CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7<* JAARGANG
MAANDAG 10 JANUARI 1927
NUMMER 2023
IDSCHE
COURANT
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRUS
Gewone adrertentiSn per regel 22fV» cent
Ingezonden Mede deelingen, dubbel tasiei
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiSn bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
ABONNEMENTSPRIJS
Id Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
V Tc sterk bezuinigd.
Aan het slot van ons artikel van
Vrijdag spraken wij de meening uit,
dat het onvoldoende preventief werken
van het gezagsapparaat niet mocht
geweten worden aan een fout in de
organisatie.
Voor wie de nationalistische bewe
ging in Indië de laatste jaren volgde
zal het duidelijk zijn, dat zij meer en
meer ging in de richting van een rus
tige economische verzetsorganisatie.
Na het groote congres van Madioen
in 1923, waar het religieuze standpunt
van Jjokroaminoto zegevierde, werd
een tijdlang van een krachtdadig ver
zet prediken niet meer gehoord.
Eerst ongeveer een jaar geleden
kwam er meer kentering in daadwer
kelijk revolutionaire richting.
De Sareket rajat vergaderingen be
paalden zich niet meer tot een predi
ken van verbetering van toestanden,
maar er werk meer óp werkelijk ver
zet aangestuurd.
Nu heeft de Indische Regeering
reeds van 1923 af het standpunt inge
nomen, dat zij een economisch ver
schijnsel, zooals het communisme
toenmaals vertoonde, niet met geweld
moch tegengaan, maar zich moest be
palen tot het bestraffen van ongeoor
loofde revolutie-uitbarstingen.
Uiteraard bepaalden zich dus de
Regeeringsmaatregel tot een repressief
ingrijpen. Van de vergaderingen werd
kennis genomen maar ze weraen eerst
belet als relletjes het gevolg er van
waren. Zoo heeft op Midden-Java heel
lang het vergaderverbod gegolden als
een gevolg van de bommemyerperij en
andere revolutiepogingen.
Zoo heeft de Regeering bij herhaling
haar standpunt in den Volksraad uit
een gezet.
Maar niet alleen principieel bepaal
de men zich tot die min of meer af
wachtende houding. Practisch moest
men ook zich wel daartoe bepalen.
Leger en politie toch waren tot op het
uiterste ingekrompen.
De Regeering moge met gerustheid
kunnen beweren, dat de bezuiniging
de vitale belangen van Indië niet ge
schaad heeft, zeer duidelijk is, dat het
een gevaarlijken kant heeft gehad, de
voortdurende inkrimping van de po
litie, en dat met name de veldpolitie,
in haar oorspronkelijken opzet van uit
de jaren 1919 en 1920, inderdaad een
onmisbaar gezagsapparaat moest ge
acht worden.
De blauwpotloodbezuiniging, die op
elke begrootingsvergadering maar
weer decreteerde er moet nog zooveel
ton bezuinigd worden, deed op het
laatst gelooven, dat het ook wel met
minder kon.
Het spreekt boekdeelen, dat nu in
eens de uitbreiding van politie en le
ger eenige milioenen guldens zal
eischen.
Hier ligt dan ook naar onze mee
ning de oorzaak dat een uitbarsting
niet onmiddellijk met de noodige
kracht kon woren bestreden.
Dat een Resident van Pemalang aan
Java's noordkust, op een gegeven mo
ment enkele uitingen van verzet in
zijn gewest veel ernstiger aanziet dan
de Procureur-Generaal te Batavia, is
waarlijk niet te verwonderen.
De man heeft dan ook niet anders
en niet meer gedaan dan zijn plicht
was, door zijn collega's in de om hem
gelegen gewesten te waarschuwen.
Men vergete toch niet, dat het niet
FEUILLETON.
Opoffering beloond.
87)
Baron van Bruineberg aarzelde.
„Mag ik die boodschap wel over
brengen?" vroeg hij.
'„Waarom niet?"
„Omdat ik van den eenen kant mijn
kleine Piëta nog wel wat jong vind,
om zoo haar leven op te offeren en
omdat ik het van den anderen kant
in het belang van Lenooy zelf, gevaar
lijk acht, om hem te stijven in de
hoop op een geluk, dat hem misschien
voor altijd zal zijn ontzegd".
Tranen benevelden de heldere oogen
van Piëta.
„Bent u dan. bang, dat Walter ver
oordeeld zal zijn alleen te blijven?"
vroeg zij nadenkend.
„Ja, daar ben ik bang voor. Als je
ouders later zullen blijven weigeren
om toestemming te geven, wat zul je
dan beginnen?En je bent te braaf
om er aan te denken, je tegen hun ge
zag te verzetten, niet waar?"
„O, ik denk er niet aan. Dat zou
toch geen waar geluk kunnen bren
gen", antwoordde zij levendig.
„Dat meen ik ook, maar wat dan?"
„Dan zal ik lijden en sterven! Dat is
het eenige. wat ieder mensch met ze
kerheid te Wachten staat", antwoord
de sü droevig-
alleen de afstand van eenige uren spo
ren is, maar dat ook het verschil in
toestanden in de verschillende gewes
ten opmerkelijk is.
Wij meenden goed te doen, om op
deze omstandigheden de aandacht te
vestigen. Het spreekt vanzelf, dat een
belanghebbende op 6" Dec., toen het
militair geweld nog noodig was, om
den opstand te dempen, er heel wat
somberder over denkt. Maar men late
zich niet verleiden om te zeggen, dat
ons gezag in Indië onmachtig zou zijn,
om het communisme te bestrijden.
Inderdaad, daaraan behoeft niet te
worden getwijfeld, indien slechts over
de noodige middelen kan worden be
schikt.
Forensenbelasting.
Sommige gemeenten leggen een bui
tengewonen ijver aan den dag in het
zoeken van forensen.
Dit is begrijpelijk. Het is een bekeu4
feit, dat het er met de financiën der
meeste gemeenten niiet erg rooskleurig
voorstaat, vandaar dat zij er ernstig
op bedacht zijn, vermeerdering van in
komsten te zoeken door nieuwe belas
tingobjecten op het spoor te komen.
En daartoe behooren dan de forensen,
of althans wie men als zoodanig wil
laten doorgaan.
Zoo ontvingen dezer dagen tot hun
groote verbazing 400 beambten van de
Rotterdamsche Electrische Tram een
aanslagbiljet in de forensenbelastdng
van de gemeente Hillegersberg. Zij
werden door deze gemeente als foren
sen beschouwd, omdatzij hun
trams komen halen uit een remise,
die even over de grens van Rotterdam
op Hillegersbergsch grondgebied staat.
Zij verrichten meer dan 90 dagen ar
beid te Hillegersberg, dus zijn zij fo
rensen.
De redeneering klopt als een bus.
Dochsummum ius summa iniuria,
zeiden reeds de oude Romeinen. Hef
hoogste recht is diikwijls het hoogste
onrecht.
Want de forensenbelasting bedoelt
naar haar opzet diegenen te treffen,
wier woonplaats van hun werkplaats
is. afgedwaald. b,v, omdat zij het rus
tige buitenleven in een naburig villa
dorp verkiezen boven het leven in de
stad. waar zij hun bezigheden hebben.
Of ook, omdat zij de hooge belastingen
in een stad met bijna uitsluitend fa
brieksbevolking willen ontgaan. 1
Maar tegenwoordig worden door de-
zo belasting ook tal van arbeiders ge
troffen, wier werkplaats van hun woon
plaats is afgedwaald, tengevolge' van
de werkloosheidscrisis. Of ook- men-
schen, die met een soort van spitsvon
digheid tot forensen worden gemaakt,
zooals de Rotterdamsche trammannen.
De vorige regeering heeft indertijd
wijziging der forensenbelastilng toege
zegd. Het wordt tijd dat de tegenwoor
dige regeering deze belofte van haar
voorgangster inlost en deze zaak eens
ernstig onder de oogen ziet.
Het wordt zoo toch wel Wat al te
dwaas!
STADSNIEUWS.
WEEK DER GEBEDEN.
Zaterdagavond ging in de Week der
Gebeden voor Ds. C. de M e ij e r e, Ev.
Luth. pred. alhier. Het onderwerp was
dezen laatsten avond „Inwendige zen
ding, zending onder Israël".
„Dat zou jij misschien kunnen, Pië
ta, omdat een vrouw soms de teeder-
heid haars harten, diie zij niet heeft
kunnen openbaren in huiselijken kring
uitstort over de rampzalige misdeel-
den dezer wereld. Maar Walter, bij
zal het misschien niet kunnen. Je kent
het woord van de H, Schrift dat God
tot Adam, den man zeide: „Het is niet
goed dat de mensch alleen zij". En 't
resultaat van je offer zou zijn, dat je
zijn leven misschien treurig, eenzaam
en nutteloos voor de maatschappij
zoudt' maken".
Het ionge meisje steunde in een uit
barsting van droefheid. Daarna ging
zij kalm voort:
„Oom Thorn, u wilt me toch soms
niet den raad geven Guido de Servan-
nais te trouwen?"
De baron glimlachte.
„Neen mijn kind, dat kan ik op 't
oogenblik niet, omdat je hart niet vrij
is. Was dat niet zoo, dan zou ik het
je aanraden. Guido is een zeer begaaf
de, klinke jonge man, die je liefde ten
volle waardig -zou zijn. En je ouders
zouden zeer blij zijn met dat huwelijk,
geloof ik".
Een uitdrukking van onbedwingbare
energie vervormde het zachtzinnig ge
laat van Piëta.
„Ik zal Walter trouwen, of ik zal
nooit trouwen", antwoordde zij met
kracht. „Er is geen gezag ter wereld,
ook niet dat van mijn vader of moe
der, dat mij zou kunnen dwingen,
Spr. begon niet de vraag te bespre
ken of de zending onder Israël tot de
inwendige of de uitwendige Zending
behoort en kwam daarbij tot de con
clusie dat aangezien de Joden buiten
het Christendom en de Chr. Gemeen
te staan, de zending onder hen, evenals
die onder de Heidenen en Mohamme
danen to de uitwendige zending be
hoort.
Vervolgens wees spr. op de noodza
kelijkheid der inwendige zending, die
beoogt de van God en Christus afge-
dwaalden weer terug te voeren. Tot
hen die in misdaad en zonde leven
moet het licht van Christus worden
uitgedragen; hier behoort de Chr. Ge
meente het werk van den barmharti-
gen Samaritaan te doen en te helpen
hen die hulp behoeven.
De arbeiders in dit werk behooren
internationaal met elkaar in contact
te zijn, opdat men van elkaar leeren
kan: zich hoeden voor eikaars fouten
en de goede dingen van elkaar opmer
ken en in eigen kring in practijk bren
gen.
Spr. eindigde met een hartelijke op
wekking, dezen arbeid zoowel dien
der inwendige zending als der zending
onder Israël, zoo veel mogelijk te steu
nen en daaraan mee te helpen, waar
na spr. de noqden dezer arbeid aan
God opdroeg.
Gezongen werd Ps. 98 1 en 3, Gez.
39:1 en Ps. 72 11'
DE INDIë-FILM.
Zooals wij reeds medegedeeld heb
ben, zal a.s. Vrijdagavond in. de Groo
te Stadszaal een film vertoond wor
den: ,,Het Bedrijf der Bataafsche Pe
troleum Mij. in Ned.-Indië".
We wekken onze lezers op, dit bui
tengewoon mooie filmwerk te gaan
zien. Laat deze gelegenheid om de
mooiste streken van ons Indië en de
petroleumwinning aldaar in beeld te
zien niet voorbijgaan doch voorziet u
tijdig van kaarten. Allen die Indië
kennen en liefhebben zijn vol enthou
siasme voor deze film, die tot stand
gebracht is met de nieuwste uitvindin
gen op filmtechnisch gebied.
Wie familieleden in Indië heeft, wie
belangstelt in dit land, dat voor Neder
land van zoo groote beteekenis is, wie
in deze roerige dagen met belangstel
ling den loop der gebeurtenissen wil
volgen, wie zelf wellicht denkt aan
het scheppen eener toekomst in Indië,
onderwijzers die er de kinderen van
moeten vertellen, laten die allen dezen
film bijwonen tot verrijking hunner
^kennis..
Voor verdere bijzonderheden verwij
zen we naar de in dit nummer voor
komende advertentie.
NEDERLANDSCHE MEISJESGILDE.
Zaterdagmorgen herdacht de afdee
ling Leiden van het Nederlandsche
Meisjesgilde 'in een feestvergadering
in de Stadsgehoorzaal haar 15-jarig
bestaan.
Er was veel belangstelling; de groo
te zaal was geheel gevuld.
De vergadering, die een prettig ver
loop had, werd opgeluisterd door een
orkestje van eigen krachten en stond
onder leiding van Mej. A. Beijersber-
gen.
Deze heette de aanwezigen welkom
en sprak er haar leedwezen over uit,
dat de presidente. Mevr. Hammes, we
gens ongesteldheid afwezig was. Zij
bracht hulde aan deze dame, onder
wiier krachtige leiding de afdeeling
zoo in bloei was toegenomen.
een andere verbintenis aan te gaan....
Ik meende, dat u mijnheer Lenooy
goed gezind waart; ik heb me vergist.
Vergeef me, dat ik zoo vertrouwelijk
tegenover u geweest ben. Het 9pijt me
dat ik er over gesproken heb".
Zij beefde. De baron wierp op haar
een verwijtenden blik.
„Daar hoef je geen spijt van te heb
ben, Piëta. Gedeelde smart is halve
smart. Behoef ik ie nog te zeggen, dat
ik Walter lief heb? Dat schijnt mij
niet noodjig, maar toch wil ik het je
graag opnieuw verzekeren. Echter,
al schat ik hem hoog, toch kan ik, als
de intiemste .vriend uwer ouders, hum
dochter niiet stijven in haar verzet. Ik
mag ook, in je éigen belang, de woor
den, die ie voor ie leven lang aan den
luitenant zouden binden, niet aan hem
overbrengen. Je vindt me wreed, is 't
niiet? Later zul je begrijpen, dat ik
heel redelijk gehandeld heb en je zult
me dankbaar zijn".
Piëta schudde ontkennend 't hoofd,
en zeide:
„Ik geloof, dat ik me verkeerd uit
gedrukt heb. beste oom. Die woorden,
die u weigert aan Walter over te bren
gen, heb ik hem zelf gezegd op het
oogenblik, dat hij voor 't laatst dein
drempel van ons huis overschreed. Ik
wilde een daad van liefde stellen te
genover de beleediging, die hij zoo
juist had ondergaan".
De baron onderbrak haar:
„Dus je hebt je verloofd met den-
Vervolgens heette spr. meer speciaal
welkom de afgevaardigden vam het
Hoofdbestuur, en van verschillende af-
deelingen zooals Amsterdam, Rotter
dam, Den Haag, en Zwolle, welke laat
ste afdeeling vertegenwoordigd was
door Mevr. Vollenhoven, diie ook hier
ter stede geruimen tijd deel vam het
bestuur heeft uitgemaakt.
Spr. verwelkomde voorts den afge
treden burgemeester onzer gemeente,
Jhr. de Gijselaar, en den loco-burge
meester, den heer A L. Reimerlnger. die
mede door hun aanwezigheid hun be
langstelling getoond hadden.
De afdeeling werd door afgevaardig
den van het H.B. en van eenige afdee-
lingen met haar jubileum gelukge-
wenscht. Ook voerde het woord de heer
Noach, diie begon met er zijn leedwe
zen over uit te spreken, dat de heer
Steyns hier niet in zijn plaats had
kunnen zijn en die namens de Ned.
Padv. Ver. de zustervereeniglng com
plimenteerde.
E enige zeer aardige tooneelstukjes
werden opgevoerd, o.a. het Kabouter-
land en een ander waarin Lente- en
Winter-tafereel en op artistieke wijze
tegenover elkaar gesteld werden.
Ten slotte had nog een fancy-fair
plaats.
Zoo was het een zeer gezellige avond
waarop alle aanwezigen genoten.
VERJAARDAG DER UNIVERSITEIT.
Ter gelegenheid van den 362sten ver
jaardag der Universiteit op Dinsdag
8 Februari a.9. zal in Zomerzorg een
feestmaaltijd plaats hebben, waaraan
de echtgenooten der hoogleeraren zul
len aanzitten.
JAARFEESTVIERING.
De Tuiniers- en Bloemistenvereenl-
ging „Door Eendracht Verbonden" zai
Maandag 17 Jan. a.<. ini '1 Union haar
37ste Jaarfeest vieren.
DE HONGAARSCHE KINDERTREIN
Men verzoekt mede te deelen, dat
er gelegenheid bestaat om met den 17
Januari a.s. naar Hongarije vertrek
kend en kindertrein pakketten met le
vensmiddelen. kleeren en andere za
ken, uitgezonderd tabak, sigaren, si
garetten en alcoholhoudende dranken,
te verzenden naar Budapest en om
geving.
De verzenders moeten aan de ge
adresseerden melden, dat zij hun pak
ket to Budapest hij de Liga kunnen af
halen.
De pakketten moeten bezorgd wor
den tot uiterlijk Vrijdagochtend 14 Ja
nuari bij den heer D. M. van Nes ^ree-
wijkstraat 8 alhier, waar tevens alle
nadere inlichtingen te verkrijgen zijn.
De vrachtkosten moeten tegelijk met
de bezorging voldaan worden.
Men lette vooral op stevige verpak
king, liefst in kistjes, en nauwkeurige
adresseering.
EEN VREEMDE GESCHIEDENIS.
Een 15-jarig meisje udt Den Haag,
zou naar een kostschool te Bussum
worden gezonden, tegen haar zin. Het
meisje werd in Den Haag naar den
trein gebracht, maar reisde verder al
leen, volgens het zonderlinge verhaal,
en zij stapte in Leiden uit. Zij ging
zwerven door Leiden's straten en toen
ze moe was geworden, is zij in een
straat achter de Haarlemmerstraat
in een handwagen gaan uitrusten.
Daar werd zij door eeni paar man
nen gevonden, die zij in vertrouwen
nam. Om haar een verdere ontsnap
ping te vergemakkelijken, namen de
gene, dde verdacht wordt als de dief
van je vader?"
„Ik bid u oom Thom, trek dat woord
„dief' terug", zeide zij verontwaar
digd. „Dat woord mag niet genoemd
worden in verbinding met. den vlekke-
loozen naam van Walter".
En bemerkende, dat de baron haar
verwijtend aanzag, gting zij voort:
„Vindt u het niet goed?"
„Neen zeker niet! Ik dacht dat Je
meer eerbied had voor je ouders, ik
verberg het je niet".
„Ik heb er geen tijd voor gehad om
er aan te denken, dat ik hen oneer
biedig behandelde. Ik heb maar aan
één ding gedacht: eerherstel te geven.
En welk beter eerherstel kon ik Wal
ter geven voor de beleediging. die hem
was aangedaan? Ik heb overigens on
middellijk alles aan pa verteld. Hij
weet, dat, al spande de heele wereld
tegen mij samen, ik nooit een oogen
blik zal twijfelen aan Walter's on
schuld en hij weef ook, dat ik nooit
van mijn leven een anderen naam zal
dragen dan den zijnen".
„Mijnheer Lenooy heeft uw toezeg
ging in die omstandigheden zeker met
gretigheid aanvaard is 't niet?" vroeg
de baron met spottende glimlach.
O, neen, daar heeft Walter vee>l te
veel eergevoel voor", zei zii met trots.
„Sinds zijn vertrek heeft hij aan pa
een brief geschreven, dat hij mij mijn
vrijheid teruggaf. Maar ik heb het niet
aanvaard. Hij bemint mij. ik weet bet.
mannen haar mee en verstrekten haar
jongenskleeren.
Intusschen had de kostschool te Bus
sum de familie in Den Haag bericht,
dat het meisje niet ter plaatse aangek-
komen was. De politie werd In den
arm genomen, en deze heeft het meis
je in Leiden opgespoord en naar haar
ouders gebracht.
Zaterdagavond struikelde op het
Kort Rapenburg een invalide uit het
Mil. Invalldenhuis, de 66-jarige I. E.,
over de rail van de tram. Hij kwam
te vallen en kreeg een den neus zoo'n
erge wond, dat hij na eerst In de apo
theek van den heer Pelle vérbonden
te zijn, naar het Acad .Ziekenhuis ver
voerd moest worden.
Door de H. is bij de politie aan
gifte gedaan, dat Zaterdagavond half
11 zijn rijwiel, dat onbeheerd voor een
café aan den Witte Singel stond, is
meegenomen.
In de Stedelijke Werkinrichting
zijn in de afgeloopen week opgenomen
274 volwassen personen, 12 kinderen,
totaal 266 personen.
BINNENLAND,
PROVINCIAAL COMITé.
Woensdag 19 Januari a.s., des n.m.
te half twee precies zal in Restaurant
„Stroomberg", Westnieuwland 12 (b.
h. Beursplein) te Rotterdam de leden
vergadering plaats hebben van het
Provinciaal Comité van Anti-Revolu
tionaire Kiesvereenigingen in Zuid-
HoLland.
De agenda vermeldt de volgende
punten:
1. Opening.
2. Ingekomen stukken.
3. Vaststelling der candidatenlijsten
4. Wijze van stemmen
5. a. Verbinding van lijsten.
b. Benoeming van een gemach
tigde met plaatsvervanger.
6. Propaganda.
7. Sluiting.
ONZE PERS.
Men meldt aan de „Stand.", dat het
antirev. weekblad „De Veluwsche
Post" opgehouden heeft te bestaan.
EERSTE KAMER.
De Voorzitter der Eerste Kamer zal
in de vergadering van Dinsdagavond
half negen aan de centrale afdeeling
voorstellen, op Woensdag a.s. des och
tends 11 uur in de afdeelingen een
aantal wetsontwerpen te doen onder
zoeken, w.o. de verschillende Hoofd
stukken» der Staatsbegrooting voor
1927 en de Indische begrooting.
SAMENVOEGING MARINE EN
OORLOG.
Volgens „De Avondpost zullen
ingaande 1 Juli a.s. de afdeelingen
Personeel en Comptabiliteit van de
departementen van Marine en Oorlog
worden samengevoegd onder onmid
dellijke leiding van het Departement
van Oorlog. Het personeel dier afdee
lingen zal worden ondergebracht bij
het Departement van Oorlog.
RIJKSSUBSIDIE TUBERCULOSE-
VEREENIGINGEN ENZ.
De Minister van Arbeid, Handel eh
Nijverheid vestigt de aandacht van
besturen van vereenigingen en sana
toria, die zich de bestrijding der tu
berculose hebben ten doel gesteld, er
op, dat aanvragen om Rijkssubsidie
Zijn oogen hebben ge-sproken en niets
zal ooit in mijn hart de herinnering
uitwisschen aan de bekentenis, dde hij
mij deed in den laatsten blik. dien wij
men elkander wisselden".
„Arme kinderen"! mompelde de ba
ron.
„Zult u nu ndet weigeren mijn groe
ten aan Walter over te brengen?"
vroeg zij.
De baron aarzelde, terwijl hij het
meisje met teedere bezorgdheid aan
zag.
,Ik zal hem schrijven, dat Piëta ei
ken dag vurig voor hem bidt. Meer
moet je me niet vragen, beste kind".
„Dat is voldoende, want dk weet,
dat hij tusschen de regels door zal
kunnen lezen. Dank u, beste oom. God
loone het u .om den troost dien u me
geeft".
Mijnheer de Verbrugge trad binnen,
gevolgd door zijn neef.
„Je bent mijn dochter zeker weer
aan 't verwennen, Thom, dat ze jezuilk
een uitbundigen dank brengt".
De baron werd verlegen als een school
jongen, die op een leelijke fout betrapt
wordt.
„Er is niet veel voor noodig, otm Pie
ta's dankbaarheid te verdienen", sta
melde hij.
De bankier ging zoo op in ojn bu-
welijksplannen, dat hij het ontwijkend
antwoord van zijn vriend niet eens
merkte. Hij wendde rich tol «ön dpcï*
tec.