Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Gods teekenen.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
7<«* JAARGANG
ZATERDAG 8 JANUARI 1927
NUMMER 2022
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
Ia Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week .......i 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Weer ds de eerste week van het jaar
ten einde.
Het Kerstfeest, de jaarwisseling,
hebben we weer gehad.
Wij zijn weer aan onzen arbeid ge
togen zooals in het voorgaande jaar.
Hebben de fei+en, die God stelde ook
tot ons gesproken?
Daar zijn menschen die geen be
hoefte hebben aan het. teeken Gods.
Daar zijn pok menschen, die geen
behoefte hebben aan de prediking van
het Kerstfeest. Wel aan de viering er
van een ieder óp zijn manier, daar
aan hebben ze wel behoefte. Maar zij
dorsten niet naar de prediking van 't
Kerstfeest.
Menschen, die ook een vromen va
der gehad hebben.
Zonen, die bij moeders knie leerden
knielen.
Dochters, die als kleintjes mee naar
de kerk gingen.
Maar ze hebben God den rug toe
gekeerd.
Welzeker ze leven nog midden in
Gods volk. Ze gaan nog mee. Maar ze
doorleven de diepte der eeuwige din
gen niet. Ze staan er naast. Ze hebben
er geen lust in. Ze houden van de
wereld.
God geeft ze het teeken van de
maagd, die zwanger wordt, een zoon
baart en zijn naam Immanuël heet.
God geeft ze dat teeken op het Kerst
feest!
God geeft ze de prediking daarvan!
God geeft ze weer en nog eens weer
het Kerst-Evangelie!
Opdat ze zouden terugkeeren en ge-
looven en liefhebben Jezus, Jezus van
de kribbe, het kind in de doeken, de
Koning uit Bethlehem!
Daarna komt de jaarwisseling ,ook
elk jaar weer.
Ernstig worden ze vermaand stil te
staan en om te zien, hun weg te over
denken.
Een oogenblik komen ze onder den
Indruk.
De emotiie is soms heftig. De Oude
jaarsavond kan hun tot schreiens toe
bewegen.
Maar het wordt niet tot een opge
richt teeken.
Nauwelijks is de eerste week van 't
jaar om of de oude sleur is er weer.
Te midden van deze wereld, die
verre wijkt van God, zet de Heere
weer bij het begin van 1927 na Chris
tus niet anders dan dit teeken.
Het teeken van den geboren Christus.
De prediking van Jezus' geboorte
in de stal van Bethlehem.
Eeuwen-oud.
Het boos en overspelig geslacht zoekt
teekenen.
Maar het ontvangt geen ander tee
ken dan de maagd, diie een Zoon baart
en Zijn naam Immanuël noemt.
Geen ander teeken dan het Kerst-
Evangelie!
Dan het teeken des geloofs.
Want anders is het niet en heerlij
ker is het niet en nieuwer is het niet
dan in nieuwe klank dit oude Evan
gelie op de kribbe van Bethlehem:
Die gelooft in den Hieere Jezus Chris
tus, die zal zalig worden.
Gods teeken moet ons zijn tot een
plaats van aanbidding.
Gelijk Jacob opging naar Bethel,
waar hij het teeken had opgericht, zoo
moe'en ook wij telkens weer bij Gods
teek enen ons verzamelen.
Onze dagen hebben iets van den
man, die weifelend staat op het punt,
waar de weg zich splitst.
Hef, verstand zegt, dat ge er op bou
wen kunt. De groeiende wereldmacht
is er geheel niet op berekend u als
volk des Heeren in eenig isolement te
rug te doen trekken. De strijd tus-
schen geloof en ongeloof spitst zich
steeds scherper toe. Ge voelt aanko
men de crisis. Ge wordt tot keuze ge
dwongen. Hoe langer, hoe minder is
het mogelijk mee te gaan uit nuttige
overweging, met' de vroomheid uwer
Voorouders. Het worden dagen van
overtuiging.
Gelooven, dat het op God9 weg al
leen goed kan komen1.
Gelooven anders niet.
Ge ziet er hoe langer hoe minder
van Ge ziet er niets van. Ge hebt 't
le gelooven anders niet.
En midden in dezen tijd zet de Hèere
weer Zijn teeken. Zijn geloofsteekon
van de maagd, die zwanger wordt en
een Zoon baart en Zijn naam Imma
nuël heet
Weer de enkele jaarwisseling, met
een Oudeiaarsavond-kerkdienst, een
Nieuwiaarsmorgendienst, een week
der gebeden maar anders niet.
Hee" eenvoudig.
Alleen eindelooze reeks zullen
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TcL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiSn per regel 227» c«nt
Ingezonden Mede deelingen, dubbel tarief.
Bi) contract, belangrijke reductie. j
Kleine adrertentiSn bi) vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage-
li)ka geplaatst ad 40 cent
zich de dagen ook dit jaar aan elkan
der rjjgen.
Laat ons dan hij Gods teekenen
voortwandelen.
De eenvoudige teekenen, maar tee
kenen Gods.
STADSNIEUWS.
WEEK DER GEBEDEN.
Gisteravond ging in de Oosterkerk
in de Week der Gebeden voor Ds. M.
J. Punselie, Ned. Herv. pred. alhier.
Spr. liet zingen Ps: 119 1 en 3, las
Psalm 119 16 en ging voor in gebed
„Huisgezin, opvoeding, onderwijs"
was het onderwerp van dezen avond.
De blik der biddende gemeente con
centreert zich aldus op hetgeen ons 't
liefst is op aarde: onze kinderen.
De mensch wordt van alle schepse
len 't hulpbehoevendst geboren en hij
blijft 't langst afhankelijk. Hieruit
blijkt .zijn hooge bestemming. Wat
vroeg rijpt b.v. het gras, verwelkt ook
snel, terwijl de eikeboom, die jaren
noodig heeft om tot wasdom te komen
de eeuwen verduurt.
•Waar moet het met onze kinderen
heen? aldus de vraag die ons heden
avond bezighoudt. Er zijn er die geen
onderscheid tusschen dier en mensch
voelen, b.v. Schopenhauer, die 't
dwaas vond dat dezelfde lichaamsdee
len bij mensch en dier met andere
namen genoemd worden, zoodat men
spreekt van hoofd en kop, been en
poot, eten en vreten. Alles is natuur.
Staat de zaak zoo, dan is opvoeding
niet naders dan voeding. In deze lijn
ligt ook de sportverdwazing: stevige
spieren en gezonde longen is het hoog
ste. Doch het gemis aan levensblijheid
in onzen tijd bewijst wel dat het vraag
stuk zóó niet kan worden opgelost.
Er zijn anderen, die zich wel bewust
zijn dat in den mensch hoogere poten
ties aanwezig zijn dan in het dier. Het
komt er dus maar op aan uit den
mensch te halen wat er in zit: een
kind is een majesteit die zichzelf
moet ontplooien en uitleven. Dit noemt
men „cultuur". Doch wie heeft in den
laatsten tijd niet gehuiverd van den
cultuurmensch onzer dagen, zooals
die zich openbaarde in den wereldoor
log en thans in het banditisme, dat
onze samenleving verpest.
De Christen waardeert den mensch
als beélddrager Gods. Er zijn hoogere
waarden dan die Wij vinden in de
stoffelijke wereld: normen waaraan
de mensch gebonden is. De ware vrij
heid bestaat in deze gebondenheid aan
de normen, gesteld door een hoogere
Macht. Boven de natuur en de cultuur
staat de religie.
Wanneer de religieuse mensch con
tact zoekt met de hoogere wereld,
voelt hij een conflict: de zonde, en al
komen wij uit verschillende kerken,
wij zijn het toch over één zaak eens:
dat de oplossing van dit conflict ligt
in Christus. En het is onze roeping
het kind bekend te maken met Hem
die dit wondere verlossingswerk in
ons heeft gewrocht.
Het stemt tot dankbaarheid, dat in
onzen tijd de arbeid onder de jeugd
steeds meer de belangstelling heeft.
Doch er zijn ook schaduwzijden van
den modernen tijd: het huisgezin is
maar al te veel een duiventil waar al
len uitvliegen. Het dreigt, zooals Prof.
van Dijk het uitgedrukt heeft, een
transito-plaats te worden, zoodat ons
heele leven niets anders is dan een
vervoeging van het werkwoord trans-
ire (voorbijgaan). Tegen dit gevaar
hebben wij te waken, en wij hebben
ei voor te zorgen dat wij 't vertrouwen
van onze kinderen steeds behouden,
en dat wij hen in de stormen van 't le
ven God geven als den vasten 9teun in
hun leven.
Na dit inleidend'woord droeg spr. de
belangen der jongeren in den gebede
op.
Hedenavond zal de laatste samen
komst plaats hebben; dan is het on
derwerp: „Inwendige Zending, Zen
ding onder Israël. (God heeft ze allen
onder de ongehoorzaamheid besloten,
.opdat Hij hun allen zou barmhartig
zijn).
Dankzegging: voor allen ar
beid, in steeds meer internationale sa
menwerking, die in Christenlanden de
afgedwaalde, de gevallenen, de onbe
schermde jeugd, de geheel van God
vervreemden tot Chrstus terug zoekt
te brengen;
voor den arbeid onder Israël, het
volk, waardoor God zooveel zegen over
de wereld heeft doen komen en dat,
als eerstgeboren Zoon, gewonnen
moet worden voor den Messias.
Verootmoediging: dat nog al
te veel onverschilligheid heerscht te
genover den naaste en te weinig ver
staan wordt van onze roeping tpn op
zichte van Israël.
Gebed: voor alle arbeiders onder
de ellendigen, kranken, zenuwzieken,
gevallenen verwaarloosden;
voor het werk der Inwendige Zen
ding in iederen tak van arbeid, dat al
len gedrongen mogen worden door de
liefde van Christus en vertrouwen op
zijn hulp en zegen;
voor allen, die arbeiden onder Is
raël, dat zij genade ontvangen om door
te dringen door den muur van mate
rialisme, onverschilligheid en bijge
loof en, als Apollos, machtig zijnde in
de Schriften, de Joden, door hun
eigen heilige boeken doen zien, dat
Jezus de Christus is.
PATRIMONIUM.
Voor de afd. Leiden van Patrimo
nium zal Maandag 17 dezer in een
openbare vergadering de heer T. S.
Goslinga, voorzitter van den Raad
van Ai-beid alhier, spreken over:
„Eenige beschouwingen over het voor-
ontwerp Ziektewet en de Invaliditeits
wet".
Een hoogst belangrijk onderwerp,
dat door een in deze materie zoo des
kundig spreker zal worden behandeld
Vooral de arbeiders, dien deze dingen
in de eerste plaats aangaan, houden
dezen avond alvast vrij.
CHR. BESTURENBOND.
Vrijdag 14 Jan. a.s. zal door den
Chr. Besturenbond in de Stadsgehoor
zaal de Indië-film van de Bataafsche
Petroleum Mij. vertoond worden, die
een bijzonder interessanten kijk geeft
cp onze Oost.
ZANGERSAVOND.
Donderdagavond 13 Januari zal de
Ring Leiden en Omstreken van Chr.
Gem. Zangvereenigingen weder een
Zangersavond houden met 14 der 21
aangesloten Vereenigingen. Daar elke
vereeniging 2 nummers ten gehoore
zal brengen, is het ditmaal een zeer
groot Programma. Toch heeft het
Ringbestuur de indeeling zoo weten te
stellen, dat zij met zoo'n groot aantal
op één avond klaar kan komen. De
prijs is voor het publiek weder gering
doch het aantal is beperkt. Men zorge
daarom tijdig aan de Zaal te zijn.
Voor verdere mededeelingen zie ad
vertentie in dit blad.
JUIST VAN PAS.
Aan het gebouw „Jeruël", Middelste
gracht, is bezorgd door mevrouw M.
M. N. 200 en eene enveloppe A. B.
100. Weinig zullen de goedhartige
geefsters bevroed hebben hoezeer dit
deze corporatie voor de verzorging in
het tehuis voor verzwakte kinderen
juist te Das kwam, wans iedere week
eischt die arbeid, hoe zuinig geëx
ploiteerd, toch enorm veel geld. Een
verblijdende aanmoediging om toch
voort te gaan!
STEUNVERLEENING.
Door Burgemeester en Wethouders
zijn de volgende aanvullingen en wij
zigingen in de Steun ver leening aange
bracht:
I. de eerste keer in elke halfjaar-
lijksche periode worden de wachtda-
gen niet door de Steunverleeniing be
taald. Moet evenwel een werklooze
meer ,dan eenmaal in een halfjaar
wachtdagen maken, dan worden de
meerdere wel door de Steunverle
ning betaald.
II. van de gezinsinkomsten der
vrouw en/of der kinderen wordt hij de
berekening van den steun van de eer
ste f3 niets dn mindering gebracht.
III. aan werklooze hoofden van ge
zinnen en kostwinners, die een huur
van meer dan f4 verwonen en die
naar het oordeel van Burgemeester en
Wethouders daarvoor in aanmerking
komen, wordt van de meerdere huur
2/3 vergoed tot een maximum van.
fl.50 per week, met dien verstande,
dat huurverhooging na 1 Januari 1927
of het betrekken van een duurdere
woning geen hoogeren toeslag zal ten
gevolge hebben.
De datum, waarop deze wijzigingen
en aanvullingen zullen ingaan, zal den
organisaties door den Directeur van
den Gemeentelijken Dienst voor So
ciale Zaken worden bericht.
CHR. LETTERE. KRING.
Deze hield gisteravond haar eerste
vergadering in het nieuwe jaar. Na
gebed en lezing van Ps. 90 sprak de
voorz., de heer A. B. Mulder, een wél-
komstwoord, waarna de secr. de no
tulen las.
De agenda vermeldde: Recitatie van
proza en poëzie. De heer Laman open
de de rij met eenige „Distels" van
Julia Frank, o.a. De etaleermode. De
nakomer, Kleinigheden Op de hem
eigen manier van voordracht en mi
mieik schilderde hij eenige geestige
tafereeltjes uit 't voile menschenleven
met zijn „Costelijk mal". Het was bij
na jammer, dat hij niet den heelen
avond wou „vullen".
De heer Veenendaal zocht 'tmeer
in 't „stille" en maakte ons duidelijk
dat in verschillende jaargangen van
„Bloesem en Vrucht' nog veel schoons
en kunstzinnigs verborgen ligt.
De favoriet van den heer Mulder
bleek weer Gossaert te zijn, uit wiens
„zware" Experimenten hij eenige ..ju
weeltjes" declameerde. Als toegift
droeg hij „Die als Hij schold nooit we-
derschold" voor uit Momentopnamen'
van Ali Emous.
Ten slotte gaf de heer De Die bij de
lezing van velerlei passages, een fel
le cnitiek op 't pas verschenen werk
van Seerp Anema: Moderne Kunst en
Ontaarding, met welke beoordeelUng
de kring in een levendige bespreking
bleek in te stemmen.
Om des tij ds wille moesten de an
dere leden hun bijdragen „>in porte
feuille" houden en sloot de voorz. na
dankgebed van den heer Veenendaal,
de vergadering.
De volgende maand hoopt de heer
V. „De Opstandingen" voor Kring en
Donateurs te behandelen.
MIJ. DER NEDERL. LETTERKUNDE.
In de gisteravond in het Nutsge-
houw alhier gehouden gewone maan
delijkse he vergadering van de Maat
schappij der Nederl. Letterkunde, heeft
de heer F. Oudschans Dentz. oud-W.-
Indisch ambtenaar, een voordracht
gehouden over het onderwerp: De ko
lonisatie van de Portugeesch-Joodsche
natie in Suniname en de geschiedenis
van de Joden Savanne.
In zijn inleiding ging spr. na het
verdrijven der Joden uit Portugal;
hun verspreiding over Italië en Ne
derland en Brazilië. Een deel trok in
1654 vandaar naar Cayenne, dat in de
jaren 1656 en 1657 voor een groot deel
door de Hollanders voor de derde
maal was bezet en waar David Nass
van de vergadering van XIX in 1659 het
voorrecht verkreeg, een kolonie te
stichten, met den titel van Patroon.
Toen de Joden en Nederlanders in
1664 door de Franschen werden ver
dreven, vestigden zij zich in de des
tijds Engelsche kolonie Suriname,
waar de Nederlanders hen drie jaar
later zouden terugvinden.
Na deze periode kwam spr. tot de
eerste vestiging in 1639, welke wordt
bewezen door de documenten uit den
Engelse hen tijd van Suriname over de
eerste huwelijksinzegening in 1642
1643 van den eersten opperrabijn, van
welke acte een foto ter bezichtiging
aanwezig was. De tweede groep Jo
den kwam met lord Wolloughley in
1664 uit Engeland. Zij legden planta
ges aan en werden een blijvend ele
ment van de bevolking. Nazaten van
de eerste kolonisten zijn thans nog in
Suriname woonachtig.
Vervolgens behandelde spr. de ge
schiedenis van de Portugeesch-Jood
sche Gemeente in Suriname sedert
hare vestiging in 1662—1663, welke ge
schiedenis is ontleend aan het door
mr. Bylsma beschreven archief, dat in
1916 naar het Rijksarchief is overge
bracht, en aan andere historische bron
nen. Van deze merkwaardige vesti
ging wordt, omdat zij de oudste blij
vende Joodsche vestiging is op Ame-
rikaanschen bodem, nog dikwijls ge
waagd wegens de verdraagzaamheid
en milddadigheid jegens hun mede-
menschen. hun burgerzin jegens het
land en hun liefde en trouw aan het
Oranjehuis.
In het tweede deel zijner rede behan
de 1de spr. de geschiedenis der Joden
Savanne, het dorp, door hen gesticht,
aan de Suriname-rivier, een tiental
mijlen van Paramaribo, waar zij in
1685 een synagoge stichtten, welker
bouwval nog aanwezig is. Spr. gaf
hierna een beschrijving van de Joden
Savanne, een van 1788 en een van
1883, een jaar nadat het dorp grooten-
deels door branid werd verwoest. Hij
verhaalde verder van de plechtige her
denking van het 106-jarig bestaan dn
1785. Meer en meer vervalt dit 17de-
eeuwsche historische monument en er
wordt niets gedaan om het voor on
dergang te behoeden. Spr. acht het een
plicht, dat diie ruïne wordt hersteld.
Hij vormde daartoe een commissie. In-
deze commissie hebben behalve de
oud-gouverneur van Suriname, C. J.
Staal en prof. Palache te Amsterdam,
zitting verschillende vooraanstaande
Joden in ons land en de opperrabbijn,
van' Londen. Bueno de Mesquita. Ook
in Suriname wil men stappen doen tot
verwezenlijking van het doel. Spr. ein
digde met het voordragen van een ge
dicht van P. F. Roos ter gelegenheid
van het 106-jarig bestaan van de Sy
nagoge der Joden Savanne in 1785 ver
vaardigd.
VERJAARDAG DER UNIVERSITEIT.
Ter gelegenheid vani den 352sten ver
jaardag der Universiteit op Dinsdag
8 Februari a.s. zal de rector magnifi
cus, prof. mr. E. M. Meyers, hooglee
raar in het burgerlijk recht en het
internationaal privaatrecht, in het
groot auditorium der Universiteit des
middags, aanvangende twee uur, een
feestrede houden, welke voor alle be
langstellenden toegankelijk is. De
plechtigheid zal door muziek worden
opgeluisterd
Na afloop der feestrede zal de rec
tor een receptie houden en des avonds
Binnenland.
De begrafenis van den rechercheur
Kok te Amsterdam.
Buitenland.
De toestand te Hankow Is uiterst
critiek.
Te Berlijn zou weder een nota van
den gezantenraad ontvangen zijn.
In het Winterpaleis te Petrograd zijn
geheime brieven van den Tsaar en
van Kerensky gevonden.
zullen de hoogleeraren zich vereondgen
aan een feestmaaltijd, tijdens welke
hun door de leden van het Leidsch
Studentencorps een serenade zal wor
den gebracht.
Vanwege het Leidsch Studentencorps
zal de verjaardag der Leidsche Uni
versiteit o.m. worden gevierd met een
gecostumeerde rijjool voor de eerste
jaarsleden en met een kroegjool op de
studentensociëteit „Minierva".
TE WATER GERAAKT.
Gisteravond omstreeks 7 uur is de
64-jarige juffrouw A. M. van H., toen
zij vlak voor haar woning aan de
Rijnkade, iets in het water wilde wer
pen. uitgegleden en in den Rijn! geval-
lep.
De 20-jarige soldaat W. Verheijen
begaf zich gekleed te water-en wist
haar op het droge te brengen. Zij was
toen echter reeds bewusteloos. Naar
het Acad. Ziekenhuis vervoerd, is zij
eeniige uren later overleden.
VERBETERING.
In ons bericht van gisteren betref
fende de opbrengst van den verkoop
van Weldadigheidszegels is een sto
rende zetfout geslopen .Inplaats van
een totaal opbrengst in Leiden van
400 dient gelezen te worden CiOO.
den 6400.
Ten nadeele van den heer P. A.
v. d. St., is, toen deze zijn rijwiel on
beheerd had laten staan voor een per
ceel op het Rapenburg, zijn rijwiel
plaatje voor 1927 ontvreemd.
Een tegenvaller voor den eigenaar
in het nieuw begonnen jaar.
BINNENLAND.
HET KON. HUISARCHIEF.
Gemeld wordt: H.M. d© Koningin
heeft goedgevonden, dat voorwerpen
uit het koninklijk huisarchief voor kor
ten tijd in het Oranje Nassau-museum
worden tentoongesteld. Van 8 tot en
met 15 Jan. zal als eerste keuze, ge
daan uit het koninklijk huisarchief,
floor den directeur, prof. dr. F. J. L.
Kraemer, in het Oranje Nassau-muse
um aan de Prinsengracht te zien zijn
een aantal documenten, hoofdzakelijk
betreffende de oudere generatie van
het geslacht Nassau. Daaronder be
vindt zich o.m. het eigenhandig ge
schreven testament van René van Nas
sau-Chalonis. opgemaakt in Juni 1544,
kort voor zijn sneuvelen in den veld
tocht in Champagne, waarbij hij al
zijn bezittingen vermaakt aan zijn
jeugdigen neef Willem van Nassau,
o.a. het prinsdom Oranje en- de Ne
derl an dsche bezittingen.
Door de goede zorgen van prof. Krae
mer zijn alle tentoongestelde zaken
van korte bijschriften voorzien. Bij ge
bleken belangstelling hoopt het be
stuur van het museum nog meerdere
dergelijke kleine tentoonstellingen te
organiseeren.
Gedurende deze tijdelijke tentoon
stelling is het museum dagelijks van
11 uur tot .3^ uur geopend.
LUIT. KOPPEN NIET NAAR INDIë.
Het plan van den luitenant-vliege
nier Koppen, om in acht dagenj van
Nederland naar Indië te vliegen, met
een Fokkertoestel zal. volgens de Avp'
miet doorgaan, omdat' de daarvoor be
noodigde gelden niet bijeen kunnen
worden gebracht.
Het comité NederlandIndië-vlucht
dat aanvankelijk medewerking wilde
verleenen. bij het bijeenbrengen der
gelden heeft zich, naar het blad ver
neemt, teruggetrokken, terwijl ook
van andere zijde de noodige medewer
king ontbreekt.
MALVERSATIES TE ST. PHILIPS-
LAND.
Voor den aanvang van het onder
zoek Woensdagmiddag, betreffende
de zaak tegen den burgemeester, be
riep de verdediger, mr. C. W. Insln»-
ger uit Breda, zich op de onbevoegd
heid der rechtbank, om kennis te ne
men van deze zaak. aangezien ver
dachte volgens dagvaarding is opge
roepen om te verschijnen voor den po
litierechter.
Na in raadkamer geweest te zajn*
verklaarde de president, dat de recht- i
