Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTWFKFN I ADVERTENTIE-PRIJS
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
7 de JAARGANG
ZATERDAG 15 JANUARI 1927
NUMMER 2028
ABONNEMENTSPRIJS
Ib Leiden en buiten Leiden
waai agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
EERSTE BLAD.
V Geestelijke vrijheidsberooving.
Onder dit kopje schrijft de Leidsche
correspondent van het Haagsche Volk
in het nummer van Donderdagavond:
Het bestuur van de afd. Bouwar
beiders schrijft ons:
Een sterk woord voorwaar, maar in
verband met wat volgen zal niet te
sterk. Men oordeele:
Een onzer leden, die wel niet aan
den weg timmerde, maar zich toch
altijd een goed lid betoonde, 't Viel
ons dus niet vreemd, dat hij op ze
ker oogenblik bedankte zonder op
gaaf van redenen. Wij informeerden
naar de reden en vernamen, dat hij
lid was geworden van de christelij
ke organisatie.
Verwonderd over zoo'n' plotselin
ge principeverandering, informeer
den we naar de oorzaken, die hem
daartoe hadden genoopt.
Het zat zool
's Mans moeder had, door milde
handen daartoe in staat gesteld, on
derdak gevonden in een gerefor
meerd rusthuis voor ouden van da
gen. De kosten daarvan werden
door ons lid en de Geref. Kerk geza
menlijk gedragen. Met deze ristrik-
tie, dat ons lid bij werkloosheid niet
behoefde te betalen.
Herhaaldelijk werd hij daarna
door diakenen gewezen op zijn
„fout", dat hij nog steeds geen lid
was van den christelijken vakbond.
En nu hij weer zoo ongelukkig was
een tamelijk langdurige periode van
werkloosheid door te maken, wer
den de waarschuwingen menigvul-
diger ende druk sterker. Hem
werd te verstaan gegeven, dat als
hij nog langer lid bleef van een
„rood" vereeniging, het absurd
zou zijn als de kerk nog langer voor
hem bleef betalen.
Het einde van dit treurig wijsje
was, dat ons lid noodgedwongen be
dankte en zich liet overschrijven.
Aan den gereformeerden kerkdiaken
vragen wij: Is het uw gewoonte de
ze soort dwang alléén toe te passen
op arme kerkleden, of geschiedt dit
ook bij meer gegoede leden uwer
kerk? Want het is ons bekend, dat
werkgevers een vooraanstaande
plaats in uw kerk innemen, en te
vens lid zijn van een paganistische
patroonsorganisatie. Wij vragen dus
Maar het antwoord zal men wel
schuldig blijven.
Nu is dit bericht in de eerste plaats
reeds uit de derde hand. 'tBelangheb-
bend lid (of leden) hebben het aan 't
Bouwvakarbeidersbestuur vertelt, dit
aan deii Volk-correspondent en zoo
komt het in de krant. In de tweede
plaats leert de ervaring dat men met
die berichten wat voorzichtig moet
zijn. Lid timmerde immers niet aan
den weg. 't Viel niet vreemd dat hij op
zeker oogenblik zonder opgaaf van
redenen bedankte. Dat zegt al veel.
Wij zullen dan ook een nader onder
zoek afwachten alvorens wij daar ver
der op ingaan.
Maar nu reeds willen wij, al zijn wij
geen Kerkdiaken, aan den Volk-cor
respondent wel meedeelen, dat na
tuurlijk aan iedereen die krachtens
zijn belijdenis Christelijk georgani
seerd moest zijn, en toch, niettegen
staande dat, zich voegt bij de neutrale
(lees socialistische) vakvereeniginj*
het verkeerde daarvan' onder het oog
wordt gebracht.
Wij willen er ook nog wel bijvoe
gen dat misschien die aandrang min
der sterk zou zijn, indien de z.g.n. neu
trale bouwvakarbeiders organisatie
zich zoo weinig revolutionair toonde
als sommige door den correspondent
dusgenaamde paganistische patroons
organisatie.
Maar een organisatie die zoo abso
luut zich stelt op het standpunt van
den klassenstrijd, en waarin kennelijk
voor een belijdend christen geen plaats
blijft voor 't beleven van zijn belijde
nis, daarin mag hij niet blijven. Na
tuurlijk wordt dat altijd en zonder uit
zondering bij iedereen dien het aan
gaat bepleit.
IDSCHE COURANT
V Sectaristen.
De lezers van de „Telegraaf" werden
dezer dagen vergast op het volgende
bericht:
In het jongste verslag van de vre-
gadering vain Stad en Lande van
Gooiland wordt medegedeeld, dat
aan de Nederlandsche Seintoestellen
Fabriek een groot stuk terrein op de
Meent onder de gemeente Huizen is
afgestaan.
Wij vernemen in verband hierme
de nader, dat met zeer groote waar
schijnlijkheid mag worden aangeno-
BUREAUHooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
men, dat op dit terrreln zal worden
opgericht de nieuwe zender der sec
taristen.
Het vergift zit in den staart.
Sectaristen, dat zijn zij, die van
den officieelen, den „neutralen" weg
afwijken.
Sectaristen. dat zijn zij, die prijs-
stellen op uitzending van preeken, van
Christelijke lezingen, enz.
Sectaristen, wel 't zijn de geestelijke
nazaten van hen, die reeds in Paulus'
dagen te Rom§ werden aangeduid als
de secte, die overal tegengesproken
wordt.
Intusschen verheugt het ons in hoo-
ge mate. dat deze sectaristen zich niet
in den hoek laten drukken, maar dat,
dank zij de activiteit van de Christe
lijke Radio vereeniging, het gelijk recht
voor allen hier toepassing erlangt.
Z.
STADSNIEUWS.
MR. DR. J. SCHOKKING OVER DEN
VOLKENBOND.
Voor de afd. Leiden, van den Ned.
Chr. Vrouwenbond trad gisteravond
in een matig bezochte vergadering op
Mr. Dr. J. Schokking, die tot on
derwerp had „De Volkenbond".
De w.n. presidente, Mej. Koekkoek,
opende de vergadering, liet zingen Ps.
33 6, ging voor in gebed, las Filipp.
2 118 en sprak daarna een kort ope
ningswoord. Zij heette den spreker,
wiens echtgenoote wegens ziekte van
haar zoon verhinderd was aanwezig
te zijn, hartelijk welkom en gaf hem
daarna het woord
Spr. begon met op te merken, dat
de belangstelling voor den Volken
bond nog veel te gering is hetgeen
voortkomt uit onkunde betreffende de
zen bond en zijn streven.
De zetel van den Volkenbond is Ge-
nève, een der schoonste steden van
Zwitserland, daarbij een stad van rij
ke historische beteekenis de stad
van Calvijn. Hij vergadert in de Salie
de la Réformation, een gebouw op den
hoek van een der hoofdstraten.
De algemeene vergadering is een
der hoofdorganen in den Bond: zij
komt elk jaar tenminste éénmaal, ge
woonlijk in de maand September, sa
men.
In de algemeene vergadering komt
de hoofdgedachte van den Volken
hond het meest tot uiting. Zij moet
niet afdalen tot een lichaam dat de ba-
sluiten van den Raad registreert doch
haar zelfstandigheid bewaren, zal de
Volkenbond van beteekenis kunnen
blijven voor het leven der volken.
De Volkenbond is geen superstaat,
geen afzonderlijke organisatie met een
eigen bestaan buiten en boven de sta
ten, hij if een vereeniging van staten
met volledig zelfbestuur, doch die ten
doel heeft in het onderilng verkeer
der volken gerechtigheid te doen heer-
schen het .oorlogsgevaar te verminde
ren en de waarborgen voor den vrede
te versterken. Leden zijn de staten,
vertegenwoordigd in de regeeringen
die zelfstandig aanwijzen de mannen
(ten hoogste 3) door wie zij willen ver
tegenwoordigd zijn. Elke staat heeft
slechts 1 stem; rechtsgeldige besluiten
kunnen slechts genomen worden
met eenparigheid van stemmen, waar
door aan de staten de waarborg wordt
gegeven dat zij nooit met meerder
heid van stemmen tot »een beslissing
tegen hun wil kunnen gedwongen
worden. Op dezen regel bestaan slechts
enkele uitzonderingen en het gevolg
is dat alle beslissingen bijna compro
mis zijn. Wie nooit van een compro
mis wil hooren in het leven zijn voor
dit leven minder geschikt, er ligt dan
ook niets verkeerds in een compro
mis, merkt spr. terecht 'op.
In dezen eisch van eenparigheid ligt
een sterke drang om tot een oplossing
te komen.
In den uitvoerenden raad hebben
vooreerst zitting de geallieerde en ge
associeerde mogendheden: Engeland,
Frankrijk,- Italië en Japan. Hiertoe
zou ook Amerika behooren indien dit
het Verdrag van Versailles had goed
gekeurd.
Bij afwisseling hebben andere staten
ook zitting in den raad; zij worden
door de algemeene vergadering tel
kens voor 3 jaar gekozen. Dit zijn de
niet-permanente zetels.
De toelating van Duitschland en de
toekenning van een permanente zetel
aan dit land prikkelde de rivaliteit tus
schen de verschillende landen.
In dè toekenning van de permanen
te zetels aan de vroegere overwin
naars draagt de bond sterk het ka
rakter van zijn geboorte.
De intrede van Duitschland in den
raad als gelijkwaardige naast de mo
gendheden, die het zeven jaar geleden
als overwonnene beschouwden, is een
verdering, die het merkteeken dezer
geboorte verzwakt.
Spr. schetst de verschillende pogin
gen die sedert de 13de eeuw zijn aan
gewend om tot een samenwerking der
staten in een door het recht beheersch
te gemeenschap te komen.
Hoe hebben we als Christenen tegen
over dezen Volkenbond te staan, of
meer concreet: welke is de houding
der kerk daartegenover?
Met afwijzing van de R.-K. opvat
ting, volgens welke het natuurlijke le
ven-, dus ook de politiek, onder de
leiding der Kerk behoort te staan, ge
looft spr. dat er wel aanrakingspun
ten zijn tusschen de Kerk, aan wie 't
Woord Gods is toevertrouwd, en het
natuurlijke leven. Ook dit laatste, zoo
wel het gemeenschapsleven als dat
van den enkelen mensch, moet in het
licht des Evangelies worden gezien.
Ook voor de internationale politiek
gelden de ei'schen van het Evangelie;
het leven laat geen deeling toe.
De kerk moet steun geven aan de
gedachte van den Volkenbond, omdat
deze gedachte haar grond vindt, ja
ontleend is aan 't Evangelie en ligt in
de lijn van wat dit leert omtrent de
staten en de leden van de staten. Het
recht, niet de macht, moet de verhou
ding der staten beheerschen.
Het zal niet het minst van den werk-
dadigen steun van de Kerk afhangen,
dat de gedachte van den Volkenbond
niet ontaardt, zelfs in haar tegendeel
verkeert* Spr. spreekt er zijn afkeu
ring over uit, dat er zijn die den Vol
kenhond als een anti-christelijke
macht verwerpen.
Kan het den Christenen onverschil
lig zijn, vraagt spr., dat een weg ge
vonden wordt, waarlangs het haastig,
willekeurig grijpen naar de wapenen
wordt tegengegaan?
Wie zou die vraag bevestigend dur
ven beantwoorden.' Alle staten hebben
zich aan de rechtsoefening te onder
werpen, hierop wijze de Kerk.
Niet anders dan door strijd wordt in
de wereld het goede verkregen. Ook in
den Volkenbond zal het strijd kosten
deze rechtsgedachte te verwerkelijken
De presidente bracht den spreker
dank voor zijn schoone en belangwek
kende lezing en liet vervolgens zin
gen Gebed des Heeren 1 en 3, waarna
Mr. J. Schokking voorging in dankge
bed.
CHR. BESTURENBOND.
Gisteravond is' de aangekondigde
filmavond uitgaande van bovenge
noemde organisatie gehouden.
Daartoe was afgehuurd de Stadsge
hoorzaal, welke geheel gevuld was.
Vertoond werd de film van de Ba-
taafsche Petroleum Maatschappij.
De voorzitter van den C.B.B., de
heer Grotenhuis, opende de vergade
ring op de gebruikelijke wijze. Hij
dankte de B.P.M. voor het welwillend
afstaan van de film, welke afgedraaid
werd door het toestel van onzen stad
genoot, den heer Remundt.
De film werd op duidelijke wijze toe
gelicht door den heer G. A. A. de
Voogd, vertegenwoordiger van de B.
P. M.
Voor men met draaien begon, gaf
deze nog een korte schets van het ont
staan en de samenstelling der Maat
schappij. alsmede van het werk der
Maatschappij.
Daarna konden wij genieten van het
mooie Insulinde. De film gaf behal
ve den technischen kant van het be
drijf ook fraaie natuuropnamen te
zien. Ook de sociale kant werd heke
ken door de woningen van het perso
neel te laten zien, alsook verschillen
de inrichtingen voor ziekenverpleging
en onderwijs, diie door de B.P.M. ge
sticht en in stand gehouden worden,
Ook werden nog eenige tafereeltjes
uit het Aziatische leven vertoond.
Verder werd de avond opgeluisterd
door muziek van den heer Plu en eenï-
gen zijner getrouwen.
De C.B.B. mag op een welgeslaag
den avond terugzien en om kwart voor
elven ging het publiek voldaan naar
huis, nadat de vergadering op de ge
bruikelijke wijze was beëindigd.
DE LEIDSCHE BURGERWACHT.
Deze week zijn de schietoefeningen
van de Leidsche Burgerwacht, welke
gehouden worden in de Morschpoort-
kazerne, na de gebruikelijke vacantie
wederom begonnen, waarbij de nieu
we commandant, de heef M. van Mens
gep. Kap. der Infanterie, tegenwoordig
was. Mede waren aanwezig enkele be
stuursleden.
Doordat de voorzitter van de Leid
sche Burgerwacht, Mr. P. A. Pijnacker
Hordijk wegens familie-omstandighe
den' verhinderd was, nam luitenant P.
Steenhauer te circa half negen het
woord om den nieuwen commandant
een woord van welkom toe te roepen,
Spr. feliciteerde Kap. v. Mens met
zijin benoeming en sprak namens al
len daarbij den wensoh uit, dat hij
zijn beste krachten moge geven in het
belang van de Leidsche Burgerwacht,
evenals zijn eminente voorganger, den
heer H. A. A. Steijns dit altijd gedaan
heeft. Spr. zegde hem toe dat hij dan
zeer zeker op de sympathie van alle
leden kan rekenen.
De nieuwe commandant sprak hier
na eenige woorden van dank voor het
geen tot hem was gezegd ,deed een be
roep op aller medewerking, waarna hij
de verzekering gaf, steeds zijn beste
krachten beschikbaar te willen stellen
voor de Leidsche Burgerwacht en de
leden in 't hij zonder.
Luitenant Steenhauer verzocht hier
na aan commandant v. Mens de eerste
serie te willen schieten, waaraan deze
gaarne gehoor gaf. Hiermede was de
installatie van den nieuwen comman
dant geëindigd, waarop de hanen we
derom voor de leden werden openge
steld ter beoefening van de schiet
sport.
INSCHRIJVING.
Wij vestigen op verzoek van het be
stuur der Vereeniging voor Christelijk
onderwijs te Leiden, gaarne de aan
dacht van belanghebbenden op de in
dit nummer voorkomende advertentie
waarin de gelegenheid tot inschrijving
van nieuwe leerlingen wordt aange
kondigd.
Men raadplege nauwkeurig de ad
vertentie.
CHR. H.B.S.
Naar wij vernemen heeft Ds. G. W.
Vunderink, Ned. Herv. Pred. te Haar
lem .leeraar in de Bijbelsche en Kerk
geschiedenis aan de Chr. H.B.S. alhier
tegen 1 April als zoodanig ontslag ge
vraagd.
Ds. Vunderink is benoemd tot direc
teur van het Christelijk Internaat te
Zeist en tot leeraar .aan het Chr. Ly
ceum aldaar, en heeft deze benoeming
aangenomen.
Z.Eerw. zal dus zijn predikambt te
Haarlem neerleggen.
In Ds. Vunderink verliest onze Chr.
H.B.S. een bekwaaip leeraar die bij
de leerlingen zeer geliefd was en groo
te achting genoot.
DRIETAL VAC. Dz. D. PLOOY.
Gisteravond vergaderde in de Pieters
kerk het Kiescollege der Ned. Herv.
Kerk alhier, ter formatie van 'n drietal
in de vac. Dr. D. Plooy, voortdurende
door het bedanken van Dr. Lodder te
Doorn.
Aanbevolen was door de Confessio-
neele Kiesvereeniging „Evangelie en
Belijdenis", waarover met de beide an
dere vereeni gingen eenstemmigheid,
verkregen was, het navolgende drie
tal: Ds. M. A. W. Kalkman te Werken
dam; Ds .A. D. Meetor te Loosduinen;
Ds. G. Verdoes Kleyn te Dordrecht.
Met respectievelijk 87, 86 en 88 stem
men werd dit drietal geformeerd, om
daaruit Vrijdag 28 Jan.. een keuze ter
beroeping te doen.
Daarna had de verkiezing plaats
van 2 ouderlingen en 4 diakenen.
Gekozen werden tot ouderlingen de
heeren A. v. d. Baan (vac. J. A. Ver
hoog); D. Knotter (vac. P. P. de Ko
ning); en tot diakenen de heeren R.
J. de Geus (vac. C. S. Meijering); A.
Knetsch (vac. Knetsch); W. Wiethoff
(vac. Wiethoff); en G. J. v. d. Berg (vac
0. W. Hordebol).
JUBILEUM A. M. VERSCHOOR.
Hedenmorgen was het voor de kin
deren van de Geref. School Stadh.laan
een feestelijke dag. Het 25-jarig jubi
leum van den heer Verschoor werd
gevierd.
Het gymnastieklokaal was daartoe
met palmen versierd, geleverd door
den heer J. Buurman, van het Utr.
Jaagpad. Een en ander gaf reeds een
recht feestelijk aanzien Even half 10
kwam de jubilaris met de zijnen bin
nen.
De heer Gaasterland, Hoofd der
School, sprak nu den heer Verschoor
in hartelijke bewoordingen toe, God
dankende, die den jubilaris zoolang
voor het hem lief geworden werk heeft
willen sparen, en bood hem in een gees
tigen speech namens de kinderen een
eiken kapstok met kleed aan.
Vervolgens sprak de heer van Kapel
namens het personeel en vereerde den
jubilaris een tweetal boekwerken: „De
worsteling om het kind", door P. de
Zeeuw J.G.zn., Uitg. W. Kirchner,
A'dam en „Langs Nijl en Jordaan",
reisindrukken door Ds. R. E. van Ar-
kel, Ds. G. P. Marang en Dr. A. Noordt-
zij, Uitg. D. A. Daamen's Uitg. Mij.,
Den Haag.
Middelerwijl kwam dè heer T. S.
Goslinga en complimenteerde den hr.
Verschoor namens het Bestuur der
Geref. Schoolvereeniging. Een der be
stuursleden was door ongesteldheid
verhinderd.
Ook de heer J. Baak, Inspecteur van
het Lager Onderwijs in de Inspectie
Leiden kon niettegenstaande drukke
werkzaamheden nog gelegenheid vin
den den jubilaris geluk te wenschen.
De kinderen werden feestelijk ont
haald en het verdere gedeelte van den
morgen werden ze met voordrachten
bezig gehouden, waarbij de yroolijke
stemming ar wol in
Gewone «drertentiSn per regel 227» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel t&rieL
BI) contract, belangrijke reductie.
Kleine adrertentiSn bi) TooroltbetaUng
ren ten hoogste 30 woorden, worden dage»
II)ks geplaatst ad 40 cent.
Binnenland.
Mr. J. Schokking over den Volken
bond.
Buitenland.
Dr. Cnrtlns heeft de opdracht tot ka
binetsformatie neergelegd.
De te Parijs gevoerde besprekingen
inzake Dnitschland's 'ontwapening
hebben een gunstig verloop.
In Litauwen is een grondwetsher
ziening aan de orde.
Het was een blijde dag voor ons al
len. Gode zij dank voor dezen zegen.
De leerlingen zongen onder leiding
van den heer Jansen verdienstelijk
eenige liederen.
De samenkomst werd nu gesloten
met dankgebed, nadat gezongen was
Ps. 116 1.
De bijeenkomst was geopend met
gebed en het zingen van Ps. 116 vers
7 en 10.
WAARSCHUWINGEN DER POLITIE.
De Burgemeester van Wierden geeft
ieder, die aangezocht wordt om alis
agent of vertegenwoordiger op te tre
den voor, of aan wien geldelijke voor
schotten worden aangeboden door de
Onderl. Cred-iet Verschaffing (O.C.V.)
te 's-Gravenhage. in zijn eigen belang
iru overweging zich eerst tot hem te
wenden om inlichtingen, alvorens met
genoemde onderneming eeöige relaties
aan te knoopen.
De commissaris van Politie der
gemeente Nijmegen waarschuwt tegen
personen, die oplichting trachten te
plegen door middel van een circulaire,
welke zdj aan woningen afgeven en
waarop zij antwoord komen halen, ten
einde toiletzeep en schrijfpapier te ver
koopen. De circulaire luidt:
„Onderlinge Bond van Werklooze
Kantoorbedienden.
M.M.
Met beleefd verzoek komen eenige
werklooze Kantoorbedienden, allen al
geruimen tijd zonder werk en vaders
van groote gezinnen, ten einde raad
tot Ued. of u hen in den zoo zwaren
strijd om het bestaan slechts voor een
enkele keer zoudt wilen steunen door
het koopen van een doos toiletzeep:
3 stuks a 70 cent en 1 stuk a 25 cent.
Ook bieden we Ued! aan een couvert
Dames- of Heeren-post 20 stuks a 25
cent, alles prima kwaliteit en tegen
winkelprijs.
Ook van u. mevrouw, die nooit iets
aan de deur koopt, hopen wij een gun
stig antwoord.
Daar onbevoegden ook antwoord ko
men halen op dit biljet, wat reeds is
voorgekomen, verzoeken wij u beleefd
naar de Controle-kaart te vragen*
waarvan elk onzer is voorzien.
Gedachtig aan het speekwoord, wie
zich zelve helpt, is waard geholpen te
worden, vragen wij beleefd uwe mede
werking".
Bond v. Werkl. Kantoorbed.
P.S. Op dit biljet komt een onzer
u persoonlijk bezoeken. Beleefd verzoe
ken wij u dit. biljet terug te geven."
'Het is gebleken, dat bedrog in het
spel is.
In deze gemeente is verspreid een
circulaire door de sinds 1 Januari j.l.
opgerichte ..Leidsche Nachtveilj^heids
dienst". In die circulaire wordt ieder
ingezetene verzocht zich daarbij aan te
sluiten als abonné. opdat een ieder des
avonds rustig het. hoofd kan neerleg
gen in het veilig gevoel, dat over hem
gewaakt wordt.. Verder wordt in die
circulaire medegedeeld, dat de bewa
king zal geschieden door goed ge
schoold en vertrouwd personeel, dat
als zoodanig bij de politie bekend
staat.
De Commissaris van Politie te Lei-
deni verzoekt ons ter kennis aan de in
gezetenen te brengen, dat bedoelde clr
culaire en wat daarin vermeld staat,
geheel buiten zijn voorkennis is ge
schied
Door de politie is aangehouden de
nachtverblijver Th. B., gedomicilieerd
te Rotterdam, die nog 5 dagen hechte
nis te goed had.
- Gistermiddag omstreeks 6 uur
ontstond een begin van brand in het
woningbureau der Gebrs. B. aan de
Breestraat. Een hunner had de onvoor
zichtigheid om asch met gloeiende ko
len in een cartonnen doo9 op te van
gen en daarna weg te gaan. De boven
wonende dames M. roken een brand
lucht. Het bleek, dat de doos was door
gebrand en de vloer waa aangetast.
De brandweer voorkwam erger.
Gisteren is de AfMarige juffrouw 1
A. V.# hui9vr. van A. K. op den Rijns-
JMWSÊESS® out jtfMLÜtwWJMUfiV
