gekneusd werden. Hij liep naar het Acad. Ziekenhuis en werd daar door Dr. R. onderzocht die hem een paar dagen rust voor schreef. Bij de politie zijn inlichtingen te bekomen omtrent een heerenrijwiel, dat in een winkel aan den Morschweg ia achter gelaten. Door de politie is aangehouden de 48-jarige smid J. P., uit Arnhem, die nog 6 wekeji gevangenisstraf we gens wederspannigheid en 1 maand wegens vernieling moest ondergaan, hem opgelegd door den rechter te

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1