CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
Dit nummer bestaal uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
7d* JAARGANG
MAANDAG 27 DECEMBER 1926
NUMMER 2012
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per weekf 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Gewone advertenties per regel 22*/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief*r
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooral tb et&liag
▼as ten hoogste 30 woorden, worden dage-1
Ifjka geplaatst ad 40 cent.
Ontwapening.
In verschillende ons omringende
landen zien wij in tegenstelling met
ons eigen land, dat ook de Soriaal-
Deimocraten groote sommen voteeren
voor de instandhouding van het leger
Hoewel ook onder dezen er strijders
zijn voor do internationale, ontwape
ningsgedachte wil men daar van de
nationale ontwapening niet weten.
Wij wezen meermalen op België.
Daar 'n jaarcGntingent van 45000 man
tegen een van nog geen 20 000 bij ons.
Wij wezen ook op Denemarken. Ook
daar een streven in andere richting
dan bij ons.
Nu weer is het kleine Finland een
voorbeeld.
Het kleine Finland heeft thnns een
zuiver sociaal ft emocratisch Kabinet.
Komt er nu ontwapening, waardoor
ei* betere sociale en cultureele voorzie
ningen getroffen kunnen worJhn?
Het antwoord moet ontkennend lui
den.
Immers wordt in de regeeringsver-
klaring gezegd:
„Inzake de landsverdediging er
kent de Regeering de noodzakelijk
heid, een leger te onderhouden, zoo
lang de pogingen in zake de beper
king van bewapening niet verier
geschreden zijn dan tot dusver"
Wat zeggen de Nederlapdsche so
ciaal-democraten daarvan?
Misschien wijzen zij op de ligging
van Finland, dicht in de buurt van
h.et comimunistische Rusland.
Maar de ligging van ons land ge
zien de historie, is ook niet zonder ern
stig gevaar!
Ook hier zouden wij in 1914 in den
oorlog zijn meegesleurd indien ons le
ger niet paraat was geweest.
Nu echter, nu dat leger zij het
klein in vergelijking met de groot
machten van Europa goed geoefend
en goed bewapend was, gevoelden
geen van beide partijen er wat voor
om dien vijand er bij te hebben. Daar
naast was het veiliger om onze kust
neutraal te houden dan mede in ver
dediging te brengen.
Zoowel dus de ligging van ons land
als de paraatheid van ons leger waren
factoren om mee te rekenen.
Maar wat nu geweest is kan zich
herhalen. Daarom is het gevaarlijk om
ons leger af te schaffen, zooals de so
cialisten liefst zouden willen.
Zouden ze het willen?
Gezien de houding van de Socialis
ten in het buitenland en gezien de
houding der socialisten in 1914 kun
nen wij het niet gelooven.
Veeleer is het een dankbare Jeuze
die in ons land nog steeds trekt.
Maar dan ook een valsche leuze.
Landbouworganisatie.
Meer en meer begint ook in den
landbouw de behoefte aan organisatie
té komen.
Dit houdt natuurlijk verband met
de ook daar voorkomende overvloed
van werkkrachten.
Houdt ook verhand met heit steeds
moeilijker worden voor boerenzoons,
om een eigen bedrijf te stichten waar
na deze de markt der werknemers
bezwaren.
Maar ook in de grootere bedrijven,
als tuinbouw e.d., komt meer en meer
een drang naar organisatie.
Die organisaties weaken op hunne
beurt weer op de sociale verhoudin
gen in.
Zoo krijgt b.v. ook in den landbouw
het instituut der collectieve contracten
allengs meer bel eekenis. En dat niet
tegenstaande het aantal georganiseer
de arbeiders nog betrekkelijk gering
is. Van de 400.000 arbeiders en arbeid
sters zijn er nog slechts ongeveer 20
duizend georganiseerd.
Wij hebben, zoo schrijft Patrimoni
um den indruk, dat onder de hoeren
het organisatieleven, althans relatief,
meer ontwikkeld is dan onder de
landarbeiders.
Verblijdend is evenwel de stijging
van het aantal collectieve overeenkom
sten.
In 1917 waren er, volgens de statis
tiek, 36 collectieve contracten, omvat
tende 948 ondernemingen en 3758 ar
beiders.
In 1926 77 contracten, omvattende
3851 ondernemingen en 155CQ arbei
ders. Er zit groei In.
De deskundige medewerker van de
Telegraaf heeft er bovendien terecht
op gewezen, dat in vele dorpen en dis
trio. en de bij collectief contract vast
gestelde loonen enz. óók worden toe
gepast door de niet-vereenigde werk
gevers. Het effect^ dat met do „bin
dend verklaring" wordt beoogd, wordt
hier dus practisch reeds bereikt. Ook
zijn er wel organisatorisch-overeenge-
komen regelingen, die niet in contract
vorm pijn vastgesteld.
Dat is nog niet in orde, al is het ook
als ee stap in de goede richting te
vvaardeeren.
Moge het organisatieleven onder de
landarbeiders krachtiger worden! Dan
zal ongetwijfeld de bet eekenis van de
collectieve contracten in belangrijke
mate toenemen.
Maar ook een ernstige taak is hier
weggelegd voor de Christelijke orga
nisaties. Een groot veld ligt hier nog
open. Deze behoefte aan organisatie
moet onze menschen aansporen tot
krachtige actie. Tot heden was het
platteland nog toonaangevend* rechts.
Indien de neutrale socialistische vak
organisatie daar vasten voet krijgt,
gdat een groot deel van dien invloed
voor ons verloren.
De organisatiedrang moge een waar
schuwing zijn.
STADSNIEUWS.
J. DE BRUIJN IJzn.
De heer A. M. V. verzocht ons plaat
sing van onderstaand artikel, waaraan
wij gaarne voldoen.
Het zij mij vergund, als vriend van
onzen collega, J. de Bruijn IJzn., te
Leiden, enkele woorden te wijden aan
hem, die zoovele jaren met ons samen
werkte, doch nu, gedwongen door zijn
minder gunstige gezondheidstoestand,
zijn arbeid moest neerleggen.
Reeds een half jaar geleden zag hij
zich genoodzaakt ziekteverlof aan te
vragen. Dien laatsten morgen, dat hij
zich naar school had gesleept, zal ik
niet lichiL vergeten. Reeds lang hauder
wij, zijn collega's, gevreesd, dat hij zijn
doel niet zou hereiken. Hij wilde n.l.
aan 't werk blijven tot zijn 65ste j'aar
God had het, echter anders bes lot on.
Kort na zijn 64sten -verjaardag kon
hij niet meer. 't Is wel een zware be
proeving voor hem. Niets meer te kun
nen lezen of schrijven. Lichte hancl-
arbe-ti iz het eenige wat hij nog doen
kan. Van eenigszins officieel afscneiü
nerven op school kon geen sprake zijn,
Zlo is hij dan met den stillen trem
verdwenen van onze school.
Hij is nog iemand van den ouden
stempel. Zijne opleiding genoot hij
niet aan een normaalschool, nog min
der aaii een kweekschool, maar zijn
eenige leermeester was de reeds lang
ontslapen Hoofdonderwijzer, de heer
A. v. d. Berg, te Hazerswoude. Teen
hii in 1880 zijn onderwijzersdipiunia
verwierf, vertrok'hij naar Harlmgen,
als onderwijzer, vandaar in '82 naar
Pernis, in '83 naar Woubrugge, om in
'84 te Leiden te komen.
In deze plaats werd hij Hoofd van
de Christ, school aan de Heerensin
gel. Door verschillende omstandighe
den genoodzaakt, verliet hij in 98 het
onderwijs en bleef toen tot 1910 op'an
dere wijze werkzaam.
Onze school, destijds nog aan de
Hooigrach4 gevestigd, ontving hem teen
als onderwijzer. Hij is altijd een bijzon
der mensch geweest, eigenaardig in al
zijn doen. Boven allee uit blonk zijn
echt Christel ijken geest en daarom ook
zijn liefde voor zijne 'leerlingen.
Nu hij ons sedert 17 Dec. j.l. verla
ten heeft, wenschen we hem van har
te voor zijne laatste levensdajvn nog
Gods rijken zegen toe. Spare Hij hem
nog voor zijn gezin en aPen hem
lief zijn. Moge hij in zijn levensavond
veel licht ontvangen, opdat hij daar
van in ruime mate moge genieten.
BLOEMPJESDAG.
Op Nieuwjaarsdag zullen hier ter
stede bloempjes verkocht worden voor
het T.b.c.-fonds „Draagt Elkanders
I asten".
Het bectuur van dit fonds vraagt in
een advertentie in dit nummer jonge
dames boven de 14 jaar. die bereid zijn
het komende jaar goed te beginnen
door den eersten dag een deel van hun
tijd beschikbaar te stellen voor dit
mooie menschlievende doel.
We voegen onze hartelijke aanbeve
ling hierbij en verwijzen voorts naar
de betreffende advertentie.
JONGEL. VER. „OBADJA".
De Jongelngs-Vereóniging op Geref.
Grondslag „Obadja" jioopt Woensdag 29
December a.s. haar jaarvergadering te
houden.
Natuurlijk draagt deze jaarvergade
ring een feestelijk karakter en nu zou
het bestuur gaarne zien, dat vanwege
de ouders etc. een we'nig belangstelling
werd gezien, door op deze jaarvergade
ring aanwezig te zijn.
Wij ondersteunen dit verzoek der Jon-
gelings-Vereenigin^ .gaarne. Laten wij
toch niet onverschillig zijn voor den ar
beid der Jongelings-Vereeniging.
Van alle kanten wordt - de jeugd" in
onze dagen bewerkt. Laten wij toch be
langstelling toonen voor „onze" jeugd,
en Woensdagavond in het Nutsgebouw
aanwezig zijn.
KERSTFEEST IN „VOORDORP".
2odag,avond hebben we met de kin
deren van „Voordorp" en enkele ge-
noodigden en belangstellenden uit
Leiden en Leiderdorp in de groote zaal
van het Kinderhuis Kerstfeest gevierd
De voorzitter van het Bestuur, Dr.
J. C. S. Locher, opende op de gebrui
kelijke wijze en liet zingen Psalm 98
vers 2, waarna hij een kort openings
woord sprak. Het koortje zong a ca-
pella een Kerstcantate en daarop ver
telde Ds. Beekenkamp de Kerstge
schiedenis aan de kinderen Aan de
grootenen speciaal gaf hij te ver
staan dat Kerstfeest-vieren is: dank
baar zijn.
Mevrouw Mondt, van Leiderdorp,
vertelde op aangrijpende wijze een
mooi verhaal van „Sneeuwvlok" en
Bruin-oog", waarin 't telkens als een
refrein, zich herhaalde: „Wat ons het
liefst is, moeten v^ij afstaan, als we
anderen helpen kunnen''.
Ook Dr. Locher had een verhaal,
dat vooral de Voordorpsche jongens
wel geboeid moet hebben, 't Was een
Amerikaansche geschiedenis van een
gierigen boer en dronken zoon en een
weesjongen, welke laatste na veel
avonturen koster wordt in een vrien
delijk dorpskerkje.
Tusschen deze verhalen werd gezon
gen door alle* aanwezigen, door de kin
déren alleenefi ook door de „puk-
ken-afdeeling", de' kleinsten, van 2, 3
en 4 jaar.
De noodige tractaties ontbraken van
zelf niet en wij kunnen u verzekeren,
dat er vreugde uitstraalde uit vele kin
deroogén, ja die vreugde reflecteer
de in de oogen en harten der gasten,
en allen gaven saam uiting daaraan
door het zingen van: ,,'k Wil U, o God
mijn dank betalen, U prijzen in mijn
avondlied".
Moge van deze Kerstfeestviering
niet alleen een sclioone herinnering
achterblijven, maar bovenal een rijken
zegen voor de kinderen van „Voor
dorp', die juist omdat zij zooveel
vreugde moeten derven, meer dan an
deren, zoo n zegen noodig hebben.
TRAMONTSPORING.
Gistermorgen omstreeks half 11 is
op den Stationsweg een tram van de
LlT.M. ontspoord. Hei* tramverkeer
had daardoor ongeveer 50 minuten
vertraging.
LEIDSCHE IJSCLUB.
De baan der Leidsche IJsclub is
vanmiddag om 2 uur voor het publiek
opengesteld.
PROF. OORT.
Hoewel de 90ste verjaardag van prof
H. Oort slechts in intiem en kring ge
vierd werl, ging deze dag toch niet
onopgemerkt voorbij.
Tal van schriftelijke en andere ge-
lukwenischen kwamen binnen.
BEGRAFENIS J. H. ZURLOH.
Nadat hedenmorgen in de St. Petrus-
kerk aan de Langebrug de uitvaart
dienst was gehouden, werd om 11 uur
op de R.K. begraafplaats a. d. Zijl
poort het stoffelijk overschot van den
heer J. H. Zurloh ter aarde besteld.
De belangstelling was groot. Een
groot aantal kransen dekten de baar.
Ook ging een volgauto achter de lijk-
auto met ongeveer 25 kransen, o.a. een
van personeel en familie. De beaar-
ding werd verricht door kapelaan
Brouwer.
Een zoon van den overledene dankte
voor de eer, zijn vader bewezen.
MUSEUM DE LAKENHAL.
Heit Stedelijk Museum „De Laken
hal" zal op Nieuwjaarsdag den ge-
heelen dag gesloten zijn.
EEN VOORBEELD.
De Nederlands olie Rotogravure Mij.
alhier heeft aan ieder van het gehuw
de personeel een Kerstuitkeering ver
strekt van f15 en aan ieder van het
ongehuwde personeel een Kerstgave
afwisselend tusschen f2.50 en f7.50,
naar gelang van den leeftijd.
BELASTINGAFTREK.
Zooals reeds gemeld, zal ook over het
belastingjaar 19261927 vakvereeni-
gingscontrilbutie kunnen worden afge
trokken. Van alle aans'lagèn over ge
noemd jaar, ook die waarvan de re
clametermijn van 2 maanden reeds
verstreken is, zal de aftrek der vak-
vereenigingscontributie nog bij recla
me worden toegelaten.
CAHEN's MAGAZIJN J)E STAD
PARIJS".
Naar wij vernemen, is de heer H.
W. Cahen, voorheen directeur der N.-
V. Cahen's Kleedingmaatschappij, er
in geslaagd van de N.V. Bouw- en Ex
ploitatie Mij. „Thomas" te Heemstede
de perceelen Haarlemmerstraat 133 en
135 te verkrijgen.
De heer Cahen zal daarin het door
wijlen zijn vader, den heer M. Cahen,
opgerichte Kleedingmagazijn „De Stad
Parijs", hetwelk in en buiten Leiden
steeds als zoo'n degelijk en voordeelig
adres bekend stond, thans voor eigen
rekening voortzetten.
Angezien de perceelen een inwen
dige restauratie zullen ondergaan, zal
het wel begin of half Februari wor
den, voordat Cahen's Magazijn „De
Stad Parijs'" heropend zal worden.
BEDANKT.
Ds. H. Kievit te Veenendaal heeft
voor het op hem uitgebrachte beroep
door de Geref. Gemeente alhier, be
dankt.
De politie heeft den nachtverblij-
ver J. E. gearresteerd, die zich te Am
sterdam aan verschillende diefstallen
had schuldig gemaakt.
BINNENLAND.
GAAT PRINSES JULIANA ZICH
VERLOVEN?
Uit Stockholm wordt gemeld: Vol
gens een bericht tan .Extrabladet" zal
prinses Juliana zich binnenkort ver
loven met den tweeden zoon van den
kroonprins van Zweden.
De tweede zoon van den Zweedschen
kroonprins is Prins Sigvad, Oscar Fre-
drik, hertog van Uppland, geboren op
en is dus 19 jaar.
net kasteel Drottningliolm 7 Juni 1907
Bovenstaand bericht laten wij na
tuurlijk geheel voor rekening van het
Stockholmsche blad.
Mr. A. R. ZIMMERMAN NAAR
LONDEN.
Mr. A. R. Zimmerman, de oud-bur
gemeester van Rotterdam, zal te Lon
den, op uitnoodiging van de London
school of. economics, een onderdeel
van de Londensche universiteit, in de
tweede helft van Februari een tweetal
lezingen houden over het herstel van
Oostenrijk.
De Anglo Batavian Society heeft
het voornemen hem hij die gelegen
heid een maaltijd aan te bieden.
DE VERBETERING VAN DEN WEG
DEN HAAG—DELFT
De motie, waartan aan het slot van
liet verslag van de vergadering van
Prov. Staten sprake was, luidt woor
delijk als volgt: „De Staten der provin
cie Zuid-Holland besluiten in ver
hand met d^ plannen van de regeering
tot zeer spoedige aanleg van den Rijks
weg (gedeelte Den HaagDelft) het
voorstel tot subsidie-verleening aan te
houden en gedeputeerden te verzoe
ken zich nader met het Rijk te ver
staan en in de eerstvolgende zitting
de Staten van die onderhandelingen
mededeeling te doen.
Zij is onderteekend door de leden
Krijn Verhoeven J.Lzn., van Sandick,
ten Hope, Vlielander en W. Warnaar.
EEN NIEUW BANKBILJET.
De direcie van De Nederlandsche
Bank maakt bekend, dat zij na 27
Dec. a.s. een bankblijet van 20 in om
loop zal brengen.
De voorzijde van dit biljet heeft een
in twee kleuren, lichtbruin er licht
groen, gedrukte vischgraatvormige
guilloche als ondergrond, welke rechts
van het biljet een strook onbedrukt
laat. In deze strook, welke lichtblauw
van kleur is, komt het watermerk
(twee bijen) voor.
De tekst, luiden als volgt:
DE NEDERLANDSCHE BANK
betaalt aan Toonder
TWINTIG GULDEN
is geheel boven in het midden van het
biljet gedrukt. De ruimte tusschen de
letters wordt gevuld met een guil
loche. Onder dezen tekst zijn twee vak
jes bestemd voor de handteekeningeD
van den president en den secretaris
Tusschen beide vakjes is het NecLer-
lr.ndsche wapen gecomponeerd. Onder
aan rechts van het middenveld be
vindt zich een gravure van een stoe-
ren visscherman in oliejas en zuid
wester, de beide handen aan het stuur
rad geklemd. Links hiervan een orna
mentaal monogram N. B. Geheel links
van het biljet een decoratief zeepaard
jesmotief. In de vier hoeken is het
cijfer 20 in een rechthoekige versie
ring geplaatst. De geheeJ'e opdruk is
in zwart aangebracht.
De achterzijde van het biljet is, met
vrijlating van de watermerkstrook,
geheel bedrukt met een groot ge-
guillocheerd motief in een bruine en
groene kleurenmengeling. In dit mo
tief komt drie keer het cijfer 20 voor.
Boven en onder op de grijze fond en
aan de bovenzijde van de watermerk-
strook komt drieanaal herhaald in
bruin gedrukt de serie-aanduiding en
de numimering voor; aan de onderzij
de van de watermerkstrook is in
zwart gedrukt het woord Amsterdam
met den datum.
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
De Eerste ï^amer heeft de belasting4
ontwerpen aangenomen.
Dr. Schourer ernstig ongesteld.
Een Zweedsch bericht omtrent de
a.s. verloving van prinses Juliana.
Buitenland.
De keizer van Japan is overleden.
Mislukte aanslag op den president
van Nicaragua.
Het Belgisch socialistisch congres
heelt een resolutie aangenomen be
treffende voortzetting der deelneming
aan de regeering.
Aanvaring bij de Engelsche bust.
I11 de grijz© fond zijn in de vier hoe-*
ken vakjes uitgespaard, waarin een
uittreksel van de artt. 208 en 209 van
het Wetboek van Strafrecht is afge
drukt.
De biljetten worden gedrukt op aan
alle zijden recht afgesneden papier
van ongeveer 17 bij 9 centimeter. Zij
worden ter voorzijde voorzien van een
afdruk van den stempel der handtee-
keningen van den president en den,
secretaris. De biljetten zijn gedateerc
van 2 Januari 1926 af.
GEMEENTELIJKE GROND
BEDRIJVEN.
Vrijdag hoeft in Den Haag onder
leiding van den heer ir. P. Bakket-
Schut, directeur van den dienst der,
Stadsontwikkeling en volkshuisves
ting, een vergadering plaats gehacl van
afgevaardigden van een 20-tal gemeen,
ten in Nederland, waartoe het ini-
tiatief werd genomen op de dezen zo-<
iner te Amsterdam gehouden tentoon
stelling de T.O.P.A., beoogende 0.111*
meer eenheid te brengen in de admi
nistratie van gemeentelijke grondbe
drijven, en waarbij belangrijke actuv
eele vraagstukken betreffende de fi-
nancieele gestie dier bedrijven in be
spreking kwamen.
Uit de vergadering werd een kleine
studiecommissie benoemd, welke over
eenige vraagstukken nader zal rap
porteeren.
DE GLINDHORST.
Men schrijft ons:
De heer Boddëus, voorz. van Da
Glindhorst, heeft door ziekte enkele
weken geen arbeid voor de stichting
kruinen verrichten. Bovendien heelt
de medicus hem verboden, langer ar
beid buiten zijn eigenlijken werk
kring te doen, en is hij dus genood
zaakt geweest te bedanken als voorz.
van De Glindhorst. Na zijn volkomen
herstel hoopt hij in een samenkomst
afscheid te nemen van het Bestuur en
van zijn arbeid. De heer Mr. L..van
Maare te Arnhem, 2e voorz. der Ver
eeniging, zal in elk geval tot de jaar
vergadering het voorzitterschap waar.
nemen.
Voorts was de maand December tot
nu toe in de opbrengst voor collecte
en giften niet zoo gopd als November
al mochten veel collecten van kerken
en giften van particulieren geboekt
worden. Zoo schonk ons de heei
N. N., te Amsterdam, een wagon
anthraciet, juist toen de brandstof op,
was en er geen geld was voor nieuwe*
Enkele Kerken zonden groote bedra
gen voor het Suppletiefonds. Ook en«
kele Herv. en Chr. Geref. Kerken zon*
den een gift. Maar er is zooveel noo
dig. Doordat nog steeds veel Kerken
en Diaconieën afzijdig blijven, zal er
31 Dec. weer een tekort zijn. Het Be
stuur bidt voortdurend om een alge-
meene medewerking van onze kerken.
Zal die spoedig komen?
Dr. J. G. SCHEURER.
Naar de „Stand." verneemt, baart do
toestand van bet Tweede Kamerlid
Dr. J. G. Scheurer de laatste dagen
meer zorg. De zenuwoverspanning is
vrijwel geweken, maar heeft een reac.
tie op het hart ten gevolge, die van
vrij ernstigen aard is. De patiënt moet
volstrekte bedrust houden.
VRIJSTELLING VAN DUBBELE
BELASTING.
De Minister van Financiën heeft ter
kennis van de ambtenaren der directe
belastingen en van die der registratie
en domeinen gebracht dat vrijstelling
van dubbele belasting behoort te wor
den verleend aan binnen het Rijk wo
nende onderdanen van de Unie van
Zuidr Afrika.
GRAFISCH BUREAU.
Het Grafisch Bureau, samengesteld
ten dienste van werkgevers in het
Grafisch Bedrijf, hield Vrijdag zijn
jaarvergadering in café „de Kroon" te
Den Haag,