CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7de JAARGANG
VRIJDAG 28 JANUARI 1927
NUMMER 2030
LEIDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone «drertentiën per regel 22*/t cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tariefc)
Bi) contract, belangrijke redactie. j
Kleine advertentlën bij vooruitbetaling
van ten boogete 30 woorden, worden dage-
lijka geplaatat ad 40 centJ
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
De arbeid der gehuwde vrouw.
Het vraagstuk van den loonarbeid
der gehuwde vrouw en den invloed
daarvan op de samenleving heeft in
vele kringen, reeds lang belangstelling
getrokken.
Met name in onze Christelijke krin
gen heeft dat vraagstuk een punt van
érnstige studie uitgemaakt*
Op het in 1925 te Luzern gehouden
Congres van het Internationaal Chr.
Vakverbond, was het, op voorstel van
de Internationale Conferentie der
Christelijke Arbeidsters, dat daarom
trent een resolutie werd aangenomen.
Jok in 1926 heeft de Christelijke Tex
tielbewerkers internationale dit vraag
stuk behandeld.
Daarnaast heeft de Christelijke in
vloed geleid tot beslissingen omtrent
net werk der gehuwde vrouw in de
school en elders.
Maar tot een algemeene regeling is
men nog niet gekomen.
Voor een internationale regeling bij
conventie bestaan zelfs nog onvoldoen
do gegevens. Daarom heeft het Be
stuur van het Internationaal Christe
lijk vakverbond zich onlangs tot den
Raad van Beheer van fiet Internatio
naal Arbeidsbureau gewend met het
verzoek een onderzoek in te stellen
naar den invloed van den arbeid der
gehuwde vrouw buiten het gezin op
de samenleving.
Wij juichen dit onderzoek ten zeer
ste toe. Wil men in dezen iets bereiken
dan moet voor alles volledig statis-
.iek materiaal voorhanden zijn. Wan-
aeer het vraagstuk ten onzent aan de
jrde komt bij het meest eenvoudige
/eva! van de in het huwelijk tredende
onderwijzeres, gevoelt men maar al te
-eer het gemis van een overtuigende
statistiek van den schadelijken in
vloed van den arbeid der gehuwde
vrouw buiten haar gezin.
Te gelegener tijd zal dat dus an
ders worden.
V De buitenlandsche handel.
Onlangs vonden wij in de Belgische
„Standaard" een beschouwing over dit
onderwerp, welke wij van zooveel ge
wicht achtten, dat wij er hier eenige
cijfers van aanhalen.
Het blad deelt aan de hand van een
Engelsch economisch weekblad, waar
van de titel niet genoemd wordt, me
de, dat over een helaas niet genoemd
tijdvak -de bevolking van Europa met
vier percent is toegenomen. De produc
tie van voedingsmiddelen en grondstof
fen is in hetzelfde tijdvak gestegen
met vier tot vijf percent. Daarentegen
ls zijn buitenlandsche handel met zes
percent gedaald, terwijl dit percentage
is berekend zonder Rusland er bij te
nemen. Voegt men Rusland met zijn
onmetelijk Aziatisch Rijk, dat echter
nimmer zoo actief aan den wereldhan
del deel nam, er bij, dan wordt dit
percentage naar schatting ongeveer elf
percent.
Stelt men tegenover Europa Ameri
ka, dan verkrijgt men voor de Ver-
eenigde Staten en Canada een bevol
kingstoeneming van 19 percent. Daar
entegen een toeneming van den bui-
tenilandschen handel met 37 pet. Dit
beteekent dus dat de handel met het
buitenland ongeveer tweemaal zooveel
toenam als de bevolkingsaanwas.
Voor Azië, met inbegrip dus van de
Indiën, China en Japan, waren deze
cijfers nog sprekender. Bij een bevol
kingstoeneming van o percent was een
toeneming van den buitenlandschen
handel merkbaar van 36 percent.
Voor Zuid- en Midden Amerika, met
de West-Indische eilanden, waarvan
de bevolkingscijfers niet bekend zijn,
was de toeneming van den buitenland
schen handel bijna 30 percent.
Het blad trekt daaruit de conclusie,
dat de wereld in haar geheel dus niet
armer is dan voor den Europeeschen
oorlog, maar dat, terwijl de Oostersche
landen zich als voortbrengende landen
sterk ontwikkelen, en in Amerika de
rijkdom geweldig aangroeit, Europa
verarmt.
Nu zijn deze cijfers natuurlijk zeer
onvolledig. Voor een betrouwbare con
clusie zouden wij noodig hebben ook
de cijfers van het vorig tijdvak. Zou
den wij verder noodig hebben de cijfers
met betrekking tot iedere soort van
handelsartikelen en vooral de cijfers
van de hoegrootheid van ieder.
Maar toch is dit wel duidelijk dat de
actieve handelspolitiek dringend noo
dig is om Europa weer öp peil te bren-*
gen.
Voor ons eigen land zeggen ze óns
dat wij in de Oostersche landen en
vooral in Amerika zeer geduchte con
currenten hebben voor onze Indische
markt.
Hier is voor onzen handel, voor on
ze economen, een breed veld van ar
beid.
STADSNIEUWS.
VEREEN. „NEDERL. FABRIKAAT".
De afd. Leiden der Vereen „Neder 1.
Fabrikaat" 'gaf Woensdagavond can
filmvoorstelling in de Stadsgehoor
zaal. Dë bijeenkomst was goed be
zocht; vooral uit kringen van handel
en industrie was er veel belangstelling
o.a. enkele leden van de Kamer van
Koophandel en de meeste leden van
het voorloopig bestuur der vereen.
De heer A. Touw, voorloopig voorzit
ter, opende deze bijeenkomst met een
woord van welkom. Spr. bracht de
groote waarde van propaganda voor
het Ned. fabrikaat naar voren.
Hierna werd het woord gevoerd
door den secretaris-penningmeester
van de landelijke vereeniging den heer
F. R. H. Snoek, die betoogde, dat het
bevorderen van het Ned. fabrikaat
minder werkloosheid ten gevolge heeft
en als gevolg daarvan weer minder be
lastingen. Spr. meende dat thans wel
bijna geheel het verkeerde idee was
weggenomen, dat de waar alleen goed
kon zijn, wanneer zij uit het buiten
land kwam. In dit verband vertelde
hij dat een Nederlander eens goederen
kocht in het buitenland, die bij nader
onderzoek uit Nederland afkomstig
bleken te zijn.
De heer Sn^ek kwam op tegen het
gezegde: dat ons land klein is. Hij
wees op de groote industrieën binnen
onze landsgrenzen (gloeilampen, mo
toren) en spoorde allen aan het ge
bruik van Ned. fabrikaat te bevorde
ren.
Vervolgens werd een film vertoond,
waarop kennis gemaakt werd met de
verschillende vaderlandsche produc
ten en industrieën en weergegeven
werd, hoe de goederen te land en te
water naar de groote steden worden
vervoerd.
Het tweede gedeelte van deie film
liet een reis naar de Zaanstreek zien,
gehouden ter gelegenheid eener jaar
vergadering van het „Ned. Fabrikaat"
waarbij een bezoek werd gebracht aan
verschillende industrieën. Een zeer in
teressante film, die dan ook de alge
meene belangstelling had.
Vervolgens werden films vertoond
van bepaalde industrieën en fabrieken
zooals van de firma Touw te Leiden,
Sluys te Deventer, e.a.
De heer Snoek sprak hierna nog een
opwekkend woord, waarin hij het ech
ter betreurde, dat in onderwijskringen
niet zoozeer in Leiden als wel in Den
Haag weinig medewerking werd ver
kregen.
Door den heer Touw werd een woord
van dank gesproken tot alle belang
stellenden, in 't bijzonder tot de hee-
ren Mr. Knibbe en Mr. Mooy, die veel
hebben gedaan tot het welslagen van
dezen avond.
Van de gelegenheid om als lid toe
te treden werd door 30 personen ge
bruik gemaakt.
CHRISTELIJKE H. B. S.
Gisteravond hield in het, gebouw
der school aan de Kagerstraat de chr.
H. B. S.-vereeniging alhier haar jaar
vegadering.
Na op de gebruikelijke wijze te zijn
geopend door den voorzitter, Ds.
Broekstra, van Rijnsburg, werd door
hem het een en ander medegedeeld
omtrent het vervlogen jaar 1926 en de
verwachtingen voor 1927 aan het be
gin waarvan de Vereeniging staat.
Zoowel uit dit overzicht van den
voorzitter, als uit de jaarverslagen van
den secretaris en den Penningmeester
viel een opgewekte toon te beluiste
ren. De school heeft zich in de jaren
van haar bestaan in de stad en omge
ving in een steeds groeienden kring
van belangstelling mogen verheugen.
De resultaten, van het onderwijs wa
ren, dank zij de geschiktheid, ijver en
toewijding van het personeel zeer gun
stig. Bij het eind-examen in 1926 be
haalden alle leerlingen der 5e klasse
op een na het diploma. De school leeft
in de harten van vele Christen-ouders.
Hoewel niet onbevredigend en geen
klachten'gevend van een ernstigen
aard getuigde het jaarverslag van den
Penningmeester toch nog sterk van
het gemis aan gelijkstelling die het
Lager onderwijs reeds geniet. Doch
ook hier is een kentering ten
dank zij het langzaam doordringende
inzicht bij de Gemeentebesturen, dat
de billijkheid gebiedt om in de meerde
re kosten bij te dragen. Een enkele ge
meente maakte daarop helaas nog een
uitzondering.
Op advies van de Commissie tot het
nazien der rekening en verantwoor
ding werd besloten 't volgend jaar de
verificaties te splitsen en de jaarver
gadering iets later te stellen.
De omzetting van de school van een
H. B. S. in een Lyceum, blijft de aan
dacht vragen van een daarvoor benoem
de commissie.
Bij de bestuursverkiezing werd de
voorzitter, Ds. Broekstra in een be
staande vacature herkozen. In de va
cature Ds. Broekstra werd gekozen de
lieer Huinink.
Tot den eerlang naar Ned.-Indië ver
trekkenden Directeur, Dr. Meyeing,
werden woorden van dank gesproken
en wordt leedwezen betuigd met diens
■r treft maar ook des Heeren zegen
hem toegewenscht voor zijn werk aan
het Chr. Lyceum te Bandoeng.
Dr. Meyering sloot deze opwekken
de jaarvergadering met dankgebed.
Wij vernemen nog, dat in dc na de
ledenvergadering gehouden bestuurs
vergadering Ds. Broekstra weder tot
voorzitter is gekozen.
OUD-BURGEMEESTER
DE GIJSELAAR.
Het gisteren verschenen officieel or
gaan van het Leidsch Studenten Corps
Virtus Concordia Fides, wijdt een ar
tikel aan den afgetreden burgemeester
van Leiden.
Toen in he glorierijke lustrumjaar
1910, aldus de Virtus, jhr. mr. dr. N. C.
de Gijselaar zijn burgemeestersambt
in Leiden aanvaardde, werd het in het
S. C. algemeen als verheugend feit
gewaardeerd, dat tot deze functie
iemand werd geroepen, die in het
Corps lang geen onbekende was; im
mers gedurende de jaren, die hij reeds
in Leiden had doorgebracht, was hij
een gezien en werkzaam Corpslid ge
weest, en had hij, blijkens zijn functie
als lid van Sociëteit Minerva, ook de
Sociëteit een goed hart toegedragen.
Inderdaad hebben Wij aan zijn bur
gemeesterschap véél te danken; en
zeker zijn ons vele moeilijkheden be
spaard door zijn toedoen; dat b.v. de
verhouding tusschen studenten en po
litie tot voldoening van beide partijen
zooveel sinds vroeger is verbeterd,
kan men aan zijn persoonlijk beleid
toeschrijven.
Doch méér dan dat is hij voor ons
geweest; thans laat zijn aftreden niet
alleen een leegte achter in de stad,
maar ook in het Corps, daar hij, be
halve 'officieel, ook op vriendschap
pelijke wijze steeds zijn groote gene
genheid voor het Corps toonde.
Méér heeft het L. S. C. in hem ver
loren dan een burgemeester, die ver-
tandig besturend, ook het L. S. C. het
zijne wist te geven, een waar vriend,
en 't is dan ook begrijpelijk, dat de al
gemeen bekende eeretitel „de eene
goeie Leienaar" uit studentenkringen
is voortgekomen.
Nu de heer De Gijselaar niet meer
officieel als burgervader te midden
van ons zal verschijnen, aldus besluit
het artikel, drukken wij den oprech-
en wensch uit, dat hij de vriendschaps
banden, die hem aan Corps en Socië
teit verbinden, niet zal vergeten.
HERINNERING AAN HET OPEN
LUCHTSPEL.
Bij de firma D. Sala Zn., kunst
handel, Breestraat is geëxposeerd een
schilderij, voorstellende het tournooi-
veld met décor van het op 3 October
vorig jaar gehouden Openluchtspel.
Men ziet den Hertog, Jan van Beie
ren met gevolg, juist door de poort
het tournooiveld binnenrijden.
De schilderij is van de hand van den
kunstschilder Fons van de Velden, die
in dit schilderstuk op verdienstelijke
wijze een mooi beeld, heeft vastgelegd
der festiviteit.
J. SCHAAP Hz.
Naar wij vernemen zal de heer
J. Schaap zich op medisch advies van
verschillende functigs die hij bekleedt
moeten losmaken. Zoo zal hij o.a. zijn
functie als lid der Plaatselijke School
commissie neerleggen, terwijl hij die
als voorzitter der Geref. Schoolvereen
reeds heeft neergelegd.
Dit bericht zal zeker in de kringen
waarin de heer Schaap zich beweegt
met leedwezen worden vernomen. Im
mers in den heer Schaap wordt een
uitnemende kracht verloren, die op
velerlei terrein werkzaam is. Gelukkig
dat hij althans voor het ambt van di
recteur onzer Chr. Kweekschool be
houden blijft.
LEZING FELIX TIMMERMANS.
Wij vestigen de aandacht op de ad
vertentie, waarbij een voordracht aan
gekondigd wordt voor de leden van
den Leiaschen Kunstkring voor allen
te houden door den bekenden Vlaam-
schen letterkundige Felix Timmer
mans.
Ook niet-leden 'kunnen van deze
voordracht gebruik maken, waarvoofl
kaarten verkrijgbaar zijn bij de firma
schelijke roofoverval door een gemas-
kerden bandiet plaats gehad 1
Vannacht om 5 uur drong in de
slaapkamer van de 39-jarige weduwe
S. op den Lagen Rijndijk 46, die daar
met haar 12-jarig zoontje woont, een
man die een zwarte lap voor het ge
zicht had binnen. De juffrouw, die
wakker werd begon te schreeuwen,
waarna de inbreker haar toeriep:
,Houd je stil, of ik vermoord je". Hij
stak haar een stuk van het laken in
den mond teneinde aldus haar geluid
te smoren.
De vrouw, die nogal wat mans bleek
te zijn, kwam uit bet bed en begon met
den inbreker te worstelen, die de
vlucht nam. Hij sloot de kamerdeur
aan den buitenkant af en kon op die
manier ongestoord weggaan.
Het bleek later dat hij uit de winkel
lade de som van 1 had meegenomen.
De bedoeling zal wel geweest zijn hier
een rijkeren oogst te vinden, doch
doordat de vrouw, die winkelierster is,
den vorigen dag nogal eenige kwitan
ties betaald had, was er niet zooveel
geld in huis.
Toen de politie, die inmiddels ge
waarschuwd was, op de plaats van het
misdrijf arriveerde, was er van den
man, zooals te begrijpen is, niets meer
te zien. Het geïmproviseerde masker
had hij in de kamer achtergelaten.
Waarschijnlijk is de indringer door
een slopje eenige huizen verder en ver
volgens door den tuin achter de wo
ning het raam binnengekomen. De
slaapkamer was op de 1ste etage, bo
ven den winkel.
De politie stelt ijverige pogingen in
het werk den inbreker op te sporen,
o.a. met politiehonden.
In de Korevaerstraat is gister
morgen van een onbewoond winkel
huis een groote spiegelruit, ter waar
de van 150, stukgeworpen. De ruit
was verzekerd.
De dader is nog niet bekend,
iGistermiddag tegen 4 u. reed op
de Haarlemmersraat de heer F. K. K.,
veehouder te Oegstgeest, met paard en
wagen, toen van den anderen kant een
koppel schapen aankwam. Een der
schapen liep het paard tusschen de
pooten, wat tot gevolg had, dat dit dier
schrok en te water geraakte. De voer
man wist nog tijdig van den wagen te
spriiigen, doch het paard verdronk.
In de Rijnzicht9traat is een
schoorsteenbrandje gebluscht, waar
schijnlijk ontstaan doordat een klein
kind een stuk kaarsvet in de brandende
kachel wierp.
Aangehouden en ter beschikking
van de justitie gesteld is de 58-jarige
nachtverblijver A. v. d. W., die nog 3
dagen hechtenis wegens openbare
dronkenschap uit te bitten had.
ROOFOVERVAL.
Onze goede, rustige stad Leiden be
gint t Chicago en de steden van het
Wilde Westen naar de kroon te ste
ken: er heeft hier vannacht een beu-
BINNENLAND.
HUIS VAN PRINSES JULIANA.
Naai* wij vernemen, hebben H.M. de
Koningin en Z.K.H. de Prins der Ne
derlanden de algemeene leiding van
de aangelegenheden van H.K.H. Prin
ses Juliana betreffende, opgedragen
aan Hr. Ms. Opperkamerheer Dr. F. A.
Graaf van Lynden van Sandenburg.
In verband hiermede heeft de Konin
gin met ingang van 12 April a.s. tot
Grootmeester van het Huis van de
Prinses benoemd Graaf van Lynden
van Sandenburg, die intusschen de
functie van Opperkamerheer van H.M.
zal blijven vervullen.
WAPENSMOKKEL OP NED-INDIë.
Op bet stoomschip „Merauke" van
den Rotterdamschen Lloyd, dat op 3
Januari van Batavia te Rotterdam aan
kwam,, zijn door de rivierpolitie in be
slag genomen 125 revolvers, 29.000 pa
trunen en een hoeveelheid opium. Een
en ander werd gevonden tusschen de
kolenvoorraden en in de Chlneezen-
logiezen.
Men vermoedt, dat de wapens en de
munitie, toen de Merauke de laatste
reis naar Indië maakte, in Antwerpen
aan boord, gesmokeld zijn.
Men heeft een en ander steeds on
der de bunkerkolen en elders verbor
gen weten te houden.
Te Batavia schijnt de mogelijkheid
de wapens en de munitie ongemerkt
aan land te brengen ontbroken te heb
ben.
De rivierpolitie stelt een zoo uitge
breid mogelijk onderzoek in. Zij be
tracht de grootst mogelijke waakzaam
heid.
VERJAARDAG VAN EX-KEIZER
WILHELM.
Ter gelegenheid van diens verjaar
dag waren gisteren tal van personen
naar Huize Doorn gekomen om den
ex-keizer te complimenteéren.
Onder de gasten van Huize Doorn
bevonden zich o.a. de vorstin van Hes
sen graaf Von Korff,,, oud-veld
maarschalk Von Paschwisch, Geheim-
nieuws in i
Binnenland.
Roofoverval te Leiden.
Wijziging van de dienstplichtwet.
Ernstige aanvaring op den IJsel te
Deventer.
Buitenland.
De vermoedelijke samenstelling van
het kabinet-Marx. De democraten heb
ben besloten niet aan de regeering deel
te nemen.
Senator Borah kenrt het zenden van
Britsche versterkingen naar China af.
rat Nitsche en graaf Von Pannewitz.
Generaal Von Berg was wegens onge
steldheid verhinderd.
's Morgens werd in de eetzaal een
dienst gehouden, waarbij alle leden
van het personeel aanwezig waren.
Daarna werd den aanwezigen in de
vestibule gelegenheid gegeven den ex-
keizer te complimenteeren. Ongeveer
drieduizend telegrammen zijn ten Hui
ze Doorn ontvangen, terwijl het aantal
bloemstukken waaronder ook een 1
van H. M. de Koningin-Moeder meer
dan driehonderd bedraagt.
Avonds zou een diner gegeven
worden, waartoe o.m. uitgenoodigd
waren de commissaris der Koningin,
Di*. H. Th. 's Jacob, de burgemeester
van Doorn, Dr. A .baron Schimmelpen
ninck van der Oye, de burgemeester
van Zeist, de burgemeester van Ame1
rongen en Leersum, jhr. H. van den
Bosch en de burgemeester van Maarn,
T. E. Everwijn Lange.
DE „ONVOEGZAME" KALENDER.
Op een vraag van het Tweede Ka
merlid van der Waerden, omtrent een
afzichtelijken en onvoegzamen recci*
me-kalender Voor de vrijwillige ouder-
jdomsverzekering, uitgegeven door heti
„Bureau Vrijwillige Rij kspensi oen-v en
zekering, Statenbolwerk 1, te Haari
lem", heeft de minister van arbeid,,
handel en nijverheid geantwoord:
Onmiddellijk, nadat ondergeteekerl
de, in verband met de door den heer
van der Waerden gestelde vraag, ken
nis had genomen van den kalender,
waarop die vraag betrekking hadj wel
ke kalender hem wehiig gelukkig en
voor de reclame der vrijwillige ouder-
idomsverzekering niet doelmatig voo?
kwam, heeft hij den voorzitter van tien:
Raad van Arbeid te Haarlem verzocht
de verspreiding te staken.
De voorzitter verklaarde zich daan
toe voor zoover hem persoonlijk be
trof, bereid, en deed aan onderge
teekende de~ toezegging in de verga
dering van het bestuur van zijn raad
een daartoe strekkend besluit te zullen!
verdedigen.
Het bestuur van den raad bleek!
echter blijkens brief van 18 dezer in
ideze van andere meening.
Het deelde ondergeteekende mede,
dat de kalender naar zijn gevoelen niet
in strijd is met de openbare orde, -
noch met de goede zeden en ook niet
onvoegzaam, terwijl de aesthetische
waarde op verschillende wijze kan be
oordeeld worden.
Het bestuur verklaarde dan ook,
bezwaar te hebben om de verspreiding!
van den kalender stop te zetten. I
Aangezien ondergeteekende niet de
bevoegdheid bezit om aan den Raad!
van Arbeid of.zijn bestuur eenige door,
hem wenschelijk geoordeelde handel
wijze voor te schrijven, kan onder
geteekende niet anders doen clan er
zijn leedwezen over uitspreken, dat heö
bestuur van den Raad van Arbeid nied
tot het inzicht is kunnen komen, dat
het met een vérspreiding van een ka
lender als de onderwerpelijke, het be
lang van de vrijwillige ouderdoms-
verzekering, niet heeft gediend.
DE „NOTENKRAKER" VERBODEN.
Naar het Volk meldt, heeft de mi
nister van Oorlog, de heer Lamboov,
den garnizoenscommandanten opgedrn;
gen, om last te verstrekken i o*
het in de kazernes en andere verblijde
van militairen der landmacht doen we
ren van exemplaren van het weekblad
De Notenkraker" en van den daar*
bij behoorenden roman „Frank muz
[YVezels roemruchtige jaren"
DE NEDERLANDSCRL MIJN
INDUSTRIE IN 192&
Het afgeloopen jaar is voor de Ne-
derlandsche mijnindustrie niet zon
der verrassingen geweest. De aanvang
kenmerkte zich door een dusdanige
slapte in den afzet, dat de geheele in
dustrie met stillegging bedreigd werd.
Alhoewel de productie ten opzichte
van 1925 steeds een stijgende lijn ver
toonde, toch kon hiervoor geen afdoen
de afzetgebied worden gevonden, deels
door de geweldige Duitsche concurreii!
tie op eigen makrt, deels door de wis
selvallige valuta in België en Franke
rijk. Zoo werd dan ook reeds op enke
le mijnen slechts ten deele gearbeid^