CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nummer bestaat ail TWEE Bladen. EERSTE BLAD. 7de JAARGANG DINSDAG 25 JANUARI 1927 NUMMER 2027 NIEDWE LEIDSCHE COURANT BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden weer agenten gevestigd zijn Per kwartaalI 2£0 Per week f 0.19 Franco per poet per kwartaal I 2.90 V Tot eiken prijs zelfstandig. Het schijnt wel of bij de Christelijk- Historischen, hoe meer de dagen na deren dat men hij de komende verkie zingen tot een bepaalde actie komen moet, een streven merkbaar wordt om tot eiken prijs zelfstandig op te trekken. Zeide Mr. Schokking niet met na druk dat de Christelijk-Historiscben van een gedwongen huwelijk niet wil len weten. In de discussie tusscheri den heer Karstens en de Christelijk-Historische broeders (wij komen op enkele onder- deelen van dit debat misschien nog te rug) werd door laatstgenoemden ook met overtuiging uitgesproken dat de Chr.-Hist. zonder hulp willen optrek ken. Wij kunnen dat begrijpen. Heeft de Anti-Revolutionaire partij te lijden van ernstige critiek juist van de zijde waarvan men allen steun moest ontvangen, de Chr.-Hist. Unie heeft een nog mateloozer bestrijding een nog feller tegenkanting te door staan. In zulk een tijd komt van zelf het verlangen op om vrij te staan, om te kunnen getuigen, zonder dat men voor de regeering verantwoordelijk he hoeft te zijn. Een regeeringsverant- woordelijkheid die men alleen met an deren kan dragen. Wanneer toch van rechts een regee ring, steunende op een constitutionee- le meerderheid, gevormd zal worden dan moet men noodzakelijk met ande ren samen werken. De getalsverhoudingen zijn nu zoo, dat in elk geval daartoe de Katholie ken moeten behooren. Zoodra echter wordt in den Christe lijk Historischen Kring niet Rome ge noemd of een geloei van verontwaar diging stijgt uit den hoek der opposi tie op. Dat men daarom bevreesd is voor de consequenties kunnen wij ons voor stellen. Maar die vrees moet niet ingeven een scheeve voorstelling zooals het Chr. Hist, hoofdorgaan „De Nederlan der" nu weer doet hooren. In een artikel over de Staten-stem- bus, waar we een gedeelte uit overne men in een andere rubriek, wordt ge zegd, dat de Christelijk-Historische Unie in Nov. 1925 werd geplaatst voor de vraag wat zij hooger stelde: de er kenning van het door haar beleden beginsel of het behoud van de regeer macht in handen van met zekere Chr. beginselen instemmende personen het politiek succes of de macht van het beginsel?" Hier wordt weer den schijn gewekt 1ook reeds eerder werd het aldus voorgesteld alsof het een beginsel zaak gold wat in Nov. 1925 werd be slist. Dit nu is onjuist. Hoogstens mag het voor enkele personen in de Chr. Hist. Unie een gewetenszaak geweest zijn, niet voor de partij als zoodanig. Maar deze stelling doet wel dienst om, het kost wat het kost, de samen werking met Rome niet te herstellen. Nogmaals wij kunnen ons dat voor stellen. Maar eerlijk vinden wij het niet. STADSNIEUWS. DE LEIDSCHE UNIVERSITEIT EN DE KWEEKSCHOOL VOOR ZEEVAART. Zooals wij reeds hebben medege deeld, is er sprake van, na de over plaatsing van de marine-kustwacht van Leiden naar Amsterdam het ge bouw van de Kweekschool voor Zee vaart, waarin tot dusver de marine kustwacht was gehuisvest, dienstbaar te maken aan de Leidsche Universi teit voor het geven van verschillende colleges, waarvoor de universiteit geen ruimte biedt. Het is een bekend feit, dat de loca- liteiten van het oude universiteitsge bouw aan het Rapenburg in den loop der jaren door de toeneming van het aantal studenten niet meer voldoende ruimte bieden om alle studenten plaats te verleenen. Velen moeten zich en dit geldt vooral de studie in de rechten, met een 'staanplaats tevre den stellen. Wk een behoorlijke zit plaats wil machtig worden dient zich hiervan reeds minstens een kwartier voor het aanvangen der colleges meester te maken". Ook andere factoren zijn er, die een spoedige oplossing van het ruimte vraagstuk eischen. Voor het afnemen der tentamina blijken dikwijls niet eens localiteiten beschikbaar te zijn en kost het dengenen, die voor de dis tributie dezer localen hebben te zor gen, dikwijls heel wat höofdbrekens om alle9 goed te laten marcheeren. Nu heeft onlangs de Minister van Onderwijs, Mr. Waszink, een bezoek aan de hooger-onderWijsgebouwen al hier gebracht, welk bezoek toen in verband werd gebracht met de plan nen tot uitbreiding van het universi teitsgebouw. Dat het bezoek van dezen minister hiermede in verband zou staan, is later van zekere zijde tegen gesproken. Een feit is evenwel, dat er reeds verschillnde plannen zijn ter sprake gekomen of ontworpen om in het nijpende ruimte-vraagstuk te voorzien. Van zekere zijde werd ons in dit ver band medegedeeld, dat het o.m. in de bedoeling lag, voorloopig het aan het voorplein der universiteit grenzend Rijks Prentenkabinet bij de universi teit te trekken. Het voorplein zou dan worden overwelfd. Na voltooiing en ingebruikneming van het nieuwe Aca demisch ziekenhuis zou het thans in gebruik zijnde academisch ziekenhuis worden bestemd voor het thans in ver schillende deelen der stad verspreide Rijks Ethnographisch Museum. De ge bouwen aan het Rapenburg, waarin thans de af deelingen China en Japan gevestigd zijn en die aan het Rijks Prentenkabinet grenzen, zouden dan daarmede worden verbouwd, en ge heel voor het geven van academisch onderwijs worden ingericht. Daarme de zou dan tevens het tekort aan ruim to uit den weg zijn geruimd. Omtrent dit alles is tot dusver echter nog niets komen vast te staan. Zijn wij echter goed ingelicht, dan zal de oplossing van het vraagstuk toch in deze rich ting worden gevonden. Voorloopig blijft alles echter nog steeds bij plannen en het is nog niet te zeggen, wanneer zij werkelijkheid zullen worden en hoe de definitieve op lossing zal zijn. Het is, met dit voor oogen, dan ook duidelijk dat men al vast naar het verkrijgen van meerder ruimte voor het geven der colleges om ziet. Daarbij schijnt thans het oog ge vallen te zijn op het met April of Mei leegkomend gebouw van de Kweek school voor Zeevaart in het Noordein de. Wij hebben vanmiddag naar aan leiding hiervan een onderhoud gehad met den secretaris van de Commissie tot instandhouding en bevordering van den bloei der Kweekschool voor Zeevaart. Je secretaris, kolonel Van Buuren, deelde ons mede, dat er tot dusver nog gaen officieele onder handelingen over het dienstbaar ma ken van het gebouw aan het universi tair onderwijs zijn gevoerd. Het eeni ge, wat hem bekend was, is, dat er sprake van is geweest en dat er reeds pogingen daartoe zijn aangewend met het oog op den thans aan den gang zijnden academischen cursus, doch dat deze pogingen zijn afgestuit hier op, dat het niet wenschelljk werd ge acht, gezien dat de overplaatsing der kustwacht eerst over eenigen tijd plaats vindt, dat militairen en burgers in een zelfde gebouw worden ondergebracht. Intusschen, aldus kolonel Van Buu ren, staat absoluut nog niet vast wat er met het gebouw zal gebeuren. Reeds geruimen tijd wordt gewacht op een beslissing van den minister van Marine met betrekking tot de verdere bestemming van het gebouw, dat de regeering voor de marine-kustwacht in huur heeft. Komt deze beslissing af, eerst dan kan omtrent de verdere be stemming van het gebouw een nadere beslissing worden genomen. Tot dus ver, aldus herhaalde kolonel Van Buu ren, is er omtrent het beschikbaar stellen van het gebouw der Kweek school niet anders geschied dan dat er over is gesproken. Bepaalde onder handelingen zijn daarover met de com missie nog niet gevoerd. Intusschen hebben zich ook reds an dere gegadigden voor het gebouw aan gemeld, o.a. voor het daarin vesti gen van het Centraal Israël. Weeshuis alhier en voor een schoolgebouw. Alvorens echter iets definitiefs kan worden besloten, dient de commissie eerst de plannen van den Minister van Marine te kennen. En daarop wordt reeds, zooals gezegd, geruimen tijd ge- PRIVAAT DOCENT. Dr. J. H. Tiel, te Haarlem, toegela ten als privaat docent bij de faculteit der Letteren en wijsbegeerte aan de Universieit alhier, zal zijn colleges ope nen met het houden van een openbare les in het klein auditorium der Uni versiteit op Dinsdag 2 Febr., des nam. 4.15 uur. PREDIKER". De oüd-ledenvereeniging! „Prediker" zal op 24 Februari a.s. in Prediker, Tanvossensteeg, teen samenkomst be leggen, twaar als declamator hoopt op te treden, Ds. J. LW|. P. Ie Roy van Sloterdijk. De opbrengst zal ziin ten bate an de nieuwe Kerk der Ned, Herv. Ge meente te Sloterdijk LEIDSCHE CHR. ORANJEVEREEN. .Woensdag 9 Februari a.s. zal de Leidsche Chr. Oranjevereeniging in het Nut een buitengewone feestavond Ihouden. Een spreker zal uitgenoodigd wor den, en verder zal de avond met mu ziek en zang ggevuld worden. De medewerking van de Timdeler Club behoort mede tot de attracties; Bij de politie zijn inlichtingen te bekomen betreffende een tweetal heé- renrijwielen, die onbeheerd zijn aan getroffen, het eene op de Waardgracht en het andere in de Kabeljauwstraat. Ten nadeele van J. L. is uit den tuin van het Diaconessenhuis 'n rijwiel ontvreemd. De alhier tot arts bevorderde se- nn-arts F. W. J. Broughs, is bestemd tot officier van gezondheid tweede klasse bij het leger hier te lande. BINNENLAND. CENTRAAL COMITé. De tegen gisteren aangekondigde vergadering van het Centraal Comité van A.R. Kiesvereenigingen is naar de Standaard verneemt, verdaagd tot Don derdag 27 Januari, des namiddags te half twee in het Kuyperhuis te 's-Gra- venhage. GEREF VER. V. DRANKBESTRIJDING Naar de Standaard verneemt, zal de jaarlijksche algemeene vergadering van den Prov. Bond van afdeelingen der Geref. vereeniging voor Drankbe strijding in Zuid-Holland, Zaterdag 26 Maart a.s. te Rotterdam in het Onthou derskoffiehuis worden gehouden. Be halve de jaarverslagen komt o.m. aan de orde de verkiezing van een drietal bestuursleden, waarvoor gecandideerd zijn de heeren Ds. J. van Herksen te Hillegom; Ds. C. Mak te Brielle (aftr.); G. Don te Vlaardingen (aftr.); J. Hoo- geveen te Alphen a. d. Rijn; C. M. A. de Goey te Rotterdam en J. Kenemans te Ridderkerk. Tot het houden van de opwekkende rede is als spreker uitgenoodigd Ds. J. Smelik, Geref. Predikant te Zeven bergen. FORENSEN-BELASTING. In het „Weekbl. v. BI. cultuur" wordt melding gemaakt van de vernietiging van een aanslag in de forensen-belas ting, die van belang is voor bloembol lenhandelaren. De leden eener firma uit de bloem bollenstreek werden eenigen tijd ge leden aangeslagen in de forensen-be lasting der gemeente X. Zij dienden hiertegen hun bezwaren in bij de Kroon en ontvingen daarop bij Kon. Besluit van 2 December 1926 een beschikking waarbij de aanslagen in de plaatselijke forensen-belasting der gemeente X, over het belastingjaar 19241925 wer den vernietigd. De overweging luidde, dat, daargelaten of ieder der aangesla genen op meer dan 90 dagen van het belastingjaar 19241925 in de gemeen te X de beschikking heeft gehad over een in die gemeente gelegen bollen schuur, niet aannemelijk is gemaakt, dat deze inrichting voor hen bestemd was, om persoonlijk hunne werkzaam lieden uit te oefenen; dat derhalve A. B. en C. niet geacht kunnen wor den op meer dan 90 dagen van ge noemd belastingjaar in de gemeente X de beschikking te hebben gehad over een vaste inrichting tot persoonlijke uitoefening van hun bedrijf; dat zij ook niet op meer dan 90 dagen van het belastingjaar in die gemeente aan wezig zijn geweest tot uitoefening van hun bedrijf in een vaste inrichting; dat derhalve de opgelegde aanslagen strijden met art. 244a eerste lid onder 3 der Gemeentewet. ONZINDELIJKHEID. In het laatst verschenen verslag van de schoolartsen te 's-Hertogenbosch wordt gelezen: Niet genoeg kan den ouders en kinderen erop worden ge wezen, dat de onzindelijkheid de groot ste oorzaak is van besmetting en „ziek worden". Het ware te wenschen, dat voor de leerlingen der hoogere klas sen der lagere school, meer lessen in de eenvoudige grondbeginselen der ge zondheidsleer in den rooster worden opgenomen. Hierbij zou ook op enkele voorname zaken in de bestrijding van de tuberculose kunnen worden gewe zen. Zeker zouden die lessen opvoedend werken en den kinderen voor hun la ter leven menigen nuttigen wenk over hun leefwijze kunnen meegeven. NEDERLANDSCHE KINDEREN IN DUITSCHLAND. Namens het Nederl. Roode Kruis wordt gemeld: Gisteren zijn te Katwijk aan Zee we derom 32 Nederiandsche kinderen uit Duitschland aangekomen. Deze kinde ren, uit Nederiandsche arbeidersge zinnen te Dusseldorp afkomstig, zijn allen sterk ondervoed. Door de zorgen van het Nederlandsch Roode Kruis wor den zij gedurende 6 weken in het kin derhuis te Katwijk aan Zee onderge bracht, om dan weer plaats te maken voor een nieuwe, zoo mogelijk nog grootere groep van kinderen. De kinderen hadden ook gebrek aan de allernoodzakelijkste kleeding; zon der uitzondering bestond de onderklee ing slechts uit één hemd. De hulp. door het Roode Kruis ver leend, kan zich nog slechts over een jhonderdtal kinderen uitstrekken; de vele honderden, voor wie hulp eVen noodig is, kunnen nog niet geholpen worden. In herinnering wordt nog maals gebracht, dat voor f8 een Ne derlandsch kind gedurende een week huisvesting en voeding kan vinden. Er is nog veel geld noodig, hetwelk gaarne door het hoofdbestuur van het Nederiandsche Roode Kruis, Princesse gracht 27, 's-Gravenhage, postgiro 22120 in ontvangst genomen zal worden. VERBREEDING DER SLUIZEN TE VLISSINGEN? Men meldt uit Vlissingen: De werkzaamheden der Kon. Maat schappij „De Schelde" te Vlissingen zouden zeker zich nog meer kunnen uitbreiden, als het mogelijk was daar schepen van grootere afmetingen dan tot nu toe te bouwen. De hellingen, de werkplaatsen, alles is daarop ten vol le berekend, doch het eenige, maar dan ook zeer groote bezwaar is, dat de sluizen, waardoor de schepen in de buitenhaven moeten komen, te klein zijn om bedoelde schepen op te ne men. Reeds enkele jaren is op vergroo ting dezer sluizen aangedrongen en naar wij vernemen hebben er thans ernstige besprekingen plaats om te komen tot deze zeer urgente verbete ring, die voor „de Schelde" en de dui zenden die bij deze fabriek direct of indirect belang hebben een levens kwestie mag worden genoemd. DE SCHOOLCOMMISSIES. In Meppel hebben alle leden van de Plaatselijke Comurssie van Toezicht ontslag aangevraagd omdat zij meenen dat de Commissie overbodig is. Naar aanleiding van deze gebeurte nis schrijft het Christelijk Schoolblad „Onze Vacatures": De zaak is, dat de plaatselijke Com missies van Tbezicht afgedaan hebben en dat ze daarom, hoe eer hoe beter, maar moeten verdwijnen. De heeren in Meppel hebben het juiste inzicht. En het valt in hen te prijzen, dat ze nu maar niet doen als of, maar dat ze integendeel de nuch tere waarheid naar voren hebben ge bracht. DE DROOGLEGGING VAN DE ZUIDERZEE. Zaterdagmiddag werd te Amster dam onder voorzitterschap van den heer B. Demmer uit Volendam een vergadering gehouden van afgevaar digden van de visschérs uit nagenoeg alle plaatsen langs de Zuiderzee, bij eengeroepen door het Centraal Comité. De vergadering werd o.a. bijgewoond door den heer Ed. O Witschey verte genwoordiger van den Minister van Waterstaat en het Tweede Kamerlid v. d. Bilt. In zijn openingswoord wees de heer Demmer erop, dat bijna een jaar na het benoemen van de Generale Com missie voor de uitvoering der Zuider- zeesteunwet nog geen uitvoering aan de wet is gegeven. De commissie werkt volgens spr. onder te drukkende bepalingen en beperkende omstandig heden. Zij bestaat uit veertien leden en daar geen besluiten genomen kun nen worden als niet 2/3 deel der leden aanwezig is, kon bijv. een eenige we ken geleden gehouden vergadering- der commissie, welke door negen le den werd bijgewoond, geen besluiten nemen. Daarnaast is de opgelegde ge heimhouding een bezwaar, omdat de belanghebbenden bijvoorbeeld geen kennis kunnen nemen van de uitvoe ringsvoorschriften, welke thans in voorbereiding zijn, voordat deze afge kondigd zijn en wijziging niet meer mogelijk is. Ook de verdeeling der Ge nerale Commissie in 5 subcommissies werkt belemmerend op een vlotten gang van' zaken. Spr. wijst erop, dat het niet onmogelijk is, dat de visscherij verrassend snel zal ophouden, doordat tengevolge van de uitvoering der Zui derzeewerken, de trek van de visch naar de Zuiderzee wellicht reeds bin nen enkele jaren ernstig belemmerd wordt. Verschillende afgevaardigden, die met voorbeelden wezen op de moei lijkheden der Zuiderzeevisschers, ver klaarden, dat de onzekerheid omtrent de maatregelen welke de regeering op advies van de Generale Commissie» zal nemen, voor hen het ergste is. Aan gedrongen werd op uitbreiding van het aantal vertegenwoordigers der vis sellers in de Generale Commissie. Na langdurige besDrekiugen. werd ADVERTENTIE-PRIJS Gewone edvertentiën per regel 22*/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL Bij contract, belangrijke redactie. j Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage* lij ka geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Het Voorloopig Verslag van de Eer ste Kamer over het Belgisch Verdrag. Buitenland. Het verloop van Marx' onderhande lingen is „niet ongunstig". Rusland weigert aan de economische wereldconferentie deel te nemen. besloten zich tot de regeering en de Generale Commisssie te wenden met het verzoek de Zuiderzeesteunwet zoo spoedig mogelijk geheel in werking te stellen, het Kon. Besluit, bevatten de het Reglement der Generale Com- missie zoodanig te wijzigen, dat de geheimhouding beperkt blijft tot strikt persoonlijke aangelegenheden en dat de besluiten der Generale Commissie genomen worden bij eenvoudige meer derheid van stemmen en verder den Miniser te verzoeken nog 'n vertegen woordiger der Zuiderzeevisschers in de Generale Commissie aan te wijzen. Hierna werden nog eenige huishou delijke zaken behandeld. HET BELGISCH VERDRAG. Voorloopig verslag Eerste Kamer. Het Voorloopig Verslag der Eerste Kamer over het Belgisch Verdrag is verschenen. Het toont, dat „verschei dene leden" zoo zij al over de econo mische bedenkingen zouden kunnen heenstappen volstrekt onoverkomelij ke staatkundige bezwaren hebben. Andere leden willen vooral om de in- ternaionale beteekeni9 het verdrag be krachtigd zien. „Vele" leden hadden ernstig be zwaar tegen het Schelderegime. De Scheldereserve achtte men „vrij algemeen" uiterst bedenkelijk. Voor verschillende leden wogen de econo mische bezwaren (vooral het kanaal Antwerpen—Moerdijk) nog meer dan de politieke. Vele leden geven de voorkeur aan verwerping van het verdrag boven een motie opdat indien België dit wenscht te zijner tijd nieuwe on derhandelingen op anderen grondslag geopend kunnen worden. Eenige leden bepleitten goedkeuring van het verdrag o.m.' om Nederland een betere plaats in het internationaal economisch bestel te verzekeren. Nadere inlichtingen werden ge vraagd omtrent die uitdrukking van Minister Van Karnebeek: „Ik huiver bij de gedachte dat er een andere uit spraak (dan aanneming) door het par lement zou worden gedaan". SCHENKING C. W. JANSSEN. Gistermiddag heeft de minister van binnenlandsche zaken en landbouw op( het bureau van het Staatsboschbeheer te Utrecht namens 'den Staat aanvaard] een schenking van den heer C. Wj. Janssen te Amsterdam van een com plex gronden onder de kadastrale ge meenten Diever en Makkinga, ter groote van ongeveer 750 H.A. Z. Exc. heeft geen gemachtigde wil len aanwijzen, doch er prijs op gesteldi de schenking persoonlijk te aanvaar den, om daaraoor 'in ae gelegenheid te zijn, den schenker zijn eikentelijk heid voor diens belangrijke schenkingl te betuigen. De gronden zullen overeenkomstigl den wensch van 'den schenker door heti Staatsboschbeheer worden beboscht. DE MOEILIJKHEDEN IN DE A. R. PARTIJ. In de vrijzinnige pers schrijft „De Stand."-is men 'thans bezig zijn lezers» ^,van zeer bevoegde zijde" over ons! in te lichten. Nu, ieder begrijpt wel, wat hij varf die „Zijde" te wachten heeft. Over klokken en klepels gaat hdfl in deze berichten van de liberale pers maar de juiste plaats van den klepel is meest niet bekend. Zoo had Zaterdagavond het „Utr. Dagblad", waarvan de hoofdredacteur] toch ook meermalen verklaard heeftj dat hij de eenheid in de A. R. partij een landsbelang acht, een uitvoerig be richt, waaruit wij het volgend cnaat nemen: „Nu heeft Mr. van Andel als Voor zitter van het Provinciaal Comité van Anti revolutionaire Kiesvereenigingen bedankt. Als zijn opvolger is gekozen de heer Diepenhorst, evenwel geenszins op re gelmatige wijze. De nieuwe voorzitter toch is gekozen buiten het moderamen welke daad in strijd was met het regie ment, maar achteraf door een regle mentswijziging werd gedekt. Dit alles geschiedde buiten voor kennis van den heer H. Colijn, den. (Voorzitter van de A. R. partij, die op\ het einde van 1926 niet wist, of d«» leiding der provinciale partij nog in (handen was van Mr. van Andel ofi van Mi;. Diej?enhojrsu

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1